Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 15, 12 April 1923 — KA HOLOMUA O KA HANA HOOPULAPULA. [ARTICLE]

KA HOLOMUA O KA HANA HOOPULAPULA.

Ma ka huakai makaikai a na hoa aku nei o ka ahaolelo no na aina hoopulapula o na Hawaii ma Molokai, ua ike aku !akou, i na hoailona hikimua o ka holomua, e ukali aku ana mahope o na hooikaika ana, a na ohana Hawaii kakaikahi e noho mai la ma Kalamaula, me ka nui o na manaolana, 110 ka hoea mai he manawa ma keia mua aku, e hoi aku ai he heluna nui o na ohana Hawaii, ma kekahi mau aina hoopulapula e ae, e weheia aku ana no ka hoopulapula ana. O na hiona hikimua nae o ka holomua, a na hoa o ka ahaolelo i ike aku la, ame na malihini i konoia e na hoa o ka ahaolelo, aole ia malalo o kekahi kumu e ae, aka no ke komo kino ana o ke kane, ka wahine ame na keiki, e hooikaika ma ka mahi ana i ko lakou aina, me ka hoonaninani ole ae, a hookahikohiko paha; e hoolelepau ana i ka noonoo maluna 0 na hana apau i pili aku i ka aina,, me ka nana ole ae i ka la, a po paha, aka e hana ana elike me ka hiki, me kela noonoo hookahi wale no iloko o lakou, e loaa ka holomua, a e ohi hoi i na hua ohaha, o ka lakou mau hooikaika ana. Ua hoike mai ka hana a kela mau ohana Hawaii uuku, i ko lakou papale ana i na olelo hooiloilo, a ka poe hoopuukahua, no ka holomua o ka hana hoopulapula; ua lawe mai hoi 1 ke ano, i maa i keia lahui kanaka, i ke au kahiko, ma ka hooikaika maoli ana, me ka homanawanui ma ka hana, i wahi no lakou e pono ai; o keia iho la ka pohaku paepae oka holomua; a e hoea mai auanei i ka hooiaioia ana, o na olelo a na

hoaloha haole o kakou na Hawaii i olelo ae ai, maluna iho no 0 kakou, ke ko'iko'i o ka hana ana aku, i wahi e holomua ai ka hana hoopulapula i keia lahui kanaka. E haawi ana na Komisina Home Hawaii, i na kokua ana 1 kela poe o kakou ma Kalamaula, elike me ka lakou i ike ai he pono; he mau kokua nae, e lilo ai i mau mea hoopomaikai mai, ke lawe maoli ae na Hawaii i ke ko'iko'i, o ka hoko ana aku i na mea apau i makemakeia no ka holomua, maluna o ko lakou mau poohiwi iho; elike me na mea i ikeia aku nei e na hoa o ka ahaolelo ma Kalamaula. N Aole no kela poe Hawaii e noho mai la ma na aina hoopulapula ma Kalamaula, ke nee la ka lakou mau hana im.ua, o ka ohi wale aku no koe i ka hua o ka lakou mau hooikaika ana; aka no ka poe o kakou e noho nei ma ko lakou mau wahi iho, e noonoo nei, e hoi aku a noho ma na aina hoopulapula j e weheia aku ana nia keia mua aku, me keia manawa no hoo-! makaukau e, koho me ka manaopaa, i ka hoea ana mai i ka*] wa kupono, ina no ke aponoia mai o na palapala noi, alaila; ku ae me ka maloeloe, a haalele iho i keiā noho hoopiliwale ana, a hoi aku ma kela noho ana o ke ano kuokoa, e poho ole ai na hooikaika ana. Aole a kakou noonoo ana iho, i ka lawe ana i na aina hoopulapula ma keia mua aku, e noho no kekahi mea, e imi dala ma kekahi wahi, a e waiho mai no ka aina hoopulapula, malalo o ka hana ana a kekahi mea i hoolimalimaia aku, aole he pololei o ka noonoo o kela ano, a aole no he kupono o ka poe 0 kakou i loaa ia ano manao, e komo ai ma ke noi ana i na aina hoopulapula; no ka mea e hooleia ana lakou e na Komisina Home Hawaii. Aole no i nele ka halawai ana me kekahi mau pilikia i kinohi o ka noho ana aku ma na aina hoopulapula, he mea mau no ia ma na hana apau, aka nae, ma ka hoomanawanui ana 1 ka hana, me ka hoao mau ana e hoemi i na hoolilo ma ke ana haahaa loa, e uumi ana i na makemake i kekahi manawa, e pale ana hoi i na hoowalewale, e umeia aku ai ka noonoo ma kekahi mau hana e hoopilikia mai ai, a e hoopalaheha ai paha i na hana maluna o ka aina, pela wale no e ukali mai ai ka holomua ma na lawelawe hana ,ana apau, no ka pono o ka hana hoopulapula. Ua hele aku na hoa o ko kakou ahaolelo e ikemaka no lakou iho i na ohana Hawaii kakaikahi e noho mai la ma Kalamaula, ua hoi mai lakou me na manao mahalo, no na mea a lakou i ike ai; nolaila maluna o ka ahaolelo kekahi ko'iko'i nui i ili aku ai, no ke kokua ana mai elike me ka hiki, no ka pono o keia hana, ma ka lawelawe ana mai i kekahi mau hooponopono ahaolelo, e waeleia ae ai ke alahele a malaelae, ma na wahi i ikeia ka pilikia, malalo o ka hana hoopulapula.