Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 13, 29 March 1923 — Page 8
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA HIHIA LAWEOLA O S. C. KENNEDY
Imua o ka aha a ka Lunakanawai Kaapuni O'Brien, ma ka Poakahi nei, i ae okoa aku ai o Stanley C. Kennedy, no kona pili i ka hewa laweola, elike me ke kumu hoopii e ku-e hana iaia.
Ua hooku'iia aku he wahine kumukula opio e kona kaa otomobile e hookele ana, a ua make kela wahine kumukula, he mau hora wale no mahope mai, maloko o ka Halema'i Moiwahine.
Ma ka manawa mua loa o ka hooloheia ana o ka hihia o Mr. Kennedy, ua hoole oia no kona pili i ka hewa; ua hoao hoi kona mau loio, e hoopakele iaia, ma ka paio ana imua o ka aha i kekahi mau kumu malalo o ke kanawai, no ka pololei ole o ka palapala hoopii hoahewa a ke kiure kiekie, ua hoao pu e hookolokoloia ka hihia, e na kiure o Hawaii; ua ko ole nae kela mau hooikaika ana, a o ka hopena i ikeia, o ia no ka ae okoa ana aku @ Mr. Kennedy, no kona pili i'o i ka hewa laweola.
Elike me ka hihia o na kanaka opio o Kakaako, o ia ko lakou hoopoino ana aku i kekahi kaikamahine opio, ka hoopiolokeia o ka noonoo o ka lehulehu, pela iho la ka mea i hanaia aku e Mr. Kennedy, maluna o ka wahine kumukula; o ka like ole wale no ma keia mau hihia, o ia no ka palekana o ke ola o ke kaikamahine opio o Kakaako i hoopoinoia, a make hoi ka wahine opio kumukula.
Ma ke ano nui ke olelo ae, ua ko'iko'i maoli ka hewa i hanaia ma kela mau hihia a elua. Ua hoopa'iia na kanaka opio o Kakaako, no ke karaima a lakou i hana aku ai, a ke noho hana mai nei maloko o ka halepaahao i keia manawa, me ka lilo o ka hoopa'i i kauia aku maluna o lakou, i mea e hoomaaliliia aku ai na manao pioloke o ka lehulehu no lakou.
Ua ae okoa aku nae o Mr. Kennedy i kona hewa; he hookahi wale no hana i koe ma ka aoao o ka aha, o ia ke kau ana mai @ ka hoopa'i maluna ona.
O ka lunakanawai wale no, o ka aha nana i hoolohe i kona hihia, ke kuleana e hookau mai ai i ka hoopa'i elike me kana i ike ai he pono; o ka ke Kuokoa wale no e hoo@aoe wale ae nei, he mea pono e kauia mai na palena kiekie loa, a ke kanawai, i kau ai ma na hihia o keia ano; o ka hoopa'i ia, e loaa ai ke kaulike.
He kanaka o Mr. Kennedy o ke kulana hanohano, me ka nui o kona mau hoaloha ma keia kulanakauhale; aole nae e lilo kona kulana, kona hanohano ame kona waiwai, i kumu e kau ole aku ai o kekahi hoopa'i ko'iko'i maluna ona; aka e auamo oia i ke k@oiko'i o ka hewa ana i hana ai, e pono ai.
Pinepine wale ko kakou lohe ana i ka oleloia, no ka poe ilihune wale no na kanawai i hanaia ai, aole no ka poe waiwai a ko'iko'i iloko nei o ka aina; aole he pololei o ia olelo; mamuli wale iho no o ka manao o ka aha, i hookaokoaia ae ai kekahi puulu o na makaainana, mai kekahi papa mai, oiai nae, he like wale no na mea apau imua o na maka o ke kanawai.
He lehulehu wale o na ona kaa otomobile, ame na kiakaa otomobile, i pakele mamuli o na hooikaika ana a ko lakou mau loio, e kupale ia lakou imua o ka aha, mai ke kau ana aku o kekahi hoopa'i ko'iko'i, me ka nana ole ia, i ka make ana o kekahi poe ma na ulia kaa otomobile.
Ina paha i lawe maoli ia mai na oleloike, o na aoao a elua, a kaupaonaia ka aoao ko'iko'i, malia he kumu maikai ia e kauia aku ai kekahi hoopa'i haahaa, maluna o Mr. Kennedy, aole nae pela. Ua ae okoa aku ka mea i hoopiiia no kona pili i ka hewa; o ua hewa la, o ia no kona holonui me ka puahia i kona kaa otomobile, ka mea nana i kaili ae i ke ola o ka wahine opio kumukula.
Ina nei no ka nanaia o ke kaulike, alaila he mea pono, i ke kahu o ka aha, ke noonoo, no ka lilo ana o kekahi ola, ma ka manawa e kau inai ai i ka hoopa'i, maluna o Mr. Kennedy, aole hoi e nana aku i kona kulana ko'iko'i iwaena o ka pohai, o ka poe waiwai iloko nei o ka aina.
