Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 14, 5 April 1923 — KEKAHI MAU HOONAAUAO ANA NO KA OIHANA HANAI HOLOHOLONA [ARTICLE]

KEKAHI MAU HOONAAUAO ANA NO KA OIHANA HANAI HOLOHOLONA

Iloko o keia mau la o ka makeirake ana o ke kanaka e loaa iaia kokahi mea nana e hooemi mai i kona lulii, a' e i hoonui ae hoi i na loaa ma kona aoao, me ka emi mai 0 na hooikaika ana, e ike ana kakou, ma keia oihana o ka hanai ho--1 holona, o ka loaa o ke koko e hiki ana e ike ia ka pomaikai oi ae, o ia ke koko ame ke alanui i iini nui loa ia e na kanaka apau. O ka hanai Tbibi paha ka oihana neemua loa i ikeia i keia mau makahiki e neo nei. oke koko e niy koke ana a e loaa koke ana kona kaumaha, ke koko i makemakeia e loaa, a ua lilo keia makemake ana e loaa ia mau mea, i mea e imi nui ia mai nei e na kanaka naauao. Ua hiki aku keia imi ana i ke kino o ka holoholona i makemakeia. Ina o ka bibi, alaila, ka mua o ka bibi e nui koke ana; ka lua, o ke koko bibi e emi ana ka lulii o kona hanaiia ana. A o keia mau mea, aole e loaa wale ana me ka huli ole aku. A i keia la, ua imiia keia mau mea, a ua loaa. O ia hoi, 0 ka bibi hea la ka bibi e emi mai ana na paona kiloia, a o ka bibi hea la hoi ka bibi e haawi mai ana 1 na paona i'o. [ Ua ike kakou, aia he ili; he naau | ame opu; aia no hoi he aila, puuj wai, akemama anie ke akepaa; aia jno hoi he poo; aia no hoi he iwi; a ina no hoi he mau mea hou aku, e hooloiia ana, a i ka loaa ana o ka i'o ame na iwi e paa ana i kela i'o, ua emi iho ke ko'iko'i o kau bibi, a emi paha malalo o ka hapalua like o kona kaumaha i kona manawa e ola ana, e emi mai ana a ka 400 paona i ka hooleiia ana ae o kela mau mea i hoikeia maluna ae. No keia kumu, ua komo nui aku na kanaka naauao e imi ina paha e loaa ana ke koko bibi e hiki e pii mahuahua ae kona mau paona i'o.

I keia la, ua manaoia o ke koko pookeokeo e hanai nui ia mai nei ma Waimea ame leekahi mau -l»ui hanai bibi e iho, o ia ke koko nui o na paona i'o. Aka mawaho ae o ke koko, aia no ia mea nui o ke ano o ka ai e hanaiia' āku ai. ' O ka bibi e manaoia aha e ulu nui ae kona kino mai ka hele walē ana no ma ke kula, a o ai ana i na mauu e ulu ana, a e hele aitk e inu wai ma kalii loihi aku mai kahi e loaa ana iaia ka mauu, ua hiki no e ikeia aku, aole e lilo ana kona koko i mea e alualu aku ai e loaa | kela mau paona i makemakeia. No : keia kumu, ua kanuia aku na hua mauu like ole ma na aina i ikeia e hiki ana e ulii mai ia ano mauu. A ua laweia aku no hoi ka wai a kokoke i kahi o hele mau ana na bibi e ai i ka lākou mau mauu. O keia paha kekahi ninau nui !oa a i hiki ole hoi e ku-eia aku, ina e oleloia mai ana o ka nele i ka mauu kupono kekahi kumu e ikaika ole ai ka ulu ana o ke kino o na bibi koko maikai. No ka mea, o keia mau bibi koko maikai, aole lakou e ola nna a e hoike mai ana i ko lakou koko maikai, ina e hanai ana ka mea hanai holoholona ma o kona hookuu ana aku i keia ano bibi e hele maluna o na aina i hiki ole e hoolawa rnai ia lakou nie ka ai kupono. Ano keia kumu, ua nui ka imi ia ana o na mauu maikai, a ua laweia aku e lu na hua maluna o na aina, mamua iki koke iho o ka haule ua ana o ka hooilo, a ua ikeia no hoi ka ulu maikai ana o kela mau mauu. Aka, ma kekahi mau wahi hanai holoholona, ua hoouluia na mauu, a ua okiia a ua hoahuia, a ua hanaia aku i na holoholona, me ka manao ana o ke kanu ana i ka mauu ame ke oki ana ke alanui e hiki ai e hanaiia aku he lehulehu o na bibi, mai kela mau I eka ae e paaia ana e kela kanaka j hanai. holoholona. i

