Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 12, 22 March 1923 — Page 8

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA HOOPA'I O NA KANAKA OPIO O KAKAAKO.

 

            Ma ka Poaono aku la i hala, i hookauia mai ai ka hoopa'i maluna o na kanaka opio eiwa o Kakaako, na lakou i hoopoino i kekahikaikamahine opio, he elima makahiki ka haahaa, a he kanalima makahiki ke kiekie, e noho ai maloko o ka halepaahao. me ka lawelawe ana i na hana ikaika, ahiki i ka pau ana o ka manawa hoopa'i.

            Ma na oleloike i waihoia ae imua o ka aha, ma ka manawa e hooloheia ana ko lakou hihia, ua maopopo loa ka pili o kela poe eiwa i ka hewa, a mamuli o ia mau ike, i hoalaia ae ai na manao menemene iloko o kekahi mahele nui o na makaainana o Honolulu nei, me ka piha hoonaukiuki pu, i ka poe i hoopiiia, a i ka puulu paha o ka poe i like aku ke ano me lakou.

            I ka hookau ana mai nae o ka Lunakanawai O'Brien, i ka hoopa'i elike ae la me ia maluna ua lilo ia hopa'i i mea aponoia e ka lehulehu i ka nana aku, a o ka hoea ana mai hoi i ka hookoia ana o ke kanawai. maluna o ka poe i manao, he mea liilii. ka hoao ana aku e hoopilikia i kekahi kaikamahine opio, mamuli o ko lakou mau makemake iho.

            Ma na hoike i laweia mai i keia keena, he nui wale no na hana o kela ano e lawelaweia nei e kekahi poe maloko nei o keia kulanakauhale. in a he mea oiaio loa ia, alaila, e pono no kela poe e auamo i ka hopena o ka lakou mau hana hoopilikia, maluna o na kaikamahine ame na wahine opio; a e loaa hoi he mau haawina a'o kupono loa. i ka poe hakihaki kanawai, me ka ae ole ia e mau ko lakou hele lanakili ana, me ka lawelawe ana aku i kela ano hana.

            I ka nana aku, aole keia poe kanaka opio i hoomaopopo i ke ko'iko'i o ke karaima a lakou i hana ai, ahiki i ko lakou paa ana i ka hopuia, a mahope iho o ka ae okoa ana aku i ko lakou hewa, i na kanaka o ke aupuni. a imua hoi o ka aha, ua hoololi hou i kela ae ana, a hoole aku la. me ka hoole ana i ko lakou hoike ana no ko lakou pili i ka hewa, i na makaiku, na laua i ninauninau ia lakou.

            Ua hookoia nae ke kanawai maluna o kela poe kanaka opio eiwa, a maluna iho o lakou ke ko'iko'i o ka malama ana i na rula oloko o ka halepaahao, i wahi no lakou e hookuu koke ia mai ai, me ka piha ole o na makahiki elima.

            E haawiia na mahalo kiekie ana, maluna o ka Makaikiu McDuffie, ka mea nana i hookolo ahiki i ka pau loa ana o kela poe he eiwa. i ka hopuia: a maluna pu hoi o ka Loio Kalana Heen, ame kona hope. kekahi mau mahalo ana, e pono ai, no ko laua lawelawe ana i ka hihia, ma ka aoao o ke aupuni, me ka makaukau, e hoao ana ma na ano apau, e hiki ole ai i ka aha, ke ae mai i na kumu, a na loio o ka poe i hoopiiia, no ka hookuu ana i ka poe i hoopiiia.

            Ua ili iho kekahi ko'iko'i nui o na ahewaia, no ka poino i kau aku maluna o ke kaikamahine opio, maluna o kona mau makua. i ka ae wale ana e hele i ka po, me ka hele pu ole me kekahi poe kupono; i kona hele hookahi ana, a halawai aku me kekahi koa, oia kona hoa e hele pu ai, pela i komo mai ai na manao kolohe iloko o kela poe kanaka opio, a hooko aku la i ko lakou mau manao lapuwale, no kela manao no. e lawelawe pu ana ka haole koa ia hana hookahi, ke hookuu wale ia aku kela kaikamahine me ke koa ma kahi mehameha pouliuli.

            He haawina a'o kupono keia, i na makua mea kaikamahine, aole e hookuu wale ia lakou e hele i ka po, ma na halekuai, a ma na hale kiionioni paha, aka e hele pu me ka ohana, a mau hoaloha paha, a in a aole he poe e hele pu ai, alaila ua oi aku ka palekana ame ka maluhia o ka noho malie ana i ka hale ahiki i ka wa e palekana ai ka hele ana ma na alanui.

