Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 10, 8 March 1923 — Page 6

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo Walohia

Ko Vekinia Waiwai Hooilina

Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao

Ino---Kau i ke Aki i ka

Manawa Hope

 

            “Ae, ua eha au ma kuu lima hema,” i pane ae ai ke kaikamahine me ka uwe pu i ka eha, a ke ike la o Vekinia i ka lewalewa o kona lima ma ka aoao me ka haalulu a hoomaopopo iho la ua haki io kona lima.

            “E pono kaua e hookaawale koke aku iwaho mailoko aku o keia wahi poino me ka hoohakalia ole no ka mea, ke piha nei oloko nei i ka uwahi a manao au he ahi ke a mai nei ma kekahi wahi e aku o na kaa; e wikiwiki kaua i ka hele ana aku,” wahi ana.

            E makaumaku ana laua e huli ae a haalele iho I kela wahi, a ia manawa lohe like aku la laua i ke kapalili mai o ka leo o kekahi mea i halawai me ka pilikia mai kahi mai o ka uwahi e puka mai ana, me ke kahea pu mai me ka leo nui:

            “E kokua! E kokua! Aole anei he mea kekahi e hele mai ana e hoopakele ae ia’u mai keia wahi ae; eia au la iloko o kahi haiki loa e hiki ole ai ke hoopakele ia’u iho?”

            Ua maopopo loa keia mau huaolelo o ka pa-e ana mai a pa pono ma ko Vekinia mau pepeiao, he mau huaolelo i hiki ole iaia ke nanamaka wale aku me ka haawi ole aku i kekahi kokua, elike me ka leo noi a he mau huaolelo hoi i holo ae ai kea nu maeele ma kona kino apuni.

            “Aia kekahi mea i poino ma o a e make ana oia mamuli o ka wela i ke ahi, ina aole e hoopakele koke ia ae oia iloko o ka wa pono.  Heaha ana la ka mea hiki ia kaua ke hana aku nona?” wahi ana me ke pihoihoi loa.

            Aohe mea hiki ia Mina ke hana aku me kona lima i haki, oiai ia manawa ke uwe pu la no hoi oia i kona eha; aohe no hoi he kanaka kokoke mai ma ia wahi e hiki ai la hoe ke kauoha aku iaia e hele aku e hoopakele i ka mea nona ka leo i kahea mai la no ke kokuaia aku, no ka mea, o kela ame keia ohua oluna o ke kaa i loaa ole he poino ua haalele mai lakou i na kaa a ua imi aku i ko lakou wahi e palekana ai.

            He minuke ia i kau iho ai ke koikoi o ka noonoo ana maluna o Vekinia no kana mea e hana aku ai i mea e hoopakeleia ae ai ke mea nona ka leo, no ka mea aole hiki iaia ke haalele ia mea i poino me ka haawi ole aku i kekahi kokua, me ka nana ole, aku owai la ia mea, a e make oia mamuli o ka a-ia mai e ke ahi.

            Lawe mua aku la oia ia Mina a kaawale mailoko aku o ke kaa, a olelo iho la e loaa aku ana o Veki iaia malalo o na opu nahelehele aole i mamao loa mailaila aku, a i ko Mina hala ana aku, hoi hou mai la oia iloko o ke kaa no ka huli ana aku i ka mea i poino nona ka leo ana i lohe aku ai.

            “Aia oe mahea?” i kahea aku ai oia me ka leo nui oiai oia e hoomau aku ana i ka nihi malie no kahi ana i manao ai mailaila mai ka leo ana o ka lohe ana aku.

            “Eia au maanei!” wahi o ka leo nawaliwali o ka pane ana mai.  “O, e wikiwiki mai oe!”  Aneane loa e paa kuu hanu no ka moni i ka uwahi!  E pau ana au i ka a-ia e ke ahi me nei ola no o’u ke hookaawale koke ole ia aku au i ka wa pono!  E wiki, aohe o’u wahi i koe!” a lohe pu aku la o Vekinia i kona uwe mai, ka leo o ka mea i piha loa i ka ehaeha a e ailiili wale ae ana no.

            He wahine ka mea nona ka leo a o ka mea hoi i halawai me ka poino, pela k aVekinia hoomaopopo aku, nolaila na hoalaia ae la ke aloha nui iloko ona no ia wahine i poino, eia ka auanei o ka mea no i manaoino a nana no hoi na hana hoopilikia iaia i na wa i hala aku oia ia.

