Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 15, 12 April 1923 — KUU POKII ALOHA MR. JOHN LONO, UA HALA. [ARTICLE]

KUU POKII ALOHA MR. JOHN LONO, UA HALA.

Mr. Sol. Hanohano; Aloha oe:— E ae mai oe no'u kekahi keena kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui, no ka hookipa ana aku maloko o kona mau keena waiwai nui no kela poomanao e ka uae la aaluna, oiai he malihini keia ia oe ame kou mau paia, aka o ke aioha ka mea nana e hookamaaina ia kaua. E oluolu hoi oe e hoike ae ma ke akea no kuu jpokii hele loa i haalele mai ia makou ka ohana ma keia ao inea me ka luuluu ame ke kaumaha i ike mai ai hoi ka nui oha'na, ame na hoaloha e noho ana mao a maanei o ka moana Pakipika nei. Ma ka Poaha Maraki 8, 1923, oiai au e hooluolu ana maiuna o ko'u wahi moe me ka nanea, a haupu ole ae he pilikia, oiai hoi ka'u mau l bebe e holoholo ana no, aia hoi, ua I hoopuiwaia mai la ko'u noonoo i ka nehe o keia kapuaiwawae iloko o ka rumi hookipa, a ku ana no nia ka puka o ka rumi moe, eia tca o Miss Thelma Kelomita Choy Foo, a kahea mai la ia'u, e Aunty, makemake ia oe o Seki no ke kelepona, ua ala ae la au mai ko'u wahi moe mai, a lawe ae la i ka'u mau bebe no ka hafe kelepona, a i ko'u hoea ana aku no ke kelepona a kafiea i Honokohua Store, a hoike mai la no hoi o Mr. Seki o Honokohua Store, aia he kelekalapa na'u mai Honolulu mai, ua ae aku la au me kuu puiwa pu, a hoike hou mai la ia'u o John Lono, ua make ia, aole he ma'i, aka lie ulia. Nolaila ua piha iho la au ia manawa me ke kaumalia ame ka luuluu. Hele mai la ke aloha o kuu pokii kaikunane a haawe i kuu nui kino na ka waimaka no e helelei. Hoi aku la a ka home, ua uwe ae la au me kuu aloha nui nona. Huli ae la au mao, a maauei, auwe ka mea ehaeha o ka naau e, oiai, eia au i ka ainahanau nei, aia hoi kuu pokii hele i Honolulu, ua okiia e ke kai kaawale maua. Aia pu no ilaila ko makou mau makua aloha, ame ia poe pokii o'u he 6 ko lakou nui, a owau hookahi.no keia e noho nei ko lokou hanaumua i ka ainahanau, i lehulehu i kuu poe lei aloha. Aia hoi ia pokii o'u i Kahauiki, Honokohua, e noho mai la oia o Mrs. Hannah Keahi, a pela hoi ia pokii o'u i Waimea, Hawaii, Mr. John Limahai, Jr., auwe olua e kuu mau pokii e, auwe ko kakou ike ole ia Bro. John Lono e! Menemene wale au ke hoomanao ae ia,ia, aloha no ko kakou ike ole i kona helehelena hope.

Nolaila ua kali hoomanawanui aku la au no ka'u aliikane o ka hoi mai, mai ka hana mai, aia i ka hana alanui. I ka pau ana o ka hana alanui, ua hoi mai la oia a hoike aku la au iaia, o kunane Keoni, ua make ia, kelekalapaia mai- nei ia kaua, a ua makemake pu ia kaua e hiki aku. Nolaila pehea la keia mau manao ia oe? O kana pane, aloha no! Hikiwawe loa keia, aole i makaukau, oiai he nui a lehulehu ka kaua poe keiki, nia he mau keiki i ke kula, a he nui no hoi na mea like ole ohope nei, e ( pau pono ole ai i ka hooponopono. Nolaila no keia niau manao like ole, e hana nei iloko o maua, ua haawipio la ka manao no ka hele i keia lono pilikia; a noho iho la maua me ke kaumaha amo ke aloha nui no ko maua pokii. Ia manawa no, ua hoiko mai la au ma kahi apana pepa i kuu mau hoahanau Bro. amo Sis. Kalama uo keia pilikia o ko makou pokii, aole no i emo iho hoea ana no o Sis. Kalama me na waimaka a kumakena iho la maua no kuu pokii heleloa. Ua hanauia kuu pokii mai ka puliaka mai o ko makou mau makua, Mr. Lono Kawika ame Mrs. Kamala L. Kawika ma Honokohau Maui nei, i ka mahina o Aperila 24, 1893, a e piha ana iaia na makahiki he 29 iloko o keia Aperila ae, make e aku la oia. Ua hoonaauaoia kuu pokii, ma ke kula aupuni o Honokohau nei, iloko 0 kona mau la kamalii, a pau kona hele ana ma keia kula, ua hoouna ko makou makuakane iaia no ke kula nui o Lahainaluna, no ka hoo* nui ana aku i ka ike ame ka naauao, 1 manaolana hoi no ko makou mau makua iloko o ko laua mau la pa* lupalu; eia ka e haalele e mai ana oia i na makua o makou. He 4 ona makahiki i noho ai ma ia kula, & he hookahi makahiki i koe alaila puka mai ia kula mai, aka ma na ulia o ka nee ana o ko ke kanaka ola ana, ua haalele aku la i ke kula, me ka loaa ole o kona palapala hoomaikai, me ka minamina nui o ko makou makuakane iaia; ua hiki ole ke alo ae, aka ua loaa no laia lie hoonaauao i kupono no paha iaia; a ua hele aku ao hoi oia e imi i kona pono ma ka hana lima, pela ka nee ana o ke au o ka manawa. Ua haalele mai la oia i ka aina hanau ne! a nee aku la kona n&,ho !ana ma Honolulu me kona kaikua- | ana i noho ai a loaa kona kaikuama ke kino, me ka hooikaika ( ftoa e imi i pono no keia. noho an&;