            O ka mea ehaeha o ka noonoo, ma keia hihia, he poe kanaka Hawaii ka hapanui, a he kaikamahine Hawaii hoi, ka mea i hoopoinoia, he keu no na na lahui e aku. e lawelawe ia ano hana, maluna o keia kaikamahine, eia ka na kakou Hawaii no, me ka loaa ole o kela manao aloha, a makee, e hoopakele i ke kaikamahine o ko lakou lahui iho, mai ka hoopoino ana mai a na lahui e.

            Owai hoi ia mea nele ole o ka manao huhu, no ke alu ana o kela poe eiwa i kela kaikamahine hookahi, me ka lakou mau hana o ke ano holoholona, a in a paha o ke kaikuahine o kekahi o kela poe kanaka opio, ka i hoopoinoia mai e ka poe elike me ko lakou ano, o lakou ana kekahi e komohia na manao inaina, elike me ka mano i ala ae iloko o ka lehulehu no lakou.

            I ka hokauia ana mai nae o ka hoopa'i hoopaahao, ma ka hana ikaika, e pono no i na luna oihana o ka halepaahao, e hooko aku ia hoopa'i, ma ka hoohana ana i kela poe kanaka opio, me na hana ikaika, aole o na hana mama, e lilo ai kekahi hapanui o ka la. ma ke kau ana maluna o ke kaa, ame ka holoholo ana maloko o na paka.

            E lilo kela hana ikaika, i mea no lakou e ike ai, aole he hana paani wale no ka hooko ana aku i kekahi manao lapuwale, i ku-e i ke kanawai, aka he hopena awahia ke kau mai ana maluna o lakou, e lilo ai i mea no lakou e hoomanao ai, i ka wa e hookuuia mai ai mai ka noho paahao ana.

            E hoomanao, na kanaka opio o keia ano, o ka manao ana e lawelawe aku i na hana a kela poe kanaka opio i hooko aku ai; ka hana hoi nana i hookomo aku la ia lakou iloko o ka halepaahao, he hana ia, aole wale no, e hokomo aku ana ia lakou iloko o ka poino, aka e hookau pu mai ana i na haawina hookaumaha, a hoohilahila maluna o ko lakou mau ohana; no laila o ka palekana mau, o ia no ka malama ana i ke kanawai, ame ka makee ana i ko ha'i pono

 

KA BILA HOONO SABATI

 

            Ua holo ka bila, e hoonoa ana i na hale kiionioni, ma ka auwina la o ke Sabati, pela me na hana hoohauoli a hoikeike maloko o na paka, iloko o ka hale o na lunamakaainana, a o ka aha senate koe; ina no ka hooholo mai o kela hale, alaila kakali aku o ke kakauinoa mai o ke kiaaina.

            Mamuli o ka hooholoia ana o kela bila, e na hoa o ka hale o na lunamakaainana, aole a kakou mau hoohewahewa ana aku, no ka hoea mai i ka manawa, e wehe hamama ia aku ai na hana apau i kapu i keia wa, ma ka la Sabati.

            Ina nei no ka lilo o kela bila i kanawai, a wehe akea ia ka Paka Aloha, no ka hoikeike ana i na hana hoohauoli, e hoea mai ana he wa, e malamaia ai na aha hulahula, ame kekahi mau hana e ae, i kaokoa loa mai ka manao mai, o na hana hoohauoli i manaoia ma ke kanawai, no ka mea, he mau hana hoohauoli wale no lakou apau.

            I ka aeia ana o na hale kiionioni, e wehe ma na po Sabati, malalo wale no ia o ka manao ana, o na kii pili hoonaauao ame pili hoomana ke hoikeikeia; o ka mea nae i ikeia, ua hoikeia mai na ano kii like ole, elike no me na la e ae iloko o ka pule: o ke kumupale ma ka aoao o ka poe no lakou na hale kiionioni. he kii hoonaauao wale no lakou apau; nolaila ua akea loa ka manao o ke kanawai, e hiki ole ai ke kikoo aku na lima o ke kanawai, i ka poe e hoikeike mai ana ia mau hana.