            Ua hookolo aku la oia ma kahi o ka leo i pa-e mai ai ahiki i kona loaa ana aku iaia, a iaia i ike aku ai i ke kupilikii loa o ke kulana o ka wahine ia manawa aneane loa e helelei iho kona mau waimaka, no ka mea ua paa loa ua wahine la mawaena o ka moe i nahaha ame ka aoao o ke kaa i opa ia mai iloko i ka wa i kahuli ai, a ma kana nana iho he hana paakiki no ka hoopakele ana ae iaia.

            He kulana kupilikii loa ko ka wahine a he nanaina manaonao no hoi i ka Vekinia nana aku, no ka mea ia manawa, ke ike aku la oia i na alelo manamana ana ole o ke ahi ke hookokoke loa mai la i ka wahine, a ke oi loa ae la hoi ka punohu ikaika loa o ka pii ana o ka uwahi, e hiki pono ole ai ke hanu ae.

            Ua ike pu ae la no ka wahine ia mau ulaahi e hoookoke loa mai la iaia a ua hoopiha loa ia iho la oia me ka ehaeha ame ka maka’u pu, me ka loaa pu o ka manao iaia ia manawa ua kokoke loa mai kona manawa hope loa ma keia ao, ina aole oia e hoopakeleia ae ana i ka manawa pono.

            “E hoopakele ae oe ia’u!” wahi ana.  “E wiki, e pau ana au i ke ahi ina e hookaawale koke ole ia aku au!  Aole o’u makemake e make me keia ano make weliweli!  Ea, e huki koke aku ia’u!” wahi ana me ka aneane loa e pau ke aho.

            la minuke aia ka manao ikaika iloko o Vekinia e hoopakele i ka wahine, aka ia manawa like ke ike iho la no oia iaia iho aole i lawa ka ikaika iloko ona e hookaawale aku ai i kahi o ke kaa i opapuia mai ai, a i ole wawahi paha i ka aoao o ka moe i mea e hiki ai ke hemo mai ka wahine.

            “Ee hele ae au e kahea i kekahi mea e loaa aku ana ia’u e hele mai e kokua ia oe, ke ike aku nei au he hana hiki ole ia’u me ko’u wahi ikaika uuku ke hoao aku e hoopakele ia ae,” wahi ana i pane aku ai i ka wahine.

            “Aole! Aole! mai haalele mai oe ia’u!”” i kaohi mai ai ka wahine me ka leo i like loa me ko kekahi mea i hoopupuleia ka noonoo.

            “E ka madame, he mea hiki ole ia’u ke hana aku i kahi mea no ke kokua ana aku ia oe, o ka hana maikai loa na’u ke kii ana aku i kekahi mea e kokua ia oe, aka nae, mamua o kuu hele ana aku e oluolu oe e hoike mua mai ia’u i kou inoa no ka mea, ina no kou poino nei mamua o ko’u hoi hou ana mai e hiki ana hoi ia’u ke hoike aku i kekahi poe no ka mea e pili ana nou.”

            “O ka Lede Linetona au a o ke Kalana Hamesire, Enelani, ko’u onehanau o ko’u holo koke ana mai nei no ia no Amerika nei me kuu keikikane ame kuu kaikamahine no ka makaikai ana ia Amerika nei, a eia ka he holo ana mai nei hoi keia e halawai ai me keia poino.  He mau hoaloha e ae no kekahi o’u aia ma Kikako e kakali mai la.  E hele koke aku oe e kii i kekahi mea kokua a e hoopakele ae ia’u ina e hiki ana!”

            Aneane loa e pau ka pana ana a kona puuwai ia manawa a ia manawa like elike me ka anapu ana a ka uwila a e holo ana kona malamalama ma o a maanei me ka hikiwawe loa, pela no na noonoo like ole e ulu ana iloko o kona lolo ia manawa.

            He hana paakiki no Vekinia ka hoopoina ana i ke kii ame ka nanaina o ka wahine iloko o ka pilikia ana e ike aku ana ia manawa, o na huaolelo a ka wahine i pa-e mai la i kona mau pepeiao me ka ikaika ua hiki ole iaia ke hoomanawanui i ka ehaeha, no ka mea ua kuhaiki loa kahi e loaa ai ka palekane iaia ia manawa.

