Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 13, 29 March 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

O ka u e a'o aku nei ia oe, o ia no ka paa o kou manao, aole i pepehi maoli ia o Habaki, aka ua hala aku oia no kekahi aina mamao. Aole nae pela kou makemake maoli, o ka iini iloko o kou puuwai eleele, o ia no ka hookaawale loa ia aku o Gai Wakona, ko hoa paonioni no ka lima o Tiodora, mai ka ili aku o ka honua, o ka hoea ana rtiai i ka hookoia ana o kela manao lapuwale ou, ke hoole loa aku nei au. Ua paa loa kuu manao, aole he wahi kiko eleele o ke karaima pepehikanaka i kau aku maluna o kela kanaka opio, ua like no kona pili ole i ka hewa, me a'u e ku aku la imua ou, nolaila e maiiu mai oe i ka'u a'o, e waiho malie i kela kanaka opio, a mai hoopilikia wale aku iaia ma kekahi ano." "Ea,-me he mea la, he kulana kaula maoli kou e Silia e noke mai nei i ke kamailio i kekahi'wanana, no ko'u hopeiia," wahi a Keoni Naika, me kona noke okoa ana ae i ka akaaka, ma ke ano hoomalae oiai nae ua loaa pono mai la oia i na olelo a kela wahine. "Auhea oe e Silia, ua paa ka ? u hoohiki o ko'u hookolo iho la no ia, ahiki i ka loaa pono ana ia'u, o ka mea nana i pepehi i kuu keiki aloha, nolaila aole e hiki ia'u ke hoihope ma ia hooihiki." Ina o kena kau hoohiki ea, alaila e hoea mai ana ia i ka hookoia ana! E loaa i'o aku ana ka mea pepehikanaka oioio loa, aole nae ia o Gai Wakona, a ia wa oe e ike iho ai, aole keia he mau olelo palaualelo wale no, aka he leo keia no kou ola, a no ka manawa hope loa, he kauoha aku nei au ia oe, e waiho malie i kela mau opio, a mai hoao e hana i ke kipuka, nana e uhaki i ko kani-ai." "Heaha ka manao o kau mau mea i kamailio mai nei e Silia? Aole he maopopo iki ia'u o ke ano o kau mau olelo?" wahi a ; Keoni Naika me ka hiki ole iaia ke huna iho i ka haalulu maoli 0 kona kino, elike me ke a s no mau ona kanaka hewa, ke loaa pono ka lakou mau mea i liana ai. He kanaka naauao oe e Keoni, o oe kekahi o na kanaka 1 kaulana me kau mau kalena kiekie, nolaila, ina aole i maopopo ia oe ka'u mau mea i kamailio aku la ea, alaila nau no ia e huli aku, eia wale no nae ka'u e hoike aku ai ia oe, e hoea mai ana i ka la au e ike iho ai, i ka hokoia ana o na mea apau a kou mau pepeiao i lohe ai i keia la, mai ko'u waha ponoi aku." "He keu aku maoli ke ano-e o kau kamailio ana e Silia," vahi a Keoni Naika, me ka hoolalau wale ana aku no i kana Vamailio ana. "Ma kau mau mea apau i kamailio mai nei, ua hiki loa ia'u ke ilee aku, ua lilo maoli oe he kiu e hoomakaikiu ana i ka'u mau hana apau, mahope iho o ko kaua hui hope loa ana, a ke makemake nei au, e hoopau loa oe i kela nno hana au mai keia manawa aku. Aole au i makemake e lioolilo ia oe i enemi ino no'u, a i ole e ike mai paha oe he mau manao maikai ole kekahi o'u nou, aka e mau no ko kaua noho oluolu ana. aole e liiki ia'u ke hopoina i kela mau la kahiko a kaua e pili ana i ka ua ame ka la, i ke anu ame ke koekoe; no ka mea ina paha aole oe e Silia, ina aole e kala kahiko au i hoi ai iloko o ka opu o ka honua." "Ke hauoli loa nei au i kou hoike okoa ana mai la no ka mea a'u i hana aku ai no kou pono," wahi a