            O kekahi hana kupono loa e aeia ma ke Sabati, a i kapu nae malalo o ke kanawai, o ia no na hale ako lauoho me kahi umiumi; he pilikia maoli kela, o ka paa ana o ia mau hale; a in a no ka makemake o na kanaka ako lauoho a kahi umiumi, e hoolilo i ke Sabati i la hoomaha no lakou, alaila pehea i nana ole ia aku ai ka pono, o na limahana oloko o na hale kiionioni, ame na paka, ka poe hana ana i na la apau ehiku o ka pule me ka hoomaha ole? No ka nui nae paha o na pomaikai ma kela mau hana ea?

            O na limahana anei ka poe e hopomaikaiia, ma ka hoonoaia aku o na kiionioni, ame na hana hoohauoli a hoikeike maloko o na paka? Eia no ka mea oiaio loa, e hoolilo ana kela mau limahana i ka lakou mau dala, i wahi e ike ai i na kiionioni ame na hana hoohauoli ma na paka, a ma kekahi olelo ana ae, e kuai maoli ana lakou ia mau hana hoonanea me ke dala, i wahi no lakou e ike ai; a o ka mea e loaa ana ka pomaikai kiekie loa, o ia no na ona o na hale kiionioni, ame na ona o na paka hoohauoli.

            Aohe no he like ole o na hora o ke kakahiaka, mai na hora mai o ka auwina la, in a no paha i na hora o ke kakahiaka, i aeia ai kela mau hana hoikeike ae la, heaha hoi ka pilikia, no ka mea he mau hana hakihaki Sabati wale no ia, a o ka hoopaneeia ana, ahiki i na hora o ka auwina la, alaila hemo, he hana pulapu wale iho no ia, mamuli paha o ka manao ana, he manawa na hora o ke kakahiaka, no ka hele ana i ka pule, a ma ka auwina la, e hele ai i na hana hoohauoli, o keia kino.

 

E AUAMO I KE KO'IKO'I E PONO AI.

 

            Ma ka Poalua iho nei, i make ai he Kepani o ka hooku'iia ana e kekahi kaa otomobile, ma ka po o ka Poalima aku nei i hala. Ua hopuia ae nae ka mea nana e hookele ana i kela kaa otomobile o ka hooku'i ana me ke Kepani, malalo o ke kumu hoopii, ka laweola, elike me ia i hoololiia ae ai mai ka hewa holonui mai a i ka laweola.

            Pinepine wale ka poe i hopuia, a i hookolokoloia, no kela ano hihia; a mamuli o ka maumaua loa o na poino o kela ano i ikeia ma keia kulanakauhale, ua hoea mai i ka manawa, e hookauia aku ai ka hopa'i hoopaahao, maluna o ka poe e ahewaia ana, a e kailiia ka laikini hookele kaa mai ia lakou aku.

            Ma ka moolelo e pili ana i kela ulia, he inoa okoa ka ke kiakaa o ka otomobile, o ka hoike ana mai i ka mea ohi dala oluna o ke kaa uwila, a ke Kepani i kau aku ai; ma ka manawa nae o kona hopuia ana, akahi no oia, a hoike mai i kona inoa piha, he helehelena hikimua kela o ka epa ame ke kolohe ma konaaoao, me ka manao, pela oia e pakele ai mai ka hewa hoopoina ae i ke ola o ka mea i make.

            Ina he oiaio na mea i hoikeia ae e ke Kepani i make, no kona hookauia ana maluna o ke kaa otomobile, o ka hooku'i ana aku iaia, no ka hoihoiia aku maloko o ka Halema'i Moiwahine, no ka lapaauia mai; me kona hoea ole nae ilaila, aka ua waihoia aku oia maloko o kekahi pa; alaila o kekahi kela o na hana ku i ka lokoino, ma ka aoao o ke kiakaa o ka otomobile, me ka manao paha, pela iho la e lanakila ai, mai ke kau ana aku o na ahewa ana maluna ona.

            Ua nui maoli na poino ame na ola i lilo, mamuli o na ulia kaa otomobile, e pono ai, e hookauia aku na hoopa'i ko'iko'i loa maluna o ka poe e ahewaia ana, na lakou e hookele ana i na kaa otomobile, ma ka hoopaa ana ia lakou maloko o ka halepaahao no kekahi manawa, pela wale no e akahele mai ai na kiakaa otomobile, i ka hooholo ana i ko lakou mau kaa me ka makaala pu hoi i ka pono o ka lehulehu o ka poe e hele ana ma ana alanui.

 

KA HIHIA O STANLEY C. KENNEDY.