a ua kanaka makua maoli ma ka noho ana, me ka hemahema ole i na mea apau, a hookamaaina loa ma ia mokupuni, a waiho aku la kona mau iwi i ka aina malihini. Elike no hoi me ko lakou noho i Honolulu kuu mau pokii, a no ko lakou mau onawaliwali ma ke kino, ua haalele iho la ko makou mau makua i ka ainahanau nei, a ukali aku la mahope o ko lakou meheu, a noho me ia pokii o'u Mrs. Nany Kupo, a pela ka nee ana o ko makou mau makua a hoi, a noho me kuu pokii kaikunane i haalele mai la i na makua o makou ma ke alanui Liliha. He makua kuu pokii kaikunane no ko maleou mau makua o ka noho ana o ka aina malihini. O kuu pokii kaikunane i hala aku la, oia no hoi ka helu 4 o makou i hanauia mai ai e ko makou mau,. makua, a koe no lioi makou he 9? e ola nei. $ E Papa ma e, auwe ka mea luuluu' 0 ka naau ke hoomanao ae ia kunane. Ke huli ae nei aii mao a maanei, aole au e ike hou ana iaia, o oukou ka i ike hope i kona helehelena. Ke aloha ae nei au i ko makou ainahanau nei, kahi hoi a kuu pokii kaikunane i holoholo ai, aloha no na palikulilua o Honokohau nei, 1 ka palipoikaohu, aloha no hoi keia j mau kahawai ame kona wai e owe j nohe mai nei, mo he la o ka leo hanehane kekahi o kuu kaikunane ilo|ko o ia mau mapuna wai, aloha no keia mau kau papalo'i, na lae kaha!kai; ua pau ko kunane Keoni ike hou ana a holoholo ana ma keia mau wahi e waiho mai nei. Alolia no ke kahua hale o Pelekane, kahi hoi a kuu pokii kaikunane e nanea ai, ka home aloha hoi a olua e papa ma i puili ai ia makou i ko makou wa liilii a imi makou i ka makou. Auwe kuu kaikunane e! Aloha no o Punalau, ame kona mau aeone, a pela me kona mau holopapa, aloha no ia wahi a kuu kaikunane e hele ai i ke kiloi upena, ua pau kou hehi hou ana ia mau aeone. Aloha no keia mau wahi apau e waiho mai nei o ka aina,, ua piliia e kuu kaikunane keia mau wahi apau me ke aloha. Aloha no o Kahauiki, o ia wahi a makou e pili ai, na'u i noho ia wahi, noho mai kuu poe pokii mahope o'u, auwe kuu pokii el Eia ka e ike ole ana au i kou lielehelena hope. O ko kulana o ko'u kaikunane, he kanaka piha oluolu, puuwaihamama, ma na mea, apau, aole ona ike ia mea he huhu, he piha hauoli, he nui no kona mau hoaloha, he makua no ka ohana, ame ko makou mau makua. Auwe kuu menemene, ame ka manaonao e, aka ua hiki ole ke alo ae, oiai ua kii mai la no ka mea iaia ke kuleana nui o ka uhane, a lawe aku la me ia. Nolaila ke mahalo ae nei au i ke Akua no keia

