Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 16, 19 April 1923 — Page 7

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA HONOLULU.  T. H.    POAHA    APERILA  19,  1923          EHIKU

 

Makalei, ka Laau Pii Ona a ka I'a o Moaula - Nui - Akea i Kaulana.

 

He Moolelo Kahiko no ka Huli Koolau o Kailua ame Waimanalo, ka Nanea o ke Au o ka Manawa.

 

            I ka lohe ana o ke alii i na mea @ @@ mai kana kukini aku, ninau @ @a  oia:

            Heaha kau ike aku i na hiona @ @a kanaka o ke alo o ke aliiwa@@@@

            He hiona hauoli ko na mea @@@@ i ke alo o kela malihini i ka'u @ aku, a he poe opiopio wale no @ na poe kanaka, aohe hiona hoo@@@  @akaka, a elike no me ka u'i @ ko lakou haku wahine, pela no @@ maemae o na helehelena o kona @@ apau alu i ike aku nei.

            Eia nae kana kauoha ia oe e @@ aku a hui olua, me ko olua alo Kanaka. a hookamaaina hoi me ia; @@ iho la kana kauoha ia'u, e hai @@@ ia oe."

            A lohe ke alii i keia mau olelo @@@ kana kukini aku, pane mai la oia.

            "Heaha la hoi, e hele aku ana @@@ a o ke alanui no hoi ia e hiki @ku ai i ka pahuhopu o ka'u huakai, @@oai o hui i'o aku me ka malihini kipa i ko kakou aina nei, a o ka hana maikai no ma ko kakou aoao, o ka pulama aku i ka malihini, anoai o kuia ka huakaihele i kona @@@. ua loaa ke kamaaina aole @@@ @ hoopepe ke hiki aku.

            "Ua pono," wahi a Olomana i ke kukini, "e kala aku oe i na mea apau o ka huakai, e hele e hiki i kahi a na waa e kau mai @ ame kela halauloa o ka malihini, @aila ka huakai e hoolulu ai, a pau ke maua hui launa malihini ana, me ke aliiwahine nana kela hua@@@."

            @eu ae la ke alii ame kona poe @@ ke kamoe ana aku i ke ala no ka lae, kahi a na waa e kau ana, me ka hale halauloha nana e hoo@uwili pauaka ia Olomana

            Mamuli o ka nui o na waa e @aiho ana i keia wahi hoolae o @a aina, pela i maopopo ai i na @@@ apau o ka huakai a Olomana @@ nui hewahewa o keia huakai.

            Ia Olomana me kona poe i ko@@ke aku ai i ka halau, ike aku ia @kou, hewa i ka wai ka nui o na kanaka e muia ana ma na wahi apau o ka halau i ku ai, a ke nana@@@ nei hoi ka poe apau o ka hua@@ a ke alii Olomana, he poe ano Opiopio wale no mai na kane ame na wahine, i oi ole aku paha na makahiki i ka  27, nana aku la ke @@@ i ka puka o ka halau e kau ana ke kapa ae o Kahaloa me ke pukohukohu ma ka puka, a ike aku la ke alii i ke paleia ana ae o ke kekani mau keiki elua a ku ae la laua mao a maanei o ka nio puka o ka halau.

            Ia wa i lohe aku ai ke alii ame @@na huakai i na leo hooholo hauoli o na mea apau mailoko mai o ka hale halau, ahiki i keia poe e muia nei iwaho, (aole nae o ka leo kani uhene o na pila o keia mau la) aka o ka leo no o ko'uko'u i ka puu ke moni.

            Na ia leo hoene le'a o ka hinihinikani-kaumauna o keia poe, i hookunahihi aku i na mea apau o ka huakai a ke alii ame ke alii pu, me he mea la e lapuia ana lakou apau e ke akua o ka makemake, ame ka hoohihi pu.

            Puka mai la ua aliiwahine nei o ka u'i me kona mau ukali, he poe opiopio wale no o na keikikane ma ka akau, o ke aliiwahine, a o na kaikamahine ma ka aoao hema.

            Aia i ka lima o ke keiki e kokoke mai ana i ke aliiwahine, e paa ana i kona lima he wahi kahili uuku @ hakuia I ka hulu koo ula o ka manu koae, nona ka inoa o Kahilikoolani.

            I ka wa I pai ai na lime o ke aliiwahine, ia wa I o ae ai ke keiki e paa ana I ke kahili, me ke ani ana ae maluna o kona poo, a meha iho la ka leo hoene o na mea apau. Ho’iho’i iho la ua keiki nei i ke kahili mamua o kona alo, o ka wa no ia o na mea apau o kea lo alii o e aiwaiwa i haule iho ai i ka honua me ke kukuli ana a kau ae la ka lima hema o na kane me ua wahine ma ko lakou lae, he hoike no ko lakou pulama makee i ka ihiihi o ko lakou lani alii.