' Ua imi no nae na kanaka naauao i na ai hanai e hiki ana e hooia mai i ka loaa ana he mau pomaikai oi ae mamuli o ka hanai ana aku i | kela mau ai. Ua manaoia o ke ku--1 lina ka ai oi aku o ka maikai, no ke kumu ua hiki e haawiia ke kaumaha i ke kino o na bibi mai keia ai aku. A o kekahi haawina kamahao o keia ai, o ia no, i ka ai ana o ka bibi, a hoohaule aku, ua hiki no i na puaa ke ai mai mahope o na bibi, mai keia mau mea i kiloiia e na bibi; a ua ikeia no hoi o keia ai ana aku o na puaa, ua lilo i mea e hoomomona mai ana i na puaa, ame na moa, no ka mea ua hoopaaia na bibi a ua hiki i na puaa ame na nioa ke hele aku maloko o kela pa, a e ai i kela mau niea i kiloiia mai. Ua hoaoia ka huika, ame ka oka, aka, ma ka oi aku o ka haawi ana mai i ka momona ame ke kaumaha, o ke kulina ka oi. Aka, ma na wahi e uuku ana ka hoouluia ana o ke kulina, ua hanaiia ma na mauu elike me ka alafafa, ame na mauu e ae i imiia e ka naauao o ke kanaka, a ua loaa i keia mau la. Ua huliia ma na aina like ole apau, na wahi e hiki ana e haawi mai i na ai like ole, no ka pomaikai o keia ohana o ka holoholona, j

I kinohi o ka hoomakaia ana'o ka hanai T)ibi ma keia mau paeaina, ua lilo no i oihana hoopomaikai nui no ka mea, aole keia he holoholona kamaaina ma Hawaii noi, aka, ua laweia mai Mekiko mai, e Kapena Vanakoua, i ke au ia Kalaniopu amo Kamehameha, a ua hookuuia aku ma Hawaii. I keia hookuuia ana, ua hookapuia 'kona pepehiia ana, no ke kumu, ua makemake na alii e liooulu nui aku i keia holoholona. Aua laha i'o mai no keia lioloholona oia kela aina o Hawaii, •no ke kumu, e ulu ana na ano mauu helu ekahi loa no ka hanai ana i keia mau holoholona. Aka, mahope mai ua laha hikiwawe loa, a ua nui hewahewa keia mea o ka bibi. Ua aiia aku kela mau mauu helu ekahi, a ua ulu mai he mau mauu hou i ike ole ia mamua, a na keia mau mauu ame na launaheiehele i ike ole ia mamua i pepehi aku i na mauu kahiko, a ua lalia mai no hoi Ina ma 'i like ole i laweia mai na ! aina e mai, a i keia la, ua hiki ole I i na bibi ke ola maikai, koe wale no ma na wahi i komo ole ia aku e na mauu inoinji. Aka, i mea e hiki ai e ola maikai na bibi, ke kanuia mai nei na mauu like ole, a ke okiia mai nei elike n\e na hana ma na Mokuaina o Ameiika, a ke loaa nei no he ola maikai no na bibi, me ka nui ole no o ka hana, no ka i mea, ua oi aku ke kaumalia o ka mauu hoouluia mamua o ka mauu ulu wale mai no i ke kula.

