Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 15, 12 April 1923 — E A'O NUI I KA IKE MAHIAI. [ARTICLE]

E A'O NUI I KA IKE MAHIAI.

Ke manao nei keia pepa, o na hoolala ana a ke komite hoonaauao o ka hale o na lunamakaainana, e hoolilo i ke Kula 0 Lahainaluna, i kula a'o mahiai, malalo o ka hoomalu ana a ke Kula Nui o Hawaii, o kekahi kela o na manao kupono loa, e pono i'o ai, e hookaokoaia he kula o kela ano. Ma ka hana hoopulapula i ka lahui Hawaii, aole he hana 01 ae o ke kupono iloko o keia manawa, mamua o ka ike mahiai; no keia kumu, a no na kumu lehulehu no hoi, i kupono loa ai kela manao, e hoolilo ia Lahainaluna i kula a'o maliiai kahi o na keiki opio e hoomakaukau ai ia lakou ihp, ina na mahele like ole o ka oihana mahiai ame hanai holoholona. Ua hala na la o ko liawaii nei poe, i malama ai i na rula o ke kanu ana i na meakanu elike me ka na kupuna o keia lahui kanaka, aia no he mau rula ano nui iloko o ka lakou kanu ana i na meakanu, o ia mau rula nae, aole he malama o na Hawaii o keia la ia mau mea; ua hemahema maoli na Hawaii i keia manawa, nie kela mau ike, noliiila._p.ke alahele Avale no i hamama i keia au hou, o ia no na ike e a'oia akii ana ia lakou, e na loea mahiai ame hanai holoholona. He nui ka waiwai ame ka pomaikai o ka ike mahiai, aole wale no, no na hana hoopulapula i ka lahui Hawaii, aka no ka pono o na oihana ano nui o kakou, e kakali mai la i na kanaka opio, i loaa ka ike ma kela mau oihana, e lawe ae i kekahi mau kulana ano nui, e lioea mai ai i ka wa a kakou e hoohewahewa ole ai ke olelo ae, ua pomaikai maoli o Hawaii riei, no keia ike ano nui. Aia maloko o ke Kula Nui o Hawaii, na kumukula loea ma na oihana like ole, ina no ka hooholoia he kanawai, e hoolilo ana i ke Kula o Lahainaluna i mahele no ke Kula o Hawaii, e hoolakoia aku auanei ria keiki apau e komo ana ma Lahainaluna i na ike mahiai, elike me ia e loaa nei i ke Kula Nui ?lawaii; keia ike, nana i hapai ae i kekahi poe kanaka opio 0 kakou, i hookuuia mailoko mai o kela kula, ma na kulana ano nui iloko o ka oihana mahiko, ame ka hana halakahiki 1 keia la; he mau ike hoi, e kokua nui mai ana ma keia hana hoopulapula, e hooiia ae ai ka maalahi, a e hoonuiia mai ai na pomaikai, ma na hana mahiai apau. •+« Ua maikai maoli keia ano hou o ka hoponoponoia ana o ka holo ana o na kaa uwila i keia manawa, ua oi aku ka maalahi o na alahele o kela mau kaa e holo ai, me ka hopomaikaiia i-.ku o kekahi heluna nui o ko Honolulu nei poe; o ka pilikia wale no a makou i ike, o ia ka hookaokoa ole ia o ke ano o kekahi kaa mai kekahi mai, i maopopo ai i ka poe ike ole i ka heluhelu i ka olelo Beritania ame Hawaii. I ke ku ana o kekahi mea ma ka makeke kuai i'a e kakali i ke kaa o Kaimuki, ma aole ona ike i ka heluhelu ana i ka olelo Beritania, a olelo Hawaii paha, he hana pohihihi loa nona, ka ike ana i kona kaa i makemake ai, mamuli o ka like loa o na kaa o Waikiki, Kaimuki, ame ke alanui Ema, oiai he hookahi no alanui a kela mau kaa e holo ai, oia ke alanui Moi. Ina paha e hookaokoaia ke pena o kela mau kaa, aole loa he wa e kuhihewa ai na ohua, no ka mea ua kaokoa ae ke pena o ke kaa o ke alanui Ema, mai ko Kaimuki ame ko Waīkiki kaa mai. No ka hui kaa uwila nae keia kuleana, o ka ke Kuokoa nei wale no, ka hoakaka ae, i kekahi pilikia, i hoomaopopoia, iwaena o ko kakou mau hoa lahui ike ole i ka heluhelu aku i na papa inoa e kau ana maluna o na kaa uwila. *+* Ma kekahi manawa aku nei i hala ua hopukaia aku kekahi meahou, i kakauia mai e kekahi o na makaainana o Kaneohe, Koolaupoko ae nei, no ka hoike okoa ana ae o kekahi makai o Kaneohe, no kona lawe i na dala ki-pe; ua lilo nae ia hana ma ka aoao o kela makai, elike me ka hoike i hoea mai i keia keena, i kumu e koiia aku ai, e kona poo ma ka oihana, e waiho mai i ka noho makai ana, a ua waiho i'o aku oia i ka noho makai ana. Ina he oiaio kekahi iloko o na hoakaka a keia makai, k£ manao nei keia pepa, he mea pono e hua'iia ae ia mau mea oiaio i ke akea, ma ke komo ana aku o na luna oihana i kuleana i na hana a- ka oihana makai, a ninaninau pono; a e hookauia aku hoi na ahewa ana maluna o na makai apau e ikeia ana no ko lakou hewa, elike ae la me ka mea a keia makai o ka hoike ana ae nona iho.