Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 9, 1 March 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

k?.'u mea kamahao e ike aku nei iaia ua pipili loa kona ---i Veki iloko o keia manawa pokole loa o ko laua hala- , Ua loihi ae nei anei kou noho ana maanei, e Mrs. ro.'" ;-* : V;'e:e ae la o Vekinia ia manawa no ka loaa pono ana mai kona inoa i ka wahine akahi no laua a halawai, a pehea kona inoa iaia a pane mai la no nae no ka ninau a ka ; '.a la wale aku la no mamua aku o nehinei ko makou hoea i nei." wahi a kana pane pokole loa. ' ■ : .vc! ano koke wale aku nei no ka, alaila aohe au mau r.r.6 nui i ike o keia wahi i kaulana. Aole au i ike i ke--.ailele nui ma Europa elike me keia, maanei wale no, a ' : "0 hoi ka makamua loa o na wailele nui loa a'u i ike, ; - wailele no ma kekahi mau wahi, he kiekie no aohe i:* nui elike me keia." V? ksmailio mai la oia me ka hoihoi ame ka oluolu, ke ano sa !c-.ie i hoonaauao maikaiia a he lede oiaio hoi ma na z.;-au, a no ia mau ano maikai apau o ka leele ua hoololiia .ā k'» Vekinia no.onoo nonohua a huhu mamua a i ke ano .v; a piha mahalo. Ua loaa iaia ka manao ina no ko laua ■m'. a: hou i kekahi la ma ia hope aku ia manawa laua e ; - -kin-aaina loa ai, a ma ia manawa paha e hoopauia ae ai r-. n:anao pohihihi a.kuhihewa a pau o na manawa aku i hala. V- ko Vekinia ike aku i ka oluolu ame ka maikai ame ka -:: ahf o kana mau olelo, a ua hoike mai la no hoi me na s:>au me ka maopopo he makemake kona e hookamaainaia ; .u2. ao!e ia manawa wale no aka mai ia manawa aku a ka o ko laua mau la, nolaila ua hoalaia ae la ka manao o Vekinia e hoike aku i ka aoao maikai o kona ano oiaio, ;r.fd e ike mai ai ka wahine aole oia he wahine kuaaina i hooriav.rio maikai ole ia. N:a manao ona alaila hoakaka aku la oia i kona manao na :a:,e ana aku i na mea a Mrs. Hita i ui mai ai iaia e pill' *" ka nanaina nani o ia wahi, na mea kupaianaha no hoi Akua i hana ai, a laua e ike aku ana, a he nui wale aku -;ir.". mau mea o ka hoakaka ana aku, he mau hoakaka ana r:-'pihaia aku ai ka wahine malihini iaia me na manao ka- ; eh?.. no kona ike ana mai ma na olelo a Vekinia he wahine r.?.£uao maoli ka keia. l'a hala he hapalua hora ia laua mahope iho ma ke kamai- . ar.a. a ma ka manawa a ko laua hookaawaleia ana ua piha a '> Mrs. Hita i ka makemake no V T ekinia, he makemake a ' ' ::r.i nui e loaa hou ia laua kekahi manawa e hui hou ai'ma • '.:-ne aku. Mc ka namunamu liilii iloko iho ona i hele aku ai oia. "Aole .: : halawai me kekahi wahine ui a naauao mamua elike me a i kona ike ana aku i kana keiki oiai 110 laua e paani v:a i aku la: "e haawi iho oe i kou aloha i ko hoapaani, no -* mea, ua hooholo o papa i kona manao e haalele ana kakou . V.e;a wahi mahope o ka pau ana o ka aina ahiahi.'' H? mau hora lehulehu mahope iho oiai hoi na kukuna o ka -. e nalowale aku ana a o ka liula ke hoomaka aku ana e • a'e. ua hoohalaia ia manawa e Vekinia maluna o ka ai mawaho aku o kona rumi, me kona iini nui ia manawa ' :ke lihi akn i ka helehelena o Mr. Hita, i ko lakou wa e oili -r: ana iwaho no ke kau ana iluna