            Ia wa hookahi, no i pohu iho ai ka makani, a uhi ae la na ao hekili i ka onohi wela malamalama o ka la, malu iho la ka honua ia Kalani.

            I ka ike ana mai o Olomana i ke Aliiwahine, o mai la oia i kona muu lima imua, he hoailona hoi no ka laua hui malihini ana.

            Hele aku la ua aiwaiwa nei, a @@opa i ka lima o ke alii, me ka hoopuka ana aku i na huaolelo hiki@@a o ka hookamaaina ana ia laua i@o:

            "Aloha oe e kuu haku lani alii o keia mokupuni, pomaikai nui au @ keia huakai, ua loaa ko'u kamaaina hookipa, o oe e ke Alii, na ka u'i o na ku'emaka pali, ame ka ohu kakua o ke kuahiwi o kou aina, nana i kono ia'u e kipa mai i keia wahi, @ hoonanea iki iho i ka uhiwai Koolau o keia mau pali, eia ka e hui ana au me oe."

            I ka hooki ana iho o ke aiwaiwa i kana mau olelo ua hoouluia ka manao o Olomana e ka hoohihi nui, no ka mea, eia ka  u'i oi ae ana e, ike nei, ua papahi iho ka u'i o keia kaikamahine  nana e hookuku me na wahine a kana punaele e hoao aku ai, a i kaulana mai hoi nana ko laua u’i imua o kona alo alii, aole nae oia i ke pono, a i kona i ke ana hoi i keia alii wahine opiopio, o kahi i maopopo ole iaia ua olelo iho la oia iho, eia ka oie ae o ka u’i.

            Olelo mai'la o Olomana, "E ke aliiwahine o ke kai mai, ke halawai malihini nei kaua i ke alahele, a he mea pono ia'u ke kamaaina ke hookipa ia oe ame kou mau ohua i ko’u wahi ko ke kamaaina, aia aku la kou’u kahua ihope, aia i kahi a keia kualpa e ku mai la ka pahuhopu o ka’u huakai ilaila au e hookipa ai ia oe ame kou poe.”

            Olelo aku la ka u’i hoepa nui wale; “Lokomaikai wale oe e kuu kamaaina haku lani, aole au e hoole i k oleo, kea e mai nae hoi oe i ko’u wahi leo, e hoalu ko huakaihele, aia hoi a kakahiaka ka la okoa, alaila kaua hele pu aku.

            "Ua hele mai nei no au me ka lako, e hiki ai ia kaua ame ko kaua mau aialo ke lawa i na mea apau, no keia koena la ame keia po, a na ka malamalama o ke ao i kakahiaka e hoike mai i ka laau maka me ka laau maloo, ia wa kaua e makekau ai no ka hele i ko huakai e ke'lii.  Pehea ia leo kaua la e ke alii?"

           

 

"Heaha auanei hoi," wahi a Olomana, "ina paha o kou mea ia e hiki ai ke hele i ka'u kono, ua hiki no.  Eia nae paha o kuu aikane i ke kali loa mai?"

            Hopu mai la na lima lauahi o ua hookapuhi nei i ke alii, me ka olelo ana mai:

            "Auhea oe, hoi ae kaua iloko, hale wale e ke hoa, i haule iho hooluolu ka maopa o ke alahele, a na kou poe kanaka e hookipa mai i na aialo ou e ke alii, i pumehana no ko kaua alo ia lakou, a i ku no ka'u le'ale'a i ka nui o ka poe na lakou e hoonanea mai, a o ia keia huakai a'u e hele nei."

            Kuie-e ae la ua mau alii nei, me ka huli ana aku o Haumea a olelo i kekahi kaikamahine.

            "A komo au me ke alii iloko o ka hale, ia wa oe e haawi aku ai i ke kauoha i na kanaka o kaua, e hoomakaukau i na meaai na kakou apau, a o kekahi poe o kaua e kukulu mai i mau hale pi'o ohai, no na hoahele o ke alii e lawa ai, no neia kuliu po."

            Papa'i ae la oia i kona lima, ua like ae la ke poo o na mea apau huli ae la ua aiwaiwa nei a komo aku la iloko me kana malihini, i pau poo pau hi'u i ka upena kahekahe a ka hookalakupua, ua hookoia hoi na mea apau ana i hoolala ai.

            O ke alii Olomana i keia wa, aole ona noonoo ae he huakai kana no kahi o kana aikane e kali mai la, iaia i komo aku ai i ke alo alii o keia kaikamahine:

            Hihiu ka maile laka mai ka papala,

            Ke ka auhau lalo 'o Makuaiki,

            Me he welo na ka la komo aihiahi la,

            Ka maalo mai a ke aka i na pali.

