Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 14, 5 April 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

No keia nele ana o ka makemake o ka lede, hina hou aku la moe. O kona makemake ina aole i hala aku o Vekinia ma, e hana aku ana oia i kekahi mea maikai no ka hoomalimali aku paha, a no ka uku aku paha i kekahi huina dala, i mea e \ aku ai ko Vekinia noonoo, eia nae, aole oia i hoikeia ! ae ia manao ona. - j Ua hooniia ae ka makemake nui iloko o ka Lede Linetona no ka ui o ko Vekinia helehelena, ka naauao o kana mau olelo ame ke kulana lede oiaio o Vekinia a ka lede i ike mai ai ka hoohewahewa ole; o kekahi, no ka ui o ka helehelena o ke kaikamahine a Vekinia, ka poniponi o kona mau maka i like loa me na maka o Sa Wiliama Hita; me he mea la ua paanaau loa iloko o kona wa;hona noonoo ko laua mau ano apau; 4no ia kumr :a hooholo oia iloko iho ona e huai mai imua o laua i kana ..īau hewa apau i hana mai ai« alaila hoao mai e hoolaulea mawaena ona ame Vekinia, a mawaena hoi o Vekinia, ame Sa Wiliama Hita, oiai, ma kona manao o ia mau no ke aloha mawaena o Vekinia ame Sa Wiliama Hita, a e mihi mai oia imua o .Vekinia no kana mau hewa apau i hana ai. ' Aka ua hala ka wa pono, lilo i ka hiamoe maalili ka luau, a i kona manawa i noonoo iho ai no ia hana mahope iho, ua lohi loa, a ina no paha e noho ana o Vekinia ia manawa, he pomaikai no paha kona maliu aku i kana mau olelo, oiai, ua piha ko Vekinia naau me ka wela ia manawa nona, no kana' mau hana pauaka hoopunipuni a hoopilikia iaia no na makahiki he umi a oi i hala aku. Ua kaawale aku ko ka anela kiai kino maikai mai iaia aku, o kona mau ano maikai eipau ua nalohia mai iaia aku, a o na manao hoopilihua ke noho alii ana maluna ona ia manawa, he oi aku ka walania ame ka awaawa o na manao iloko l*ona ia manawa mamua o na manawa e ae. "Malia paha e loaa aku ana no kekahi alahele e puka aku ai i kahi malaelae," wahi ana o ka nalu ana iho, iaia i hoomanao ae ai no na olelo a Vekinia no ke koi a kana kaikamahine i kona kuleana i ka waiwai o kona makuakane." O, e hakaka aku ana au ahiki i ka hopena, ina he mea ia no ia kaikamahina e nele loa ai i kekahi pomaikai i ka waiwai o kona makuakane, ka waiwai a'u e manaoio nei e holo aku ia waiwai i ka'u mau keiki e pono ai. Hookahi mea a'u e hauoli nei a e hoomamaia nei hoi o ko'u noonoo oia hoi ko ? u hoolilo ole ana ia'u iho i *mea hupo, a i mea paani wale ia mai." MOKUNA XXXIII. " Mahope o ka Hala Ana o na Makahiki Ewalu Ewalu makahiki i hala ae mai kela manawa mai a ka Lede Linetona, kana keikikane ame kana kaikamahine, ame ke kaikunane hanauna ona, Wiliama Hita, ame kona ohana o ka holo' ana mai e makaikai ia Amenka, mai kela manawa hoi i lilo ai oia he mea poino mamuli o ka ulia kaaahi a i aneane l 'ai oia e make, e ole wale no kona hoopakeleia ana e ka wahine opio ui ana i hoino ai, ka wahine hoi i pahaneliia aktt kona hoino i nei manawa mamua o na manawa mamua aku, mamuli o kona lohe pono ana i na olelo a Vekinia. Ma kekahi kakahiaka malie a o ka hooilo, a e lele pono mai ana hoi na kukuna malamalama o ka