Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 15, 12 April 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

"He keu aku ka u'i o na pua au i hoouna mai ai na'u no iq hana ma kou aoao, ke haawi aku nei au i ka hoomaikai ame ka mahalo ia oe e Elioka," i pane mai ai o Lola, ma ke ano hoolalau i ke kamailio ana, no kekahi kumuhana okoa loa, "O na pua rose ka'u mau pua punahele loa, a he keu aku ne hoi ke onaona o ke ala o keia mau pua. Aole e hiki ia'u ke hoopoina i ka Alika mau olelo, ke hoi mai oia me na pua rose. a wahi ana o ke ala onaona o keia mau pua ka mea nana <: hoomama ae i na manao kaumaha a luuluu." La kamailioia mai kela mau olelo e Lola me ka leo o k;i mea i piha me na haawina ehaeha, e hiki ole ai ia Elioka, k<: kaohi mai i ka mea i piha me na haawina ehaeha, e hiki ok ai ia Elioka, ke kaohi mai i kona mau waimaka, a ke nalu pu la hoi oia iloko iho ona no ka oiaio o*le o na hoahewa a Mrs. Wadona i hookau mai ai maluna o Lola, no ka haawi ana i ka laaumake ia Alika. "Aole loa i pili ka hewa ia Lola," wahi ana iloko iho ona "aka ina he mau ahewa ana kekahi, e holo aku ia maluna o ka mea nana maoli i lawelawe i kela hana ku i ka lokoino." "Ua mehameha maoli kou noho ana e Lola, mahope ihe 0 ka haalele ana Alika ia kakou apau," i hoomaoe wale aku ai no o Elioka i kana kamailio ana. "O e Elioka, ua aneane maoli e naha kuu pnuwai i ke aloha no kuu hoahanau" alaila hiolo makawalu mai la na waimaka makona mau papalina, pehea hoi e hiki ai ke paa aku, ua hele mai la na hoomanao ana 110 kona hoahanau a pau imua o ke alo. No kela ano o Lola a Elioka e ike aku la, ua kokoke loa ua kanaka opio nei e hopu aku i ke kaikamahine opio, a hoopili mai i kona umauma, a e holoi ae i na waimaka ma kona mau papalina, he hookahi wale no mea nana i kaohi mai, i kona hooko ana aku ia hana, o kona maopopo ole, ina paha ua lilee ka pana ana a ko laua mau puuwai pakahi, i ke aloha o kekahi no kekahi, oiai aole loa ma kekahi ano, i hoikeike aku ai o Lola, aia he noonoo iloko ona no ia nei. "Ke hoomanao nei 110 oe e Elioka, he wahi kaikamahine uuku wale no o Alika, i ka manawa a Anakala Alahaki i lawe ae ai ia maua, a noho pu aku me ia. He elua makahiki ko'u 01 mamua ona, nolaila ua lilo au i mea nana e hooponopone aku iaia ma kekahi mau niea, ma ia ano iho la, i ko maua pii ana ae a lilo i mau wahine opio, ua pipilipaa aku ko'u aloha iaia, me he kaikaina ponoi loa la no'u. "He mau ano lehulehu kona nana i ume aku i ko'u mau tnanao hoohihi nona, a ua manaoio maoli no au, ua aloha pu mai oia ia'u; aka he mau mahina ae nei nae i hala, mamua aku o kona haalele ana mai ia kakou, ua ike aku au i ka loli loa o kona mau ano, me ka pohihihi no ia'u i kinohi, o ke kumu o kelā loli, aka i keia manawa nae, akahi no a maopopo ia'u ke kumu oiaio maoli. "Ua hala nae kuu hoahanau aloha, a o ia ka'u e hoike aku nei ia oe e Elioka, he keu aku keia a ke ao lokoino, a ke ike nei au no'u iho, i ka piha maoli me na haawina kaumaha." Ua hoopukaia mai kela mau olelo e Lola me ka awiwi o ke kamailio ana, a i kekahi manawa, e uumi okoa iho ana oia i kona mau waimaka, a ke nana mai ia Elioka, me'he mea la, e ike okoa aku ana ke kanaka opio, i kekahi hoailona, o ka mea i uluhia me na noonoo like ole. Haalele iho la o Elioka