Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 13, 29 March 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

"L T a haawi aku au i kuu noonoo ikaika ame kuu uhane apau nona a nona wale, aneane ōia e hoolilo mai ia'u i mea nana e hoomana mai ai, iloko o ko maua la e noho pu ana aole mea e ae i ikeia o ka hauoli wale no.o kuu hauoli ame kuu ola ua haawi au iaia, oia hauoli nae ua kaawale mai a'u aku, o kuu aloha ame na hoomanao ana ka mea i koe me a'u hiki mai i keia la." I ka lohe pono ana aku o ka Lede Linetona i keia mau olelo a Vekinia hina aku la oia ihope iluna o ka uluna, a elike me ]ca waiho ana o kekahi pauku laau nui pela no ka moe oni ole o ka lede ia manawa, a ma kona mau maka e nana pono mai ana maluna o ko Vekinia helehelena ua hoike mai i ka maka'u no ka hopena o ka Vekinia mea e hana aku ana maluna ona, ina no ko Vekinia halawai hou me Sa Wiliama Hita, tio ka mea, ma kona noonoo iho, ina no ko laua hui hou aole e nele ana ko Vekinia huai aku i na hana ino apau ana i hana mai ai ia Vekinia imua o Sa Wiliama Hita, a no ka hopena e hanaia mai ana maluna ona kana e weliweli loa ana ia manawa. Oiai ka lede e moelolo ana, ala mai la iloko o kona noonoo na hana a pau a 1 " 1 i hana mai ai no Vekinia, a he hoohuoi no ke ala mai o oa oiaio a pau mahope no kana mau mea i apau i hana ku mai ana mamua o kona alo ia manawa; «a loaa no iaia kekahi haili ma ka manawa a kahi kaikamahine uuku Veki i hoike aku ai i kona inoa, o ke kaikamahine oia a ke kaikunane ona, a ua hooikaika loa ia aku nae ia hoohuoi ana ona i ka manawa i hoike aku ai o Vekinia i na mea apau. Ua lilo keia loaa ana aku la o ka ike maopopo i ka lede ma'i 0 ka wahine opio ui e ku aku ana mamna ona o ka wahine no oia ana i inaina ai, a i hoao ai hoi e hōohoka ma na ano apau 1 mea e hoi ole aku ai a noho hakuwahine ma ka Hitadela; aneane oia elike me kekahi mea i loaa i ka ma'i lolo; aohe hiki i iaia ke oni ae a oki loa aku hoi ka puai mai o ka leo; ua nele oia i ka ikaika, o ka nana wale mai no o na maka ia Yekinia; ua piha loa f oia i ka weliweli no kekahi hopena a Vekinia nae e hoomaopopo ole aku ana, o ka lede wale no ka mea i ike nona iho. "Ua ikemaka iho nei oe i kuu kaikamahine," i hoomaka hou aku ai o Vekinia e kamailio, me ka leo haahaa, he like nae ia mau olelo me kekahi kuikele i ka hoolohe mai a ka lede ma'i." "O ke keiki pu oia a ko kaikunane a o ka hooilina wahine hoi o ka Hitadela ma keia mua aku, i lohe oe." "Aole anei kela he mea ku-e aku ia oe?" i ninau aku ai o Vekinia, i ka manawa i huli aku ai ka nana ana a ka lede i kahi e, no ka eha aku la paha i keia mau olelo me he puupuu la." He mea kaumaha ia no ia, aka nae, i lohe pono oe, he mea oiaio loa ia e hiki ole ai ke hoololiia, a i ole e hooneleia inai ai hoi ia kaikamahine i kona kuleana iloko o na waiwai apau o kona makuahine; a eia hou, he la e hiki mai ana e koi aku ana oia i kona kuleana i ka waiwai o kona makuakane, oiai nae aole kona makuahine he wahine na kona makuakane i keia la, a ke manaoio nei au e hana aku ana no oia i ka mea e hanohano ai ka inoa ame ke kulana o kona makuakane. "Eia hou, o kou lohe pono keia, e haawi ana au i na hoonaauo kiekie ana, elike me ka hiki i ke dala ke hana ia hana, i mea e loaa ai ka naauao i kuu kaikamahine, no ka hookupono ana iaia no ke kulana ana e paa ai ma kona manawa e hoi aku ai ka Hitadela, ma % ke ano oia ka hakuwahine o ia home ma nei mua aku. "E huikala