Silia me ka minoaka ana iho. "Aole a kaua kamailio hou ana no ia mea; aka 110 na mea e pili ana i ka hihia o Gai Wakona, aole oe e hoole mai ana ka oiaio o keia mea a'u e kamailio aku nei, o ia hoi, ua kau aku na manao hoohuoi no ke karaima pepehikanaka maluna ) Gai, no ia kumu, aia iloko ona ka manao hopohopo mau, e hookoloia aku ana kona meheu e kekahi mea, no ka hooiaio ana no kona pili i ka hewa a pili ole paha. "O ka'u wale no e kauoha aku nei ia oe e Silia, aole loa o'u makemake e ike'hou e hoomakakiu ana oe ia'u, elike me ke ano o kau hana, ona mahina aku nei i hala. Ke liele loa aku nei kaua i ke aumoe, * hookuu mai oe ia'u e hoi," me ke ku okoa ana ae o ua o Keoni Naika iluna, hopu aku la i kona papale, a pane hou mai la: "He hookahi mea nana i hoohauoli loa mai i kuu noonoo. mamuli o keia hui hou ana me oe, o ia no ko'u ike pono ana, ua lako maoli kou noho ana, a ua kaawale aku na haawina 0 ka pilikia mai ia oe aku, a ke lana nei kuu manao, e mau aku ana kou noho ana iloko o keia kulana. Ia kaua e hookaawale ai kekahi me kekahi, aole kaua e pono e iilo i mau enemi, aka e mau no kela ano hoaloha mawaena o kaua, nolaila e lululima -hope kaua, a haalele iho au ia oe." "O ke aloha no kou e Keoni," wahi a Silia, me ka pe'a ana ae i kona mau lima a elua mahope o kona kua, no ka mea aole ona makemake e lalau mai i ka lima, o ke kanaka naua 1 alako iaia ilalo o na hana hoohaahaa. "Alaila, aole ka paha oe i makemake e lilo kaua i mau hoaloha ea? lieaha la hoi, ina o kou manao ia, alaila ua hiki no, o ke aloha no kou e Silia," o ke kau ae la no ia o Keoni Naika i kona papale, a hele mai la no kahi o ka puka, a iho loa aku la ma ke alapii no ka hale malalo, me ka maikai ole o kona noonoo, i ka nana pono mai o Silia iaia me na maka 0 ka mea i piha i ka hoowahawaha nona. O ka haule mai no nae ia o ua o Keoni Naika ilalo o ka papahele o ka hale malalo loa, lohe ana no oia i ke kahea ana mai o Silia i kona inoa, ku iho la oia, a huli mai la ihope, e ku aku ana o Silia me kela kulana hiehie o ka wahine u'i, a mihi iho la ua kanaka nei, no kona haalele ana ia Silia, aole hoi he lawe mai i wahine nana, eia nae he mihi make, ua hala ka wa pono."Auhea oe e Keoni, e hoomanao i na mea apau a'u i hoike aku nei ia oe i keia po, a e hoomanao pu i ka olelo a ka Palapala Hemolele: "E ukuia kela ame keia kanaka elike me kana 1 hana ai." Me he mea la, ua hele ua o Keoni Naika a kau ka weli no kela mau olelo a Silia, o kona huli ino ae la 110 ia, me ka makemake ole e hoolohe hou aku i na olelo o kela ano, a hele mai la me ka awiwi no kahi o ka puka, a oili loa aku la iwaho o ka pouli. MOKUNA XV. Ma keia wahi o ka moolelo, he mea pono i ka mea kakau moolelo, ke hoakaka pokole ae i ka moolelo o keia wahine. He kaikamahine o Silia na kekahi kahunapule o Haukona kona inoa, a o ke kaikamahine hookahi wale no a kona mau makua. I ka manawa o Silia he elua wale no makahiki, ua make iho la kona makuahine, a no kela make ana aku o ka wahine ua ili iho he haawina kaumaha maluna o Alr. Ilaukona. o ka mea wale no nana i hoomama ae i kela mau haawina o ke kaumaha, o ia ka ike ana iho, he kaikamahine ka laua e ola ana.