i kona noho; me ke ku ana ae iluna, a hele aku la a ku iho la ma ka aoao o Lola, me ka paa ana iho maluna o na poohiwi, alaila kamailio iho la i na olelo hoomalielie, i ka pane.ana aku: "Auhea oe e Lola, e hoopau kou uwe ana, a e hoao oe, e hoopoina i ka noonoo ana no na mea o ka wa i hala, oiai he kino nawaliwali kou i keia wa, a o ka hoala ana mai i na mea e pihoihoi ai kou noonoo, he kumu ia e loohia hou-ai oe i ka ma'i. Ua maopopo loa ia'u, ua aloha i'o oe ia Alika, a o Alika pu kekahi i aloha ia oe." "Ua maopopo i'o anei ia oe e Ēlioka kau mea e kamailio niai nei? Ina o kena ka mea oiaio ea, alaila ua hoomania mai oe i kuu mau manao kaumaha a luuluu e noho nei 110 kuu hoahanau." "E hoao oe e Lola e hoopoina i kou mau manao kaumaha no Alika, mai lilo kona haalele ana mai ia kakou, i kumu nou e ae aku ai, e lanakila mai ka nawaliwali maluna ou." "Ua hele au a piha maoli me ka ehaeha e noho nei," wahi a Lola me ka nalu ana iho iloko ona, ina paha he mea pono iaia, ka hoike piha ana mai i na kumu o kela ehaeha, aka no kona manao, o hoowahawaha mai auanei o Elioka iaia, ke lohe aku, no na kumu hoahewa a Mrs. Wadona nona, e' pili ,ana i ka laaumake, nolaila uumi wale iho la no oia, ia mau meahuna iloko ona. Ua hiki no nae i ke kanaka opio ke koho aku, aia iloko o Lōla kekahi manao nui kahi i nalu ai, no ka hoike ana mai iaia nei; o ia no kela mea hookahi a ua o Elioka, i lohe ai e kamailioia ana mawaena o Mrs. Wadona ame Lola, no ka laaumake, aole nae oia i koi wale aku ia Lola e hoike mai i kana meahuna, a i ole kaa paha ma kona aoao, ka hoakaka ana aku no kana mau mea i lohe ai. "O ka manao nui o ko'u hele ana mai la e ike ia oe e Lola i keia la ea, no ka hoike ana aku no ia, e hele ana au no kahi wahi mamao, e hala ai ia'u he pule hookahi, a i ole elua paha pule e noho ai malaila, mamua o ko'u huli hoi hou ana mai; a i wahi e maopopo ai ia oe kahi e loaa ai au, ma ke kelekalapa, ina nei e hoea mai ana kekahi mea ano nui, i makemakeia ai ko'u hoea ana mai, peia au i ake loa ai e hui pu kaua, a e haawi aku no hoi i ko'u aloha, mamua o ka haalele ana iho ia oe." "Alaila ua hoohuoi anei oe no kekahi mea ano nui e hoea mai anar" wahi a Lola, me kona koho wale ana iho'no. malia paha ua loaa pu aku ka ike ia Elioka no na mea a Mrs. Wadona, i ahewa mai ai iaia. "Aohe a'u mau mea i hoohuoi," wahi a Elioka me ka hoolalau ana mai i kana kamailio ana. "Mahope iho o ka make ana aku o Mr. Wadona, kou makuakane hanauna ua noonoo maoli iho no au, me he mea la, ua ili mai maluna o'u ke ko'i ko'i o ka makaala ana aku nou; he mea hoohauoli loa mai i ko'u noonoo, ka makaala ana aku no ka pono o ha'i,.oiai owau hookahi wale iho no ia e noho nei ma keia ao." No kela mau olelo a Elioka, ua hoomamaia ae ko Lola mau manao kaumaha, o kekahi kumu paha, aole loa ona wahi manao iki, ua loaa aku ka īke i kela kanaka opio e pili ana i ka laaumake; eia nae ma kekahi ano, ua lilo kela kaawale aku o KHoka no kahi mamao, i mea hoehaeha loa i kona noonoo. "Ke mahalo aku nei au ia oe no keia hele ana mai la ou e ike ia'u," i pane mai ai o Lola me ka manaolana poho, no kz hiki ole iaia ke hooko aku i ke kauoha a Elioka, e kelekalapa-