            Ka ua mea he nui o na mea kupanaha a kona kiionohi i ike ole ai mamua i kona alo alii; a elike me ka mea maa i na alo alii, pela na mea i panaiia mai no Olomana, elike me kona kulana mai ka po mai.

            He ma'u na kukai olelo ana, na hoinainau mea ipo ana ka nahele, ke hoomakaukau mai nei ka papaaina na ke alii ame na aialo, i ka mao ana ae, o ia ku-aua, ua hoi ae la ke alii ilun ao ka nu'a me ke aliiwahine, o ka wa ia o ke aliiwahine i olelo aku ai i ke alii:

"Pau ae la ia hana nui i ke alu ia, a o kuu puni o ka le'ale'a, o ia wale no ka mea nana e hoonanea ia kaua me ko kaua mau kanaka."

            Ku ae la ua eu nei iluna me kalalau ana aku i ka punaohe i ka lima o kekahi kaikamahine, a hoopili ae la i kona ihu, a kani kapalili aku la me ka le'ale'a nui i ka poe apau e hoolohe nei i keia mea hou ia lakou.

            O ka ohe hano keia i ikeia mahope mai, i kaulana ai o Kanikawi a Kauakahialii me Kaililauokekoa iloko o ka moolelo o Laieikawai.

            Oiai keia meakani ano hou i ka maka o Olomana ame kona poe a e heluhelu mai ana hoi i na huaolelo o ke mele:

            Honi-e, Honi la,

            Honi puna i ke onaona lau hinano

            He hinano hoomau na ka ipo,

            Ka ipo ka i honi ka i apo,

            Puili pu no me Kookoolau,

            Lalau na lima o Makuu,

            Kaomi wai o ka Miloholu,

            Ikea kana puui,

            Waihowale ka noa,

            Hoi a ke kipoho lauulu,

            Po-no puna i ke ala,

            O ka hala me ka hinano,

            Onaona wa-le e!

 

            O na keikikane ame na kaikamahine ukali o ua eueu nei, ia lakou i lohe ai i ka olelo o ke mele, ua kulike ae la lakou iluna, me ka hoike ana ae i ka oni a ke kino me ka hoinainau ana a ka ipo i ka ipo, elike no hoi me ko keia mau la, a oi loa aku paha ka lakou la, no lakou mai ke kumu, a he welau keia.

            Oiai na mea apau o kla anaina nui, e lupea ana a na hana hookunahihi noonoo, a e ike kumaka ana hoi ia.

            Akahi hoi au a ike,

            Na lio kakele i ke kula,

            Elua kahu nana i ae,

            Holo aku i ka pahu heihei,

            Eo i ka ahina puakea,

            Ua hu Anemanu i ke kula,

            Aohe kahu e laka ai,

            Ua lilo i ka manu aukai,

            Aia i ka lae o ke Kala,

            E kala kahiko i auwale,

            I niau iho nei maanei,

            Me kahi kihei huluhulu,

            Me kahi kookoo i ka lima,

            E o e ka mea heluhelu.

 

            Ua kokolo palanehe mai la o keanoahiahi, a halii iho la ia pupuhi kukui o Papalaua, he po no ka po, he po no ke ao.

            Mamua nae o ka hiki ana mai i Honolulu nei e haha papai ai, ua hoaka ae la kekahi mea a malamalama mawaho o ka lalau a pela no hoi iloko o ka hale.

            Mamuli o keia me a hulili e hoahuwale ana i na wahi apau o ka pali Koolau, ua lilo ia i malamalama e hoahuwale ai i ke kahua, a mamuli paha o keia kukui kupoahnaha i kapaia e ko kakou mau kupuna, he Maikhuwaa, pela paha i kepaia ai ka inoa o keia wahi hoolae o Kaihuwaa, aole nae ia ne mea maopopo.

            He mea iki ka po i ke ala ia , a ua pau mai ka palena iliwai o k paona kaulike, a i ka aneane ana aku i na hora liilii o huli e ka i'a lai na manu, halakau na makau a  ka liko ua hiki no; ua kau iho la ka hiamoe nui iluna o na mea apau o ka huakai, a ke alii Olomana, ike ole ae la lakou pehea la e hanaia nei!

            I na mea apau o ka huakai a ke alii e hoonanea nei ma ke kuono o Sanana, ua hoomakaukau iho la o Haumea ia lakou apau, no ka pono o na malihini ke ala ae, me kona poe, elike me kana olelo i ke aikane, aia ahiki oia i kai o Oneawa.

            Ia Ahiki i hoi mai ai i ka hale, ha'oha'o iho la oia i ka ike ole i ke aikane, a Kahauolopua, ninau aku la oia:

            "Anuhea hoi ko kaua kokookolu o ka noho ana?"

