Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 12, 22 March 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A i Ole Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A i Ole Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

I ka manawa a Miss Lovela, kekahi o na kumukula a Tiodora i hoike aku ai ia Keoni Naika, aole o Tiodora e hoi hou mai ana, aka e nohopaa loa ana oia ma Ladana, malalo o ka malama ana a Mr. Kelekolio, aole no kela i lilo i mea ano nui i ua kanaka nei, aole ona niele wale aku e hiki ai la hoi ke ikeia mai, he īini nui kona e ike hou ia Tiodora, aka ua manao maoli no •-> Keoni -Neika, ua noho pouliuli na mea apau, no kana mea i hana aku ai ia Tiodora, pela hoi kona haulehia pna i ke aloha no kela kaikamahine. Ua akahele loa ka Rev. Edimona, pela hoi rae ka Loio Kelekolio, aole o laua kamailio wale, no ko laua ike pono ana ia Keoni Naika, e hoohalua ana ia Gai Wakona; aka nae ua loaa pono ka ike ia Gai, no ka hana a kela kanaka nona, no ka mea ma na manawa apau a Gai Wakona, e hele ai i ka holoholo, e ike ana oia i ka ukali aku o Keoni Naika iaia, ma kahi mamao mai iaia mai, a ina aole o Keoni Naika kana e ike mai ana, alaila he kanaka okoa ae, ka i hoonohoia, no ka hoomakakiu ana mai iaia. MOKUNA XIV. Ma kekahi ailwina la wela o ka mahina o Augate, i ka hoea ana aku o ke kaaahi no ke kulanakauhale o Ladana, o ka mea mua loa, o ka lele ana mailuna aku o ke kaaahi, o Keoni Naika 110 ia, no ka mea oia kekahi o na ohua, o ka holo ana mai no kela kulanakauhale, elike no me kana hana mau, i na manawa mamna aku. Maloko no o kela hale, a ka Rev. Edimona ame ka Loio Kelekolio i ike mua ai iaia ma .ka puka aniani, maloko no o kela hale, i hoi aku ai ua kanaka nei, me kona hoikeike ole iaia i ka wa ao, aka e nohopaa loa ana maloko o ka hale, aia no a na hora o ke ahiahi, alaila hoi ae oia a noho ma kahi o ka puka aniani me ka hakilo ana mai, no kahi o na rumi o Gai Wakona i noho ai, me kona manao, ina no ka haalele o ke kanaka opio i kona rumi, a hele i ka holoholo, o kona nianawa ia e hookolo aku ai mahope ona. I ka manawa poeleele, e haalele okoa aku ana ua o Keoni Naika i kona rumi, a hele ae la ma kekahi wahi pouliuli, o ka hale hoolimalima o Gai Wakona e noho ana me kona kaikuahine, me ka hakilo pono ana, i ka poe apau e hemo mai ana, a e komo ae ana iloko o kela hale, a i kona manawa e ike ai ia Gai ame Josepine e haalele iho ana i kela hale, o kona manawa ia e hookolo aku ai mahope o laua. E hoohalua mau ana o Keoni Naika i kela mau opio ma na po apau, me ka ike ole mai nae o Gai me kona kaikuahine, o ka laua no ka hele holoholo no kekahi mau wahi kupono, no ka nanea ana, a nana aku i ka nani o ke kulanakauhale. Ma kekahi po nae, ua kauoha okoa aku la o Gai i kekahi kaa, e kii mai ia laua no ka lawe ana i ka Paka Kimo; a ia laua i hala aku ai, ua kau ae la o Keoni Naika maluna o kekahi kaa okoa, a hookolo aku la mahope o na opio. He po kela no ka bana o ke aupuni e paani ai, ua hele o.loko 0 ka paka a piha i na kanaka, a o ke kumu no hoi kela o ka hele ana aku o na opio i ka paka no ka hoolohe ana i ka bana, a no ko laua makemake ole, e ike wale ia mai e na kanaka, ua hoi ae la laua ma kekahi mau noh okaawale, a noho ihō la me ka hoolelepau ana o ko laua noonoo, ma ka hoolohe ana 1 na mele e paaniia ana e ka bana. Aia no o Keoni Naika iwaena o ke aluka o ka