H la ma na puka aniani o ka rumi akea o ka Hitadela, elima poe e nōho a e puni ana i kekahi pakaukau i piha roe na meaai ono e moni ai ka haae, ma ka aina kakahiaka, me na manao ulumahiehie. Ma kekahi poo o ke pakaukau ke Sa Wiliama Hita kahi i noho ai, he kanaka ui a kulana hanohano, he mau makahiki *'hoi kona i oi iki aku maluna o ke kanaha ia manawa, eia nae, ke nana aku iaia me he mea la he kanaka oia nona na makahiki he kanalima, no ka mea, iloko o na makahiki he umi a .oi i kaahope aku, ua nui ke kaumaha o kona naau, a no ia kaumaha me ka hoehaeha mau ia o kona noonoo i kela ame keia manawa mamuli o ke kaawale ana o kana mau mea ' aloha mai iaia mai, ua lilo ke ola āna i mea hauoli ole nana, ua hooneleia kona home i na mea na laua e hoohauoli mai i kona noonoo, o ke aloha ame ka noho mau mai o kana wahine i aloha ai, imua o kona alo ame ka holoholo mai o kana kai- < 'kamahine, me ka lohe aku i ka halulu mai o kona mau wawae, l<a liehe o na leo akaaka o kana kaikamahine, he mau mea ia i mamao loa mai iaia aku. Ma kekahi aoao ae ona, a e ninini ana i ke kope iloko o na v pola, ka Lqde Linetona; he lede loli loa ae kona helehelena iloko o na makahiki ewalu i hala. Ua oi aku kona ano luahine a alualu mai o kona helehelena i ko na manawa mamua ■aku o ia mau makahiki, ua maloo mai kona ili me ke kakau 0 na iwi, elike me ke ano o ka poe i lu'alu'a loa. Ma kona mau aoao o ke keikikane ma ka akau a o ke kaiI Aamahine ma ka aoao hema, a elike me ka haalulu o na lima i' ka poe i luahine a i elemakule loa, pela kona ia manawa, f;iai e ninini ana i ke kope. He kanaka opio ui o Pase (Percy) ia manawa nona na makahiki he iwakalua kumamakahi, o kona hoi koke ana mai no "ia mai ke kula nui mai o Oxfoda, kahi ana i hana ai i kekahi mau hana e kaulana a e hanohano ai, a i nei manawa o kana hana i hoolala ai oia ka hooikaika ana e hou ae i ka aina ame ka home a kona makuakane i hoohemahema ai, H a i aneane loa ai e lilo aku ia hai mamuli o ka uku ole ia o ka moraki, he aina waiwai nui hoi a kona kupunakane i makee a i pulama mau ai i kona wa e ola ana. Xo kona makuahine, ka Lede Linetona, aole ona apono : nei manao a me nei hana a ke keiki e hoolala ana ia manawa. O ka hana a ka makuahine i makemake loa ai iaia oia kekahi oihana aupuni. Ia manawa aia mau iloko oka noonoo ' ka makuahine ka manaolana e lilo ana oia i hooilina no ka moa ame ka waiwai o ke kaikunane, ke Sa 'Wiliama Hita, 'iolailn ina no kona lilo i hoolina nona aohe waiwai o ka hooīiala ana o ke keiki i na makahiki maikai loa o' kona ola ana ka hooikaika ana i mea e hoi a i ole e hookaaia aku ai ka v aīwai i morakiia no kekahi heluna dala nui, a o ia mau dala f hooliloia aku ana no ka uku ana i ka moraki he mau dala -' U! e malamaia ai no kekahi mau hana t ae, Hia nae, i ka maopopo ana o keia manao o Pase Linetona i ke Sa Wiliama Hita, ka makuakane, ua apono loa oia # a ua haawi aku oia i kana olelo hooholo e haawi ana oia i kana kokua i ke keiki ma na ano apau, a e haawi pu ana no hoi oia 1 kona manawa ame kona noonoo no ka holopono o ia manao ° ke kanaka- opio.