            "Aia aku nei paha i kahi o na makua o kakou," wahi a Kahauolopua.

            O ka hele ia a noe poeleele, kahea aku la oia ia Pakui:

            "Ea e iho oe i kai i o Kamuku ma la, a ike aku oe i ke alii aikane a maua, olelo aku oe e hoi mai, ua poeleele."

 

HOAPONO NA KANAKA AME NA WAHINE

ME KA IKAIKA I KA  B. B. C.

 

Ke Ola Kamahao Ana o Mrs. Hiram Huff

            Ua hoakakaia ae o Mr. Huff o ka Melvin St. Cincinnati, O, Penei: "Ua ma'i kuu wahine no 15 makahiki a oi a maloko o ka halema'i oia i noho ai no ka hapanui o ka manawa apeane hiki ole iaia ke kokua iaia 'iho a ke haalele hoi i kahi meo- no ka rmatika, na ma'i o keia ame keia ano a no ke kulana nawaliwali maoli.  Ua hoikela mai la'u ka hanala ana o na mea apau nona e ola ai aohe nae he ola, a ua loaa ia'u ka manao aohe nae he ola, a ua loaa ia'u ka manao aohe mea hiki ke kokua aku iaia.

            Aka nae he hana mana kamahao loa ka i hanaia nona e ka B. B. C. no ka mea, mahope o ka hala ana o na pule he umi o kona inn mau ana ia laau ua hiki i kuu wahine ke holoholo ma o a maanei me ka lawelawe i na hana o ka hale, o ia ka holoi ame ke kuke ana no ka manawa mua iloko o na makahiki lehulehu.  He mahalo piha ko maua i ka B. B. C., no ka pomaikai ana i lawe mai ai ia maua."

            He mau harneri lehulehu o n kanaka mae na wahine k'iko'i o Honolulu i hoike ae i ka mea olalo no ka pomaikai nui o ka B. B, C,  Ua wae ae makou i kekahi poe kkaikahi o la poe o ia iho kela.

            Wm. Kawohionalani, Waikiki. - Ma kou'u manao he laau kamahao maoli ka B. B. C., no ke koko hakuhaku ino i nele ka holo ma na aakoko.

            Mr. Manuel Olivera - Novelty Foundry, South St - - Ma kana olelo he laau kamahao loa ka B. B. C. no ka hoola ana i ka mai o ka opu.

            Mr. S. Furukawa o ka Nippu Jiji - He laau maikai loa ka B. B. C.  No ka ma'i o ka opu ame ka hooikaika ana ae i na mea paahana o ke kino.

            Mr. Nahm Say Toun, o ke alanui Beritania  He laau kamahao no ka hooikaika ana i na meapaahana ka B. B. C., wahi ana.

            Mr. Wm. Kalama, 509 alanui Waiakamilo - He maikai ka B. B. C. no ka opu ame ke aakoko - He Laau Hoomaemae Koko Maikaki.

            Mary Kalaukoa, Alanui Gulika- O ka B. B. C. ka laau hoonoono ai - He maikai maoli no ka opu.

            Mr. Manuel de Mello, Kona, Hawaii  - - He laau maikai loa ka B. B. C. no ka ma'i iloko o ka opu me ka nawaliwali iloko o ka opu me ka nawaliwali iloko o ka opu me ka nawaliwali iloko o na mea paahana o ke kino.

            Mr. Ching Ling Lee, - o ka halekuai o Kalihi - Hoolaia ko'u hui ame ka ma'i o ka opu e ka B. B. C.

            George Pehu, Alanui Kapahulu me Waialae - He laau kamahao loa ka B. B. C. -  Lawe ia mea a e ikeia ana ka maikai.

            Mr. Jos. Amiel, Halekuai Boston, Alanui Moi - He laau hooikaika ae i ke kino ka B. B. C. no na mea paahana o ke kino i nawaliwali.

            Mrs. Chas. S. Wakita, Alanui Luso 1912 - Ma ke ano he laau no ka opu a he laau hooikaika kino holookoa aohe lua e like me ka

B. B. C.

            Mr. Peter Pascal, Kama Lane, Palama - No kekahi manawa loihi ko'u loohia ana i ka ma'i a na ka B. B. C. i hoihoi hous mai i ke ola maikai ia'u.

            Mrs. O. R. Lover, AllanSt. - Ua kokua mai ka B. B. C. i ka wa i hiki ole ai na laau e ae ka hoola i ka ma'i o ka opu ame na ma'i e ae o ke kino.

 

MR. BEN BRUNS.

Loea hoolaha ka mea iaia ka hoolaha ana i ka B. B. C., a hoikeike maloko o Hawaii nei.