poe makaikai, ke hakilo mau la n6 oia i kana mau pio, a i ka manawa i kani mai ai ka bana, a huli aku la hoi ka nana ana a na opio i kahi kumulaau, e pili kokoke ana i na opio, e hiki pono loa ai iaia ke lohe aku i na olelo e kamailioia ana mawaena o ke kaikunane ame ke kaikuahine. Aole paha i piha iaia na minuke he umi o ke ku ana ma kela wahi, paa ana no kona poohiwi i ka hopuia mai e kekahi mea, a iaia i huli ae ai, ike aku la oia i kekahi wahine, me ke kihei ma kona mau poohiwi: <l Owai oe, a heaha kou makemake ia'u?" wahi ana ma ke ano puiwa. No ka pane ma ka aoao o kela wahine malihini, hoohuli.ae la oia i kona helehelena ma kahi o ka malamalama o ke kukui e pa mai ana, a ike aku la ua o Keoni aNika eia ka he wahine no i kamaaina mua iaia, a o ia ka ua nei o ka pane ana mai: "Eia hou r.o oe e keia wahine ino !" wahi ana me ka aneane e nahu aku ; ka pepeiao o kela wahine. "Ae, owai. no keia e Keoni, aole au hoohewahewa ana mai!" i pane mai ai no hoi ka wahine malihini. "Pehea la oe i aa ai e hele mai e huli ia'u, me ko lohe pono no -I kuu papa ana aku ia oe, aole e hoopilikia mai ia'u ma kekahi ano?" "Pehea auanei e hiki ole ai ia'u ke hele mai e hui pu me oe, no ka mea he hana nui ka'u i makemake ai e hooponopono kaua." "Pela i'o ka hoi, o kela ano hana kahiko no nae paha au e noke mau.mai ai i ka pauaka ia'u ea?" "Ua makemake au e hoi pu mai oe me a'u e Keoni no ko'u hale," wahi a ka wahine malihini, me ka pane pololei ole aku i ka haina o ka ninau a Keoni Naika iaia. "Nohea ia home ou?" wahi a Keoni Naika, me ka hiki ole iaia ke uumi iho i kona aka. "E manao ana ka hoi au, ua poina la oe i ka huaolelo home, iloko o kela mau makahiki aku nei i hala." "Aole au i poina ia mea, a i lohe oe i ka mea oiaio ea, he home nani a oluolu maoli ko'u i keia manawa, pela au i make--make ai, e.hoi ae kaua e noho iloko o ka home a'u i huii ai a loaa no kaua." ''Aole e hiki ia'u ke ae. aku i kau kont), oiai he hana ano nui loa ka'u i keia manawa, malia paha no kahi aku au, e hooko ai i kou makemake." "Alaila e manao ana anei oe, ua noho pouliuli au no ke ano 0 kau hana? Eia oe ke hoomakakiu nei me na manao imihala, 1 kela mau opio e noho mai la, he mau opio maemae a hoopono, i like ole mai ko laua mau ano me kou e Keoni." Ua hoopiha loa ia aku o Keoni Naika me ka huhu, me ka palulu okoa ana aku i kona lima, ma ka \Vaha o kela wahine, no kona hopohopo. o lohe mai auanei na opio i kela mau olelo, a o ia ka ua wahine nei o ka hoomau hou ana mai i kana kamailio ana: "E aku oe i kela mau-opio e hele no laua iho, me ka

hoopilikia ole aku ma kekahi ano, a e lohe oe i ko'u manao ea, ina e hoomau ana oe i kau mau hana hoohalua, a mau hana hoopilikia maluna o kela mau opio, e hoi hou mai ana no ia mau hana a o oe no auanei ka luahi." "Heaha. kau mea i ike no kela mau opio? Heaha ka manao o kau mau olelo e keia wahine ino, e kamailio mai nei ia'u?" me ka hopu okoa ana mai o Keoni Naika i kela wahine, a kula'i aku la; i kau a mea o ke kuhiia aku i kona komo iloko 0 ka poino. "Ha! Ha! He nui ka'u mau mea i ike no laua, a - ua maopopo ia'u, aole loa he wahi lihilihi iki o ka hewa au e imihala nei maluna o kela mau opio. No na mahina eono a ewalu i kaahope ae nei, ua ahuwale kau mau hana apau ia'u, a ke hopohopo loa nei au nou, no kou hookomoia aku iloko o ke ehu- j ehu, a o ko'u manao aloha keia nou, i kii mai