mai oe ia'u ina ua oolea loa aku la keia mau olelo, aka nae, o ka oiaio apau ka'u e hoike aku nei ia oe, i mea nou e ike iho ai he kuleana ko kuu kaikamahine i ka vaiwai o kona makuakane; o kuu makemake nui e noho nei 0 ia no ka hoonaauao ana iaia me na ike apau, i hookipaia aku ai oia ma ke ano he lala no kela ohana kahiko loa i kaulana mai mua mai, "Ka ohana alii Hita," a iaia i hooki iho ai i keia mau olelo, he minoaka oluolu ka i pahola ae la ma kona helehelena, no ka mea he hopunaolelo ia i hoaa mau ia iloko o kona 1010 no kekahi manawa loihi. "Aole loa i kaawale mai ko'u waihona noonoo aku na olelo hoowahawaha a hoohaahaa loa au maloko o na leka au i kakau mai ai i ka Lede Fanamu ko aikane a'u i heluhelu ai he umi inakahiki loihi i hala aku nei. E hoahewa mai ana anei oe ia'u no ka hoole ana aku i ka lululima pu me oe ma ke ano he hoaloha hoopalaimaka oe a noho no nae ka ino iloko ou; kena lima no ou nana i kakau i kela mau huaolelo awahia loa i oi aku ka mulea mamua o kekahi laau make, a i ole eeke mai paha mai ka haawi ana aku i kekahi mau honi i ka mea 1 hoowahawaha a i hookae loa mai ia'u; ka mea i haawi mai ia'u i na apana dala kumakaia, me he mea la, he mea hiki wale no i ko'u inoa maemae a hanohano ke kuaiia me ia dala, i lilo ai ia mau dala i mea hoomama mai i kuu kaumaha? '"Maloko o ia mau leka au i kakau mai ai e olelo ana, kela wahi kaikamahine, me he mea la he wahi mea haahaa loa au, a e mau ana no hoi ko'u hele ana i ke kula, a i ole he kulana paha ko'u i oi aku ka haahaa malalo o ko na kanaka e ae pau, a he lopa paha ma kekahi olelo ana ae; ua kakau pu oe maloko o kekahi o ia mau leka, 'Kela wahi kaikamahine kuaaina' au nae i maopopo ole ai i ko'u poopoo. "E ka madame, i mea nou e lohe pono aku ai ea, o kuu kupunawahine nana mai ko'u luaui makuahine he wahine Pelekane oia o ke kualna kiekie elike me oe he wahine*Pelekane, a oiai, malia aole paha he like o ke kulana i loaa ia'u me kou aka nae, eia ke holo nei no iloko o ko'u mau aakoko he koko maikai elike me ia iloko o kou mau aakoko. "Aka, malia paha ua hewa au i ke kamailio wale ana ae ia no no ia mea, aohe nae a'u mea i manao mua ai no nei mea, i nei manawa waīe iho la no ka oili ana ae la ma ko'u manawa i hele mai nei ianei. Ke manao nei au, o ka'u ia i noonoo iho la. ua kamailio aku la paha au i keia mau mea ia oe me ko'u noonoo ole aku no kou nawaliwali, aka nae hoi ua puka aku la ka'u mau olelo me ke koi ole ia mai o ka'u ia i maka'u iho la. "Aole o'u makemake e hoopoino aku ia oe, a ke manaoio nei au ua hooiaio aku au i nei mau olelo a'u ma o ko'u hana hana ana aku nou i ka pule i hala aku la. Aohe no o'u manaoino no ko kaikunane, ina ke noho mai nei oia nie ka hauoli me ka wahine hou ana; ua mamao loa mai ia'u aku ka manao ana iho e hoehaeha aku iaia ma kekahi ano, oiai nae ua hana mai oia i kekahi hewa koikoi loa a kekahi kanaka e hana mai ai i kekahi wahine. "He kamahao no keia halawai ana o kaua ma keia ano iho !a. iloko iho la ka o ka popilikia e hoohuiia ai kaua, e ka lede Linetona, eia nae, ke manaoio nei au aole no au e kaumaha ana no keia ike ana iho la a kaua kekahi ikekahi; he halawai ana keia e ike mai ai kou mau maka i ke ano o ka wahine a ko kaikunane i mare a i aloha ai. pehea Ia kona helehelena, a oiai aole au he wahine i komo ole aku iloko o ka heluna o ka