 

            Imua o ka aha a ka Lunakanawai Kaapuni O'Brien, ma ka Poalua iho nei, i waiho aku ai na loio o Mr. Stanley C. Kennedy, he noi, e hoihoiia ka holohe ana i ka hihia o ka mea i hoopiiia ma Hilo, aole ma Honolulu nei, mamuli o ko lakou manaoio, aole e loaa ka olelo hooholo kaulike, ma kela hihia, no ka nui loa o na mea i hoakakaia e na nupepa e ku-e ana ia Mr. Kennedy.

            O ka hihia o Stanley C. Kennedy kekahi hihia ano nui loa, no ka mea ua make maoli he wahine kumukula, o ka hooku'iia ana aku e kona kaa otomobile; a no ka pili nae o Mr. Kennedy i ka hewa ame ka ole, he ninau ia na na kiure e hooholo mai.

            Ma ka mea oiaio maoli, mamuli o na oleloike, e waihoia aku ana imua o na kiure, e na hoike i ike i ka mea i hanaia, a mamuli hoi o ke kanawai, e hookahua ai na kiure i ka lakou olelo hooholo, me ka nana ole ia o na mea a na nupepa e hoakaka ae ai; nolaila aole no e lilo ana ka hoihoi ana aku, i Hilo e hooloheia ai kela hihia, i mea e loli ae ai ka oiaio, in a ua pili ka hewa i ka mea i hoopiiia ka hopena hookahi no hoi loaa ana ma kela hihia, in a no ma Honolulu nei e hookolokoloia ai.

            He hookahi mea maopopo loa ma keia hihia, o ia no ka make ana o ka wahine kumukula; o ka mea nui wale no, e nanaia aku nei, o ia kahi e ili aku ai o na ahewa ana; in a e hiki ana ke hooiaioia, ma ka aoao o ka wahine kumukula i make ka hewa alaila e hookuuia ka mea i hoopiiia, me ke kau ole aku i na ahewa ana maluna o na, aka hoi, in a ua pili ka hewa iaia, alaila e auamo oia, i ka hopena o kana mea i hana aku ai.

            Ua heluheluia na nupepa apau i hoopukaia ai na meahou e pili ana i ka ulia, nana i kaili ae i ke ola mai kela wahine kumukula ae; pela hoi na hana oloko o ka aha, nana i hoolohe mua i keia hihia, e ko ke kulanakauhale nei poe, ame ko na mokupuni mawaho aku o Oahu nei, nolaila, ua lawa like ka ike no kela hihia, i loaa aku i na mea apau, nolaila ma ka manaoio o keia pepa, he mea liilii loa, ka manao ana na ko Hawaii poe e hoolohe mai i kela hihia, no ka mea, in a e hooko pono ana na kiure i ka lakou hana a ke kanawai i kauoha ai, elike ana no ka mea a kela kiure e hooholo mai ai, me ka na kiure o Honolulu nei, in a maanei ka hookolokolo ana.

 

NA KU-E I KA LOIO W.T. RAWLINS.

 

            Ua hoalaia ae kekahi mau ku-e ikaika ana, i ka Loio W. T. Rawlins, no kona hookohuia mai i lunakanawai federala, e kekahi mahele o na makaainana o keia kulanakauhale, no kona lilo ana i loio pale, ma ka hihia o na kanaka opio o Kakaako.

            O ka pololei âme ka pololei ole o kela mau ku-e ana, ua mahae ka manao o ka lehulehu maluna o ia ninau.

            ma ke ano he loio pale, ke manao nei keia pepa, ua hana wale aku no ka Loio Rawlins, elike me kana i ike ai he pono, no ka poe i hoopiiia, kela pono i haawiia ia lakou, malalo o ke kanawai, me ka maua'e ole aku mawaho ae o na palena, e kupono ole ai kona hookohuia mai, ma ke kulana lunakanawai federala.

 

            No ka nui makee o kekahi mau hoa o ka papa komisina o ka oihana hoonaauao o Hawaii nei, i ka Lunakula Vaughan MacCaughey, me ka loheia o ko lakou mau manao, in a e hookohuia aku ana kekahi mea hou, ma ke kulana lunakula nui, i kulike ole me ko lakou makemake, alaila e waiho ana lakou i ke kulana a lakou e paa nei i keia wa. Ina o keia ka mea oiaio, alaila ua oi loa aku ka pono, o ko lakou waiho ana mai i ka hana o ka lehulehu, no ka mea aole o lakou wale no ka poe, hiki ke lawelawe i kela mau hana, aka ua piha ke Teritore nei, i na kanaka ame na wahine makaukau, e hoopiha ia mau kulana me ka holopono.