Ua nui ka makee o kela kahunapule no ka pono o kana kaikamahine, me ka hookomo ana iaia maloko o kekahi mau kula kupono, a mamuli o kona mau ano maikai he nui, ua lilo oia ' i mea makemakeia, e ka poe e noho ana, ma kahi i lilo ai kona makuakane i kahunapule. I ka nianawa he umi-kumaniaono makahiki o Silia, make . iho la kona makuakane me ka haalele ana iho iaia he kaikamahine makua ole, aole hoi he ohana; a mamuli c ka waiho ana o kona makuakane i ka ma'i 110 kekahi monawa loihi, ua lilo nui aku na dala a Mr. Haukona, i na kauka, me ke koe liilii loa o na dala, e hiki ai ke kokua mai i ko Silia noho ana. No kela kulana nele i kau mai maluna o ke kaikamahine opio, ua konoia mai oia, e hoopau i kona hele ana i ke kula, a e hele oia e huli i hana nana, i loaa ai iaia ke dala. O kahi nae o ka laki, he kumukula kekahi i makeinakeia e loaa no kekahi o na kula, ua noi aku la o Silia 110 kela kulana, a oiai ua lawa 110 ka ike ame ka makaukau iaia, no kela oihana, ua aeia mai la kana noi, a hoonohoia aku la oia i kumukula. j I He kaiWamahine leo maikai o Silia, a mai kona mau la kamalii mai, kona himeni mau ana maloko o ka halepule, i noho kahu ai kona makuakane, me kona komo pu ana me ka papahimeni o kela halepule. I ka wa no e ola ana o Mr. Haukona. i noho aku ai o Keoni \aika, he mea hookani okana, a o kela no hoi ka manawa mua loa oka loaa ana o kekahi kulana o kela ano iaia. I kinohi no 0 kona noho ana mai. a lohe i ka maikai o ka leo o Silia ua leomo ka hoohihi iloko ona no kela kaikamahine, me kona kokua ana mai, ma ke a'o ana ia Silia, ma na alahele apau, e hooiia ae ai ka nani ame ka mikai o kona leo. Ma ka mea oiaio maoli, aia iloko o Silia ka makemake nui 1 ka himeni, a o ia haawina like no hoi ka i loaa ia Keoni Naika, nolaila e noke mau ana laua i ka liimeni maloko o ka halepule, me ka pili mau o kekahi i kekahi. 0 na la no kela i popohe ae ai o Silia i ka wahine u'i; oiai hoi o Keoni Naika me kana mau kalena kiekie loa, e hiki ole ai i kekahi kaikamahine huapala, ke kupaa iho, nolaila mamuli 0 kela pili mau o laua, ua komo maoli no ka manao hoohihi iloko o laua pakahi, a he mau mahina mamua ae o ka make ( ana aku o Mr. Haukona, ua hoikeia ae la ka lohe i ke akea, ua hoopalauia laua e hoea mai ai i ko laua mare ana i k% manawa kupono. He hookahi nae kumu o ka hooko koke ole ia ana o ka mare mawaena o Keoni Naika ame Silia, o ia no ke kulana nele a ilihune o Keoni Naika, o ka ua kanaka nei i manao ai. aia a loaa nui iaia ke dala. o kona manawa ia e lawe aku ai ia Silia 1 wahine nana, nolaila ua hoopneenee mau ia ko laua mare mai kekahi manawa a i kekahi. 1 ka piha ana ia Silia o na makahiki he umi-kumamaiwa, ua hoi aku la oia he kumukula, na na keiki a kekahi ohana waiwai, he mau hoaioha no na makua o kela mau keiki, na kona makuahine, a me kela ohana no oia e noho pu ai. 0 Silia hookahi wale 110 ka mea i kamaaina i ko Keoni Naika mau ano iloko o kela mau makahiki, e noho aiia ua kanaka nei, he mea hookani okana no ka halepule, > ia ka ai opiuma o kela kanaka, ua lilo kela hana, i mea maa loa iaia e hiki ole ai ke waiho a haalele aku, nolaila i ka loaa ana o ka eha ia Silia ma kona niho, ua haawi mai la o Keoni Naika i ka hua opiuma iaia e ai, eia ka auanei, o ke alahele ia, nana i alako i kela kaikamahine maemae ilalo i kona hoohaahaaia ame ka hoohilahilaia. 