pohai a ka poe koikoi iloko o ka aina, e like me ia au i kakau mai ai, eia nae, he kaikamahine puuwai oiaio au no ka Rcpubalika nui oke ao, he inoa a v u i haaheo ai a e haaheo mau nei a e haaheo mau aku ana, a aole hoi i emi iho ka ike ame ka naauao i ko na wahine Pelekane. "Malia paha aole kaua e hui hou aku ana, a aole no o'u manaolana pela, aole naē ia'u ka ike aku i na mea omua e hiki mai ana, eia ka'u e liai e aku ia oe i nei manawa, o na hana hewa apau i hanaia mai ia'u o na makahik», lehulehu i kaahope e hooponoponoia ana ia imua o ka aha hookolokolo, e haawiia mai ana ka pono aole no'u wale no, aka no kuu kaikamahine pu kekahi." I ka liooki ana iho o Vekinia i keia mau olelo, kunou mai la oia me ka haahaa imua o ka lede, a huli aku la hoi, me ka haalele ana iho i ka rumi a i ka Lede Linetona hoi e noonoo no na elelo apau a ua o Vekinia o ka hoike aku la iaia, he mau olelo i hoikeia aku me ka oiaio. No kekahi mau minuke ko ka lede noho ana iluna a nana aku i ka puka, kahi a Vekinia i oili aku ai, me ke pani malie ana aku i ke panipuka mahope ona, a i kona noonoo iho ia manawa me he moeuhane wale la no na olelo apau i kamailioia e Vekinia mamua iho. laia e hookuku ae ana i ko Vekinia kulana ame kona helehelena me ke kulana a mau ano hoi ana i manao wale ai mamua no ka wahine opio ua like ole loa, o ka wahine a ke kaikunane ona o ka mare ana ana i manao ai manuia he wahi kaikamahine haahaa a ilihune kuaaina loa, aole pela kana o ka ikemaka ana mai. Ma kahi oke ano haahaa a ano kuaania, a i ike ole hoi i na rula o ke kulana lede, he wahine naauao a paarula maoli oia, a he lede oiaio hoi ma na ano apau, he oluolu, he lokomaikai, a maluna ae o na mea apau he wahine i piha ka naau i ke aloha. O ka lede opio i ku aku ai imua ona i na minuke mamua iho ua kupono loa oia e lilo i moiwahine, he wahine kupono e lilo i mea mahalo nui ia e kekahi mau pohai o ka poe kiekie a hanohano iloko o ka aina, na pohai a mau anaina ana i komo pu mau aku ai, a eia nae, mamuli o kona mau manao lili a hookae ua kaupaleia mai ka hoi ana aku o ka mea i kupono loa e lilo i hakuwahine no ka home ana i haaheo ai; ua hooneleia mai oia i na pono o ia home, oiai nae oia maoii ka mea kupono e noho-ma ka Hitadela ma ke kanawai; mamuli o kana mau hana hoohaahaa ua hooneleia ka wahine opio i kona kuleana iloko o ia home, ua hoohilahilaia oia, ua hoehaehaia kona puuwai, a mamuli o ia mau hana lapuwale ana ua hooliloia ka home o kona kaikunane i home mehameha, a ua hooliloia hoi na la o ke ola ana o kona kaikunane i mau la hoopilihua mau ia. 0 ke kaikainahine uuku ui pu kekahi—onaona maoli kona mau maka, nani kona mau wili oho, o kona helehelena ua like loa ka ui me ko kona makuahine, a o na maka ua like loa me na maka o kona makuakane; ua kulike loa, wahi ana o ka hooiaio ana iho. 1 No ia kamaiki ua hoao oia e apuka nia o ka hoao ana e hoonele iaia i kona kuleana i kona waiwai hooilina, a mamuli e ia hana ana i nele ai ka home kahiko "ka Hitadela" i kekahi kamaiki, a mai niau loa paha ia ano, koe wale no keia halawai ana iho la aha me ia ma keia. manawa kamahao loa, ka manawa hoi i hele aku ai o ka wahine opio koa a hoike aku la iaia i na mea oiaio apau, a leoi aku la i ke kuleana o kana kaikamahine iloko o ka waiwai hooilina i kupono loa e holo mai iaia, he pono hoi i hooneleia aku iaia ma ke ano he waj hine mare na kona kaikuahine. | Ua loaa ka ike maopopo iaia ia manawa ina no ke ola io i aku o nei kaikamahine ahiki i kona kanaka makua ana aole e nele ana kona koi io ae i kona