 

HOOLA LAHUI!

(Kakauia e Lolela Kakina)

 

            O ka mote i kukuluia mai e ka Moi Kalakaua, iloko o na la mua o kona pii ana ae ma ka noho kalaunu, o ia no ka "Hooulu Lahui."

            Ua hoao oia e hoko aku i keia manao hooulu lahui, ma ka hookomo ana mai i na kanaka iloko nei o ka aina.

            Iloko o na la mua o kona noho moi ana, ua kokua ku ke aupuni ma ka lawe ana mai i na Kilipaki (Lewalewa) mai ka Paeaina Marshall mai i Hawaii nei, Ua manaoia e mare mai lakou me na Hawaii, no k hooulu ana i ka lahui.

            He mau kaukani lehulehu o lakou i laweia mai ianei, malalo o na hoolilo o kekahi mau haneri kaukani dala, aka nae he lahui kanaka haahaa kela, ma ke ola kino a ma na noonoo.

            Aole i lilo keia mau lahui elua i mea lokahi ma ka launa ana, a i ole mare paha. He nui o lakou i pau i ka make, o ke koena iho, a o lakou no paha apau, ua hoi aku no ka home, me ka nele i kekahi wahi hoailona i waihoia iho mahope nei ma ka moolelo o ke ola ana o Hawaii.

            ua poho wale keia hoao ana!

            Malalo no o ka noho moi ana o Kalakaua, i hoomakaia mai ai ka hokomo ana i na Kepani e ke aupuni, a i lawelawe mau ia no na makahiki lehulehu, malalo o na holilo o na miliona dala.

            Ma ke ano o ka "hoomahuahua ana ae i ka heluna" o na kanaka e noho ma Hawaii nei, ua holomua maoli keia hookomoia ana mai o na Kepani! Ua nui loa ia ahiki i ka hoea ana aku o ka heluna o na Kepani me ka lakou mau pua, ma kahi i aneane aku i ka haaplua o ka lahui kanaka holookoa o ke Teritore!

            Ma kahi o ka huikau pu ana aku me na kanaka kupa Hawaii, mare aku paha me lakou, a kokua aku i ka ulu ana o ka lahui Hawaii maoli, ua like no ke poho o keia hoao ana, me ka hoao ana i ka lahui Kilipaki.

            Aole na Kepani i mare aku, a huikau aku paha me na Hawaii, ma kekahi ano. Ua ku kaawale no lakou ma ke ano he lahui, e noho ana maloko nei o Hawaii; aole nae he poe Hawaii.

            Aia anei he lahui e ae i hiki ke laweia mai i Hawii nei, no ke "kokua ana e hooulu ae i ka lahui Hawaii," i kulike ai me ka manao hoolala a Kalakaua no ka hookomo ana mai na lahui e, o ka "Hooulu Lahui?"

            Aole au i ike i kekahi mea!

            Ua lawe mai ke Keikialii Kuhio Kalanianaole i make, i kekahi hana hou, no ka houlu ana i ka lahui Hawii. Aole oia i kapa aku i ka inoa o keia hana; aka e hoakaka aku ana au i kekahi inoa, no ka hoomanao ana iaia.

            O ua inoa la, o ia no ka "Hoola Lahui"

            O ka hana a Kuhio i hoolala ai, aole ia no ka houlu ana i kona lahui maiwaho mai; aka e hooulu maoli ae no mailoko ae nei!

            Ua lawe mai oia a hooko aku i keia hana, ma o ke "Kanawai Komisina Home Hawaii la."

            I kinohi, aole he kulike o ko'u manao me kona. Ua manao au, e hoohanaia ana la ke kanawai ma ke ano i loaa n ahana na ka poe kalaiaina, a no ka makana ana aku i kona mau hoaloha hooikaika kalaiaina.

            Mahope iho o ka hooholoia ana o ke kanawai, hooholo iho la au e hana elike me ka hiki ia'u, ma ke kokua ana aku i wahi e holomua ai ia mea, in a aole e hoao ana ka poe na lakou e hooko ana i ke kanawai e "paani politika i ke kanawai."

            Ua hakilo aku au i ke Komisina ame kana hana. Ke manao nei au, ke lawelawe nei ia i ka hana maikai loa!

            Ma ko'u manao, o keia kanawai, o ka manaolana hope loa ia o na Hawaii e mau aku ai, ma ke ano oia kekahi o na lahui kanaka o ka honua nei!