1 ka ike ana o Keoni Naika, i ka makemake loa o Silia i ka ai opiuma, ua lilo ia i hana lealea loa nana, me ka noke okoa ana i ka akaaka i kekahi manawa, me ka maopopo ole nae iaia, o ka hopena o ka mea ana i hana aku ai, ahiki i ka wa, i kapae ae ai o Silia i kona ano o ka wahine maemae, a iho aku la ilalo, me he wahine la na kekahi ohana haahaa loa. Ua hoopilikia loa ia ko Keoni Naika noonoo, i kona wa i ike aku ai i ke kulana oiaio loa o Silia, ua noke oia ma na ano apau i ka hookikina, e haalele i ka ai opiuma ana, he mea ole nae ia mau uwalo ana aku imua o Silia, no ka mea ua like pu kela wahine, me kekahi kanaka i maa i ka inu rama, ka hiki ole ke haalele aku, i ka wa e ono mai ai kona puu i ka waiona. I kekahi manawa, e malama maoli aku ana no o Keoni Nai<a ia Silia, ma ka hoolako ana aku i kela kaikamahine me na nea apau e pono ai kona noho ana, aka mahope mai, ua pau aku la kona malama ana, me ke kipaku okoa ana aku iaia e ku a hele mai kona alo aku. No kela kipakuia ana mai o Silia, i huli aku ai oia imua o Keoni Naika, a kuhikuhi aku, oia maoli no ka mea nana i ala- £ kai mai iaia nei, ahiki i kona lilo ana i wahine haahaa loa, a ua ulu maoli ae no ka hoopaapaa mawaena o laua, ahiki i ka olelo ana mai o Keoni Naika. aole ona makemake e ike hou i na »">aka o ka wahine ana i hoopoino ai i ke kino ame ka uhane. Hoko o keia manawa, ua make iho la ka haku wahine, nana na keiki i noho aku ai o Silia ma ke ano he kumukula, nolaila iaia i nana ae ai, aole ona hoaloha i koe, ua make aku la ka hoaloha o kona makuahine, a ua haalele mai hoi o Keoni Naika iaia, o kona hele no ia a noho ma kekahi wahi, e hiki ole ai ia Keoni Naika ke ike hou aku iaia. * Ma kekahi -ahiahi «ae, oiai ua o Silia e hele hikaka ana ma na alanui, ua loaa mai la oia i kekahi keonimana, a hookauia maluna o ke kaa, a no kona manao, ua loaa o Silia i ka ma'u ua laweia aku Ia oia maloko o ka halema'i, no ka lapaauia -'iiai. La liookipaia akn o Silia me ka inaikai e na kauka oloko o ka halema'i, niamuli o ko lakou ike ana, e uku pono ia ana ko lakou luhi, e ke keonimana nana i wailio aku i kela wahine op.o maloko oka halema'i. No ekolu pule ko Silia noho ana - ua P" lnln ae la kona maikai, a i ka hoi pono ana mai o ka' * ' . kona klno ' ua hoouna mau ia mai la iaia na huaai na pua nani, ame na buke no ka heluhelu ana. I kekahi la nae. oiai no ua o Silia e nanea ana i ka nana i ona . ehoounaia nku iaia, ua hoea aku la ke keonimana, nana oia i hoihoi noloko oka halema'i Hele mai H " ei 3 ak " ' a fka ,ima ° nie ka pane ! "Ke hauoli loa nei au, ika ike ana akn ia oe, iloko o keia ■kulana maikai o kou ola kino e Miss Silia, e huikala mai nae * oe īa u, oiai aole inoa hou a'u i maopopo nou " "O Sil,a Haukona ko'u inoa piha," wahi a Silia me ke kulou ana iho o kona poo ,lalo, i kau a mea o kona piha me ka h la" hila no kona hapala wale ana i kela inoa i ka lepo rīr,,;,xvr '* k r lihilihimaka, me ke kulou ana aku o ' "Ina he mea kekahi au i manao a i P loa oe ia manao no ka mea ke ole au e kuhihew" 13 '' * 1100l 100^1 ' la, ua hiki ia'u ke ike aku ika mea "loko n u ' '" C he mca mea malihini loa au imua ou m» i i-i,- • Puuwai. lle mea e hopohopo iho ai no'u aka e hii? a ' '"i' 30,6 aU V... a e lioi aku ana .» ,1 na ' P ,ha oe maluna moolelo. ° e ' e oluo,u e hoo 'ohe mai i ko'u (Aole i pau.)