la e hoi kaua , 1 ka hale i huliia a loaa e a'u." "Alaila he kiu anei oe, e hoomakakiu ana i ka'u mau hana iloko o kela mau mahina i kaahope aku nei?" wahi a Keoni Naika me ka hele a aa na maka, i kau a mea o ka loaa pono 0 kana mau hana kolohe i kela wahine, ka mea ana i moeuhane mua ole ai, he kino ola kekahi mawaho ae ona, i ike i kana mau meahuna. | "Aole au he kiu, aka # nae ua hoohana aku au i ko'u kalena, a i ma ia hoohana ana, *i loaa mai ai ia'u ka ike, no na mea a'u J 1 hoakaka aku nei imua ou. Nolaila e Keoni Naika, e hoi kaua i ka hale, e kamailio ai no kekahi manawa pokole wale no, a i maliu ole mai no hoi oe i ka'u uwalo aku imua ou, he nani maliu ole ana ia, ua hoikeia aku imua ou ke alahele o ke ola ame ka palekana. Aole no i mamao loa ko'u wahi e noho nei mai keia paka aku." No ka ike maoli ana iho no o Keoni Naika, ua ikeia kana mau hana e kela wahine, a no ke ake ana no hoi kekahi e maopopo iaia ka manao o ke koi ana a ua wahine nei iaia hoi no kona hale, ua ae aku la ua kanaka nei i kela manao, nolaila nana hope mai la oia ma kahi a na opio e noho ana o kona kaha aku la no ia hele, me ka ukali ana aku mahope o ka wahine malihini. Ua alakai aku la ka wahine ia Keoni Naika mai kahi pouliuli aku o ka paka ahiki i ka hoea ana i ke alanui akea, alaila he walii pokole wale no ka. laua o ka hele ana aku, ua huli ae la ma kekahi alanui okoa, a ma kekahi alanui ololi, e moe ana mai kela alanui aku, i komo aku ai laua, ahiki i ka hoea ana ma ka puka o kekahi hale maemae e ku ana, me ka nui ae o na kauhale ma kela wahi. "Ina o kou home keia e noho nei ea, alaila ua pomaikai maoli oe o kaua, mahope iho o kela ike hope loa ana o'u ia oe, he mau mahina aku nei i hala," i pane ae ai o Keoni Naikā iaia e nan,a ana i kela hale, oiai hoi kona kokoolua e wehe ana i ka puka me kana ki. I ka hemo ana ae o ka puka, komo aku la laua iloko, aia hoi maluna o kekahi pakaukau e a ana he kukui, a ke ike la 0 Keoni Naika, i na lako hale hoonani, me kona mahalo i ka u'i maoli o kela home. "Aia ko'u rumi ma ka hale maluna, e pii kaua iluna," i pane mai ai no ka ona nona kela home, me kona alakai ana aku mamua, a hahai aku la no hoi o Keoni Naika mahope. Ia laua i hoea aku ai noloko o kekahi rumi nui, e a ana no he kukui maluna o ke pakaukau, a ma ka malamalama o ke kukui, i hiki loa ai ia Keoni Naika ke ike aku i ka u'i ame ka nani maoli o na lako hoonani oloko, he mau kii nunui kekahi e kau mai ana ma ka paia, a me kona kauoha ole ia mai e ke kamaaina, o kona noho okoa iho la no ia maluna o kekahi noho paipai, me ka huli ana mai imua o kona kokoolua, a 1 mai la: "Ma na mea a ko'u mau maka i ike ai i keia po, he kulana lako maoli kou noho ana, i kaokoa loa mai kela kulana nele a pilikia maoli ou, e hoea mau ae ana imua o'u i na la i hala." "Ae, aole a'u ui hou ana aku ia oe e Keoni, no ke kokua ana mai ia'u ma keia hope aku, no ka mea ua lawa ko'u noho ana ma na ano apau." "He nuhou ano nui loa keia ia'u, a ua hoomama mai oe i ko'u noonoo, aka e Silia, aole au i manao he mana kekahi nana e hooi ae i ka u'i o kou helehelena, a oi aku mamua o kela mau la opiopio loa ou." "Aole au i koi aku nei ia oe e mai no kuu home nei, 110 kou kamailio ana mai i kena mau olelo kohu ole. O ka iini nui wale no iloko o kuu uhane no kou pono, o ia ka hoike ana aku i keia mea oiaio loa, mamuli o ke kokua ana mai a kekahi