I ka nana aku, o kekahi kumu kau ole o ka maka'u ame ka weliweli maluna o na kiakaa o na kaa otomobile, i hooku'i aku me kekahi poe e hele ana ma na alanui akea, a i make maoli ai kekahi oia poe, o ia no ka ikaika ole o ka hoopa'i i hookauia aku maluna o lakou, a no ka haawi ana aku i kekahi i haawina a'o kupono loa, ke manaoio nei ke Kuokoa, aole he hana pono e ae, a ka Lunakanawai O'Brien e hooko aku ai, o ke kau wale mai no i hoopa'i ko'iko'i; he hoopa'i hoi, e nele ole ai ke aponoia mai e na makaainana; ka poe i loaa na manao makee, no ka auamo o ka mea hewa, i ke ko'iko'i o ke karaima ana i hana ai.
Eia imua o na kiure kiekie, he hihia no kekahi haole koa, nona ke kaa otomobile o ka hooku'i ana aku, a make he Kepani, ma ka pule i hala; ua maumaua maoli na make i na kaa otomobile, e hiki ole ai ke ae wale ia aku e hele lanakila ka mea hewa, aka e auamo oia i ke ko'iko'i o ke karaima i hanaia ma ke kauia ana mai o ka hoopa'i maluna ona, o ka oi loa aku, o ia no ka noho ana maloko o ka halepaahao.
He mea maikai loa ke kaa otomobile, ke hoohanaia me ke kupono ame ke akahele; aka o kela kekahi o na meapaahana pepehikanaka hikiwawe loa ke kaa aku malalo o ka hoohana ana, a ka poe noonoo ole i ko ha'i pono; me ka hoolilo ana i ke kanawai, i mea ole mamuli o na manao haakei o ke kanaka.
Ke manao nei keia pepa, aia iloko o ka hapanui o na makaainana, ka iini, e auamo o Mr. Kennedy, i ke ko'iko'i o ka hewa ana i hana ai, a e hoopa'iia oia, elike me ka ke kanawai i kauoha mai ai.
________________________________
Ua lilo ka hoike ana ae o na nupepa o kakou, i na moolelo piha o kekahi mau hana kupono ole, i lawelaweia, i mea na kekahi poe e eeke ai, me ke ku-e ana ia mau hana a na nupepa. Aole he mau hoohewahewa ana ma ka aoao o keia pepa,@elike me na mea oiaio i laweia mai i keia keena, no ka lawelaweia o kekahi mau hana ku i ka hoohilahila, ma na wahi poopoo, me ka ike ole o ka lehulehu; nolaila, i wahi e hoemiia mai ai na hana o kela ano, o ke alahele wale no, o ia ka hoike piha ana ae i ke akea; a no ka hilahila auanei, ame ka lohe wale ia ae o na inoa, na ia mau mea, e kono mai i ka poe i maa ia ano hana, e hoomamao ia lakou iho, a pili ae me ka poe maikai.
____________
Ma keia pule ae e holo aku ai na hoa o ka ahaolelo no Molokai, no ka nana ana i na ma'i ma Kalaupapa, ame ka aina hoopulapula o Kalamaula. Ke hooikaika nei na Komisina Home Hawaii, ma na ano apau, e holomua ka hana hoopuiapula, elike me ia a keia komisina i manao ai; o ka mea pono ma ka aoao o na hoa o ka ahaolelo, o ke kokua aku ma na ano apau i ke komisina, no ka hoea i'o mai, i ka wa e lilo ai ka hana hoopulapula, i pohaku paepae, no ka hoolaupa'i hou ana i ka aina me ka lahui Hawaii.
KA LOIHI O KA MANAWA O NA LUNA OIHANA
Ua hookomoia aku iloko o ka hale o na lunamakaainana, he bila e ka Mea Hanohano E. K. Fernandez, e hoemi ana i na makahiki o na luna oihana o ke Kulanakauhale o Honolulu nei, e paa ai i ka oihana, mai ka eha makahiki mai, a i ka elua makahiki.
I ka nana aku, ua mahaelua ka manao o na mana koho baloka o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma keia ninau. Ma ka manao o kekahi poe, o ka eha makahiki e noho ai na luna oihana o ke kulanakauhale, o kekahi ia o na anuu, no ka hookele aupuni holomua loa; o ia hoi mamuli o ka loihi o ka manawa e paa ai i na kulana oihana, i kohoia e ka lehulehu, pela e loaa ai ka makaukau ame ka holopono o ka lakou mau hana; a e hoemiia mai ai ka paani ana i na hana politika, iwaena o ka poe e paa ana i na oihana aupuni.