o ke kaa. I'i ike aku oia i kekahi kaalio i ka holo ana mai aku ma- •! ah: aku o ka puka o ka hokele, a elua mau pahulole nunui k -. hapaiia ana aku a hookauia aku iluna o ke kaa, a mahope kekahi keonimana me kana wahine ame ka laua keikikane ' k?. hele ana aku no ke kau ana i ke kaa. Hnokokoke loa aku la o Vekinia i ka paehumu o ka Janai , hk: r.i iaia ke ike aku ika helehelena oke kanaka ana i maioa ai o Sa Wiliama Hita oia ke kane ana i oki ai. Ma ka aoao o ke kaa kahi o ke kanaka e ku ana no ke kokua *.ra : ka wahine, ke keiki ame ka wahine kauwa ma ka hoee ana a lakou iluna o ke kaa. a i ko lakou kau ana aku, pii aku la '5 a r.oho iho la iluna o ke kaa a hoomaka aku la no hoi ke hsr. e holo. Me :a halena apau o Vekinia i kona mau maka me ke ake e :ke :ihi aku i ka helehelena o ke kanaka aohe nae he hiki ke ike aku no ka paa o kona helehelena i ka papale. He a'r. : . ano hiohiona no o Sa Wiliama Hita maluna ona, aka nae, o- ae ka loihi ame ka puipui o ke kanaka ana e ike aku ana o Sa Wiliama Hita, a me he mea la, he mau mākahiki h • iko ke kanaka ana e ike aku ana, oiai nae he umi ma--a:.:k. ka loihi o ko laua kaawale ana ia manawa malia, ua • : h*a ae paha oia; o kekahi kumu i hiki ole ai iaia ke koho ~aorcpo aku no ka liilii loa o ka leo o ke kanaka e kamailio ua hiki ole iaia ke lohe pono aku, o ko Sa Wiliama - :a >o paha ia i kamaaina iaia a aole paha. - c kaalio i hala aku ai ike iho la oia i kona ano mehameha r ""-*■■: i pahanenia i ko na manawa mamua aku. - a ohana ana i ike aku la i ka holo ma ke kaalio he piha ':■*.: lakou, a nona hoi o ke kaumaha ka mea halawai mau r *. no ke aha no la hoi i loaa mau ai iaia ia mau haaAlaila, i ka loaa ana iaia o ka manao maikai, alaila, ' Kanaha! Kupaianaha! O ka maikai wale no anei : ke kanaka aole oka ino pu kekahi?"

:ca mai ana he la e hookaawaleia aku ai nsi ao panopano 1 -o ka ino a e olino mai ana na la nani ame ka malamana ia e loaa ai ka hauoli mau loa. Malia paha e lilo ana - :c k:kane ana i ike ai i hooilina no ka waiwai o Sa Wili- - : ;'a ame kona inoa hanohano pu, aka nae, ina he olelo -;ar.a o ke kamailio ana mai ia'u, i ke keiki makahiapo ana '• e.i oia i ka hapanui o kona waiwai, alaila e loaa ana i <~-"-<arnahine, Veki Hita kona waiwai hooilina." -'KUNA XXX.—Ka Halawai Ana Iloko o ka wa Kupilikii - loa ia ae la ko Vekinia noonoo i kona wa i - t '■ ua kaawale aku ka ohana Hita nana i hooluuluu i ; noo mai ka manawa o ko lakou hoea ana aku ia hoc c :a hokele aku, ia manawa ua hiki iaia ke hele ma -2anei elike me kona makemake aohe ana mea e maka'u "■ r - halawai aku me laua. r e; ;a pule piha kona noho ana maloko o ia hokele, me " e ana e makaikai ma na wahi kaulāna, a iloko o ia malehulehu kana mau kii o ke kaha ana. I ka hala - ■ ia rr.au pule, alaila hoi aku la no kona home, aole nae - ne-! pololei, aole no hoi i awiwi kana hoi ana, ua holo aku - r ka makaikai ana ina moanawai nui kaulana o Amerika, * r ' kona makemake ana no hoi kekahi e ikq aku i ka nani nanaina o na Mokuaina o Mikikana ame Wisekonasina *■ Ja ®'«a o ka pau ana o kona kikina hele mākaikāi.