            Me kekahi manawa kokoke i hala, mamua aku ua hooikaika oia ma na ano a pau e hookaawale iaia iho mai ka halawai ana aku me Wiliama Hita me kana wahine, a eia nae hoi ke halawai nei oia me ke kaikuahine ona ma keia ano kamahao loa, ka wahine i manaoino iaia a i kakau mai ai hoi i kekahi mau leka ia Mrs. Fanamu, ke aikane ana, he mau makahiki lehulehu i kaahope aku, a i poina ole hoi na huaolelo a pau o ia leka i kona waihona noonoo, me he mea la, ma ka la wale aku no mamua ia leka o ka loaa ana mai iaia.

            O keia wahine iloko o ka pilikia ana e ike aku ana oia no ka wahine i manaoino loa iaia a i olelo mai ai hoi i kona kupono ole e lilo i wahine na kona kaikunane; o keia no ka wahine i kakau mai ai i ke aikane e hookaawale loa iaia ma kekahi wahi mamao loa e ike oleia ai oia ame kana kaikamahine, me ka makemake ole e ikeia kona helehelena, a eia oia imua o kona alo i keia manawa.  E haawi @ku anei oia i ke kokua iaia, a i ole e haalele aku paha iaia malaila e make oia malaila i na ulaahi?

            O ia mau no ka makamaka iloko o kona noonoo o na hana lokoino a keia wahine, o kekahi o ia mau hana o ia kona hoouna ana mai hookani haneri paona no ka hoonana ana mai i kona manao i hooluuluuia, no ke kaawale ana aku o kana kane mai iaia aku, a o kekahi kumu, hiki ole ke ikeia mai oia he hakuwahine no ka Hitadela.

            “O keia ano anei ka hoopa’i kupono no kana mau hana lokoino a pau i hana mai ai iaia?” i ninau iho ai oia iaia iho.

            E haalele anei oia iaia e make malaila i uku no kana mau hana ino a pau, me ka haawi ole aku i kekahi kokua?  E panai aku anei oia i ka ino no ka ino i hanaia mai ai iaia o na la i hala? He pilikia koikoi loa keia o ka wahine o ka laweia ana mai a ikemaka aku oia i kona hopena, he hana hoao ikaika loa hoi iaia ia manawa.

            No kekahi mau minuke ke komo ana iho o na manao debolo iloko ona me he mea la e hawanawana okoa iho ana no ma kona mau pepeiao.

            “Ua kokua a ua hooikaika oia ma na ano a pau e hoopoino i kou ola; ua hoino oia ia oe me ka hoowahawaha loa; na hoao oia e hoohoka ia oe i kau kane a ua hoauwanaia oe me kau kaikamahine no na makahiki lehulehu, me kou auamo ana i na ehaeha he nui o keia ola ana; no keaha oe e panai ole aku ai i ka ino no kana ino i hana mai ai ia oe, a hookuu aku iaia pela e make i ke ahi?  E make oia e pono ai, i ukupanai no kana mau hana hewa a pau ia oe!”

            He mau minuke ia o ke kupilikii loa o kona noonoo, no ka mea ka hakaka la na manao paiolua like ole elua iloko ona me ka ikaika ia manawa; he ikaika loa ka hookokono ae a na manao awahua, a he nahenahe loa hoi ka leo o ka lunamanao maikai a uhane alakai aloha.

            I ka loaa ana iaia o ka manao aloha, me ia ku mai no o na hana lokoino lehulehu a ke kaikoeke lokoino ona mamua ona, hooholo iho la no oia e hoopakele iaia, a i aku la:

            “E hoao ana au e hoopakele ae ia oe, elike me ka hiki ia’u: e hoolana i ka manao a mai maka’u, e hele koke aku au e kii i kekahi mea e hele mai e kokua ia oe mailoko ae o keia pilikia nui.” o ko Vekinia kaha mai la no ia hele iloko o ia pouli o ka rumi i ka uwahi a e kokolo hele ana hoi ma o a maanei elike me ka makaala hiki iaia, a hiki i ka puka ana iwaho mai ke kaa mai e a-ia ana e ke ahi, a iaia i oili loa aku ai iwaho, loaa koke aku la no iaia kekahi kanaka, a paa kona lima i ka hopu ia, a i aku la:

            “E i nei, hele mai kaua; aia kekahi wahine maloko o ka halekaa i nei manawa ua paa loa i ke kaa i nahaha ai, a ua hiki ole iaia ke oni ae, e hiki ole ai ke hemo; ke a-ia mai la ke kaa e ke ahi, a e make ana oia i ke ahi ina aole e loaa koke aku ana kekahi kokua iaia.”