| mau mea apau, oiai Nana no i haaj wi niai, a Nana no i lawe aku, o | Kona makemake ke kanaia. E hoomaikaiia ke Akua ma na lani leiekie loa, hc malu ma ka honua, lie alolin., | i kanaka. j E kuu mau pokii ame lfuu tnau\ makua aloha, e nolio mai la i k;j» uluwehi o ke taor«a, eia au ke uwehelu nei no oukou, a eia ko'u alohake laweia aku la e na ale hauupanupa o ka moana, aine ua ale laumakani a hui aku me oukou. Aloha no! O ko oukou kaumaha ana ame ka luuluu, o ia haawina like inaluna o'u | e noho nei au. Ma ka la 17 o keia mahina, ua | loaa mai la ka'u leta na kuu pokii I kaikunane, Elia Lono, e noho nei i ka uluwehi o ke taona, a mai ia leta | ka hoike piha no ke kumu i make | ai kuu pokii, o ia hoi ua make oia nialuna o ka mokuahi Manoa. Penei ke ano o kona make ana. I Ma ko kakahiaka Poaha, o ia ka la 8 o keia mahina i hoike mua ia ae nei maluna, a ma ka hoomaka ana o lakou e hana, ua huki ae la ka poe hana oluna o ka nioku i' ka anini iluna, o ia hoi ke kapolena, he kapolena keia e hoopuni ana i ka i waha o ka lua ukana, a no ka nui loa o ka makani o ia la, ua mokumoku mai la na kaula i hoomaloia j ai, oiai o John Lono e kalaiwa ana i ke kake me lea ike ole mai i ka pilikia mahope ona. ! No ka mokumoku ana o keia mau kaula, o ia ka manawa i lele mai ai o ke kapolenn, a pa mai la oia I mahope, me kona ike ole ae i keia I pilikia, oiai e nana ana oia ilalo,; iloko o kela manawa, aole e hiki iaia ke hoopakele iaia iho, a "no ka mea ua nihinihi loa kona wahi e noho ana. I kona pa ana no, ua haule aku la oia ilalo o ka lua ukana 'nona hoi ke kiekie he 45 kapuai, aia hoi iloko o ka lua ukana lie mau pahu Gasoline ame kekahi mau tikana e ae. Ua ike koke mai Ia kona kaikuaana, Elia Lono i keia pilikia, oia pu no kekahi e hana nei maluna o ia moku, a ua iho koke mai oia e kokoa i kona pokii, a i kona hoea ana aku laa kona wahi e waiho ana, aole ka hanu ola iloko ona. Ua hoaoia kekahi mau mea e pono al oia, aole e hikl, ua make koke no oia. Ua hoihoiia l».ona kino no ka uwapo me ka ukali pu o kona kaikuaana, a hoea mai ke kaa o na ulia poino, leau l&ua ma ia kaa no ke keena o ka papa ola, no ka nanaji

ana o ke kauka, a mailaila aku no ka hale hoomaemae o Bothwick, a ma ia wahi i haalele ;'ku ai kona kaikuaaaa iaia, no ka hoi ana i ka home e hoike i ka ohana amo ka wahine kane-make. Ma ka auwina la o ka Poaono, la 10 o keia mahina, i weheia ai kona kino no ka ike aua o ka ohana ame na hoaloha; a ma ka hapalna 0 ka hora 1 p. m., o ka la Sabati 1 maneleia aku ai kona kino lepo no ka ilina o Maemne, a hoi aku la kona kino lepo no ka ilina o Maemae, a hoi aku ]a kona kino lepo iloko o ka makuahine honua, ka home hoi o na mea ola apau. Nolaila ua pau ka Keoni hana ma keia ao, ua pau hoi ka uwe ana i na ehaeha ame na inea o keia noho ana, ua hoi aku kona uhane' e hoomaha ma kela home mao. 1 I ko'u hoopau ana i keia, ke haafwi aku nei au i kuu hoomaikai ipiha i na lala o ka Ahahui Poola 'āme ka ohana, na hoaloha, no ka oukou mau makana hiwahiwa ma ke dala maoli ame na lei, na bo-ke pua, ame ko oukou ku kiai ana me ka ohana iloko o ko kaumaha mai ia po a ao, a hele pu ma ka huakai hope loa o ko'u pokii kaikunane. He hoike oiaio hoi no ko oukou aloha v nui iaia, ame ka ohana e ola nei. t Me oe e Sol. Hanohano ame kou mau keiki pa'i kekahi o ka'u mau hoomaikai, no ko'u hooluhi ana ia ! oukou. I Ke pul.e nei au i ke Akua Nana ! no e lawe aku i ko makou mau kaumaha a luuluu, a e hoomama mai ia makou ka ohana ame ka wahine kane-make. Ke noi nei au i keia mau mea apau ma ka inoa o lesu Kristo. Amene. Owau ihu no me ka naau luuluu, MRS. L. L. WAHINEHOOKAE, Honokohau, Maui, Mar. 21, 1923.