O ka manawa o elua makahiki, a me eha makahiki, he mau mea ia i hoaoia, i keaha la ka oi aku o ke kupono o keia mau manawa; a ma kekahi ano ke nana aku, he oi aku ka makemake o kekahi mahele o na mana koho, i elua wale no makahiki e paa ai na luna oihana kohoia e ka lehulehu, i ko lakou mau kulana.
Ma ka ninau paani politika, aole he alahele oi aku o ka holopono, o kela hana, mamua o ka haawi ana, i eha makahiki i na luna oihana e paa ai i ko lakou mau kulana, o ka oi loa aku, na lala o ka papa lunakiai, ame ka oihana makai. O ka loihi o ka paa ana i na kulana, o ka holopono loa ia o ka papahana paani politika, mamuli o ka haawi ana aku i na hana i kekahi heluna nui o na mana koho.
Ua hiki i na luna oihana e kohoia ana e ka lehulehu, ke hana elike me ko lakou makemake iho, me ka nana ole mai, i na mana koho, in a he eha makahiki e noho ai lakou ma ka oihana, elike me ka papa lunakiai e noho mai mei; aka ina he elua wale no makahiki ka loihi o ko lakou manawa, he mea maopopo loa, e hoao ana lakou ma na ano apau, e lawelawe i na hana e loaa aku ai ka mahaloia ia lakou, e loaa a ke kohohou ia, ke manao e alualu hou, i ke kulana lunakiai, a pela hoi me na luna oihana e ae, e hoao ana kela ame keia e hana, ma na mea e emeia aku ai na manao mahalo, o na mana koho, e kanalua ole i kou, no ke koho hou ia, ke pau na makahiki mua elua.
O kekahi mea i oi loa aku ai ka pono, o ka hoemi ana mai i na makahiki, e paa ai na luna oihana, i ko lakou mau kulana o ia no ke kapae ana ae o na mana koho, i ka poe kupono ole, e lawelawe i na hana o ka lehulehu, a e hoonoho aku malaila, i poe hou, i ka mea paakiki loa ia lakou ke hana aku pela, in a eha makahiki, e paa ai kela mau luna oihana i ko lakou mau kulana iho.
Aole loa he pilikia iki, mamuli o ka hoemi ana mai i elua makahiki, ka manawa e paa ai na luna oihana i na kulana, a in a e koho mau ia ana kekahi mea ma kona kulana oihana iho, no kekahi mau makahiki loihi,, he hoike ana mai ia no kona makemakeia, a o ka poe hana ole, i na mea i ku i ka makemake, o ka hapanui o ua mana koho, e kapaeia, ae ana lakou, a hoonoho aku i poe hou, ma ko lakou mau wahi.
O kekahi hoololi e pono ai ke hanaia, o ia no ka mahelehele pono ana, i na lunakiai ma na apana, na na makaainana no, o na apana i kuleana ai ia mau lunakiai, e koho ia lakou, aole hoi e holo laula elike me ko keia manawa; no ka mea, ma ke ano kahiko, o ke koho ana i na lunakiai, e ku nei, e akoakoa ana kekahi mau hoa o ka papa, ma kahi hookahi ma keia ano iho la, e hooneleia ana na apana kuaaina, me na kanaka, na lakou e makaia aku i ka pono o ia mau apana.
UA MALU KA WAIWAI O NA MAKAAINANA
Iloko o na la aku la i hala, i kukulu mai ai ka Lunakanawai Federala John De Bolt i rula alakai maloko o kana aha, ma na mea e pili ana, i na hihia o ka poe e hopuia ana, no ke ku-e i ke kanawai hookapu waiona, e na luna oihana federala, ma ke ano, me na palapala hopu wale no, a me na palapala huli wale no e hiki ai ke hopuia, a ke huliia, oloko o na home, ame na waiwai o na makaainana.
He rula ana keia a ka aha, i lilo i mea paakiki, na na kanaka hooko i ke kanawai hookapu waiona, ka lawe ana mai i ka poe hakihaki kanawai imua o ka aha; aka nae ma kekahi ano, ua konoia aku lakou, e imi mua i na hooia maopopo loa, no ke ku-eia o ke kanawai, mamua o ka hooko ana aku i ka lakou hana, ma ka hoopuka ana i na palapala hopu, a mau palapala huli paha.
Ua hookaka pono ia na maka o ka poe i maopopo mua ole, no ka malu o na kino ame na waiwai o na makaainana, e hiki ole ai i kekahi mea ke hopu wale a huli wale, me ka loaa mua ole iaia o ke kuleana, malalo o ke kanawai; aole nae keia he kumu, e hoomau aku ai ka poe hakihaki i ke kanawai hookapu waiona, i ka hana ana ame ke kuai ana i ka waiona, no ka mea e hoea mai ana no he la, e lilo ai lakou i pio na ke kanawai.