            Aohe pane koke mai o ia kanaka, nolaila, kano okoa mai la no oia iaia ma kona lima me kahi ikaika uuku i loaa iaia, no kahi o ke kaa e ku mai ana a e a-ia ana hoi e ke ahi, a u komo like aku la iloko o ke kaa, kahi ana o ka haalele ana aku i ka wahine i lilo i enemi nona, a i nei manawa nae hoi o ka pilikia ua hiki ole iaia ke nanamaka wale aku iaia.

            I ko laua hoea ana aku iloko o ke kaa kahi a ka wahine e uwe mai ana no ke kokoke loa mai o kona hopena i mai la ke kanaka: “Aole e hiki ana ia’u ke kokua a ke hookaawale mai i kela wahine mai kela wahi mai-aole no e hiki ina he umi mau kanaka maanei mamua o ko kaua pau like ana i ka make.”

            “Kahaha!  Aole ka hoi oe i hoao ahiki ole, hoole mua nae hoi oe i ka hiki ole ke hoopakele ae iaia; e hoao hoi paha mamua.  E pono oe e hoopakele ae iaia.  He hiki loa ia oe ke hoopakele iaia ina he manao kou e hoopakele i ka hoakanaka iloko o keia pilikia,” i pane aku ai o Vekinia, me ka hookikina aku i ke kanaka e hane koke, me kona piha loa i ka huhu, a no ko ke kanaka kunana, hopu okoa aku la no o Vekinia i kekahi wahi o ke kaa i naha a hoao ae la e hookaawale aohe nae he hiki, elike no me kana i ike ai mamua.

            No ka ike ana mai o ke kanaka i ko Vekinia aa loa e hana i mea e hoopkele ia ae ai ke ola o ka wahine e nui mai ana ka leo i ka uwe, hopu io aku la ke kanaka i ka aoao o ka moe a ka wahine e moe ana; ua hemo io mai la ka papa aoao o ka moe, a ike iho la laua ia manawa e hoopakeleia ana ka wahine.

            Ua nui ae la ka waha o ka wahine i ka uwe ia manawa, a meha hou iho la.

            “O, huki mai iaia iwaho?  Na’u e paa ae i keia laau e koo nei no kekahi manawa,” i kauoha aku ai o Vekinia, a me kona wahi ikaika a pau i paa ai oia ia pauku laau kaumaha, a i ke kanaka iho e kauo mai ana i ka wahine mai kahi mai ona i paa ai, a ia hemo ana mai, hapai ae la ke kanaka i ka wahine i aneane e pau ke aho a kaikai malie mai la iaia iwaho o ke kaa.

            I ko laua hoea ana ma ka puka o ke kaa, kahea aku la ke kanaka i kekahi poe e hele mai e kokua ma ka hapai ana aku i ka wahine i aneane loa e maule ia manawa i ka i ana aku.

            “O ke ku mai no ka hoi ka oukou e nana aohe hele mai e haawi i ke kokua!  Haawi mai i kekahi lima kokua maanei,” a no ia kahea ana aku ana, eha mau kanaka i hele mai e kokua ma ka hapai ana aku i ka whine ahiki i ke kaawale ana mai ke kaa aku, a o ke kanaka nana i lawe mai i ka wahine poino mailoko mai o ke kaa, huli mai la oia ihope e kokua ia Vekinia ma ka hookuu ana aku iaia ilalo mai ke kaa aku, no ka mea, ia manawa, mamuli o na manao pihoihoi like ole iloko o Vekinia, aneane loa oia e maule.

            Aia iloko o ka noonoo o ke kanaka ia manawa ka mahalo no Vekinia, ka wahine loa i mauna i kona ola no ke mea pilikia, a ina paha i maopopo ia kanaka ia manawa o ka wahine a Vekinia i hoopakele ai o kona kaikoeke no ia i hoolilo iaia i enemi nona i na manawa aku i hala, e oi aku ana kona mahalo iaia no ka lilo ole o na hana lokoino a kona enemi i mea nona e hoomauhala ole ai a haalele aku iaia e make, me ka hana oke aku i kekahi mea nona e hoopakeleia ai.

            Aneane loa e haalele mai ka ikaika i ko Vekinia kino ame ka noonoo maikai hoi iloko o kona lolo ma kona manawa i hapaiia aku ai a kaawale mai ke kaa aku e holapuia ana e ke ahi.

(Aole I pau.)

