Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 12, 22 March 1923 — KA LANAKILA O KE KANAWAI HOOPULAPULA. [ARTICLE]

KA LANAKILA O KE KANAWAI HOOPULAPULA.

Aole paha hc kanawai i ku-e ika'ikaia e na Nupepa liaole o kakou i kona mau la o ka hoopukaia ana mai eliko nie ke kanawai Hoopulapula. A aole no hoi he mau kokua niai na Nupepa HaAvaii mni o kakou, 110 ka ike oie ia 110 paha o ka pomaikai e hiki mai ana mamuli o keia Kanawai. Ua hookomo muaia ka Olelo Hooliolo no keia kanawai iloko o ka Ahaolelo o ke knu o 1919. I ua la mua o kona hookomoia ana, ua lele mni na Nupepa hnole e ku-e aka, mamuli. .o ka ioaa ole ana o kekahi mea io e ku-e aku ai, ua lilo na ku-e maluna wale no 'o ka manao ana he kanawai keia e ku-e ana i ke Kumukanawai o Amerika, mamuli o kona hoomaopopo ana i na pomaikai no kekalii lahui hookahi wale no. Aka, i ka ike mua ia ana o kona manao, ua lele mai na Nupepa haole e ku-e a ua lilo no hoi ka inoa o ke Keileialii Kuhio ame John IT. Wisc, i mau inoa hoinoino loa ia, a ua lilo laua i mau mea ku-e nui ia mau la. Aka, ho.mea kaiuahao ka ike ana aku ia Kakina ka ona o kekahi o keia mau Nupepa haole e lilo mai ana ma ka aoao o ka poe e manaoio nei he kanawai keia e hoopomaikai mai ana i na Hawaii, ame ko Teritore o Hawaii nei. Ua hoopuka ae o Kakina ma kekahi aoao o kana Nupepa puka la, e homaikai mai ana i keia kanawai, a ua hoike pu mai 110 hoi oia ina paha i Joaa mua keia kanawai i na la i hala aku, ina la palia ua ike mua ia na pomaikai o keia kanawai. Ma keia hoike a keia keiki o Hawaii nei, no ka mea ma Hawaii nei oia i ike mua ai i ka malamalama o ka Ilawaii nei oia i ulu ae ai a rae i na hana a kona mau makua i hala aku i ka po, ame na hooikaika ana a ia poe no ka P°no ame ka pomaikai o keia lahui. 0 ka huli ana mai o kekahi mea i ku-e me ka ikaika, he lanakila nui ia no keia kanawai, no ka mea aole e hikj e hooemiia iho ka mana o ka peni a keia keiki o Hawaii. Ua hele aku nei o Kakina, a ua ike a ua halo i na kihi apau o keia mau aina, a ua ike kona mau maka, he nani,. a he manaolana no kekahi e haawiia mai ana no ka pomaihai o keia lahui. Ua ike oia i na hana e mai nei. Ua ike mua no oia * kei a mau aina, a ua ike i na hana e lawelawe ia ana maluna ° kona iJi - U» ike oia ike poho ana mai nei o kekahi hui mahiko nui i hoomakaia ma keia m au aina, a ua hoomaopopo pu no hoi i na ' kuinu e ke poho ana. I keia hele ana aku nei jiae, ua lawe pu i a mai na hoomanao ana no na polio i hala ' ame na kumu. Aka, i koaa lkG hon ana i ka aina, a i kona nana maka ana aku i ka wai e pii •ana, a e kalie a ?a maluna oka aiaa