Ma keia hoi ana a lakou ua hoohalaia he mau la ia wahi aku a ma ia wahi aku, no kona makemake -e loaa iaia na hoohauoli ana no kona pono iho a no ka pono pu hoi o kana kaikamahine, no ka mea ma keia ano o ka lakou huakai o ka hoi ana ua nui ka hauoli o ke kaikamahine no na mea hou ana i ike ai, a ua oi ae no hoi ka maikai o kona ola kino mamua 0 ka manawa a lakou o ka hele ana rnai. Hookahi manawa a lakou i holo ai maluna o ke kaaahi a ao ka po. He hana keia i maa ole ia Vekinia mai mua mai r no ka mea aole hiki ia lakou a pau ke hiamoe maikai no ka maka'u a no ka nakeke no hoi i hiki ai i ke kaaahi ke hoea aku i kahi i manaoia, me ke ku iki ana ma kekahi mau hale hoolulu no ka manawa pokole, a hoi iho no hoi he loihi kela alahele. No ka pono o kana kaikamahine ua hiamoe ahiahi loa oia, no ka maka'u o ke kaikamahine i ka holo o ke kaaahi ma ka po; ma ka moe malalo laua oloko o ka rumi, a o ke kaikamahine kauwa a laua ma ka moe maluna. Xo ka loihi loa o kela wahi aku a ke kaaahi o ka holo ana 1 kje ao me ka paa mau maloko o ka rumi, aohe hiki ke holoholo aku ma o a maanei iluna o ke kaaahi, ua maluhiluhi loa o Veki, ke kaikamahine, a ua hiamoe koke oia me ka poina loa o ka noonoo ae no ka pilikia ma kekahi ulia i ike ole ia aku, he poino hoi mamua aku nana i o'u ae i na ola makamae o kekahi poe lehulehu i moeuhane mua ole a lilo ana lakou i mau moepuu na ke kaaahi, a haki no hoi na au o kekahi poe no ke koena aku o ko lakou mau la o ke ola ana, he mau ulia poino i hiki ole ke hoopoinaia e kekahi poe. Aohe i maopopo ia Veki ka loihi o ka manawa o kona moe ana, i puoho oia mamuli o ke kviku o ka holo ana o ke kaaahi, mc he mea la ua hooku'i aku i kekahi mea paakiki mamua mai, a hio ae la ke kaaahi ma kekahi aoao a pela hoi i kekahi aoao, me ka uina ana o ka hale o ke kaaahi a na oh.ua e kau ant, a lohe maopopoia aku ka halulu me he mea la ua nahaha kekahi mau wahi, a i ka lakou ike iho ia manawa me he mea la ua kiolaia ae ke kaa a lakou e kau ana ma ka aoao o ke alanui, a he minuke mahope iho lohe aku la lakou i ke kapalili mai o na leo uwe o kekahi poe, ka nunulu mai o kekahi poe, a pela hoi rae na leo pule a kekahi poe, iloko o kela po pouli nui o kahi nae i laki ai aohe ua. I ka loaa ana o ka ike maopopo ia Vekinia ua hu ke kaaahi a ua nahaha, hoala iho la oia i kana kaikamahine i ka i ana iho: "E Veki! E Veki! E ala ae, ua poino ke kaaahi! E Mina, e lawe koke aku oe iaia nei iwaho tne ke kali ole!" Hioao ae la oia e 'noho iluna aohe nae he hiki, no ka haiki loa o ke kowa mawaena o ko laua* moe ame ka moe maluna ae a Mina e moe ana. Ua lilo ka pouli ame na 'leo 'uwe nō ka eha ma kela ame keia wahi o ke kaa i mau mea hoomahuahua mai i ka ehaeha ame ka maka'u pu iloko ona akāhi no oia a hoo maopopo loa ua halawai ke kaaahi a lakou e kau ana me kekahi poino nui ku i ka weliweli. "Ua eha anei oe?" i ninau iho ai oia i ke kaikamahine, me ka ehaeha iloko o kona naau, a i kona lohe ana iho i ka pane a ke kaikamahine: "Aole au i eha, e mama, koe wale no ko'u maka'u no na leo haalulu ku ika weliweli a'u e iohe aku nei!" hoomama ae oia i kona noonoo. * Aole o Veki i wehe i kona mau lole o ke komo ana, koe wale no ka weheia ana ae o na pihi ame ke apo; aohe a lakou apa hou ana iho, o ke ala wale ae no a lele mailuna mai o na moe a komo iho na kuka lolōa a hopu aku i ka lakou mau mea liilii a holo aku iwaho i kahi o ka palekana, ia lakou i lele mai ai aole hiki ke ku pololei, no ka mea ua kapakahi ke ku ana a ke kaa ia manawa no ka haule ana mawaho o ke alahao. Me ka hana nui lakou i kokolo ai a puka iwaho o ke kaaahi, a i ko lakou hemo loa ana iwaho akahi no lakou a ike o ke kaa wale no a lakou i kau ai ka mea nui ole o ka poino, o na kaa e ae ua nahaha, a ua hoopakeleia mai lakou ma ke ano kupaianaha loa.