 

Aole Hiki ke Hele:

i Nei Wa Ula Ola

            O Mrs. M. Kitchen o ke Alanui Porter ame Mrs. Belle Jeapson o ke Alanui 23 Mol. elua o na wahine koioi o San Jose, Kaleponi i hoakaka i ko laua mau manao.  Eia ka Mrs. Kithen hoakaka:  He wahine ai'i loa au, no kekahi makahiki k hoomilo ana a ka ma'i haalulu, aole hiki ke hele me ke kokua ole mai o kekahi.  Ua hoao i na laau apau aohe nae he loaa o ke ola.  Aneane loa e hoopau i ka manaolana ana no ke ola hou ae.  Ua inu au I ka B. B. C. a i nei manawa ua hoi hou mai ke ola maikai i ko'u kino.  Ua like pu ka Mrs. Jeapson makemake i ka laau B. B. C. me kou.  Ua hoike mai ooia ia'u no ka loaa ana o ke ola o kona ma'i ma ka opu ame ka haalulu mamuli o ka inu ana i ka B. B. C.

            A Quinduin, 820 Alanui Mokauea -O na laau B.B. C., he maikai - o ka oi aku o ia ka Laau Kunu ko ka hano ame ke kunu nonolo.

 

Ka Mai Hoopihoihoio Mr. Wm. B. Burk

            "Ke paa mau nei makou i ka hanohano nui o ka B. B. C., a e hoike mau aku ana no kona mahaloia." wahi a Mrs. Burk.  No ka nawaliwaili loa o ko Mr. Burk kulana ma'i ua make ko maua manaolana no kona ola maikai hou ae.  Me ka malie loa ka ulu ma'u ana o kona nawaliwali ahiki i ka aneane ana e nele i ka manaolana no kona ola loihi aku.  No ka nui o na kanalua, ua kauoha okoa aku maua i kona kaikuahine i Kaleponi e holo mai, oiai maua e noonoo mau ana aole o Mr. Burk e ola hou ae ana.  Aneane ma kela manawa ua a'o mai la kekahi hoaloha o Mr. Burk e inu oia i ka laau B. B. C.,  oiai ua nui kona lohe no ka mahaloia o nei laau.  Hoomaka iho la o Mr. Burk e inu oia i ka laau B. B. C., oiai ua nui knoa lohe no ka mahaloia o nei lauu, Hoomaka iho la o Mr. Burk e inu a maloko o eono pule ua lilo ka hopena maikai i ikeia nona i mea hoohikilele i ka noonoo.  Ua hoi hou aku oia i kana hana mua a ke hana mau nei i keia ame keia la.  Moakaka ka ike a kona mau maka, ikaika na aaiolo, ono mai i ka ai, a hiamoe lealea i ka po, a ke pii mau ae nei kona kaumaha i keia ame keia la. He mea hoopahaohao o ia a he ola kupanaha hoi kona i ka manao o kona mau hoaloha ame na hoalauna i manao ole e ola ana oia mai keia

kulana ma'i nawaliwali loa mai ona.  Ma ka mea oiaio loa ua aie nui maua i ka B. B. C., o ka maua hoomaikai ame ka hauoli ana i lawe mai ai iloko o ko maua mau ola."

            Mr. David Kakalia, Khi o Alanui Beritania ame Kamika - He laau hoomaemae koko ka B. B.C. me ka hooikaika i na mea paahana o ke kino - he maikai pu no ka rumatika.

            Mr. Jas. Borges, Alanui Self 1749 - He laau maikai ka B. B. C.  No ka opu ame ke akepaa - e hooulu ae ana ia ia oe.

            Mr. Samuel Kind, Monsarrat Ave. - O ka B. B.C. ka lau maikai loa no ka nawaliwali holookoa mai o ke kino.

            O ka B. B. C. he hooulu i ke kino a he hooikaika i na meapaahana o ke kino.  E haawi ana ia i na meapaahana o ke kino i ka ikaika o ka wa opio a e hookoe pu ana i ka ikaika o ke kino, hooulu i ke kino a oi aku ka ikaika mamua o ka ma'i maloko a mawaho o ke kino a like me ko ka manawa mamua o ka loaa ana i ka ma'i a hooponoponia na me paahana ma ke kulana maikai aole e loaa ana i ka ma'i.  O ia ke kumu o ka ma'i o ka opu, ka wali ole o ka ai, ke kapalili o ka houpo, ka rmatika, ke koko ino, ka naiuia, ka haaiulu, ka hia-a, ka halana, kamaloo o ke akepaa, ka lepopaa, ka ma'i o ka puupaa ame ka puumimi i hookaawaiela aku ai mamuli o ka inu hoomau ana i ka B. B. C., no kekahi manawa, pela no me na ma'i i hoomaiio i ke kino no ka manawa loihi, elike me ia i hooiaioia mai e na kanaka, koikoi oloko ihe o ka aina i hoike mai ai.

