Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 17, 26 April 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

"No'u iho, ua nui ko'u kaena a pai ana iho ia'u me ka olelo mau no ko'u laki, no kuu noho pu ana me kekahi ohana i like ke aloha ame ka pulama ia'u, me ko'u ohana ponoi nana mai au. Ua ike maopopo aku au iloko o na keena apau o leo ouJf.ou mau puuwai aia kekahi aloha kuio a menemene iloko olaila no'u, o oukou ko'u ohana, ko'u mau hoaloha oiaio, a o ko'u mau makamaka wale no ma keia ao, no ia kumu, ua nana aku au ia oukou apau ma ke ano o kp'u ohana ponoi ma keia wahi a ma keia ao." "Ua pololei oe i olelo mai la ua lilo oe i mea pulama a aloha nui ia e ka ohana, aka nae o kau mau mea i kamailio mai la p.ole ia o ko'u manaoio maoli," wahi a Liliana me ke leihoihoi o kana kamailio ana. "Alaila, heaha la ka kou mat)aoio maoli? E hoike maopopo 'mai oe i ole au e koho hewa aku, no ka mea, e ike mai oe aole i maopopo i kou manao," alaila, hina iki aku la ke kanakaj opio imua no ka nana pono ana iho i na maka o Liliana e haka pono ana ae iluna iaia. j Hoolele pau mai la o Liliana i ka lena ike o kona mau maka maluna o na maka o kona kokoolua no kekahi manawa, a i ke kanaka opio hoi e haka pono iho ana kona mau maka i na maka o Liliana; ua hiki koke iaia ia manawa ke heluhelu iho i kameahuna iloko lilo o ko Liliana puuwai, o ia hoi, ua aloha o Liliana iaia, aole ma ke ano o ke aloha kaikunane a aka, ke aloha o ka ipo i ka ipo, alaila hikilele iki ae la ke kanaka opio, a ma ko Liliana helehelena ia manawa he ula pu wale no, ke hana la ka puuwai i kana hana ia mar.awa a na ia hana i holo ae la i ke koko ma kona mau aakoko me ka hikiwawe. Oiai laua e ku ana me ka nana pono o laua kekahi i kekahi va hoopokole ia nae ia manawa maikai loa i loaa ia laua mamuli o ka hemo koke ana mai o ka puka o ka hale kanu pua a pani hou ia mai la, a hooinaka aku la o Liliana e holo me ka i ana ae: "E i ae ke kanaka malama kihapai, e hele koke ae au e kamailio me ia," me ke pihoihoi nui, a holo aku la. Ia Liliana i hala aku ai ku iho la ke kanaka opio me ka nalu nui iloko ona no na olelo i kamailiōia mawaena o laua i na minuke mamua iho, a nana aku la i ko Liliana holo maluna e- ke alanui Konakalika; oiai oia e ku ana, ke noonoo nui la oia no ke kupanaha o ka Liliana mau olelo, ka loli anoe loa o kooa helehelena, ka ui o kona helehelena, ame ke ano o ka Liliana nana ana mai iaia, he mau mea e hoike maopopo mai ana iaia ua haulehia o Liliana i ke aloha nona, a ua hoike jnaopopo mai ia manao aloha ona aole ma ka olelo wale no, aka, ma kona helehelena pu kekahi, alaila i wale iho la no eia iloko ona: "Ka, kupanaha ko Liliana manao ana mai owau kana " "Ha i" wahi ana o ka hooho ana ae, i ka hala ana o kekahi mau minuke ma ia hope iho, i ka manawa i hoihoi mai ai oia i kona mau noonoo maikai apau me ia i hoauwanaia i na minuke mamua iho. "Aole au i moeuhane mua no kekahi mea elike me kela mamua! Aole au i manao mua e hana ana au i kekahi hewa ma kela ano! Malia paha e loaa aku ana no ia'u ka no ia mea, aole nae i nei manawa, e kali ahiki kuu hoi ana mai ka'u huakai makaikai e manao nei e holo aku i Amerika. "He hana maikai ole loa keia i oili ae nei i nei manawa; mai oi aku ka maikai ina aole i oili koke ae nei, nei hana r keia wa, no ka mea, e lilo ana paha keia i mea e hoi hope mau mai ai ko'u noonoo