Mea i oi ae kona ikaika ame kona mana i ko'u, i lanakila ai au maluna o kela enemi kahiko, ka puni i ke puhi opiuma; a i keia la, ke noho nei au me ka oluolu, ua hiki ia'u ke huli i ko'u pono iho, me ke koe nui o ka'u mau dala me ka hooikaika ana hoi, e hoi hou mai ke ola kino maikai ia'u, ka mea a'u i hoomaunauna wale ai, no na makahiki loihi." "Alaila e olelo mai ana anei oe, ua pau loa kou puhi ana i ka opiuma, me ka ai ana i ka hua opiuma?" wahi a Keoni Naika me ke kahah'a. "Ua haalele aku au ia mea ino, no ka manawa pau. ole." "Mai pupuahulu oe ma ka pane ana mai ia'u pela, ua ike alianei oe i ka la e hoea mai ana, e haulehia hou ana oe iloko o ka hoowalewale, o ko lilo no ia i kauwa na kela kupuino, "me ka noke okoa ana ae o ua o Keoni Naika i ka akaaka. "He mau hanen o ka poe puhi opiuma i haalele i ka opiuma, a i hoohiki maoli, aole e hoopa hou, o ka mea apiki nae, ua hoi hou lakou i ke puhi opiuma, ahiki i ko lakou make ana, pela aku no auanei paha oe e Silia, ka wahine i like aku me ka mahina." Lamalama ae la na maka o ua kanaka lapuwale nei, alaila kamailio hou aku la me ka i anā. "Ua hiki loa ia'u ke pili me oe, e hiki ana ia'u ke hoowalewale ia oe ahiki i ko ai hou ana i ka hua opiuma," alaila nanao iho la na lima o Keoni Naika iloko o kona pakeke, me ka hoopuka ana ae i keia mau olelo: "Laki maoli ka hoi, eia no he elua mau liua opiuma iloko nei o ka pakeke o kona puliki, pehea no hoi, ina e komo pu mai ana oe ma ka ai pu ana me a'u i keia mau hua opiuma, a o ko kaua haalele ilke no hoi ia, i ka ai i keia mea ino." Wehe ae la ua o Keoni Naika i kekahi wahi poki kini uuku, aia hoi maloko o kel apoki, he mau hua opiuma lehulehu, aole elua elike me kana i olelo aku ai ia Silia, a i ka ike ana maii o kela wahine i na hua opiuma, ua haikea ae la kona helehelena, pupuu ae la hoi na lima mamua o kona umauma, me ka nui ana iho o kona hanu, no ka mea ke hakoko la oia me kai hoowalewale e kau pono aku la imua o kona mau maka. No ka minuke hookahi a oi aku, aia wale no ka nana ana o na maka o Silia maluna o na hua opiuma, a ke oi loa la hoi ka puliki ana o kona ma#- linia, no ka hele mai la o ka ono i ka opiuma a nui, e aneane hiki ole ai iaia ke numi iho, a ke hoomaopopo aku la o Keoni Naika, i ke kulana o kana pio, a o ia ka ua kanaka nei o ka i hou ana mai: "E aha ana ka hoi oe e Silia e hoohakalia mai nei, akahi no hoi kaua a halawai hou, nolaila no ka hoihoi hou ana mai i na hoomanao ana o na la i hala, e komo pu mai kaua ma ka ai ana i keia mau hua opiuma, keia mea hoonanea a ku maoli , no i ka nanea," me ka hoani okoa āna mai i ka poki kini o na , hua opiuma mamua o na pukaihu o Siliā, i honi āku ai oia i ke ■ ala o ka opiuma. j\la kahi nae a Keoni Naika i manao kuhihewa ai.- e ae mai ana o Silia e hopu i kekahi hua opiuma, ua ku ino ae la ua

wahine nei iluna, a hoopuka mai la i keia mau huaolelo: "E ku oe e keia kanaka lapuwale a hele pela! Ua oi aku anei kou ino e Keoni Naika imua o ke diabolo? Aole anei i lawa kau hana hoopoino i ko'u kino, a aneane no e pau pu me ko'u uhane? Pehea la oe e keia kanaka i aa ai e palua mai i kou hoowalewale ana ia'u. e kaualako akū ia'u ilalo, a e hapala ae i ka inoa o ka wahine maemae i kau iho maluna o'u? "Aole anei i lawa kou makemake ame ka iini a kou mau manao lapuwale, ia oe, i hoohihia mai ai i kuu noonoo, iloko 0 ko'u mau la he*kaikamahine