 

He Moolelo no

KA MEAHUNA POHIHIHI

A I OLE

Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka

Mea Lili-He Moolelo i Piha me na

Wiliau o ke Aloha

 

            Ia Mr. Kelekolio i hoonoho aku ai ia Tiodora iluna o kekahi noho, kamailio hou mai la oia i ka i ana: “E hoike mai oe ia’u i keia manawa i ke kumu nui o kou hoea ana mai la imua o’u, iloko o keia manawa poeleele!  Ke ike aku nei au, ua hele oe a piha me na manao maikai ole, heaha mai ke kumu o keia ano ou, a’u e nana aku nei?”

            “O Keoni Naika, ka makuakane hanauna o Habaki, oia ka mea nana i hoehaeha mai i kuu noonoo, ahiki ole ia’u ke noho hou aku maloko o ke kula.  I keia auwina la iho nei, i hoea ae ai kela kanaka, a hoike mai la, i kona haulehia ana i ke aloha no’u, me ke kamailio okoa ana mai i na olelo hooweliweli, no kana mea e hana mai ai maluna o’u, ke ae ole aku au i kona makemake.  Ua hele au a piha me ka hoowahawaha iaia, nolaila ma ko’u noonoo ana i ka hana pono ma ko’u aoao, hooholo iho la au e holo mai imua ou, a noi aku i kau mau hoopakele ana ia’u, mai kela kanaka mai.”

            Ua piha loa o Mr. Kelekolio i ka huhu, i kona wa i lohe pono mai ai i ke kumu o ka hoea ana aku o Tiodora imua ona, a o ia ka ua kanaka nei o ka hooho ana ae:

            “Ke kanaka hilahila ole!  Ua aa anei oia e kamailio mai imua ou, i kona mau manao lapuwale?” wahi ana me ka hoopuka ana i kekahi mau huaolelo kupono ole, me he mea la, ua palaka loa kona noonoo, no ko Tiodora noho aku imua o kona alo, e hoolohe mai i kela mau olelo.  Ua hookahaha loa ia nae ka manao o Mr. Kelekolio, pela pu hoi ko Tiodora manao, no ka nui maoli o kela huhu o kona kahu hanai, a i kela ike ana mai o ua o Kelekolio i ka noho aku o Tiodora e holoi ana i kona mau waimaka, ua wikiwiki mai la oia i ke kamailio ana:

            “E noi aku au i kau mau huikala ana mai ia’u e kuu keiki, “e hoopoina loa oe mai ka noonoo ana, ua hoopuka ae au i kekahi mau olelo kupono ole, pehea hoi e hiki ai ke alo ae, i kau a mea o ka piha hoonaukiuki maoli, i ka hana a kela kanaka hilahila ole.  Aole a kaua kamailio hou ana no keia mea, e hoomanawanui au, ahiki i ka loaa ana ia oe o kekahi mau meaai, a ikaika hoi kou kino, ia wa oe e hoike piha mai ai i na mea apau a kela kanaka i hana ai.”

            Ma kela wahi, i ku ae ai o Mr. Kelekolio, a alakai aku la ia Tiodora noloko o ka rumi aina, oiai ua makaukau no na meaai, o ko laua noho iho la no ia, me ke kaa ma ko Mr. Kelekolio aoao, ke kamailio ana, ma na kumuhana like ole, a i ka hala ana o kekahi manawa o lo laua noho ana, me he mea la, ua hoopoino ae la o Tiodora i kona mau pilikia iho, a komo pu aku la me kona kahuhanai, ma ke kamailio ana, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, ke ai la oia i na meaai, me ka hopohopo ole, o kekahi kumu paha hoi, ua hele maoli no oia a pololi.

            O ko laua ai hoi ia ahiki i ka moana ana, ia wa i pane mai ai o Mr. Kelekolio: “Ina e hoomau mai ana oe i ka hoike ana ia’u, i ke koena aku o na mea au o ka hoakaka ana mai i pili ia oe iho, e hoolohe no au, me ka manao hialaai, me ke kahamaha ole aku ma kekahi ano.”

            No ka hooko ana aku i ke noi a kona kahuhanai, hoomaka aku la o Tiodora e hoike i na mea apau elike no hoi me ia a kaua e ka makamaka heluhelu i ike mua ae nei, a aole laua i haalele ialoki o ka rumi aina, ahiki i ke kani ana o ka hora umi-kumamalua o kela po, e no ka mea ua nui maoli na ninau a Mr. Kelekolio i waiho mai ai imua o ke kaikamahine opio, no na hana a kela kanaka ino maluna ona, oiai ua makemake maoli no ka loio, e loaa aku ka ike piha iaia no ke ano o kela kanaka.