Mai manao iho ka poe e hoomahu'i nei i ka hana ana i ka waiona, akuai waiona paha, ua palekana lakou, mamuli o keia rula ana a ka Luna kanawai Federala De Bolt, aole loa pela, ua hiki i na luna oihana na lakou e hooko nei i ke kanawai, ke hopu ia lakou i na manawa apau, e ike maoli ia aku ai ko lakou ku-e ana i ke kanawai, a i ole me na palapala hopu paha, mamuli o na hooiaio ana a kekahi mau hoike, no ka hanaia ame ka malamaia o ka waiona, malalo o ko lakou malu.
____________________________________
Ina o kekahi o na haawina e a'oia maloko o na kula o kakou, i na keiki, o ia no ka ike i na rula keonimana, e hoemiia mai ana na hana hoopilikia a na keiki kula, maluna o na kaa uwila, a ma na wahi akea. Ma na manawa apau e piha ai na kaa uwila i na keiki hele kula, e loheia ana na walaau ame na hana paani iwaena o lakou, i ku-e loa i ke ano kupono, a ua hoopilikiaia aku kekahi poe ohua, mamuli o ia mau hana. Mamuli mai keia o ke a'o ole ia i na rula maikai, a ma kekahi mau wahi akea, ua hiki no ke ikeia aku, na hana hoohenehene a hoopilikia a kekahi poe keiki, i ka lehulehu. O ka ike o na keiki i na rula keonimana, e makee ana i ka pono o ha'i; e lawelawe aku ana i kekahi mau hana e mahaloia ai, o kekahi ia o na haawina pookela loa, e loaa i na keiki, mamua o kekahi mau ike ame kekahi mau hana e a'oia mai nei ma na kula, o ke ano hoopau manawa.
_______________________________________
Ma keia Poano, e pau ai ka hookohu o ke Kahukula Nui Vaughan MacCaughey, a o ka mea e hookohuia mai ana ma ia kulana no keia nee ana aku, o ka oihana hoonaauao o ke Teritore, i ka nana aku, he kanaka oia, a ke kiaaina i manaoio ai, e loaa ke kulana loli iloko o ka oihana hoonaauao ma keia mua aku; he kanaka hoi, a ke senate i haai pu aku ai i kana apono ana, e ala ole mai ai he mau manao hoohalahala mai na kumukula mai, mi na hoaloha mai hoi, o kekahi mau kanaka hooikaika e loaa kela kulana kahukula nui i kekahi o lakou.
NUHOU KULOKO
Eia no ke kiaaina ke noonoo nei i ke kanaka ana e hookohu mai ai ma kahi o ke Kahu Kula Nui MacCaughey, e pau ai kona hookohu ma keia Poaono iho.
___________________________________________
Hele ka luakini o Kawaiahao a piha i na ahahui Hawaii ame ka lehulehu pu, ma ke Sabati aku nei i hala, no ka hoomanao ana i kala hanau o ke Keikialii Kalanianaole.
____________________________________
Maloko o ka hale o na lunamakaainana, ma ke awakea o nehinei, i malamaia ae ai he anaina hoomanao no ke Keikialii Kalanianaole, me ka weheia ana o ka uhi o ke kii i haawi makana ia mai e ka Mea Hanohano G. P. Wilder.
___________________________________
Ma ka hora elima o ke ahiahi o keia Poaono iho, e holo hou aku ai ka makuahi Haleakala ma kana huakai lawe i ka poe makaikai no Hilo, Hawaii, a ma ke kakahiaka o ka Poalua o kea pule ae, e ku hou mai ai no Honolulu nei.
________________________________
Ma ke kakahiaka o keia Poaono ae e kau mai ai ka Lunakanawai O'Brien i ka hoopa'i maluna o Mr. Stanley C. Kennedy, ka mea i ae okoa aku no kona pili i ka hewa laweola, mamula o ka hooku'i ana o kona kaa otomobile, a make ai he wahine haole kumukula.
_____________________________
Maloko o ka Haleakala Hawaii ma ka po o keia Poaono iho, e hoikeikeia ae ai kekahi mau hana o ke au kahiko, na himeni ame na hula, malalo o ka hooponopono ana a ka Ahahui Hoeueu Hawaii (Hawaii Civic Club).
______________________________
Ma ka Poalua iho nei i huli hoi mai ai o Mr. Charles Dwight, ke kakauolelo a ka Elelo Kalanianaole, a kakauolelo no hoi a ka Elele H. A. Baldwin, me ka ukali, pu ana mai o kana wahine haole, o ka mare ana mai nei ma Amerika.
______________________________
Maloko o ka pa luakini o Kawaiahao, ma ke kakahiaka o keia Poaono iho, e malama ae ana na haumana kahiko o ke kula o Kawaiahao, he paina luau, pela me ke kuai ana i na meahana lima ame na meaai o na ano like ole, no ka imi ana i dala, no ka hoomaemae hou ana i ka luakini o Kawaiahao.
__________________________
NA MARE.
D. O. Mookini ia Mary Hiram, Mar. 15.
Mahi Kekahaloa ia Flora Waipa, Mar. 16.