opio, a kaualāko aku la e lilo 1 mea puhi opiuma a ai hua opiuma, elike me kou ano? Aole paha ou hilahila e Keoni Naika, ke huli aku ihope a nana i ke ano o kau mau mea i hana mai ai ia'u, i kou wa i ike ai, ua pau ko'u hie, ua lilo hoi i luahi na ka puni opiuma, haalele ae la oe ia'u e kuewa i ke ala me ka waimaka? Auhea nae oe e Keoni Naika, me ko'u nana ole aku i kou lilo ana he kane, ke ku aku nei au imua ou, a hooia aku, ua oi aku ko'u ikaika imua ou, no ka mea ua lanakila au maluna o kuu enemi; a ke mau nei no oe he pio na ua enemi ino nei; aole nae he mea e ae nana i kokua mai ia'u, iloko o ka'u mau hooikaika ana e lanakila, aka, na ke Akua, ka Mea Nana i haawi mai ia'u i ka ikaika, e paio aku ahiki i ka lanakila ana." <( Aole anei ou noonoo iho e Silia, he keu aku ka ikaika o kena mau olelo hoahewa au maluna o'u, no ka mea ina no i hoole mai oe i ka'u koikoi aku e ai i ka opiuma, aole no oe e lilo i pio na ia mea? Ua pili like ka hewa maluna o kaua a elua, ina he mau hoahewa ana kekahi au, aole maluna wale no o'u. Ke hoomanao nei au, nou ponoi no ka makemake e ai i ka opiuma, pela au i ko'noia mai ai e haawi aku ia oe," wahi a Keoni Naika me ke auo hoka, me ke pani ana ae i ka poki kini, a hoihoi hou iho la iloko o ka pakeke o kona puliki. "Mai huikala aku au ia oe e Keoni Naika, no kela hewa mua loa au i hana ai, ina aole oe i hoao hou mai nei e hoowalewale ia'u no ka elua o na 'manawa, mahope iho o ko'u hoike ana aku nei ia oe, ua kaawale aku ia mea ino mai ia'u aku. Ina he makee kou no ko'u ola kino, no ka maemae o kuu uhane, aole loa oe e aa ana e haawi mai.ia'u i ka opiuma i kinohi? Ua maopopo ia'u kau mea e pane mai ai, o ia kou manao'ana, ua hana mai oe i kekahi mea maikai loa, no ko'u pono oiai au e uwe ana i ka ehaeha, a o ka opiuma ka mea nana e hopoina ae i ko'u ike ana ia haawina, me ko ike no nae, ina e ai ana kekahi mea i ka opiuma e lilo ana oia i pio na kela kupuino. "Aole no kena he hana au e Silia, he hoehaeha maoli no i ko'u mānao. Ua ike au, i ko wa e noke ana i ka uwe i ka hu'i 0 kou niho, aohe kauka kokoke ae e hiki ai ke kii aku no ka hele ana mai e hoopau i kou pilikia, nolaila o ka mea wale no nana e hoomama ae i kou mau auwe, o ia ka'u i hana aku ai, aooe no ka hoike oiaio, no kou mahalo ana ia mea i hanaia." "Ina o kena wale iho no kahi kumupale ma kou aoao ea, alaila he keu aku a ka lahilahi maoli; e hiki ole ai ia oe ke alo ae mai ke kau ana aku o. na ahewa ana. E hoolohe hou mai oe, i kahi o kou pili i ka hewa; i ko manawa i ike ai, ua lilo ka makemake ame ka ono i ka opiuma i mea nui loa ia'u,. ua kii okoa mai la oe a kaili i ka opiuma mai ia'u aku, aole malaila wale iho la no pau, aka i ko manawa e makemake ae ai i ka opiuma, a no ko hilahila o ikeia mai auanei oe, hoouna okoa aku la oe ia'u i ka halekuai ai i kou mau makemake apau, a i ko ike ana, ua hele ko'u kino a wiwi, a ua pau ka hie ma kekahi olelo ana ae, ua kipaku okoa'mai la oe ia'u e hele mai kou alo mai, me ka olelo ana, aole loa ou makemake e ike hou i ko'u helehelena. Nani ka lokoino ame ke aloha ole o kau mau hana e Keoni Naika. "Me ia mau-hana ino no nae au ia'u, ke hoomaikai aku nei no au ia oe, 110 ka mea, mamuli o ko'u hookomoia ana aku iloko o na kulana haahaa a pilikia maoli, i hookaakaa pono ia ae ai kuu mau maka, a nana aku i ke alahele o ka pono ame ka pololei a'u e