            Ma na Halekuai Laau apau e loaa ai a ma na Halekuai o na Mahiko.  Ma ka laau wai a ma na huaale poaha.  Kumukuai $1.00.  Ke kuai nei makou 6 no ka $5.00, a e uku pu aku no i na hoolilo no na puolo e hoounaia ana ma ka ekeleka maluna o na kauoha kuike apau $5.00 e loaa mai ana.  E hoouna mai i ke dala ma ka bila haleleka me na kauoha ia Benson,Smith & Co., Ltd., Honolulu, T. H.

            "Ae," wahi a Pakui, o kona kaha mai la no ia hele.

            Iaia i hiki mai ai i ka hale, ua hoopuiwaia ka manao o na makua i ka ninau ana aku o ka lunaaina o ke Konohiki ia Lupea.

            Pane mai la na makua:  "Aole i hoea mai nei ua kaikamahine nei a maua i ka hale nei anoi opaha, ua hoi ae la, no ka mea aole i hoea mai nei ianei."

            Hoi aku la o Pakui, a hai i ka lono, aole i hele aku ke kaikamahine i kahi o na makua o ke aikane, huli io la oia ia Kahaolopua me ka olelo ana iho, "e hele kaua e imi i ke aikane a kaua."

            "Pehea e loaa ai ia kaua ua poeleele, aia i ka moe ka lala kamahele, ia oe no a mai pau na niho ia oe, a ke koi hou mai nei no oe o kakou ia po a maua i hoihoi ai ehele!

            "Noho iho no kaua a na ko wahine no ia e hoi mai."

            Pau ae la ko Ahiki manao no ka hele e imi, a noho iho la kona alo kanaka, kakali i ka hiki mai o ka huakai a ke alii Olomana, i kali nae a keokeo, aohe hiki mai o Olomana, kakali hou a elele, o ia ana like no, ka hoi nele i ke kula o Kanoenoe, nolaila manao iho ia o Ahiki, ua loaa paha ke aikane i kekahi kuia.

            Kahea aku la oia i kona luna aina: "E Pakui e, e holo wale oe e ukali i ke ala, a ike oe i ka huakai a Kalani, hoi mai oe a hai mai ia'u!"

 

(Aole i pau)

 

            ELUA MAU KUMUHOOPII A KE KIRE NO HIRAM.

 

            Mahope o ka ninaninau ana a ke kiure kiekie teritore a loaa ka ike ia kino no ka pili ana o ka hewa wawahihale ma ko degere ekahi o ka hoihoiia ana ae mamua o ka Lunakanawai O'Brien ma ke kakahiaka Poaha o ka pule aku la i hala.

            Ua hopuia o Charles Hiram no ke komo ana iloko o ka hale o Laurence A. Kerr ma ka po o ka la 30 o Novemaba, o ka 1922, a lilo kekahi mau waiwai; o ka halekuai o T. Okasago ma ka po o ka la 25 o Maraki i hala a lilo kekahi mau waiwai.

            Ua hopui O Charles Hiram no ke komo ana iloko o ka hale o Laurence A. Kerr ma ka po o ka la  30 o Novemaba, ok ka 1922, a lilo kekahi mau waiwai; o ka lua  na kumuhoopii e ku-e ana iaia no kona komo ana iloko o ka halekuai o T. Okasago ma ka po o ka la 25 o Maraki i hala a lilo kekahi mau waiwai.

            Ua hopuia o Hiram e na makaikiu ma ka la 30 o Maraki, a mahope o kona paaia ana e ka oihana makai a ninninauia i hoike okoa ae ai oia i keia mau wahi ana o ke komo ana e aihue.

            Na ke kokua io kulanakauhaio ame kalana J. C. Kelley i hoike ao i na mea oiaio-apau mamua o ka papa kiure kiekie, a maluna o ia mau ike oiaio i hooholo a hoihoi ae ai i na palapala hoopii hoahewa elua imua o ka aha.

 

Ma ke Kauoha.

 

TERITORE O HAWAII.

 

Keena o  ka Puuku, Honolulu, Oahu,

            Ma ka hana e hoopau ana i ka W. W. HALL, LIMITED.

            OIAI, o ka W. W. HALL LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, i ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hwaii, i kulke ai me ka kanawai i hoomakaukauia ma na hana o keia ano, ua wahoia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui opu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke haawiia aku nei ka hholaha i kekahi mea, a i na kanaka apau, ha mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pono e waiho mai i na ku-e ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena ma, a i ole mamua ae o ka la 21 o Mei, 1923, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, ma ka hora 12 awakea o ka a i oleloia, a e hoike mai i ke kumu, ina he kumu kekahi, i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.

HENRY C. HAPAI,

Puuku, Teritore o Hawaii.