Joseph Amaua ia Elizabeth Naeole, Mar. 17.
M. J. Rodrigues ia Hattie Pupuhi, Mar. 17.
J. R. Crawford ia Abigail E. Voeler, Mar. 20.
Zerubabela Kapule ia Kane Hanawahine, Mar. 21.
J. S. Chong ia Annie Rose Kua, Mar. 24.
Homer J. Keller ia Elizabeth Kaulia, Mar. 26.
_________________________
NA HANAU
Na M. K. Kalahiki ame Elizabeth Akau, he keikikane, Mar. 12.
Na Joseph Shim ame Mary Kaai, he keikikane, Mar. 14.
Na William Kamai âme Rose Kauwe, he kaikamahine, Mar. 14.
Na Joe Miner ame Mary L. Eckart, he kaikamahine, Mar. 20.
Na Antono Tima ame Maria Kaaihue, he keikikane, Mar. 21.
Na R. L. Carter ame Maria Paahao, he kaikamahine, Mar. 21.
Na Samuel Miranda ame Hattie Kaehu, he kaikamahine, Mar. 23.
____________________________
NA MAKE.
Henry Kanae, ma ka Halema'i Moiwahine, Mar. 20.
Chas Kealohi, ma ke alanui Charles, Mar. 20.
Elizabeth Kekaula, ma ke alanui Kawaiahao, Mar. 22.
Kim Kuehu,, ma ke Awawa o Pauoa, Mar. 22.
Zerubabela Kapule, ma ke alanui Ala Moana, Mar. 23.
Rose N. Pahupu, ma ka Halema'i Moiwahine, Mar. 23.
Hana Pilipo, ma ke alanui Mokauea, Mar. 25.
Ed. Pakahi Palea, ma ka Home Leahi, Mar. 23.
John K. Kamane, ma Honolulu, Mar. 25.
John Kalama Naholo, ma ka Halema'i Moiwahine, Mar. 29.
NUHOU KUWAHO
BERLIN, Mar. 27.--Ke holo nei na kanaka o na lahui e mai Kelemania nei aku mamuli o ke kiekie loa o na kumukuai o na meaai ame na mea e ae e pono ai ka noho ana, a no na auhau kaulele nui mai ka manawa mai o ke komoia ana mai o Kelemania e na koa o na aupuni huiia, o keia ka mea i ikeia i keia la. He 12,375 wale no mau lahui e i hoea mai i na hokele ma Berlin nei iloko o ka mahina o Feberuari o keia makahiki, i Feberuari o ka 1921 he 100,000 poe o na lahui e i hiki mai.
_____
NEW YORK, Mar. 27.--O na hui himeni i kukuluia ae maanei ke hoomakaukau mai nei e olohani no ke noi ana i uku kiekie ae. Ke loaa nei ia lakou he $52 no ka pule. Aneane 200 mau hui himeni i hoolimalimaia e na hale keaka a hoikeike e komo pu ana ma keia olohani ana.
_____
LONDON, Mar. 27.--Ua hopuia e na koa Palani ka Lukanela Otto Steinbrinck, ka mea nona ka inoa i hoopaaia maloko o ka papainoa a na aupuni huiia, oia ke aliikoa kiekie nana e hoomalu ana ka mokuluu U-18, a Kelemania, elike me ka hoakaka a kekahi lono kelekalapa i loaa mai ianei mai Dusseldorf mai. Ua hoopiia ae ka Lukanela Steinbrinck no ke ki ana i ke topido i ka mokuahi Pelekane lawe ohua Sussex ma ka mahina o Maraki, 1916. He 50 ka nui o na ohua i make ma ka manawa i piholo ai ka moku.
_____________________
NINIU MAU NA MIKINI HANA O KEIA KALAPU REPUBALIKA
______
Hilo, Hawaii, Maraki la 26, 1923. Ma ka halawai a ke Komite Hooko O ka Ahahui Repubalika o na wahine opiopio Mahele Koho Baloka Ehiku, i malamaia ma ka home o Mrs. Catherine Sanborn, ma Homelani, ua hookohu aku ka peresidena o ka ahahui, Mrs. Hannah Kelekolio, i komite o ekolu lala, no ka hoomakaukau ana i Olelo Hooholo Hoalohaloha no Benjamin Harry Brown, Sr., i make, a o keia komite i kohoia, oia no o Mrs. Maria Kamakaala, Mrs. Mary Maxfield ame ka Peresidena Mrs. Hannah Kelekolio.