hele ai i keia la. Na ka lokomaikai o ke Akua 1 alakai mai i kekahi Samaria maikai, oiai au e waiho ana iloko o ke kulana kupouli, a hoihoi aku la maloko o kekahi halema'i, no ko'u lapaauia mai, me kona manaoio maoli ua loohia au i ka ma'i, īnalalo o kona mau hoolilo pohoi. Ua pii malie ae ka maikai o ko'u ola kino i kela ame keia manawa, me ka hoea man ae o kela Samaria maikai, e kukakuka, a t kamailio me a'u, a leuhikuhi mai la oia ia'u i ke alahele o ka maha o ke kino ame ka uhane, o ia n oke kau ana aku i na hilinai ana maluna 0 ka Mea Nana i haiia i ke kino, ka uhane ame na mea apau. "Ua hoolohe aku au i kana mau alakai ana, ua lawe mai 1 na oleloa'o mai iaia mai, a he mea oiaio loa e t<eoni, ua kau aku ko'u hilinai piha ana maluna o ke Akua, a he wahine au i hanau hou ia, aole o kel awahine au i manao ai, he mea hiki wale no ia oe ke hehihehi malalo o kou mau wawae. "Aole loa au e hoopa hou ana i kekahi hua opiuma, ua pau ko'u hoohaahaa ana ia'u iho, me ka ae ole, e hoi hou aku ilalo o ka lua a'u i haalele aku ai mahope, a ke manaoio loa nei au, me kela kokua hookahi no mailuna mai, e hiki ana ia'u ke lanakila maluna o ko'u mau manao nawaliwali apau." "Alaila, ke ole au e kuhihewa ma ke koho ana aku, ua hoopau pu,ōe i kela aloha kahiko ou no'u e Silia, aole anei pela?" wahi a Keohi Naika me ka hoopinana ana ae i kona mau lehelehe. "Ae, a o ka mea oiaio no ea, aole au i aloha maoli ia oe, elike me ke aloha o kekahi wahine no kaaa kane. O ka mea wale no nana i hoolilo aku ia'u i kauwa nau, mamuli o ko'u hoohihi a makemake no kou mau kalena, a hui pu iho me ko'u pui?iwale, ua hiki ole ia'u ke hoole aku i kou mau makemake, ua like maoli au me he kauwa kuapaa la malalo ou." "Ina no ka mea oiaio loa kena au e hoakaka mai nei e Silia, alaila ke haawi ae nei au i ko'u mahalo ame ka hoomaikai, i ka mana nana i hoo,lilo ia oe, i wahine ano hou, a i wahine maikai i keia la." "Aohe o'u nana no kou hoike ana mai la i kou manao hoomaikai, aka owau maoli no ka i ike iho i ko'u pomaikai ma ko'u hanau hou ia ana; aka ua lawa nae ko kaua kamailio ana no'u, o ke kumu nui o ko'u makemake ana e kamailio pu me oe i keia po, no ka uku ana aku no ia ia oe i ko'u mau aie ka-i hiko, ina ua noho aie aku au ia 'oe ma kekahi ano. "Ke hooaianao nei no oe e Keoni, i kou loaa ana i kekahi ma'i kupilikii loa oiai au ia manawa he wahine i manaoia e mare aku o oe ka'u kane. Owau kou mea nana i malama, a no'u. Ua hoike mua aku nei au ia oe, eia au ke hana nei, a ke loaa nui nei ke dala ia'u. Mahope iho o ka loaa ana o ka no ia malama ana, i hoike ae ai ko kauka i na manao mahalo ikaika maoli i ko'u kino maloko o ka halema'i, i hoihoiia aku ai au e ke keonimana a'u i hoike mua aku nei ia oe, ua kokua aku la au i na kahuma'i maloko olaila no kekahi. manawa, a mahope mai, na nui maoli na kauoha maiwaho mai, no ka hele aku o na kahuma'i e malama i n ama'i, 'i makemake ole e hoihoiia mai iloko o ka halema'i. "Ua hoounaia aku la au no ka malama ana i kekahi keiki ma'i, a kekahi ohana waiwai, a i ka pau ana o kona pilikia, ua hoouna hou ia aku la no au e hele e malama i kekahi mau ma'i hou ae iwaena o kekahi mau ohana waiwai, nolaila ke ike mai la oe, pela i loaa ai ia'u keia noho ana, ame keia mau mea nani au e nana mai la maloko nei o ko'u home. "He mau manawa lehulehu kau i haawi mai ai ia'u i ke dala. Aole loa au i hoea aku imua ou, i ko'u manawa pilikia ole, aka he mau manawa lehulehu ko'u i noho hoomanawanui