nōna," wahi a ke kanāka opio o ke kamailio wale ana iho no iaia iho. Xo kekahi mau minuke lehulehu kona ku ana ma kahi o ka hale kanu pua me na noonoo like ole e hana ana iloko ona, a iaia i lohe aku ai i ka hele mai o ke kanaka malama kihapai Liliana, nihi malie aku la kana hele ana ma kekahi aoao e» ka hale, me ka ike mai o ke kanaka malama kihapai iaia, a ma ia ano i halawai ole ai oia me laua; aohe ona manao ia manawa e halawai hou aku me Liliana. O kona makemake ia manawa oia kona kaawale aku ma kekahi wahi oia wale no a noonoo hookahi nona iho no na olelo apau a Liliana ana i lohe ai. Aohe ana manawa mamua aku i noonoo ai no ia mea he aloha ia Liliana ahiki iho la i nei manawa, a e lilo ana paha kana mau mea i lohe ai i mau mea hoolauwila i kona noonoo ma ia hope aku, he mau mea ana i makemake ole ai e komo mau mai iloko o kona noonoo, 4aka nae e hiki pono ole ana paha. Iloko o na la makamua o kona hoi ana mai a noho maloko o ka Hitadela me kona makuakane hanai, ke Sa Wiliama Hita, a oiai no oia e kamalii ana ia manawa, a pela me Liliana Linetona, o Liliana no kona hoapaani, me kona mahele like i kona manawa paani mawaena o Pase ame Liliana, o konā manawa wale no i kaawalē ai oia kona hoi ana i ke kula, a ke hoomaha 110 ke kula o ka Hitadela no kona home e hoi mai ai a noho. Aole oia i hoomaopopo, elike me kana mau olelo i kapa *āku ai ia Liliana he kaikuahine uuku, ua ulu ae o Liliana i nei manawa a aneane aku i kahi o ke kulana e kapaia aku ai he kanaka makua. Ua maopopo iaia he kaikamahine ui no 0 Liliana, he piha hoihoi a he naauao no hoi; ua ike oia me ka maopopo aole e lilo ana ka Hitadela i home hauoli ke nele ko Liliana noho pu ana maloko o ia home, a ua hauoli mau oia i ka hui pu mau aku me ia elike me ia ana e hauoli ai 1 kona kaikuahine ponoi, aka nae. no kekahi mea i oi aku ka pili kokoke loa mai iaia ma ke ano he wahine mare nana, -aole oia i manao aku ia Liliana ma ia ano. lilike me ka ulu mau ana ae o na hoomanao iloko ona no kela hale kanu pua, kahi a laua i hui mua. ai a kamailio no na mea e pili ana i 'ke aloha, pela ka ulu mau ae o kona hoomanao no Liliana, ua lilo kona hoomanao, i mea hoouluku i kona noonoo, a no n amanawa lehulehu kona hoao ana me kā ikaika e hookaawale aku i na hoomanao ana i mea nona e lanakila ai maluna o ia manao ua hiki ole nae a ua ulu ka manao ikaika iloko ona e hookaawale mau iaia ina e hiki ana, mai ka hui hou ana aku me Liliana, a ua hoonui mau ia ka makemake ona e liiki koke mai ka la ana e kaawale aku ai no Amerika, i mea e oia mai ka noonoo nui ana aku no Liliana. Iloko o na la kakaikahi ma ia hope mai. ua haohao nui ke Sa Wiliama Hita nona, no kekahi mau loli anoe ana i ike mai ai i kana keiki hanai, eia nae, ua kalele nui kona noonoo mamuli paha o ke kokoke loa mai o na la e kaawale aku ai o ke keiki, a ua lilo kona kaawale aku i mea hoanoe i kona noonoo. # No ka Lede Linetona hoi mamuli o ka Liliana mau ano hana ana e ike mau mai ana ua koho koke oia aia kekahi mea pono ole iloko o ka noonoo o kana kaikamahine, heaha nae la ke