Honolulu, Marki' 12, 1923,

6547 - Mar. 15, 22, 29;   Apr. 5, 12,19, 26;  Mei. 3, 10, 17

 

HOOLAHA KUAI O KA HOOLIMALIMA AUPUNI.

 

            Ma keia ke haawaiia aku nei ka hooloha akea, ma ka hora 1:30 p.m., Poakahi Mei 14, 1923, ma ke keena o ka Hope-Akena, Mr. J. M. Lydgate, Hale Kalana, Lihue, Kauai, malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie loa malalo o na manao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii, na Pauku 345 ame 358 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o 1915 ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Ahaolelo o 1917, ka Hoolimalima Laula o ka aina aupuni malalo iho nei:

            Ka uluniu maluna o ka aina aupuni o Wailua, Puna, Kauai, nona ka iliaina o 23.80eka, oi aku e emi mai paha; manawa o ka hoolimalima, 15 makaiki mai Mei 14, 1923 aku; uku hoolimlima haahaa, $300.00 o ka makahiki, e uku hapa-makahiki mua ia.  Ke hookoe nei ke Teritore i na auwai a koe na kuleana maloko o keia apana aina.

            E kuai hoolilo ia aku ana ka hoolimalima, malalo o na kumu hoopaa ame na kulana apau o ka Hoolimlima Laula aupuni, i hoopukaia e ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, a malalo no hoi o na kulana e hookomoia aku ana ma ke ano he kulana paku'i no ka Hoolimalima Laula, e hoopukaia aku ana mamuli o keia kuai.

            E uku no ka mea e lilo ai, ma ka haule ana o ka hamare i ka oku hoolimalima o na mahina mua eono, hui pu me na hoolilo o ka hoolaha ana ame na kaki e ae e pili ana me ka hoomakaukau ana i ka hoolimalima i oleloia.

            O ka palapala aina e hoike ana i ka aina e hoolimalimaia aku ana ame ke ano o ka Hoolimalima Laula Aupuni, eia ke waiho nei ma kahi o na palapala, a e ikeia no ma ke keena o ka Hope-Akena, Hale Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            No na hoakaka laula e noi ae ma ke keena o ka Hope-Akena, Mr. J. M. Lydgate, Hala Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kaptitala, Honolulu, T. H.

C. T. BAILEY,

Komisina o na Aina Aupuni.

Hanaia ma Honolulu, Aperila 9, 1923

6551 - Apr. 12, 19.

 

 

HOOLAHA KUAI O NA APANA AUPUNI.

 

            Ma keia ke  haawiia aku nei ka hoolaha akea, ma ka hora 1:30 p.m., 'Poakahi, Mei 14, 1923, ma ke keena o ka Hope-Akena,  Mr. J. M. Lydgate, Hale Kalana, Lihue, Kauai, malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka poe koo kiekie loa, malalo o na manao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hwaii, na Pauku 345 ame 358 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o 1915 ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Ahaolelo o 1917o, na apana aupuni malalo iho nei:

                        (1)  Apana Helu 3, Na Apana Pa-hale o Wailua, Wailua, Puna, Kauai nona ka iliaina o 0.59 eka, oi aku a emi mai paha.  Kumukuai haahaa, $257.00

                        (2)  Apana Helu 4, Na Apana Pa-hale o Wailua, Wailua, Puna, Kauai, nona ka iliaina o 0.50 eka, oi aku a emi mai paha.  Kumukuai haahaa, $218.00

            Na kumu aelike, kuike ma ka haule ana o ka hamare.

            Na ka mea e lilo ai e uku i na lilo o ka hoolaha ana mahope koke iho o ke kuai.

            O na makaainana wale no o na Mokuaina Huiia, a i ole o ka poe paha i kukala ae ma ke ano ku i ke kanawai i ko lakou manao e lilo i mau makaainana, ke lilo i poe kuai mai.

            O ke kii palapala aina e hoike ana i na apana e kuai hoolilo ia aku ana eia ke waiho nei ma kahi o na palapala, a e ikeia no ma ke keena o ka Hope-keena o ke Komisina Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

            No ka hoakaka laula, e noi ae ma ke keena o ka Hope-Akena, Mr. J. M. Lydgate, Hale Kalana, Lihue, Kauai, a i ole ma ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

                                                                                                                                    C. T. BAILEY

Komisina o na Aina Aupuni.

Hanaia ma Honolulu, Aperila 9, 1923

6551 - Apr. 12, 19.

 

E KUAI I KOU MAU

Pono Hale

ma ka

Hawaii Furniture Co.

Helu 469 Alanui Moi

kokoke i ke kihi o ke Alanui Liliha

 

He oluolu na kukai olelo ana

 

CITY MILL CO.