kuleana iloko o ka waiwai o kona makuakane; o na huaolelo apau a Vekinia i hoakaka aku ai no ke koi aku o kana kaikamahine i kona kuleana i ka waiwai o kona makuakane, me he mea la aia mau ia mau huaolelo ma kona mau pepeiao kahi i kanioeoe mau ai, he mau huaolelo ana e weliweli loa ana ia manawa, ina e hiki io mai ana' ka manawa e hookoia ai o ia hana a no kona ehaeha loa ia manawa, hina aku la ua lede nei ihope a moe- iluna o ka uluna me ka maule, a no kekahi manawa kona moe hoololo ana, aia mau no nae iloko o kona noonoo ke hana la na mea hooweliweli iaia no kana mau hewa apau i hana ai maluna 0 ka wahine a kona kaikunane i na manawa i hala. 1 nei manawa ua ike maopopo oia i ka nui o kona hewa, ua ike iho oia i ke koikoi o kona lapuwale, kana mau hana epa, ka paakiki o kona naau ma ka hana e hooneleia ai ka wahine ame ke kaikamahine a ke kaikunane ona i na pomaikai, kona ano alunu a makee waiwai, aka he mihi make, no ka mea ua hanaia ka hana, o ka hopena o ia mau hana ana kana e weliweli loa ana ia manawa. La nele maoli kona puuwai i ke aloha ma ka manawa ana 1 hooikaika ai e hoolilo i ke kaikamahine uuku a kona kaikunane i aloha ai i mea hooneleia i ka makuakane; o ke aloha 0 ka makuakane i ke keiki ame ke keiki ame ke keiki i ka makuakane ua okiia a kaawale mamuli o kona mau hana; i nei manawa, o ka wahine ana i hoohaahaa aku ai ua huli mai la a hoahu i na lanahu ahi aa maluna iho o kona poo. No ka wahine opio i haawi aku ai i na kokua iaia, ua kapae oia i na manao hoomauhala nona me kona ike maopopo no o ka wahine ana i haawi aku ai i ke kokua o ka mea no ia i hoino iaia, eia nae, me ia ike maopopo no o kona enemi no kana mea i haawi aku ai i ke kokua, ua kapae ae la no nae 1 ka inaina, a ua hoopiha iho ma ia makalua i ke aloha, ma ia ano i hoopakeleia ai kona ola, a ua hoolilo mai hoi iaia i kauwa no ka malama ana iaia iloko o kona manawa o ka ma'i ana. Ua maopopo i ka Lede Linetona i nei manawa e lawe pu aku ana oia i kona puuwai i piha me ke kaumaha ame ka hewa i kona lua kupapau mamuli no o kana mau hewa ponoi i liana ai, no ia kumu ua pilihua loa kona naau ia manawa. Ke kaumaha la hoi e kaumaha ai, a ke mihi la hoi e mihi ai he hopena ukali mau no ia i ka poe hana hewa apau. Mahope o kona moe hoololo ana n okekahi hapalua hora paha, me na manao houluku, hoouluhua a hooweliweli e hana mao ole ana iloko ona, a mamuli o kekahi manao i hoolalapaia ae la iloko ona, ala ino ae la oia a hookani aku la i ka bele me ka ikaika. I ka lohe ana aku o ka wahine nona ka hale, h.olo niai la oia me ka mama a ku ana imua ona, a ninau mai la: "Ea, heaha keia pilikia nui ou?" "Aohe o'u piiikia, aka, e ninau aku ana au ia oe, auhea aku nei oia?" wahi ana. "Owai ia mea au i ninau mai la?" i ninau aku ai ka wahine nona ka hale, me ke pihoihoi no ke kiinahihi maoli o ka lede ma'i ame ka ikaika o kona leo, o ia ninau ana mai la. "O kela lede hoi i kiai ai ia'u i kuu manawa ma'i, kela wahine piha aloha a lokomaikai nui wale! E oluolu oe e kahea aku iaia e hele hou mai ianei! E kahea a i ole e kii koke aku, o hala e aku auanei oia!" Ka, koikoi ka leo o ke kapena. Ka, o ka hala ana aku la no ia o ke kaalio mai ka hale aku Ia ana oka noho ana. Ina no hoi paha i loaa niua ae nei kena manao ia oe, ina la aole oia e hele koke aku; aole, waiho oe a hala ka Puulena aia i Hilo ua imi aku la ia Papalauahi. alaila oe haupu ae la," wahi a ka wahine o ka pane ana aku. (Aole i pau.)