            Aole o'u manaoio he mea pono ka lilo ana o na Hawaii i "lahui make!"

            Ke manaoio nei au ua hiki lakou ke hooliloia i lahui ola, mahuahua ame ka laupa'i!

            Aka nae, i wahi e hiki ai-a i wahi e holomua ai ka hoolala ana a Kuhio, he mea pono e a'oia na Hawaii, e kokua ia lakou iho---e ku hookahi! Ke manaoio nei au, he mea hiki keia ke hanaia!

            Ke manzo nei au e hoikeike aku i ko'u mau manao, maluna o na alahele e hiki ai keia mea ke hookoia, ma o kekahi mau manao hoakaka la, e hoopukaia aku ana i kela ame keia pule, maloko o ka nupepa Advertiser Sabati ame ka Nupepa Kuokoa puka pule.

            I wahi e holomua ai ka "Hoola Lahui", he hana paakiki no ia me ka nui; aka nae, in a e lawelaweia me ka iini, me ka lokahi mai o na Hawaii no lakou iho ma ka hooko ana, e holomua ana no.

            Ke noi aku nei au i na Hawaii apau, ame ka poe he manao makee ko lakou no na Hawaii, e noonoo me ke akahele, i na hoakaka a'u e waiho aku ana, a in a e apono mai ana lakou e hui pu mai a kokua i ka "Hoola Lahui" aole wale no i kiahoomanao no Kuhio, aka no ke kokua ana aku i ka Lahui Hawaii i hoopulapulaia, i kiahoomanao ola nona!

 

Nuhou Kuloko

 

            Ma ka hora elua o ka auwina la o keia Sabati iho, e noho ae ana ka halawai a ke kalapu Demokarata o ka mahele 20, apana elima, ma ka hale paumawai o Kalihi.

 

            Oiai e noho ana ma kapa o ke alawai oki mawaho ae nei o Waikiki, i lawe okoa ae ai o B. R. Campbell i kona ola iho, ma ke ki ana no iaia me ka pu panapana a make, ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei.

 

            Ma ka auwina la o keia Poalima, maloko o ka hale o na lunamakaainana, e noonooia ae ai na olelo hooholo apau i pili i na noi uuku hoomau, imua o ke komite kalana o kela hale.

 

            Mahope iho o ka hoohala ana ma Maui i kekahi mau la aku la i hala, i huli hoi mai ai ka Rev H. K. Poepoe o Kaumakapili, ame ka Rev. Akaiko Akana o Kawaiahao, ma ka Mauna Kea o ka Poalua iho nei.

 

            No ke poluea loa o ka meakakau o ka moolelo o Makalei, ka laau pii o na ka i'a, oiai o ka hoi koke ana mai nei no ia mai Molokai mai, ua hiki ole ke hoopukaia apu ka puni a ka poe heluhelu o ke Kuokoa, aka e hoomanawanui mai no ka ono, a keia pule ae.

 

            Mamuli o ka nui loa o ka poe makemake e holo makaikai maluna o ka mokuahi Haleakala, ma keia Poaono no Maui ame Hawaii, ua manaoia, he elua ana huakai makaikai a kela mokuahi, mamua o kona holo ana aku ma ke ano paamau no Hilo.

 

            Maloko o ka pa o ka luakini o Kawaiahao, ma ka Poaono, ka la 31 o keia mahina, e haawi ae ana na haumana kahiko i hemo o ke Kula o Kawaiahao, he paina luau, me na meaai mama, o na pomaikai e loaa mai ana ma kela hana, no ka pomaikai no ia o ka luakini o Kawaiahao

 

            I kulike ai me ka hoike a ke komite hui o na ahaolelo e noho mai nei, e malamaia ana he anaina hoomanao no ke Keikialii Jonah K. Kalanianaole, maloko o ka hale o na lunamakaainana, ma ka hora 11, o ke kakahiaka, o keia Poakolu ae, Maraki 28.

 

            Ma ka noho ana o ka halawai a ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma ka po o ka Poalua aku la i hala, i aponoia ai e holo pu na keiki o ka bana Hawaii, ma ka huakai hoau mua a ka mokuahi Haleakala no Hawaii ame Maui, ma keia Poaono.

 

            Mamuli o na hana hoonoho kau, i ka Rev. James Akimo, no ka Ekalesia o Kahuku me Hauula, ma ke Sabati, Aperila 8, aole e malamaia ana ka hoike hui o na Kula Sabati ma ia la, elike me ka hoike a ka Lunahoomalu Oscar P. Cox, o ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Oahu nei, i puka aku ai ma ke Kuokoa o ka pule i hala.