            “Ua aumoe maoli keia a kaua e ala nei, a ua loihi loa ko’u niele ana ia oe e Tiodora, aka nae ia oe e hoi aku ai noloko o kou rumi, e hookuu aku ana au ia oe e hiamoe, elike me ka loihi au e makemake ai, me kou hoopilikia ole ia aku.  Aia kou rumi ma kekahi aoao mai o kei akeena a kaua e noho nei, a ua haawi aku au i na kauoha i na kauwa lawelawe, e haawiia ia oe kau mau mea apau i makemake ai, a o kau mau kauoha, ka lakou e hooko, ina ia he mea e loaa ai o ka hauoli ia oe.  Maloko nei no o keia keena kou aina kakahiaka e laweia mai ai, i na manawa apau a mamua ae o ka hora umikumamalua o ka la apopo, i manao ai au e hui hou me oe a ke lana nei kuu manao, aole paha oe e mehameha loa, i ka loaa ole o ka hoa olelo no kekahi mau hora pokole.”

            Haalele aku la o Tiodora i kona wahi e noho ana, me ka hele ana mai a hopu aku la i ka lima o Mr. Kelekolio, me ka pane ana iho:

            “Ua hele au a piha loa me ka hauoli i keia manawa, a ua ike maoli iho no i ko’u palekana malalo o kou malu, me he mea la no, aia au malalo o na kaupoku o ka home o ko’u makuakane ponoi.”

            I pane ma ka aoao o Mr. Kelekolio, no kela mau olelo a Tiodora, pa’ipa’i iho la oia ma ke poo o Tiodora, oiai hoi kona mau kulu waimaka, e hiolo ana ma kona mau papalina, me ka pane ana ae:

            “Ua hoohauoli pu mai oe e kuu keiki i ko’u manao, me he mea la owau maoli no kou makuakane, oiai nae he kanaka au i ike ole ia mea he keiki, e kapaia mai ai ka inoa makuakane maluna o’u.”

            “Ma ko’u manaoio, o oe ke kanaka noho wahine ole, maikai hookahi ma ka honua nei, oiai ua ike maka au i kau mau hana maikai a oluolu ia’u, pela iho la au i kapa aku ai ia oe, he kanaka maikai loa, a ina e hoomakaleho mai ana kekahi wahine u’i, e lilo aku oe nana, e komo mai ana ka manao lili iloko o’u nou,” alaila noke okoa ae la o Tiodora i ka akaaka.

            No ko Tiodora akaaka hoi, he hookahi ka akaaka pu ana me Mr. Kelekolio, a ma kela wahi o na kamailio mawaena o laua, i haawi ae ai ke aloha poeleele, a hoi hou aku la o Mr. Kelekolio, noloko o kona keena oihana, a hoi no hoi o Tiodora noloko o kona rumi me.

            “Na ke Akua e kiai a e hoomaikai mai iaia,” i hooho ae ai o Mr. Kelekolio, iaia i noho iho ai oia wale no maloko o kona keena.  “He keu aku maoli no ke kulike loa o na ano o keia kaikamahine, me kona makuahine,” alaila nui iho la kona ha nu, me ke ku ana ae iluna, a hoi poloiei aku la noloko o kona rumi moe.

            Ma kela hoi ana aku a Tiodora e hiamoe, ua oluolu maikai maoli kona moe ana, a aole no hoi oia i ala koe mai ahiki i ke awakea loa ana o kekhi kakahiaka ae, ua hele ua kaikamahine nei a piha hoihoi, aole he wahi hoailona iki o ke kaumaha ma kona mau maka, no ka ike paha hoi kekahi, ua palekana oia mai na hana hooplilikia aku a Keoni Naika maluna ona.

            Komo iho la oia i kona lole, me ka hele ana aku e hoomaemae iaia iho, a i kona hele ana mai noloko o ka rumi a@@@ waiho ana kekahi mai meaai, a i ka hoea ana mai o ke k@@@ lawelawe, a ike i ka noho aku o ka malihini, ua lawe hoa @@@ la oia i na koena aku o na meaai, o ko Tiodora ai iho la @@@ i kona aina kakahiaka, me ka hoonuu maoli, i kau a m@@@ ka ono.

            E nanea ana no nae oia i ka ai, me ka noonoo nui ana @@@ no na hana maikai a Mr. Kelekolio iaia, ma o ka hookipa @@@ aku iaia me he kaikamahine ponoi la na kela kanaka, kik@@@ mai la ka puka o kela keena, a he mau sekona mahope @@@ komo ana no o Mr. Kelekolio, i ukaliia mai e ka Rev. Ed@@@ mahope ona.