ai i ka pololi, ka hune ame ka pilikia maoli, a no kuu na:ia ae, aohe wahi a'u e ui aku ai, e loaa mai na kcJkua ana, pel.i Wa ; e no au i hele aku ai ia oe. "Iloko o kela mau manawa a'u e noi aV:\i ai ia oe e lua,.. mai i kekahi dala na'u, aole oe i hoonele mai ia'u, eia . a hou mai oe i kuu puuwai me na huaolelo walania k\ •; hoehaeha, aua moni mai au ia mau olelo ka hoom lt ; a, va . nui, oka pilikia ka mea nana i pale ae ika hilahila :i p. o ke kua; aka nae, ke hoomaikai aku ne : j no au ia r,.r.: :rCt au i hana mai ai, no ka mea pela i hiki ai ia u ke ku ; ,a - n5 o ko'u mau wawae i keia la me ka maloeloe. "Ke makemake nei au e hoihoi hou alfcu ia oe, i na kcnekj apau a'u i lawe mai ai mai ia oe mai,' nfie ka ukupanee ;v- 0 ia mau dala. Ua hoopaa no au maloko o ka'u buke he. .- :a . nao i ka nui o' na dala a'u i lawe mai ai mai ia oe mai ; ke!i ame keia manawa, a ua ike maoli iho 110 au, he aie kin ..n--ia oe, a ua lilo no hoi ia aie, i mea 'h ookaumaha mai : k ... noonoo, aka ke hauoli loa nei nae au i>o ka hiki ana '; olokaa aku ia pohaku kaumaha mai ia 11 aku. i Ma kela wahi o ke kamailio ana maii a Silia, kii aku :. L ,-.i a a wehe mai la i kekahi ume, ma ka ao?io o ke pakaukau, 1 aku la i kekahi puolo pepa, a waiho 1 hai la imua o ke alo 0 Keoni Naika. "Manao anei oe e Silia, e ae aaa au e lawe mai i keneka mai ia oe mai?" wahi a K.eoni me kona ku <.koj ana ae iluna, ua hele oia a piha me na manao ilihia, r , k 4 mea a kela wahine i hana ai. "Aole o'u makemake, e hoopaa ia'li iho, malalo o krkah : mau kumu hoopaa, me kuu ike no, aiMe loa ou wahi kui(\iv; iki, e hele aku ai e noi ia oe e haaw* imai i kekahi dala i.i : ' "ia'u i haawi aku ai ia oe i ke dala 5 kela ame keia ma.MAa au e noi mai ai, ua haawi aku au m»e ka hemolele, me k.• noonoo ole, no kou uku hou ana maii a ua ike no hoi au, u.i noho aie no au ia oe, no kou kiai a analama ana ia u ouu a.: e waiho ana i ka ma'i pilikia.' ''Ua malama aku au ia oe, ma ke ano owau kau waiune I manao ai e mare mai. nolaila he ku leana nui ko'u e mal.i: a ai ia oe, me ke kauka'i ole no ko'u ukuia mai, nolaila .. ki hana a'u i lawelawe aku ai, he hana, ia me ka uku ole. a -,\i kaawale loa oe, mai kekahi aie mai, aka o ko'u aie ia o<\ i e dala maoli no ia a'u i noi aku ai, a i liaawiia mai e oe. nolai!; e lawe aku oe i keia mau dala a'u i hookaawale ai 110 ka i:kj ana i ko'u aie." "Aole o'u makemake e lawe i kei a mau dala e Silia, u.. mea lie nui 110 ke dala ia'u, nolail 8. e malama aku no oe : kena mau dala nau." "Ina no paha ua lawa oe i ke dalu, e lawe aku no oe i keia mau dala, he mau mea kokua mai nc> ia no kekahi mau hoolile o kou noho ana: "O oe kekahi kanaka waiwai loa e Keoni Naika, mamuii' ka make ana o Hahaki Naika kau keiki hanauna, aole nae < lilo kona waiwai, i kumu nou e heiole mai ai i ka lawe ara aku i keia mau dala." AT e he pahi la i houia aku ma k;i puuwai o Keoni Naika ua kulana mai la ua kanaka nei ihope o kona noho, no kela niau olelo hope a Silia, me ke kau eikoa ana ae o kekahi ii:v.j iluna, a pane mai la: "Aole o'u makemake e kamailio īnai oe no ka make ana • kuu keiki," me ka hele hoi o kona Hielehelena a haikea. "U< mea liilii loa na dala a Hahaki i noonoo, aka ua helr a piha me ke kaumaha e noho aku uei, mamuli o kona