kumu, aohe mea hiki iaia ke hoomaopopo, a oiai ua ninau mau ae no oia i kana kaikamahine no ko Liliana anoe aole nae he mau haina pololei a kupono i kona manao i paneia aku, ua koho wale iho no nae oia malia no ka Rupata Hamiletona, huakai paha i Amerika. Ua lilo ko Rupata holo koke aku i Amenka i mea maikai ole i ko ka Lede Linetona noonoo; ina e holopono ana kana hooponopono ana no ka hoopalau mawaena o Rupata ame Liliana mamua o ko Rupata haalele ana iho ia Enelani, alaila e loaa ana iaia ka moekahi o kona noonoo; ma ia ano e kupaa ana o Rupata aole e hihia kona noonoo i kekahi wahine ui o Amerika, a e lilo ana no hoi ko laua hoopalau ana i mea na Rupata e kiai mau ai iaia iho i kona manawa e kaawale aku ai. Iloko o na la kakaikahi koe a holo aku o Rupata ua hana ka Lede Linetona i ka maikai loa, elike me kana i ike ai a e hauoli ai hoi ke kanaka opio, elike me ka mana i lcfaa iaia, oiai ke kanaka opio ma ka home; o kona manao ma ia hana ana i lawe aku ai ke kanaka opio i na hoomanao ana, me ka pulama nui iloko ona 110 Liliana, a no na manawa lehulehu ko ka Lede Linetona aoao ana ia Liliana elike me ka maikai loa ana e ike ana, pela oia e hana aku ai ia Rupata, i mea no Rupata e hoi hope mai mai ai ka noonoo ana nona, aole no ka manawa hookahi wale no keia aoao ana a ka Lede i kana kaikamahine, aka, no na manawa lehulehu, i mea e hoomanao mau mai ai o Rupata iaia oiai oia ma Amenka, a aole hoi e hoopoina iaia. "Ua like 06 me ko'u makuahine ponoi, a ua nui no hoi kou maikai ia'u mai ka manawa mua mai a'u o ka hoi ana mai i ka Hitadela nei ahiki no i nei la," wahi a Rupata o ke kamailio ana ae i ka Lede Linetona i kekalii la, no ka haawi ana aku 1 kana hoomaikai, ma ka manawa a ka Lede Linetona e hoo--1 makaukau ana i kekahi mau mea no ke kanaka opio, a e lilo ai hoi ia mau mea ana e hoomakaukau ana i mea hooluolu : mau i ka noonoo o ke opio oiai oia maluna o ka moana, he hana a ka lede i noonoo ai me ke akahele loa e lilo ai ! j mea e pahele ai i ka 11001100 o Rupata. | "A ua like no hoi oe me he keiki ponoi la na'u," i pane ' mai ai ka lede me ka helehelena hoihoi a minoaka. "Mai nei 1 manawa aku, e nana mau aku ana au ia oe ma ia ano. O ka'u i noonoo iho nei ke maopopo nei ia'u ko'u ike ole i ka'u mea e hana aku ai oiai oe e kaawale ana mai ia makou aku." "O ka eono mahina a'u e kaawale aku .ana aole no, hoi i loihi loa kela manawa, e kaahope koke aku ana ia me ka hikiwawe loa, i loihi no i ka hoomanaoia, ina e mau,ka noho ana e kaahope koke aku ana no ia mau mahina," i pane aku ai o Rupata no ka hoomama ana aku. "Malia he pokole io paha ia mau mahina iā oe, ka mea e kaahele mau ana ia wahi a ia wahi aku, aka 110 makou iho la ea, he manawa loihi loa kela e kakali aku ai ia oe o ka hoi mai. No Liliana ka'u e aloha ae.nei! Ma. keia kakahiaka nui iho la ua kauoha aku au iaia e ma-ka iho i kekahi mau haina-ka lehulehu nou, i ole e huikau aku me ko kela poe, a iaia i hoomaka ai e kakau ua noke maoli oia i ka uwe ahiki i ka waiho okoa ana ia hana no kekahi manawa;" "Aole au i manao e lilo ana ko'u holo aku i mea waiwai e noonoo nui ia ai a i mea e hoehaehaia aku ai hoi o ka noonoo o Liliana," i pane aku ai o Rupata, me ke kani ana iho o kana uhu, no ka mea iaia e noonoo ana no ko Liliana helehelena haikea a kaumaha, me he mea la ua īilo oia i mea noonoo nui nana, ua like ia me kekahi mea kaumaha iloko o kona puuwai. I ka hoea ana mai o ka la e kaawale aku ai oia haawi ae la oia i ke aloha i ka ohana' apau, i oi aku ke aloha no ia kaawale aku ona, oia 110 o Liliana. Elike me ka Lede Linetona e hana mai ai i leana keiki ponoi t ka manawa e kaawale aku ai i hana mai ai ia Rupata ma kela manawa, o ke