            I ka ike ana mai o Tiodora i na keonimana, ua haaw@@@ la oia i kona aloha ia laua, me kona hookahahaia ana aku @@@ no ke komo ana aku o ka Rev. Edimona, ka mea ana i@@@ noo mua ole ai, ua hoea mai kela kahunapule no Lada@@@.

            “Ua hoopuiwaia aku paha kou noonoo e kuu kaikam@@@ no ko’u hoea ana mai la i keia kakahiaka, o ka mea oiai@@@ ea, na Miss Lovela au i hoouna mai nei no ka hele ana @@@ nana ia oe, ina paha he maikai kou noho ana maanei,” @@@ a ka Rev. Edimona, ma ke ano hoakaka no ke kumu o @@@ hoea ana mai no ka home o Mr. Kelekolio.

            “Ua hoea ai oia me ka hele a piha me na manao pih@@@ no ko’u home ma ka po nei, mahope iho o ka heluhelu @@@ kau leka, a ua hopohopo loa oia no kou palekana, no ko@@@ hookahi ana mai no Ladana nei, a mahope o ko maua @@@ kuka pu ana, i olelo aku ai au iaia, owau ke holo mai @@@ kulanakauhale e nana ai ia oe, pela iho la au i hoea mai l@@@.

            “Ke hoomaikai aku nei au ia oe, no ka lawe ana ae i ke @@@ ko’i o ka hele ana mai e nana ia’u,” wahi a Tiodora, me@@@ ike ana iho, i ka nui maoli o ka hana a kela kahunapul@@@ ka uku ana i na hoolilo o kona alahele, oiai ua hoakaka @@@ aku o Mr. Kelekolio iaia, no ka hoea mua ana aku o ka @@@ Edimona i Ladana, no ka ike ana ia Gai, nolaila o keia @@@ hou ana aku, he hoonui wale ana no kela i kona mau hool@@@.

            “Ua hoike aku nei au imua o Mr. Edimona, i na mea @@@ au i hoakaka mai ai ia’u, ma ka po nei, a ua hoopihaia ak@@@ me ke kahaha, ame ka hoonaukiuki pu no Keohi Naika @@@ kela haawina hoonaukiuki no i loaa ia’u, o ia haawina ho@@@ no ka i loaa iaia, a owai hoi ia mea nele i ka huhu, i ke @@@ maoli o na hana a kela kanaka i ka hilahila ole,” i komo @@@ ai o Mr. Kelekolio ma ke kamailio pu ana.

            “Pehea la kou manao, aole anei, o Keoni Naika kekahi @@@ naka ino lapuwale iloko o ke koloka o ka hookamani ame @@@ epa?” i ninau mai ai o Tiodora ia Mr. Edimona:

            “He keu i’o aku kela a ke kanaka ino lapuwale,” wahi a @@@ Rev. Edimona, me ka leo i piha me ke kaumaha, oiai aole @@@ hiki iaia ke manaoio, ua piha o Mr. Naika me ka epa ame @@@ hookamani.  “Ua hilinai aku au i kela kanaka, me ka ma@@@ oia kekahi o na kanaka maikai, eia ka auanei, ua kuhihewa ia hilinai ana, akahi hoi au, a maopopo, eia ka he nahesa @@@ iloko o ka hulu hipa.”

            Ma kela wahi o na kamailio ana mawaena o na mea ek@@@ ua kikeke hou mai la kekahi mea mawaho o ka puka, a @@@ ke ake ana e maopopo, ka mea nana i kikeke mai mawa@@@ ku okoa ae la o Mr. Kelekolio, a hele aku la e wehe i ka puka o kana mea nae i ike aku, o ke kaikamahine lawelawe e @@ mai ana, me ka hoakaka ana mai, aia kekahi keonimana @@@ ka hale malalo kahi i noho ai, ua makemake oia e ike i ka Rev. Edimona.

            “Ua hoike mai nei anei oia i kona inoa ia oe?” wahi a @@@ Kelekolio i ke kaikamahine lawelawe.

            “Aole.”

            “Ina pela, e hele aku oe a olelo aku iaia, e pii mai no@@@ nei!” i hoike aku ai o Mr. Kelekolio i ke kaikamahine la@@ lawe i kona manao.