I keia la, na ikeia o ka mauu alafafa ka oi aku, no ka mca ina e loaa ana he wai kahe, e hiki ana e ulu kela inauu a e hiki ana no hoi e okiia i kela ame kein. mau la he 28 a 30 paha. Nolaila, e loaa ana ho niauu i kela ame keia la na kau mau holoholona, a he ai ikaika 0 ka hooulu ana i ke kino o na holoholona e ai ana iaia. Eia na nina like ole ke piha nei Ina kanaka. A oke ola maikai o kela lahui ltf.naka ame keia lahui kanaka e noho ana maluna o kela anie keia aina, aia no ia i ka loaa ana o na ai kupono, a o na ai emi no hoi o ke kumukuai. No keia kumu, ua ikaika loa ka inii ana a nn kanaka naauao o kela a-ine keia aina, i na mea o hiki ai e hoolawn aku. i kona mau kanaka me na ai emi. A i ka huli ana aku, o ka hana oi aku o ka imi ana i na niea e hiki ana e loha' ma kou aina ponoi iho. A o keia ho,loholona o ka bibi, ke heolawa mai nei i ka ai emi na na kanaka e liooulu ana iaia. 0 kona waiu, ua lilo' i ai maikai na na makua ame na keki liilii. I keia kumu hookahi no, ua nui ka waiwai o kekahi poe i lalau aku i na ao maikai, a ua hoomaka i na makahiki loihi i hala aku e hanai i na bibi v.'aiu e haawi mai ana aole wale no i ka nai o ka waiu, aka, o ka waiu momona kekahi. A ua imi nuiia na koko e hiki ana 'e haawi mai i keia mau raea i makemakeia. A mawalio ae o keia mea o ka waiu, 0 ka i'o kekahi. A no ka i'o keia mau hoakaka ana, aka, i ka hoouluia ana no ka i'o, ua komo pu aku na mea apau e pili ana i ke kino o kela bibi. 0 kona ili, ua makemake nui ia no na hana like ole. 0 ka 01 aku o keia o ia no ke kamaa e komoia mai nei e na kanaka. A ua ikeia no hoi e hiki ana e loaa na ano ili like ole mai ka bibi keiki mai o hookahi no makahiki ahiki aku i ka bibi he umi paha makahiki. A ua loaa no hoi na hana like ole me keia mau ili like ole o na makahiki o ka bibi i laweia mai ai kela ili. Aia no hoi he mau hana e lawolaweia mai nei mai na wawae mai o keia mau bibi i pepehiia. Ua kupaia maloko o na ipuhao nunui, a ua lilo ae la i kolu, he mea hoopipili na na kanaka kamana ame na kanaka hana i na lako liale. Mai kona kiwi mai hoi, ua loaa kekahi! mau kahi nani e komoia mai nei e na wahine. Mai ka hulu aku o kona ili, ua loaa na hulu e hoopihaia mai nei i na noholio, na pulu noho hale, ame na mea like ole. Mai kona koko mai no hoi i kona pepehiia ana, ua loaa na mea hoomomona lepo, a ua loaa pu na mea e hoomaemaeia mai nei ke kopaa a kakou e inu kope nei o ke kakahiaka. ■ Nolaila, aole paha he holoholona hanai nuiia elike me keia mea okā bibi ma na aina like ole. Mawaho ae o kona i'o, na hiki i a kakou e ike mai i ka nui i'o no o na mea e ae e loaa mai nei mai ka bibi mai. Aka, o ke kanaka hanai holoholona aole oia e ohi niai ana i keia mau pomaikai e ikeia mai nei mai ke kino mai o ka bibi, koe wale no o ka waiu paha, a o ka i'o-iiaha. Xo ka mea, aia i ka mea pepehi no ka loaa o ka i'o, iaia e holo aku ai keia mau pomaikai e ikeia nei mawaho ae o ka i'o. A no keia kumu, ua imi ke kanaka hanai bibi 1 wa hi e loaa oi aku ai o kona mau pomaikai mai ka mea ana e hanai ana, ame ka loaa ana mai i kona hoolilo ana aku i ke kino o kela bibi. A o ke alanui wale no e loaa ai iaia keia mau mea, o ia no ka imi ana i mea e loaa ai ke kaum?"ha o kona kino, &me ka loaa ana o ke ka\imafca me ke fcojpo pu 0 na