niai.i ana, he oi aku kuu hauoli, ina no eia oia ke ola nei." No ka minuke holookoa, ke ku malie ana o Silia a nana poi:aku maluna o na maka o Keoni me he mea la e hakii pono mai ana oia i ka meahuna ilumo o ka noonoo o ua ka naka nei, a no kela nana pono aku hoi o Silia, ua hele maoi 0 Keoni Naika a piha me ka haaluhi, o ia no oe o kekahi a;1 kuniia aku ma kona mau papalina., "E lawe aku oe i keia mau da!a, ina he makemake kou ( hoopau i ko'u aie ia oe," i pane mai ai o Sjlia, me ke kuhikiO* ana aku o kona lima, i ka puolo e waaho ana iluna o ke pakau kau. Me ka lima haalulu, i lalau aku ai «d Keoni Naika i ka puok* iluna o ke pakaukau, a lawe mai la .me ka hookomo ana ilm iloko o kona kuka, alaila nana aku lā «naluna o ka helehelena o Silia me ka piha i ke kahaha, no ka hiiki ana i kela wahine. ke hoolilo mai iaia nei i mea hooko aku i kona mau makemake oiai nae i na la i kaahope aku, o ua d Keoni Naika, ka haku maluna ona. "Akahi a hoomamaia ae kuu noonoo, a loaa no hoi ka maha i kuu uhane, ua ukuia ko'u mau aie apau, a he hookahi a'u k»J muhana i koe i makemake ai e kaniailio aku ia oe, o ka pau no ia, a kaawale kaua no ka wa mau loa." "Heaha keia hana au i makemake. ai e kamailio hou u. a' imua o'u?" "Ke makemake nei au, e hoopau loa oe, i kau mau hana hoohalua maluna o ke ola o kela mau| opio a kat|a i haaloie aku nei maloko o ka paka, oia o Kai ame Josepine \Vr<.<ona Heaha iho la ka pili o ka'u mea i manao ai no kela niau opio ia oe? Heaha kou kuleana i kela mau opio?" Aole no o u kuleana ia laua, a pili paha ma kekahi anei koe wale no keia ua ike au, aole loa ?, pili aku kekahi iieun o na mea e hoohuoiia nei maluna o Gai Wakona, a oki k* aku hoi kona kaikuahine, aka o ke kunnu nui wale no o k-m hoomakakiu ana ia laua, mamuli mai e» kou mau manao l' ;! huwa o ka hilahila ole." "Aole anei ou n<?onoo iho e Silia, he noau manao koho ua> n0 kena ou, oiai nae na mea oiaio ke ku mai nei. me ke k-:n:-kuhi ana, j ka pili o ke karaima pepehikanaka i kela kanak.i opio? wani a Keoni .Naika, me ka hooikaika ana e ku',.i'c iaia mai ka hoahewa wale ia aku, elike me ia a Silia i ī<na| aku ai iaia. "° oe P° noi . no e Keo "i ka i ike, ke hoopuka mai nei k. i mau lehelehe ina olelō hoopunipuni imiia o'u O kela i'; pono ank ou, i na olelo a Gai imua o kona kaikuahine, e ana i ka nui o kona aloha no Tiodora Lapada, ua lawe i.i : • hoala ana ™ ai *ka manao lili iloko ou no kela kanaka u: i e moe ole ai ko mau maka, ahiki i ko ik« ana, ua komo r/. •• ke kino o Gai iloko o ka honua i kaawale ai ke kahua m.u V. kahi,.e pahele aku ai ma na ano epā apaii, i wahi e lii- * ai o I>odora ī wahine nau." 9 "Aole e hiki hou ia'u ke hoomanawanui, ma ka h., :• f ana ī kau mau olelo hoahewa ia'u e Silia," "Ua hala na la i noho mana ai oe e Kwni maluna oV la au , ,ke maol, ,ho a, no i ka n»walhT»li o ko'u noe, - pU "' wa c ho1 ' i keia ua hiki ia . u k , *V „ , a , mc oe * a paio maiuna ° ; k: ai ne pono a pololei. "O ka'u nonoi wale no ia oe e K<»nni r mn • c e iNiaika, e malui t. m ka mea ke , V apa " a ' u c aku a„V< ai Tlohe ana n ' k ? h * eWa ' aole « Mhi na la au e kakali kora i hoike » ° e .\ mea hookahi - aole o Gai 1 ■ ' loihi e manan ?.« ' a *°ha iaia 110 kekahi mai:. A 1 \°r ° Hr ''; ; hila, ika hooheneheneia aku no k a M e,a . ma , n; ' o h !" mawaena ona ame Tiodora. ' 0 110u l '' .(Aole i pau.) ' " - - •