Ua noho ka halawai a keia Komite o ekolu lala ma ke home o Mrs. Mary MAzfield ma Piopio, a mahope o kekahi mau kukakuka ana ua aono ke komite i keia olelo hooholo hoalohaloha malalo iho nei, a ua kauoha pu ia ka kakauolelo e hoouna i kope o keia olelo hooholo i ua keiki ame ka ohana i hooneleia i ka makua:
Olelo Hooholo Hoalohaloha
OIAI, ua oluolu i ka Makua Lani, Ka lawe ana aku i ke ola makamae o kekahi o na kupa a kamaaina o keia kulanakauhale, ka mea i aloha nui ia, Benjamin Harry Brown, Sr., a
OIAI, o kona haalele ana mai i keia ola honua ana, a a e aku la ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make, ua pau ae la kona ehaeha ame kona u ana, aka, ua hookomoia aku kana mau leialoha ame ka ohana iloko o ka luuluu ame ke maumaha; a
OIAI, o Benjamin Harry Brown, Sr.. i oleloia, oia kekahi o na makuakane Hawaii oiaio, oluolu, heahea a makee keiki, makee ohana a makee i ka pono noho Kristiano ana; a
OIAI, o Mrs. Mary Keala Kekua, kekahi o kana mau kaikamahine, a oia ka peresidena o ka ahahui Repubalika o na wahine o ke kulanakauhale o Hilo, Mahele Koho Ehiku; a,
OIAI, eia iloko o keia ahahui Repubalika o na wahine o Piopio he mau lala i pili aku ia Benjamin Harry Brown, Sr., i make:
Nolaila, e hooholoia e keia Kalapu Repubalika o na wahine o Piopio, Mahele Kohi Ehiku, ma keia ke hoike nei i ko lakou manao aloha, a manao kaumaha no Benjamin Harry Brown, Sr., i oleloia;
E Hooholo hou ia, ma keia ke komo pu aku nei na lala apau o keia Kalapu me na keiki ame ka ohana iloko o na hoomanao kaumaha ana no Benjamin Harry Brown, Sr., i oleloia;
E hooholo hou ia, ma keia ke kauohaia nei ke Kakauolelo o keia Kalapu, e hoouna aku i kope oiaio o keia olelo hooholo ia Mrs. Mary Keala Kekua, Mr. Benjamin Harry Brown Jr., Mr. William Christopher Brown, Mrs. Irene Kaui Kahalelaukoa Matsu, ame ka Hon. John T. Brown.
Kalapu Repubalika o na Wahine o Piopio,
Kakauinoaia e na komite;
MRS. HANNAH KELEKOLIO,
MRS. MARIA KAMAKAALA,
MRS. MARY MAXFIELD,
KEKAHI MAU HIHIA A NA AHA KAAPUNI
______
Ma ka hihia a ka Oahu Shipping Co. e kue ana ia A R . Todd, A H. Hocking. Fred Harrison, H. E. Hoffman ame Lee Newston, he hoopii koi aie i ka huina o $525.15, ma ka Poalua nei ka lunakanawai O' Brien i hoakaka mai ai i kona manao kanawai e haawi ana i ka pono o kana olelo hooholo no ka poe i hoopiiia.
______
No ka malama ole i ke ola ame ka haalele wahi moe i hookomo ae ai o Virginia Angel he hoopii okimare e kue ana i kana kane John Angel.
______
Ma ka Poalua nei i paa ae ai i ka hoopuia he Kepani o Kama Arakaka ka inoa e na makai federala a hoopiiia ae no kona malama a halihali ana i kekahi mau galani okolehao elua maluna o ke kaa.
______
Ma keia la e hooloheia ai ka hihia lawe i ka waiwai i haawiia e malama o H. L. Kinsley mamua o ka aha a ka Lunakanawai Andrade.
______
Ma keia Poakahi ae e hookolokoloai o Juan Catabuz ame Gregoriano Alcaca na Pilipino i hoopiiia ae ai no ka hewa pepehikanaka ma ke degere ekahi. O keia na Pilipino na laua i pepehi i ke kane a kekahi wahine Pilipino ma Ewa, ma kekahi manawa aku nei i hala.
______
Mamuli o ka ae maikai ana aku a Huron K. Ashford, ke kokua loio kulanakauhale ame kalana i hoopaneeia ai ke kau ana mai o ka aha i ka hoopai maluna o Theo Dwatt , no ka hewa hoeha, Anna Lee, no ka hewa hoeha, Joseph Siguerante, no ka hewa hoeha, H. Uyeno no ka holonui noonoo ole, Pedro Caballelo, no ka hoeha, e ka lunakanawai o ka aha kaapuni ekolu.
______
Mamuli o ka make ana o Herman Holstein, he makai, a o ka hoike hoi ma ka aoao o ke aupuni, ua hoopau wale ia ka hihia o K. Mitsunaga i hoopiiia ae ai no ke kue i ke kanawai a ka papa o na lunakiai i kau ai e pili ana i na kaa.
______
Ma ka hoopii kipaku i hookomoia ae ai e Lilian Luka e kue ana ia Mrs. D. Kalauokalani Sr. ua hoihoi ae ke kiure i kana olelo hooholo ma ka Poalua nei e haawi ana i ka pono ma ka aoao o Lilian Luka. Ma ka Mrs. Kalauokalani olelo no 10 makahiki kona paa ana i ka aina mahope o kona kuai ana mai kekahi mea mai.