            He manawa pokole wale no mahope iho, o kela iho hou ana aku o ke kauwa ilalo, ua hoea mai la kekahi keonimana opio malihini, a komo mai la iloko o ke keena a Mr. Kelekolio ma e noho ana.

            O keia keonimana e ka makamaka heluhelu o Mr. Kuene no ia, kela keonimana i hookamaaina aku ai iaia iho me Ga@ Wakona e noho ana ma ka hale hookahi, a i noi aku ai ia Gai, nana e hana i kekahi malapua, mawaho mai o kona mau rumi hoolimalima.

            Ma ke ano hoolauna iaia iho, haawi mai la oia i na olelo h@@@ kimua, ma ke noi ana mai, e huikalaia aku oia, no kona hoea ana mai e kahamaha i ka lakou nanea ana, alaila huli ae l@ imua o ka Rev. Edimona, me ka haawi ana aku i kona lima no ke aloha ana, a pane aku la:

            “Ua ike au i kou hoea ana ae nei no ka hokele e kuu hoaloha a no ia kumu, ua konoia mai au e hookolo mai mahope @@ ahiki i kou loaa ana iho la ia’u ma keia home.  Ua poina loa anei kou hoomanao ana no’u?”

            Ke nana pono lao la ka Rev. Edimona ma ka helehele@@ o ke keonimana opio, aole nae he wahi hoomaopopo iki iloko ona, i kana wahi mua i ike ai iaia, me kona pane ana aku nae.

            “Aole o’u hoomanao no ko’u halawai mua ana me oe, a i@@ paha ua hui mua kaua, alaila ua palaka maoli ko’u noonoo.”

            “Owau no keia o Eduwada Kuene,” wahi hou a ke keonimana opio.

            “Auwe no ka hoi kuu hoohewahewa ia oe e!” wahi a ka Rev. Edimona me ka piliki ana iho i ka lima o ke keonimana opio a hoike mai la hoi kona mau maka i ka hoihoi, no ka mea akahi no oia a hoomanao, no kona kamaaina mua ana iaia.

            “Ea, ua loli loa maoli kou ano, mai kela manawa mua loa mai a’u i ike ai ia oe, a ina no i hoea ae oe no ko’u home, aole ana no e hiki ia’u ke hoomaopopo aku, o oe ia.  Ke hauoli lo@ nei au i keia halawai hou ana o kaua.”

            “Owau pu kekahi i loaa ia haawina o ka hauoli, no keia hui hou ana,” i panai aku ai no hoi ka malihini.  “No kela iini no iloko o’u, e hookamaaina hou aku me oe, pela iho la au i hahai okoa mai ai ahiki i kou loaa ana, aka nae e huikalai@ mai au, no ko’u kapae ana ae i na rula maa o ka hoolauna ana o kekahi me kekahi.”

            “Aohe rula oi ae o ka maikai, mamua o keia hele okoa ana mai la ou e hui pu me a’u, a ina pela iho la ke ano o na kanaka apau ma ka honua nei, he keu aku maoli ka maikai, e kamaaina ana na mea apau kekahi i kekahi, aole nae pela, e kauka’i wale ana no kakou, aia a hoolaunaia, alaila kamaaina iho la.  E ae mai oe ia’u, e hoolauna aku ia oe i kuu hoaloha nei, Mr. Kelekolio.  E Mr. Kelekolio, he hoaloha kahiko keia keonimana opio no’u, oia kekahi o na hoaloha oiaio loa. E Miss Lanada, ke hoolauna pu aku nei au ia Mr. Kuene ia oe.”

            Ua haawi mai la o Mr. Kelekolio ame Tiodora i ko laua manao apono no kela hoolauna ana aku a ka Rev. Edimona i ke kanaka opio, alaila kaa mai la ke kamailio ana ma k@ aoaoa o Mr. Kelekolio i ka pane ana mai.

            “E huikala mai oe ia’u e Mr. Kuene, ke ole au e kuhihewa, ua ike mua no au ia oe.  He mau rumi hoolimalima anei kou maloko o kela hale loihi e ku nei ma ke alanui Komohana?”

            “Ae, aia ko’u mau rumi, ke pili pu la me ko Mr. Wakona opio, a he mau hoaloha maua e noho mai nei maloko o kela hale.”

            “Ke hauoli loa nei au no ko olua lilo ana i mau hoaloha akahi a loaa ia Mr. Wakona opio ka mea nana e hoolaukanaka aku i kona noho ana maloko o kela hale.  He keiki hookama o Mr. Wakona, na kou hoaloha nei, ka Rev. Edimona.”

(Aole i pau)