KEKAHI O NA HUI KAHIKO LOA MA HONOLULU NEI

 

            Poe kuai Papa, Pilihale, na lako Paipu, no apau no ka home ma ke kumukuai oluolu loa.

            Kukulu makou i na hale ma ka uku liilii ana, me na hookaa liilii.

O KA OI LOA AKU NO KA POE HOOKUONOONO.

Mai Poina - - - Hele Mai la Makou

Kihi o na Alanui Moiwahine me Kekaulike.   Honolulu, T. H.

 

START WITH THE LOT

 

NEW STRAUCH TRACK

           

            The New Strauch Tract in Kaimuki comprises twenty-five acres of gently sloping land lying makai of Maunaloa Ave., between 11th and 6th Avenues.

            One section of this tract beginning at the corner o f10th and Kilauea Avenues, and extending to 9th and Maunalei Avenues respectively, can now be inspected and selections of lots made.  No further subdivisions of the magnitude are possible in Kaimuki.  Tenth Avenues has been extended through to Hayden St., opening a much needed direct route from Kaimuki to Waikiki.  Similarly Kilauea Avenues has been opened from 10th Ave., to Alohea Avenues (formerly knows as Sixth or Diamond Head Ave.).  This tract is a center of growth from all directions.

LOTS OF HEALTH IN KAIMUKI

  $750 TO $900.  Lots 50x100, $20 down, $10 per month.

  $1200 and $1275.  Lots 50x150, $23 down, $15 per month.

  $1675 and $1700.  Lots 50x200,  $50 down, $20 per month.

 

Ask C. W. Carpenter, with

PAULO KALAUKA

(P. E. R. STRAUCH)

Alanui Moi, Helu 74, Mawaena o na Alanui Papu ame Betala.

 

Keena Hawaii

NO NA

Lako Hana Mahiko

 

Hapuku Kila Oliver

                                                              Chilled ame na Palau

                                                              Na Katapila Cleveland

                                                              Na Katapila Fordson

                                                              Na Kaa Kalaka White

                                                           Na Kaa Kalaka Federal

                                                              Na Kaa Kalaka Ford

                                                              Na Hana Pili Amala

 

HANA I NA KINO O NA KAA

UKANA ME KALAKA ME

KA HANA HOU ANA

 

Schuman Carriage Co., Ltd.

 

Na Paionia o na Hana Halihali o Hawaii nei

 

 

KA VICTROLA

            _ Ka Meakani Mele Kilakila - he meakani e pono e loaa ma kou home.  Kauoha mai i na buke hokaka o na Pahuolelo ame na Papa Leo Mele.

            NA PIANO PAANI

            NA ROLA PAANI

            NA PEPA MELE HOU        

            NA PILA AHA

ame na mea apau pili ia na mele.

 

Bergstrom Music Co.

1020 Alanui Papu      Honolulu

 

 

HALE UWI WAIU

PUKOO, MOLOKAI

 

E Hooholo Ana i ka

 

MOKUKUNA GESOLINA

 

LELEIONA

 

Mawaena o n Awa o Honolulu me Molokai

 

Geo. P. Cooke,

ONA

Poe Lawe Hau me Waiu

 

 

 

Honolulu Planing Mill,

LIMITED.

 

POE HANA I NA PUKA LAAU ANIANI, LAAU HALE, OLEPELEPE, MOLINA, WAHI KAU.

 

ALANUI PAPU, ESPLANADE

 

 

Ka Pila GRAFONOLA COLUMBIA

Maopopo ka Wa e Pau Ai

            Na ka mea hoopaa nona iho e nakaala ia @@ nou.  Ua hiki ia oe ke hulahula ahiki i ka huaolelo pe loa.

Uku Liilii ke Makemakeia

Thayer Piano Co.,

LIMITED

148-150 Alanui Hokele

 

Kakea & Kuke

(KAUPALENAIA)

 

Poe Kalepa ma ke

Komisina

A HE

Poe Agena no na

Mahiko Lehulehu

 

PAPA

NA LAKO

KUKULU

HALE

 

 

No ka hoahu ana i kou wai ma na Pahu Wai Papa Ulaula o 5000 a 10000 Galani.

E hoolakoia aku no na kumukuai ame na hoakaka ia oe ke noi mai.

 

 

ALLEN & ROBINSON, LTD

HONOLULU, T. H.

 

 

Nupepa Kuokoa

 

No ka makahiki (ole year) . . . .  $2.50

            O na Dala ame na Hoolaha apau e hoo@na pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING CO., LTD, wale no, P. O. Box 3110, Honolulu, T. H.

            217 Alanui Moi, ma Waikiki o ka Alanui Alakea; ka Nupepa Advertiser.

            Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as Second Class Matter.

            SOLOMON HANOHANO, Lunahooponopono.

            CHARLES S. CRANE, Luna Nui.