No Liliana linetona, ke kaikuahine o Pase Linetona, he umi-kumamaiwa ona mau makahiki ia manawa, a oiai akahi no oia a pii ae i ke kulana e hiki aku ai i ka lilo ana he wahine makua, a elike no hoi me na kaikamahine e ae ka ui i na la opio, pela no me ia ia manawa. O ka elima o ka poe e noho pu ana maluna 'o ''ka papaaina ia manawa oia o Rupata Hamiletona, ke keikikane hanai a Sa Wiliama Hita, ke keikikane hookahi a kana aikane aloha, i ka Mekia Hamiletona i make ai he mau lehulehu i haīa aku. He kanaka opio kanaka ui oia ia manawa nona na makahiki he iwakalua, he niape kona kino me ka pololei a he kihikihi na poohiwi, healohilohi na onohimaka, a he oluolu kona helehelena a he kulana naauao a he kulana hoi i aneane no elike aku me ko kona makuakane. Mamuli o kona mau helehelena ui ua hiki koke i kekahi mea ke ike aku ua pipili loa ka naau o ke Sa Wiliama Hita iaia, ua aloha iaia elike me ia ana e aloha ai i kana keiki ponoi; ke aka mai ia kanaka opio he like kona helehelena me ko kekahi kaikamahine a pela hoi me ka oluolu o kana mau olelo ke hoopuka mai, a huipu me ka oluolu o kona mau ano apau ua lawa loa ia e ume kokeia aku ai ka noonoo ame ka makemake o kekahi ( a pili me ia. He kanaka opio waiwai o Rupata Hamiletona, aneane he hapalua miliona paona; ua pili aloha loa ke kanaka opio i kona kahu hanai a ua manao oia o kona kahu hanai kekahi 0 na kanaka hanohano loa, a pela hoi ka oluolu ame ka piha aloha iaia ma keia ao, o na hana apau a kona kahu hanai e kauoha mai ai iaia i hiki iaia ke hana e hooko mau aku ana oia nona. 1 I nei manawa aole i tnaopopo iaia ka pilikia i loaa i kona kahu hanai he mau makahiki i hala aku, aole i maopopo iaia ua mare mua kona kahuhanai i ka Wahine a ua kaawale laua mamuli o ka hoopii ana a ka wahine no ko 1 ileia, ua pouli oia i keia mau mea apau, aole no ike i ke kamailioia o ka inoa a ka wahine a kona kahu hanai i mare ai, oki loa aku hoi kona niele ana aku i kekahi mea e pili ana ia kumuhana, he oki loa no. Me keia noho pouliuli loa nae o Rupata Hamiletona no ka mare o kona makuakne eia nae, aole i loihi loa ma ia hope iho loaa koke no iaia ka ike, oiai nae, ua hoao ka Lede Linetona e huna'ia mea mai iaia mai aua hiki ole. O kekahi, i nei manawa aole no i laulaha loa mab a maanei ko Sa Wiliama Hita mare ana, iloko wale iho no o ka ohana o ka home, a he mau hoaloha kakaikahi wale no ka i lohe no ia. mea, o ia hoi ua make ke Sa Wiliama Hita i kekahi wahine Amenka ui i ka manawa ana i holo ai #i Amenka e makaikai ai, a mamuli o kekahi hana epa lapuwale i hookaawaleia ai laua. Ua hoakaka mau no ke Sa Wiliama Hita i kona manao no kekahi manawa he mea pono e loaa kekahi hoomalarrtalama ana mai iaia no ke kumu o ko laua hookaawaleia ana, no ka mea aole i make ka manaolana iloko ona no kona hoolaulea hou ia me kana wahine, malia e loaa aku aila o Vekinia iaia ma kekahi manawa mamua aku, a hoihoi mai iaia i ka Hitadela, kahi i kupono loa iaia e noho ai ma ke ano he hakuwahine no ia home, ke mare hou laua. O ka poe i maopopo lie kanaka kaawale ke Sa Wiliama Hita a ua hiki no iaia ke mar.e hou aku i wahine ina oia e koho ina, ma kekahi mau manawa ua koi mai lakou iaia e mare hou i wahine okoa, aole e ae a e hoolilo hoi i kona inoa i inoa nalowale a make loa, eia nae, o kana pane mau ia lakou," he wahine no ka'u i nei manawa aole oia i make; ina i make oia alaila kupono ko'u mare hou ana aku, no ka mea ma ke kanawai o ka mare i aponoia e ke