Maluna aku o na apana nahaha o kc kaaahi c mokaki ana i nihi hele aku ai laua ahiki i ka hoea ana aku ma kapa o kekahi wahi haloko pohopoho. Hapai aku la oia i kana kaikamahine ahiki ma kahi paakiki o ka lepo a hoonoho aku la iaia malalo o kekahi wahi e ulu ana ka nahelehele, hoouhi iho i kona kuka hoopumehana a paa, a kauoha iho la iaia e noho malie malaila ahiki i kona hoi ana aku, no kona manao e hoi hou i kahi o ke kaaahi a laua o ka haalele ana aku i ke kaikamahine kauwa. "O! e mama, mai hoi hou aku oe ilaila!" i kahea ae ai o Veki me ke kapalili, a puliki pu ae la i kona lima no kona piha loa i ka maka'u. "E hookuu mai oe ia'u e hele, he pono ia'u e hele hou i kahī e ku mai la o ke kaa; aole hiki ia'u ke haalele aku ia Minjt e make malaila: E koa oe a mai maka'u a mai kaohi mai ia'u. E hoi koke mai ana no au iloko o ka manawa pokole, aole e lōihi loa. Hoomanawanui!" "Ka, he maka'u au, e mama, pouliuli loa keia wahi!" "Hoomanawanui, e koa oe a mai maka'u. Aole mea hoopilikia mai ia oe i nei manawa; ua hala aku la ka make a ua palekana kaua i nei manawa, na ke Akua i kiai mai ia oe, a e hoonani ia kona inoa! No kekahi poe lehulehu aku aole hiki ke ikeia aku ka nui o ka poe i eha a i make." Kulou iho la oia ilalo a honi iho la i ke kaikamahine, me ka paipai malie ana iho ma ka poohiwi ma ke ano e hoomalielie iho ana, alaila me na kaina wawae mama i hele aku ai oia no kahi o ke kaaahi kapakahi e ku mai ana, me ka makemake nui iioko ona e ike aku i ka hopena o kana kaikamahine kauwa. laia e hookokoke aku ana i ke kaaahi ke ike aku la oia i ka holoke mai o kekahi poe ame ka lohe pu aku i ka leo uwe mai 0 na wahine i eha a i piha i ka malea'u no kela poino i loaa 1 ke kaaahi, a e lohe pu aku ana no hoi i ka nunulu mai o na leo o kekahi poe i halawai me na popilikia Hke oie, he mau mea hookaumaha loa no hoi i kona noonoo ka lohe aku i na leo kapalili o na keiki i eha a i piha i ka maka'u. Ua malamalama oloko o na kaa ia naanawa, elua mau kaa i a ia e ke ahi mamuli o ke kahuli ana o na ipukukui aila a ; mamuli o ia malamalama i kokua nui ia mai ai oia ma kela hoi hou ana aku ana iloko o ke kaa e moe ana o kana kaikamahine kauwa, a iaia i kahea aku ai ua hoolanaia ae la kona manao no ka lohe ana aku i kona leo i ka pane ana mai, a mamuli o ia leo koliuliu ana o ka lohe ana aku i maopopo ai iaia aole i make kana kauwa. "E Mina! Mina! Lele mai ilalo mai kela wahi mai au e moe la!" i kahea aku ai oia me ka leo nui, me ka hele pu ana aku a kokoke ma kahi o ka moe. laia eku ana ike ae la oia ua naha oluna iho o ka hale o ke kaa a ma ia ano i paa loa' ai o Mina malalo a ua aneane e pau ke aho no ka hiki pono ole iaia ke oni ae a hele mai ilalo mai ka moe mai. Me ka hooikaika o Vekinia me kona wahi ikaika liilii a i piha hoi me na manao pihoihoi, i koo ae ai iluna i kahi o ka hale o ke kaa i naha ahiki i ko Mina hemo ana a lele mai la ilalo mai ka moe mai; o kona wahi ikaika a huipu me ka Mina hooikaika ana ua nee liilii mai la oia ahiki i ke kae o ka moe, a he hana maalahi loa hoi ka lele ana mai ilalo mai ka mot mai. "Ua eha anei oe, e Mina?" i ninau koke aku ai oia i kana kaikamahine kauwa, me kona paa pu i ke kaikanUhine i aneane e maule i ole oia e hina iho, a hoouhi iho la iaia me ka hu-; luhulu oiai ke kaikamahine e naka wale aila no ia inahawa, , (Aole i pau.). J