 

            Maloko o ka luakini o Kawaiahao, ma ke kakahiaka o keia Sabati iho, Maraki 25, e malamaia ae ana he anaina hoomanao, no ke Keikialii Jonah K. Kalanianaole, malalo o na hooponopono ana a ka Ahahui Kamehameha, e hoea ae ana na ahahui Hawaii apau, ame na hoa o ka ahaolelo kuloko, ma ia anaina haipule.

 

            Mahope iho o ka paialewaia ana i ka moana, no na hora he 65, iloko o ka pololi ame ka makewai, i huli hoi mai ai o Manuel de Mello ame kona kokoolua me John Piazi maluna o ko laua waapa ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei iloko o ke kulana nawaliwali.

           

            Ma ka noho ana o ka aha e hoolohe i ka hihia o Stanley C. Kennedy, ma ka Poalua aku la i hala, i waiho aku ai na loio o ka mea i hoopiiia, i ke noi, e hoihoiia ka hookolokolo ana i kela hihia, i ka aha kiure ma Hilo, Hawaii, a ma keia la, e waiho ae ai ka Loio Kalana Heen, i ka pane no ke ku-e ana i kela noi imua o ka aha.

 

            Ma ka hora 12:30 o keia la, ma ka hale pa'i o ka Nupepa Advertiser ame ke Kuokoa, e hoikeike mai ai kekahi haole nona ka inoa o Raffles i kekahi hana ku i ke aiwaiwa imua o ka lehulehu, ma ka hoolewalewa ana iaia mailuna mai o kaupoko o ka hale. E hauhoaia ana oia a paa oia nae, ua hiki loa iaia ke hana a hemo. Ma ka oleloia, o keia ka haole hookahi i kaulana, i ka lawelawe i na hana mana kupaianaha, me ka hiki ke wehe i na pahuhao ame na wahi paa apau, me ka maalahi loa.

 

            E noho ana ka halawai o ka Ahahui Euanelio Ahahuina o ka Mokupuni o Oahu ma Kahuku ma ka Poaha, Poalima ame ka Poaono, Aperila 5, 6 ame 7.

 

            O James Anapuni Boyd ka i hookohuia ae e ka Makai Nui Charles H. Rose i pani ma kahi o Manuel Barboza i hoopauia i ka mahina i hala ma ke ano oia ka makai o na kaa oto.

 

            Hooku'iia o Peter Kauakaualii ma ke alanui Kalakaua o ke kaa otomobile o kalaiwaia ana o Mrs. J. Ausitn, a no ka eha i loaa iaia i laweia ae ai i ka halema'i o na poino ulia, a mahope o ka lapaauia ana o kona mau palapu ua hoopaaia aku i ka halepaahao o ke kalana no ka ona.

 

            Ma ka Poakolu o keia pule ae, Maraki 28, e malama ai na hoa o na hale elua o ka ahaolelo i na hana hoomanao no ke Keikialii Kalanianaole maloko o ka rumi kalaunu.

 

            Ma ka hapalua o ka hora ehiku o ke ahiahi o keia Poalima ae, Maraki 30, o malama ae ai ka Ahahui Hawaii Holomua i ka halawai ma kona wahi mau. Ua makemakeia na lala apau e hele ae.

 

            Ma keia Sabati iho e akoakoa ae ana na ahahui Hawaii apau maloko o ka luakini o Kawaiahao no ka malama ana i kekahi anaina hoomanao no ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole, a ma ka Poakahi aku kona la hanau, Maraki 26.

 

Nuhou Kuwaho

 

            SYRACUSE N. Y. Mar. 17 - Aohe i loaa ka mana i na akena hooko kanawai hookapu waiona e komo aku ai iloko o kekahi hale me ka nele i kekahi palapala hopu, elike me ka olelo hooholo a ka lunakanawai federala John R. Hazen. "O ia ano hana." wahi a ka lunakanawai "e pono e hoopau kokeia."

 

            CHERBOURB, Mar. 18 - I keia la i hoea mai ai ianei ke Senatoa Hiram Johnson o Kaleponi maluna o ka mokuahi George Washington. Wahi ana: "He kanaka Amerika au, aohe a'u oleloa'o e haawi aku ia Palani, a aohe no hoi o'u makemake e holo aku i Kelemania."