i liaawiia 110 jia kanaka Il.i v., ; i 4 i kona ike ana i ka hohom; ~ lepo momona i laweia mai ko kua. hiwi mai a liooluuia iho ma n ; , ri . na e ku kokoke ana ma kahnk ,!, ike oia i na pomaikai o lu,-, ana. Ua hoopauia kokeia kou. na , hoomanao Ana i kinohi, a t; ; , koke aku oia i na pomnik.a ! ; £ hulehu e hoea mai nna m a ; mau aina mai. Ua momona k; a ua lawa i ka wai e hoopuluiu . ; mea leanu. Ko hooia mai nei keia ko;k ]\ :v waii i kona manao o loaa io . . ro na pomaikai i koia poo kau.Mk;, ]; v waii, ke lalau nae ko iakou u ,m ma i ka oo mahiai a hoomaka < aku i ka aina. O keia lala;; a o ko kanaka Hawaii kana e kai:,v lua nei. Aole 110 ka manao ana aol® e hiki ana, a i ole mamuli puh:, f ka hiki ole, n i ole no ka lau ; , 0f paha i ka ikaika e hoohana aku aka, aia kona kanalua i ka n r,!ia hana o ke kanaka Hawaii. Malia paha e inanaoia mai ana . : koikoi loa ka wae ana a na Ko !; , ; sina i na kanaka e makojn;ikt':.\ ana e hoihoi aku maluna o k i-, mau aina, aka, e ike mai no k.-iko , ina aole kakou e akahele nna r ka wae ana i na kanaka i koio m . t ; ia mua loa o kn hoohanaia ani n keia kanawai, e lilo ana nn lioim hema i mea e lioopilikia mai an.i ko kakou mau manaolana o k mua aku. Ina la i hala aku o ke knnaw,-,; hookuonoono nina ana, aolo i w;,e ; £ na kanaka e makemake ana ■■ !,r aku ma keia mau aina, i oki, k: , 110 na hana hookuonoono, akn. i i* kakou hoomaopopo ana i keia n;,v: la, ko iko nei kakou i ua lioniahen.a 0 keia wae ole ia ana. O ka īiapanui o na kanaka, i kii i na air,:., 1 ka loaa mua loa ana no ko 'n!;,v ; ntau kila, ua hoolilo koke aku i:; kou i ka aina i ka poe dala. a ua alualu hou aku e loaa hou mai ra aina. Ina e hoomauia ana k«~:r, mau hana, aole he wahi iuiha air.s o l£oe ana no ke kumu e pau loa ana i ka hooliloia, a o ka liopena aole he mau liome e loaa ana i r,:, keiki o keia mua aku. Aka. n.-, leeia kanawai hoopulapula Han.r: 0 kekahi mau pilikia e ae o na 1 liala aku, o ia no ka hooniaopo: , ole ia ana o na nianui, a na hoilio:ii.-i aku na kanaka me ka ioaa ole o i, alanui e hiki ai ia lakou ko kon aku a i ole*b h«?m8 mai ni mai keia mau aina mai. I k>;:, kanawai hoi ua hoopauia koia in:r; pilikia. Ua imi muaia no lioi k

loaa ana o ka wai 110 na kannk-. O- koia paha kekahi pilikia oi nk ma na la i liala aku. Aolo lip \\n o kekah mau aina, ua hoihoi i,< :,k; na kanaka e noho maluna o k. i mau aina. O ka* pilikia niun ir t aole e loaa ka wai o keia poo k:.r. ka. A o ka , hoomaka. mai ii<-> '.■> o ke kuhalahala o na kanakn, :t !>:.-■ lele i ka aina. Ma keia kanaw.v. ua hoopau loa. ia keia mau jii!ik v a i keia la, ua lioolawa mua i« ka wai, a hanaia no hoi na :i!an:: O kau hana wale no e ke knn:ik.- ; 0 ka hoi aku a noho malunn o k. aina a o ka hoomaka no o m ii '. ko aina. O ka mea uao e hooulu nini i r > 1 na manaolana hoohauoli o in nn k ike ana, ua Hlo' keia mau hana 1" makaukau i ua aina, i ma» iiiom hoohuliia mai ai ka manao <> k> poe ku-e mua, a i poe kakoo m.v i na hana no ka pomaikai o koi. laliui. Ua pololei keiu mau iunnao o K" kina, aia no ka pomaikai an e ki holomua o keia mau hoolala ana : ka pomaikai o na kanak.i īl:iw:,i iloko o na lima o ka lahui. e makomake ana na kanakn H.iwa:. e loaa na pomaikai e huli mai hooikaika e hoi hou aku m;iUir.s 0 ka aina i hookaawaleia no l.i--j wale no. Ke olelo mai nei o jkina, he mau aina waiwai koi.i. .* ua kakoo oia i na hana e ia mai noi, na hana hoi e lio<mn kaukau ana i na aina, a e hanwi :n > 1 kela ame koia kanaka i kn :»» e holomua ai na hana .Ina ii loaa niua keia mau pono i n ■ * naka Hawaii i na la e nni :<n t aina aupuni, a he mau aina : *i ; kupono no na oihana e konio ni::;-" n ei e na kanaka o ko nn si r > e, ina paha ua loaa mua ke k.: : f no i keia lahui. Aka, aole knkou - uwe ana no keia nole o kakou. V>e hnli aku ko kakou mau fllo i™ l '• a e lalau ina mea hoohana i ' mau aina, a e hiki ana no e lon 1 : 1 pomaikai itlpuia no kakou. Ke olelo mai nei o Kakina. i».' 4 no i na kanaka Hawaii ka 1< a < na pomaikai. Ae, ua - no oe o Kakina, aka, o lilo io ar< na kanaka Hawaii i poe • ho> ik> »ka ana, no ka mea eia na kua i paia kahi i pili a nohe h<* " • e hehi hou aku na wawne. i ■•' «o ma o he »ake, a huli no hoi ; s keia aoao, he make, no. O ka l:a tH wale no i koe, o ka lalau o na lii" 8, 1 na oo mahiai a mahi aku i k.i aina. Ua lako oe me na inea ;; r Ua loaa kou hale, a ua loaa mau holoholona e hoomaka aku »» • kana i kau hana.