pa aku iaia, i ka wa o kekahi mea ano nui e hoea mai ai no ka mea aia pu no iloko o Lola ka manao, e haalele iho i kona noho pu ana me Mrs. Wadona. "Mai hoopoina iki oe i ka inoa o ko'u wahi e noho aku ai iloko o keia mau pule, e malama loa oe i keia apana pepa, ina e nalowale ana, e hiki ole ana ia oe ke hoike ae ia u no ka. hoi koke ana mai imua ou, i kau manawa e makemake ai. "Aole loa au e poina, a mai hopohopo iki oe, no ka nalowale o keia pepa/' alaila noke okoa iho la o Lola i ka uwe, m& he mea la nae, ke ike mai la o Elioka i kekahi hiona ma ka helehelena o Lola e hoike okoa ae ana, aia iloko ona ka niakemake ole, i ko ia nei kaawale aku, nolaila kulou iho la oia a pili ma ka papalina o ke kaikamahine opio, me ka pane ana iho: "E Lola!" wahi ana me ka leo haalulu. "E Lola hoi—ua inaopopo no ia oe —" me ka hooki honua ana iho oua kanaka opio nei i kana kamailio ana, aohe nae he wa a hua i okoa aku na olelo e hoike ana no ka nui o kona aloha i kela kaiklfc mahine. "Aole o'u kuleana e kamailio aku ai i hookahi huaolelo, no ko'u .haulehia ana i ke aloha nona," i nalu wale iho ai no oia. "He kanaka ilihune au, ua nele i ka waiwai anie ka inoa, aka e hoao no au e uumi i ko'u mau manao apau, me ke kakali aku o ka hoea mai o na u!ia pomaikai," oiai no nae ke hakoku la oia me na manao uilani like ole e paio la iloko ona: no kona ku i ka lokoino, i ka hookuu hookahi aku ia Lola, e auamo i kona mau ehaeha; ana no i ike ai, aole loa i pili aku kekahi hewa maluna o kela kaikamahine, no ka. make ana % Alika. "Ua lawa paha keia manawa o ko kaua kamailio ana e Lola, o ke aloha no kou a o ka'u kauoha nui wale no ia oe, o ia kou hooikaika ma na ano apau e hoi hou mai ka ikaika i kou kino, a e h'oohauoliia mai auanei ko'u manao, ke huli hoi hou mai au, a loaa oe e noho ae ana me ke auhee aku o keia mau ano ou," alaila kulou iho la oia ilalo, a honi aku la ma ka lae c Lola. "Ae, o ke aloha no kou e Elioka!" wahi a Lola me ka hele o na maka a pohina i ka waimaka, me ka mau no nae o puliki ana i na lima o Elioka, me he mea la, aole ona makemake e hookuu aku i ke kanaka opio e hele no kahi mamao loa mai iaia aku. Hele mai la ka makemake a nui iloko o Elioka, e hoike okoa mai i ka nui o kona aloha no keia kaikamahine opio, aole nae e hiki, ina he kanaka waiwai oia, a he kaikamahine ilihuno o Lola, a ua makaukau loa oia e hopu aku ia Lola, a puili mai iloko ona, me ke kamailio ana iho i na huaolelo e hoo luoluia aku ai kona mau manao ehaeha apau, a e haawi aku hoi i kana mau pulama ana, me na manao makee o kekahi kanaka i kana mea i aloha nui ai. "He mea anei kekahi au i makemake ai ia'u e hana aku nou e Lola, mamua o kuu haalele ana iho ia oe?" "Aole a'u mea i makemake ai, koe wale no keia, ua ;ke no oe ua aloha aku au ia Alika, pela i'o anei ka mea oiaio iloko o kou noonoo na'u?" "Ua maopopo loa ia mea ia'u, a aole loa e hiki i kekahi mea, ke hookomo mai i na manao kanalua iloko o'u, no ia aloha ou, no kou hoahanau." "Me ka mahalo a nui ia oe e Elioka. o keia wale ae la 110 ka'u mea i makemake ai," alaila hookuu iho la oia i ka lmk/ ana e paa ana o Elioka, me ka maha o kona uhane, kulou iho j Ia hoi kona poo ilalo, me ka loaa ole nae he wahi manao hoohuoi, no ke ano o na olelo a Elioka i pane aku ai, no ka mnn- ī popo ana i kela kanaka opio, na mea apau e pili ana i ke kumu 1 0 kona ehaeha. I Ma