 

            KIKAKO, Mar. 18. - O ka manawa oi loa aku o ka hu'ihu'i o ka makani me ka hau ame ka ua liilii iloko o na makahiki i hala aia ke pahola mai la ma na mokuaina waena Komohana, komo pu na mokuaina o Iowa, Nebaraseka Wisedonasina, Texas Misouri Oklahoma ame ame Kororado. He eha kanaka i make i ke anu ma Kolorado Hikina komo pu me ekolu keiki i All@ Evans ma Bazter.

 

            EL PASO, Mar. 18. - He mau haneri o na kanaka i ikemaka aku i ka a-ia mai o ka mokuea ame na kino o Jay C. Rickenbach ame Kenneth H. Brown, he mau aliikoa i hookoeia o ka oihana lele i ka lewa i keia la, i ka manawa a ka moku ea a laua i kau ai e a-ia ana e ke ahi a haule iho la iluna o ka honua

 

            OMAHA, Mar. 19. - He wi no ka nele i ka waiu ka mea i ikeia maanei mahope o ka ua liilii e hele pu mai ana me ka hau ame ka oi aku o ka hu'ihu'i o ka makani, mamuli o ka pau o ka holo ana o na kaaahi ame ke panikuia ana o na alanui e ka hau. Ua halawai aku me ka poe kuai lanahu kekahi kulana hana kupilikii loa i ike ole iloko o na makahiki i hala, no ka hiki ole ke lawe aku i ka lanahu. Oloko o na pa o na kaaahi ua paa i ka hau a he lehulehu na kaa kalaka i paa iloko o na wahi i kukuluia.

 

            BIRMINGHAM, Mar. 19 - ma keia la ka homaka ana o ka hau e haule mai maanei. O ke ana anu h 26 degere maluna ae o ka ole a ke haule mau iho la no ilalo.

 

            DES. MOINES, Mar. 19 - O ke ana haahaa loa o ke anu o ka hooilo maanei he 10 degere malalo o ka ole. Ua hoomaka liilii na kaaahi i ka holo ana i keia wa.

 

            TYLER, Texas, Mar. 19 - O ka poe kanu laau huaai ame ka poe kanu i na meaulu o ka hapa hikina o Texas ke maka'u nei lakou i keia la no ka poino o ka lako i mau mea kanu mamuli o ka ua liilii e haule nei me ka hau ame ka makani hu'ihu'i e pa nei ma na mokuaina o ka hema. O ke ana anu i keia la maanei he 18 degere maluna ae o ka Ole.

 

NA MARE.

 

            Eddie Helepololei i a Rose Kaaihue, Mar. 7.

            J. W. Kalua, Jr., ia G. K. Arci@, Mar. 10.

            D. O. Mookini ia Mary Hiram, Mar. 15.

 

NA HANAU.

 

            Na Paul K. Adams ame Agnes Kanui, he kaikamahine, Mar. 10.

            Na F. K. Baker ame Hattie H. Moikeha, he kaikamahine, Mar. 12.

            Na Umi Matsu ame Kolokea Holi, he kaikamahine, Mar. 14.

            Na John Hilo ame Henrietta Kinikapo, he keikikane, Mar. 15.

            Na Christian Aona ame Mary Puaala, he keikikane, Mar. 18.

            Na Mr. ame Mrs. J. K. Laena, he keikikane, Mar. 18.

 

NA MAKE

 

            Victoria kanui, ma ke alanui Rice, Mar. 17.

            F. L. Kanui, ma ke alanui Pacific, Mar. 18.

            Wm. Davis, ma ke alanui San Antonio, Mar. 18.

            Daniel K. Olakala, ma Honolulu, Mar. 19.

            Parker Kahaie@anelio, ma Honolulu, Mar. 19.

 

            Ma ka Sabati, Aperila 8, e malamaia ai na hana hoonoho ia Rev. James Akimo i kahu no ka Ekalesia o Hauula-Kahuku.

 

            He ewalu mau bila kanawai o keia kau ahaolelo i lilo i kanawai mamuli o ko ke Kiaaina Farrington apono a kakau ana i kona inoa.

 

            O ke kino i loaa aku ai ua make a o lana mai ana iluna o ka ilikai mawaena o na uwapo 7 ame 8 ma ke kakahiaka Poakahi nei no John Riley, he kanaka paoahi noluna o ka mokuahi Haleakala, elike me na elele ike ma ka manawa i noho ai ka aha nieniele a ke koronero ma ke kakahiaka Poalua nei.