________________________________
PALAPALA HOALOHALOHA
______
Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:---E oluolu oe no'u kekahi rumi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui, nana hoi ia e aha'ihele aku ma na kihi eha o Hawaii kuauli, i ike mai ai na kini, na keikikane, na kaikamahine ame na moopuna, e noho mai la i ka Moku o Maui o Kama, ame Oahu o Kakuhihewa, ka onohi o na mokupuni.
Ma ka Poaon@. Maraki 3, mawaena o ka hora 9 ame ka hora 10 p.m., ua kipa mai la ka anela o ka make, a lawe aku la i ka uhane o ko maua pokii i aloha nui ia, Mrs. Kanakaokai Kolo, a waiho iho la he kino lepo, e moe oni ole ana, no ka wa mau loa, a ko iho la ka mea a ka Palapala Hemolele i hoakaka mai ai, "i hele kohana mai no au mai ka opu mai o ko'u makuahine, pela no au e hoi kohana aku ai ilaila. Pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku.
Nou e John Kealoha, kau wahine ame kau mau keiki, e noho mai la i ka la'i o ke kaona, aole oe e lohe hour ana i ka leo o kou mama makana mau epissetole, ua hala, ua nalo, no ka wa mau loa. A nou e Mrs. Lucy Meheula, kau kane ame kou mau keiki ame na moopuna, eia kou mama a kuku hoi o na moopuna, ua hala, ua pau ko oukou ike hou ana iaia; luuluu wale! Aka, ke kau leo aku nei au i na ohana apau o ka mea i hala mao, e hoolana oukou a na ka Haku no e holoi i na waimaka, mai ko oukou mau maka ae.
He hoahanau o Mrs. Kanakaokai Kolo, no ka Ekalesia Hoolepopo o Kanaanahou, Kalaupapa, malaila oia i ku ai ahiki i kona moe ana aku la, a ma ka auwina la Sabati, Mahaipule, ma ko maua home i Kalanikahua, kekahi luna ekalesia, a i ka pau ana o ke anaina haipule, ua ka'i aku ka huakai no ka pa ilina a waiho aku la ma ka aoao o kana kane aloha i hala mua ma-o.
Nolaila, ke haawi aku nei maua i ko maua mahalo a nui i na makamaka i launa pu mai e kumakena pu me maua, i ko maua wa o ke kaumaha, no ko maua wa o ke kaumaha, no ko maua pokii, a ke haawi pu aku nei i na hoomaikai, i na makamaka i ukali pu i ka huakai hoolewa o ko maua pokii, a no oukou ko maua hoomaikai a nui.
Me ka Lunahooponopono âme na keiki hoonohohua ko maua aloha nui.
O maua iho no
JOB K. KAINUWAI,
MRS. JOB. K. KAINUWAI,
Kalaupapa, Maraki 15, 1923.
_________________________
HAVANA, Mar. 27.--O Jose Bautista Canizo, ka ona miliona a on a hoi o ka hale wili kopaa i laweia ai e hoopaa ma ka Poaono ma kahi kokoke i kona hale ma Matanazas, a i paaia ai no ka ukuia aku o kekahi huina dala nui, ua hoopakeleia oia e kona mau pilikoko, ka poe ma ka oleloia ua ukuia aku e lakou he $30,000 no kona hookuuia mai.
HOOLAHA KUAI O NA APANA AUPUNI.
_________
Ma keia ke haawiia aku n@@@ hoolaha akea, ma ka hora 10:00 @m., Poakahi, Aperila 30, 1923, @@ ka puka komo mamua o ka H@@@ leka o Kekaha, Kekaha, Kauai, @@@ laila e kuaiia aku ai ma ke ku@@@ akea, i ka poe koho kiekie loa @@@ lalo o na manao o ka Pauku @@@ ke Kanawai Kumu o Hawaii. @@@ Pauku 348 o na Kanawai Hoop@@@ pono Hou ia o Hawaii o ka @@@ ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Abaolelo o 1917, na apana mal@@@ iho nei, maloko o na Apana @@@ Kukulu Hale o Kekaha, Kekaha, Waimea, Kona Kauai:
NA APANA PA-HALE O KEKAHI
Iliaina
Apana Kapuai Kuea Kum@k@@i
Helu Oi a Emi mai. Haah@@
202 21,863 $109.00
204 21,753 $109.00
212 21,291 $106.00
213 31,219 $156.00
214 26,150 $131.00
217 30,000 $150.00
230 22,709 $114.00
231 21,854 $161.00
233 35,779 $246.00
241 49,282 $248.00
242 49,550 $109.00
E kuai hoolilo ia aku ana na apana maluna ae malalo o na kulana mahope ae nei, e hookomoia ana ma ke ano he mau kumu hoopaa pak@@@ ame na kulana maloko o ka Aelike Kuai Kuikawa, e hoopukaia aka ana e pili ana i na apana e hoohiloia ana.