kela wahi i huli mai ai o Elioka hele 110 kahi o ka puka. * me ka nui o na manao like ole e nalu la iloko ona, a hoi ;\k\i la no hoi o Lola noluna o kona wahi moe, no ka hoao ana e 1 hoonana i kona mau manao ehaeha apau, ma ka hiamoe ana ' aku, no ka mea ua paa kona manao, ma kekahi la ae, e j lele aku ai oia i ka noho ana maloko o ka home, o ka'wahine i 1 hoao mai e hoolilo iaia nei i enemi ino loa nona I \ MOKUNA XIII. ] Ma kela hemo ana aku a Elioka nowaho o ka holo, aole oia ! i hoi pololei aku noloko o kona keena hana, aka ku malie iho !a oia, me ka noonoo ana no kekahi mea ana e hana aku ai; ua hala okoa kekahi mau minuke o kona ku ana, alaila hooho ae la oia me ka pane ana ae i keia mau olelo: "He mea pono, e loaa kekahi mau hoakaka ana i wahi \ hoopauia ae ai ka pohihihi ma keia ninau ko'iko'i, o lee alahele wale no nae e hiki ai ia hana, o ia no ka loaa ana he mau ike maopopo loa." Aea ae la kona poo iluna. me ka alaalawa ana mao a maanei, a no kona ike ole aku i ka maaloalo mai o kekahi mea. nōlaila hele aku la oia a ku iho la mamua o ka puka o ka rumi o Alika, wehe aku la i ke pani puka me ka malie loa, a mahope o-kona alawa ana mai ihope. e nana ai ina paha he mea kekahi i ike laia i ka hoea ana no kela rumi, o kona komo aku la no īa iloko, a pani mai la i ka puka. f Ke nana la oia ia!o?*o o ka rumi, he o ia mau no na nir;i apau, me he mea la, e ola ana no o Alika, aole i make. Aoie V" 3 -" hoololllol > 1 hanaia, ua waiho ia no na mea apau, ma ko lakou mau wahi mau. Ke waiho la no ke pakaukau, me ke ie humuhumu a Mika pe a me kana mau buke, a iaia i nana aku ai ma kahi waiho lole, e kau ma, ana no na iole o Alika, aole i laweia, ail Z na kamaa, ma ko lakou mau wahi. E hoopohihihiia ana ko kaua noonoo e k- a i i , , ke kumu nui o ke.a kanaka opio o k^kol" 1 "a''iloko o * rum, o Ahka, aka nae ma ka manao koho wale aku aole m a mea apa^ a e° oi r ",° kC akc a " a - e ma °POPO ai na mea apau, e pili ana i na kumu hoahewa a Mrs \Vadom Het'r ha " al f na . ia AHka Ika laaumake āku 1e Oia hukl mai I i waiho ana ka welu, o kela no ka helu hoo^ 0 e pakaukau 0 i hookomo ai olai a, ma ket D o ° „ ' l Lola no ka pili jke ka ra ,m a P ejeh ka aka' K?" " ike kiaha ame ka omole oka 1!? i la ° ia noonoo wale no nae malia ~a iC' a ° ona * llce » ° - -a, 110 "oa^ne^L' mea okoa aku paha, oka pau n nia n i- ui • * 1 kek l " iaio mai no ka hewa oke kaikamahin/ - a " a , la ' a kc h °°' hookomo aku iloko o ka poino ' makemakc ai c . Haalele iho la o Elioka i i-«" mamua oka puka o kahi kau loie aukau - a helc aku la a ku iho no: aU 10lc ' me ka namunamu wale ai, a ia^r a ': iki a : t a i k' u I nia,ok ° °** w, w .- kah, eke e waiho ai o na lole lenn " ? kau mai ° i kona lima iloko, a we he mai 1 '. n ° la,la . hookomo aku la oi, kela no Alika, i kona wt ?i , ahl epani - he e P a " ! » !ep o . " k ° na Wa e ,a « elawe ai i kckahi hall , He elua mau pakekp liii;; ; i nana iho la oia ina ukana nl l- mam ua o kela epani. ' -ehe ae ai no ka nana ann 1 ,o ° kahi haina " ka . » >ka papahele. a i wahi e maon °' la , l aku ' a hc P e pa il«""' ulou iho la oia ilalo, oka ** an ° ° kda apana pcp:t " kona noonoo, eia ka he ner. 3 nae nana ' hookahaha loa mJ» hC pcp . a . wa ; hl ke ' a "O ka laaumake. (Aole 1 pau)