Akua, ina e mare hou aku ana kekahi o na mea i okiia i ke kane a wahine paha, he moekolohe no ia. "Eia kekahi, malia, ma kekahi manawa ma keia hope aku, ke oluolu mai na Lani, e loaa hou aku ana no kuu wahine ia'u, a ina no koiia loaa io aku, a ae mai oia no ko maua hoohui hou ia, e hoihoi m£i ana au iaia i hakuwahine no ka Hitadela kuu home. Aole wahine e ae e noho maloko o ka Hita , dela nei oiai au e ola ana." i Aole i nele keia pane aSa Wiliama Hita ika hoala aku ina | manao inaina iloko o ke kaikuahine, no ia kumu ua hoomahuahua mau ia ae ka inaina wela iloko o ka Lede Linetona i kela ame keia makahiki, no ka niea, aole ona makemake hoi mai 0 Vekinia a noho haku aku maluna ona, ka wahine ana i ukiuki ai a i hana.he wa aku ai, o ahuwale ae auanei kana mau hana epa ino loa i hana ai, ka wahine nae i haawi mai i nai kokua ana iaia iloko o kona wa o ka pilikia, a i uku mai hoi iaia no kana mau hana ino me ke aloha Kristiano. "U, wahine io no!" wahi ona olelo makona aka Lede Linetona ma kekahi manawa a Sa Wiliama Hita o ke kamailio ana aku iaia no ka wahine. "O ka wahine ka la i oki mai ia oe elike me ia ana i hana mai ai, oia iho la kau wahine e manao hou aku e mare; ua hookaawal? mai oia ia oe ma ke ano haahaa loa, e hoolilo ana i kona kulana ame kou inoa i mea hoowahawahaia " "E Miriama, kuu kaikuahine aloha, oia mau no aloha iaia, a e aloha, mau aku ana ahiki i ka hookoia ana o nei manao o'u. O kela okiia ana a hookaawale ana ia maua o ia kekahi o na hana kamahao a kupaianaha loa i kuu manao. ma keia ai—he hana ia i hiki ole loa ke maopopo ia'u ahiki no 1 nei la—, aka, i hai aku ai ia oe, ina e loaa ana ia'u ka ike( mamuli o kekahi hana poholalo a epa ino loa i hanaia ai a lilo ana maua i mau mea hoehaehaia ma ka manao, e makaala loa ka enemi nana ia hana iaia iho," wahi a Sa Wiliama Hita o ka pane ana ae. Iloko o na makahiki ewalu i hala aku elua manawa a ke Sa Wiliama Hita o ka holo ana i Amenka no ka huli no i ka wahine, a iloko o ia mau manawa ua pau na mokuaina o Amerika iaia i ka hele ia, mai ka akau a ka hema, a mai ka hikina a ke komohana, e hele ana i ke ao a i ka po, e uiui ana mao a maanei no kahi o ka wahijie e loaa aku ai, eia nae, iloko o ia ikaika huli ona, he neo me ka nui o ka luhi ame ka lilō ka mea i loaa, a hoi aku me ka nele i Enelani. Iloko o ka nui o kona luhi aole nae oia i hoouluhua aku i kekahi mea; aole i hookaumaha aku i kekahi no ka huli pu ana i kana wahine, oia hookahi ka i auamo i na koikoi apau 0 ka huli ana; aole no oia i hoike aku i kekahi mea ua luhi oia 1 ka huli i kana wahine, me ka malie ame ka uumi wale no i ke aloha iloko ona i hui aku ai oia me ka poe i malihini iaia, a ka malihini hoi e manao mai ai he kanaka oia i mare wahine ole, a ua hooholo oia pela e noho hookahi ahiki i kekahi manawa, oiai nae, ua mare wahine oia a ua loaa he keiki, eia nae, ma kona helehelena ke nanaia mai aohe wahi helehelena o ke kaumaha a manao pilihua paha iloko o kona naau e ikeia mai ana ma kona mau maka. No na makahiki mamua iho o keia ua komo kuhohonu aku oia iloko o na hana kalaiaina aupuni, ua kohoia oia he hoa no ka ahaolelo, a no na manawa lehulehu kona kohoia ana a no ia mau manawa lehulehu no hoi kona hoi hou ana aku i ka hale ahaolelo. E hoi hou ae ka kaua nana ana i nei poe elima e noho ana mahai o ke pakaukau kahi a kaua, e ka makamaka heluhelu, o ka haalele ana aku nei, a o kahi hoi o kekahi mau olelo hahana i kamailioia. (Aole i pau)