momona maikai, aole hoi o ka mo

mona apuupuu e kau ana mawaho walo no o ka i'o, aole hoi o ka awili aku iloko o ka i'o. A ua nui na koko i manao ia ua kupono no kela ame keia wahi'liko ole e loaa ana na niauu liko ole. Ina e ulu ana na ai o kekahi ano wale uo, alaila, ua imi ia ke koko e loaa ana keia mau mea i makemakeia, no ka mea aia i'o no i na ai kekahi mea e ano e ai ka ulu ana o na holoholona. Aole na kanaka hanai holoholona o Hawaii nei i imi nui aku i keia mau mea i na la i hala aku, no ka mea, elike me na mea i hoakakaia mamua ae nei, ua nui hewahewa ka aina, a ua hookuu wale ia aku na holoholona e liele no lakou iho, a i ka makemake ana o ke kanaka i mau bibi kuai aku, ua hele aku oia a ua wae mai i na bibi ana i manao ai ua momona kupono no ka hoolilo ana aku. Aka i keia la, ua oni mai nei na oihana like ole, a he emi mai nei na aina e hiki e hookuu wale ia aku na bibi e hele mai no lakou iho. A ke imi nui nei na kanaka hanai bibi e loaa ka pōmaikai ma keia mau kulana ano hou i hoea mai iloko o keia aina. O ke kahua mua o ka loaa o na koko maikai. A o ka lua, o ka loaa ana o na ai kupono. Ma ka nana aku ua pomaikai nui o Hawaii i ka. loaa ana mai o kekahi mau mauu helu ekahi no ka hanai hololioinna ana. O ka mauu alafafa paha ka oi, elike me na hoakaka maluna ae, aka, ke komo nui mai nei ka pinunu, a ma ka nana aku o lilo ana keia mea i mea kanu nuiia e «a kanaka i wahi e U>aa ai na ai ma na aina panoa a haule ua uuku loa ia.

0 ka mauu alafafa, aia kona ikaika loa o ka ulu ana a loaa mau ka waikaho. A no keia kumu e uuku ana no kahi e hoouluia ai keia mauu. Aka, o ka pinunu hoi, ua hiki iaia ke ulu a ke ulu ikaika me ka nana ana i ka wai, aka, o kahi haule ua kupono mai no. Ma kekahi mau aina o Molokai, ua ikeia aole mauu i oi aku ka ulu ame ka puka pono ana maluna o na aina panoa elike mai me keia mea o ka pi'nunu. Mamuli. o keia kuniu, e ikela aku ana keia mauu e hooulu nuiia mai ana ma na wahi iike ole i hiki ole e hooulu i na mauu i ka manawa papaala. A o ka oi aku paha o keia mea o ka pi-nunu, o ia no leona lilo ana i mea e hoihoi hou mai ana i ka momona o ka Ippo o kela aina, i ka manawa e ike iho ;<i he kanuka mahiai. ua ulu pono ole kana mau meakanu. 1 keia la ke hoomaikai nui nei na kanaka kanu halakahiki, i kn loaa ana o keia mauu. A pela aku aua no na kanaka hanai bibi o keia. mua aku. I keia la, mamuli o ke komo ana mai o keia olhana kanu lialakahiki, a ua laweia ae kekahi mau aina i hookuu mua ia i na bibi, ke hoihoiia aku nei na bib, a ma na aina wale no i hiki ole e kanuia i ka halakahiki. A i ka maopopo pono ana o keia kulaim, e ike aku ana kakou i ka uuku ana mai o na aina hanai holoholona, ame ke kome nui ana aku o na kanaka e lawelawe nei i keia oihana hanai bibi, e hooulu i ka laleou mau mea e hanai aku ai i na bibi, no ka mea, elike me ka uuku ana mai o ka aina, e hele ai keia mau holoholona, pela no e a pela no hoi e pii ae ai na kumukuai, a e loaa an' no na pomaikai mamuli o ka liooulu ana i ka lakou meaai. Ma na aina o Europa o keia la, aole o ka nui o na eka ka mea e nui mai ai o na p(Jmaikai like ole e loaa mai ana mai ka lep® mai, aka, aia ma ka iko mahi ame ka ikaika hana. Ua pau na la e hiki ana e hookuu wale aku oe i kau mau bibi. O ka hana o keia mau la, o ka hooulu nui ana i na mea e ola ai kela mau bibi. Oke kerota, oka bita, o ka mauu, ame na ai hikiwawe o 'ka ulu ana ame ka nui o ka yl u ana o j ia na meaai e hoouluia mai nei na j na bibi ame na puaa o keia mau la. A o ke kanaka e imi mau ana i na mea e hiki ai iaia ke paonioni | aku me na haawina like ole ma keia mau oihana, o ia k e kanaka e loaa nui ana o na pomaikai.