(a) He mea pono e kukuluia i hale noho, aole e emi iho ka @@@ malalo o $1,000.00, malua kekahi apana e kuaiia ana i@o ko o elua makahiki mai ka @a aku o ke kuai.
(b) He mea pono e noho ka mea e lilo ai o kekahi apana malu na olaila, ma ke ano hoomau no hookahi makahiki, iloko o na makahiki mua ekolu mai ka la aku o ke kuai.
© E uku ka mea e lilo ai i kela ame keia makahiki ma keia hope aku i na auhau maluna o ka waiwaiio o ke koina o ka aina i oleloia a me kekahi mau auhau e ae, e kania mai ana, a e auhauia mai ana maluna iho, a i pili paha i ka aina i oleloia, a o kekahi kuleana paha iloko olaila.
(d) E hoopukaia aku no ka palapala sila he ekolu makahiki mahope iho o ke kuai, a i ole iloko o kekahi manawa, i ka pau ana o ka makahiki hookahi o ka noho ana, ame ka uku piha ana i ke kumukuai i lilo ai, a me ka auhau i ke Teritore e pili ana i ka pana pakahi i hooliloia.
(e) E ukuia no ka hookahi hapaha o ke kumukuai e lilo ai ma ke kuike ma ka haule ana o ka hamare, a o ke koena aku, iloko o na uku liilii ana ekolu ma ka makahiki, me ka ukupanee ma ka 6% o ka makahiki maluna o kekahi koena i uku ole ia.
E koiia ana ka poe e lilo ai o Keia mau apana e uku i na lolo o ka hoolaha ana ame na kaki e ae e pili ana me ka hoomakaukau ana i na Aelike Kuai Kuikawa, e hoopukaia aku ana i kulike ai me keia kuai.
Ua loaa ke kuleana i kekahi mea e kuai ai i hookahi wale no apana a o na makaainana wale no o na Mokuaina Huiia, a i ole o ka poe paha i kukala ae ma ke ano ku i ke kanawai no ko lakou manao e lilo i mau makaainana, ke lilo i poe kuai mai.
Eia na palapala aina e hoike ana i na apana e kuai hoolilo ia aku ana, ame ke ano o ka Aelike Kuai Kuikawa, ke waiho nei ma kahi wa iho o na palapala a e ikeia no ma ka Haleleka o Kekaha, Kekaha, ma ke keena oihana o ka Hope Akena, Hale Aupuni Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke keena oihana o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.
No na hoakaka laula, e noi ae ma ke keena o ka Hope akena. Mr. J. M. Lydagate, Hale Aupuni Ka'ana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke k@@ na oihana o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu. T. H.
C. T. BAILEY
Komisina o na Aina Aupuni Hanaia ma Honolulu, Maraki @@ 1923.
6549--Mar. 29; Apr. 5.
HE HOOLAHA AINA
________
Ma keia hoolaha, e ike mai ai @@ mea apau, o ka palapala kuai a kuu kaikuaana, Mrs. Wailua K@@@ i kuu mau eka aina he 17 1/2 i@@@@ o ka aina hui o Kukuiula, ma Kipahulu, Maui, nona ka helu o ke @@@ 2966, kuleana helu 1903, i lilo mai ia'u ma ke kuni, a i paa ma @@ Buke 272 aoao 407 a 408 o ke @@@@ ni i Oct. 4, 1905, mai ia Mrs. @@@pai mai, aole he pololei o na puka apau o ka poe i kuai me kuu @@ kuaana, me lakou no ia, oiai eia @@ au ke ola nei.
MRS. KEKAHU HAILI.
Kipahulu, Maui, Maraki 22, @@@@
HALE O NA ALII O HAWAII
________
(Ahahui Poo)
E malamaia ana ka halawai ke mau o ka (Ahahui Poo) o ka H@@@ o na Alii o Hawaii, ma ka Ph@@@ Hall, i keia Sabati iho, Aperila 1923, ma ka bora 2 p. m.
Ma ke kauoha a ka Ika Hai
W. J. COELHO
6549--Mar. 29. Iku Ka@
ILIO NALOWALE
____________
Ilio Kelemania makai. La@@@ Helu 322; inoa Loho. Ukumak@@@ Kelepona 5112.
LONDON, Mar. 27.--Ua hoik@@a mai ianei o na kanaka ona bana@@@ Amerika lehulehu i akoakoa ae @@ ma ka ahaolelo a ka poe kalepa na lahui like ole ma Roma ke @@@ makaukau mai la lakou e holo aku no ka apana o Ruhr ma Kelemania no ka noii pono ana aku i ma @@@ apau e hanaia mai la malaila.