Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 15, 12 April 1923 — POHIHIHI KE KULANA O KA NOHO ANA MA KAHAKAI O KEWALO. [ARTICLE]

POHIHIHI KE KULANA O KA NOHO ANA MA KAHAKAI O KEWALO.

Iloko o na pule kakaikahi i hala ae nei, a hoea wale mai no i keia manawa, ke holomoku nei na Hawaii, i ka hoi ana a noho ma kaliakai, ma ka aina o ko aupuni i hoopihaia iho nei, e pili kokoke la i ka Papu Liniaikaika, me ke kukulu ana i na home no lakou, me he aina paa la o ka noho ana. O kekahi poe i hoi aku ma kela wahi e noho ai, he mau home no ko lakou, eia nae ua waiho aku ia mau home, a hoi aku malaila, mo ke kukulu ana ae i mau liale hou; a o kekahi poe hoi, mailoko aku o na halo hoolimalima, i hoi aku ai a noho ma kahakai. Iwaena o ka poe i hoi aku a noho ma kela aina o ke aupuni, ua loaa aku ia; lakou ka aeia e ke Komisina Aina Aupuni Bailoy, aka no kekahi poe, ua lioi wale aku no e nolio malaila, mamuli o ko lakou manao iho; ua kukulu ae hoi kekahi poe i ko lakou mau hale, m<i na palapala ae, mai ka lnnanana kukulu liale aku, a o kekahi poe, ua kukulu wale ae no mamuli o k'» lakou manao ponoi iho. He kulanakauhale nui maoli kela e ku nei, me ka hoolakoia ana o ka wai, me na paipu i kuaiia e ka poe mua o ka noho ana malaila. Iloko nae o keia mau la iho nei, ua ulu ae lea manao iloko o na luna oihana o ke Teritore, e huli a e noii pono aku i ke kuleana o ka noho ana o kela poe Hawaii ma kela wahi, a ua loheia kekahi mau manao hoakaka, e hoea mai ana i ka manawa, e kauohaia ai ka poe apau e noho nei ma kahakai o Kewalo, e ku a haalele i ka aina o ke aupuni, i kekahi la e hoea mai ana. Eia iloko o ka ahaolelo i kei.i manawa ke noonooia mai nei, ka huina dala o umi-kumamalima kauka\ii, no ke kukulu ana aku i kekahi uwapo, ma ke awa o Kewalo i eliia a hohonu, no na moku papa, e hoolele mai ai i ka papa iuka nei 0 ka aina, a e lilo aku ana kela wahi a na kanaka e noho mai nei, 1 kahua hoahu papa, a e lilo ana no hoi ka uwapo hou, e kukuluia aku ana, i wahi no na waapa lawai'a o na Kepani, e hoolulu ai. Ma ka hoakaka a ka Lunanui o na Hanahou Biglow, a pela no hoi me ke Komisina o na Aiaa Aupuni, aole e hiki i ka poe e noho nei ina kela wahi, ke hookololohe hou aku, i ka manawa e lioikeia aku ai '"a lakou ka lohe, no ka nee ana iloko 0 na Ia he utni, i ka wa e makemake ai ke aupuni e hooko aku i ka hana, 1 ae ai ka aina, a lakou e noho nei.

Ua kuaiia kela aina, mai ka waiwai mai o Bihopa, he mau makahiki ae nei i hala, no ka huina o $125,000 e ke aupuni, ma ke ano he wahi ia no ke kukulu ana aku i kekahi uwapo, mamuli nae o ka hoolilo ole ia ana o na bona, i wahi e loaa mai ai ke dala, no ke kukulu uwapo ana, ua waiho wale ka aina, ahiki, mai i keia manawa. Ma ke kulana nae o ka noho ana o na kanaka ma kahakai, ua ikeia kekahi mau mea ano maikai ole, e komo aku ai ka papa ola, a hooko i na rula o ka malama ana i ke ola kino; a ma ke ano nui, ke olelo ae, he kulana ano pohihihi maoli ka nolio ana o kela poe malaila; no ka mea ma ka lokomaikai wale no o ke aupuni, i hiki ai ia lakou ke noho, a i ka wa e kauohaia mai ai e ku a hele e huli i mau wahi okoa aku no lakou e noho ai, aole e hiki ke hoomau hou aku i ka noho ana malaila.