kaawale ana, lie mau hana painuu ana a ke kanaka opio e ike ole-aku ana i ka manao huna, me ke kauoha pu mai i ke kanaka opio e malama loa iaia iho, i hoi mai ai oia me ke ola inaikai ame ke kino ikaika, elike me ia ana e haalele iho ana i ka home ia manawa, no ka' mea he mea hoehaeha a hookaumaha i ko lakou mau noonoo ke lohe mai ua halawai oia me na popilikia he nui. O Pase Linetona kekahi i liaawi mai i kona aloha me ka aneane e helelei na waimaka no keia kaawale ana o laua, oiai i na la mamua aku, e pili mau ana laua i ka manawa e noho ana i ke kula, a i ka manawa e hoomaha ai o ke' kule e hoi like mai ana no laua-i ka home; o ka Pase noi ia Rupata, ekakau mau mai oia i leka nana, i kela amfe leeia pule, ke loaa kona manawa kaawale. No Liliana hoi me na waimaka e haloliloli mai ana ma kona mau lihilihi i haawi mai ai oia i kona aloha i ke kanaka opio, aole nae ma ke ano i maa mamua aku, kela manawa e hoi ai na kanaka opio i ke kula, ia manawa e ae mau mai ana oia ia Rupata e honi aku iaia, a iaia i haawi mai ai i kona aloha, haalulu kona mau lehelehe, aohe nae ona ae mai ia Rupata e honi aku iaia. Iloko ona ia manawa ua hoohiki oia, aole oia e ae mai ia Rupata e honi aku iaia, aia wale no o Rupata a haawi aku i kekahi honi a ka ipo i ka ipo. No keia ae ole mai o Liliana e honi iaia ua hookahaha nui ia ko Rupata noonoo. Ua hoomaopopo koke 110 oia ike kumu 0 ia ae ole ana o Liliana, eia nae ua loaa no ka maha iaia i kona manawa i hoomaopopo iho ai he eono mahina ana e kaawale aku ai. a iloko o ia manawa e noonoo ai oia a hooholo iho no kona lawe i ke kaikamahine a kona kahu hanai i wahine nana ame ka ole. O ke Sa Wiliama pu kekahi i ukali iaia ahiki i Ladana, a mailaila aku a Livapulu,- a malaila i kau aku ai o Rupata Hamiletona noluna o ka mokuahi me ka nui ae o ka poe e holo pu ana ma ia huakai no i ka hala ana o ka mokuahi nana i lawe aku i keiki, hoi hou aku la ke Sa Wiliama Hita no kona home, ka liitadela, ma ke kalana o Hamesire, me ka manao me he mea la ua laweia aku ka malamalama o ka la mai iaia aku, no ka mea ua nui kona aloha 1 kana keiki hanai, a ua lilo no hoi ke keiki i mea punahele loa iaia me he mea la, nana ponoi, a ina no ka halawai nei o kana keiki me kekahi pilikia ulia ma kana huaj<aihele, aole no e nele ana kona kumakena nona me ka hookaumahaia o kona noonoo. MOKUNA XXXV.—Ka Halawai Ana ma ke ano Kamahao. Ma keia huakai moana a Rupata i holo ai me ka poe o kana huakai he nui ka ino ma ka moana, pii mai na ale a uhi pu maluna o ka moku, pukalaki ka .makani me ka ikaika o ka nee ana, ka mea nana i hapai mai i na ale kualoloa ahiu a halehale o ka moana a he ku maoli no i ka weliweli ka hana a ka makani ame ke kai, ua lilo kela moku nui a lakou o ke kau ana me he mea la, wahi pohue wale no ka paialewaia e na ale, eia nae, iloko o ia fho ua hoomau aku no ka moku i ka holo ana me ka nana ole ia ae o ia ino, a i ka hala ana o na la eono ma ka moana, ua pae aku la me ka maalahi na mea apau maluna o ka moku i ke awa lai o Nu loka. Ma ka la 12 o lanuari i aku ai o Rupata me ka poe i holo mua ai me Remona, elike me ia a lakou i hoolala mua ai, a ia hui ana aku ona me lakou, he mea e ka hauoli no ka halawai ana aku me na keonimana ame na x lede maka palupalu iloko o ia pohai; he nui a lehulehu na kanaka opio ame na lede opio iloko o ia huakai a Remona i holo mua ai. (Aole i pau) <