Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 17, 26 April 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

Aole i hoike aku o Mrs. \Vadona i kc kumu oiaio o ko Lola haalele ana mai i kona home, aka ke uhiuhi wale la no oia me na olelo hoolalau, i wahi e loaa ole mai ai ka manao hoohuoi i ka loio, aole he maikai o ko laua nei noho ana, oiai nae aia iloko o ua wahine nei, kekahi manao lapuwale kahi i lapuu ai, no ka hookomo ana aku ia Lola iloko o ka poino, ke maol»opo pono iaia, kana mau mea e hana aku ai. Ke noonoo la ua o Mrs. Wadona, ua like pu oia ame kana mau keikikane me na mea makilo, oiai hoi o Lola e kaahele ana mai kekahi wahi a i kekahi, me ka hanohano, a no ka hoihoi ana iho i kela kaikamahine, a i ke kulana, i oi iho ka haahaa, malalo o ko lakou kulana, ua ho-a maoli ia aku ke ahi o ka inaina iloko ona. MOKUNA XIV. He hookahi mahina mahope mai o kela mahuka ana o Lola mai kona makuahine hanauna aku, ua oili ae la maloko o kekahi o na nupepa o ke kulanakauhale o Kikako keia hoolaha: "Ua makaukau ka Mademosele Peretoni, he puukani himeni, a he loea ma na meakani, e hooko aku i na makemake apau o ka lehulehu, ma kekahi mau aha hoohauoli, ma ka himeni ana ma na hora oke ahiahi; a ua makaukau pu no hoi oia e hookipa mai i kekahi mau liaumana, e makemake ana i ka ike himeni ame ka ike hookani pila, me ka uku oluolu loa. E loaa no ka mea nana keia hoolaha ma kona rumi ma ke alanui Elima mawaena o ka hora 9 a. m. ame ka hora 4 p. m. e Hele mai e hui kino, a i ole kakau mai paha ma ka leka." "He hoolaha ano hou loa hoi keia maloko o ka nupepa!" i hooho ae ai kekahi wahine opio o ke alanui *Wabaki, me ka %vaiho ana aku i ka nupepa puka kakahiaka ana i heluhelu iho ai i ka hoolaha, a hohola ae !a i ke kawele lima mamua o kona u-ha, no ka hoomakaukau ana aku e ai i kona aina kakahiaka. "Heaha kena mea ano hou au i ike iho la maloko o ka nupepa?" i ninau mai ai ka haku wahine o kela home, oiai oia e noho ana ma ke poo o ke pakaukau, me ka panee ana ae he pola kikoko, i kekahi kaikamahine uuku, e noho ana ma kona aoao. O keia hakuwahine, o Mrs. Vana Dona kona inoa, he eono makahiki mamua aku, i make ai kana kane, me ka waiho ana iho i kekahi waiwai nui o hookahi miliona me ka hapa; a mamuli o kona wahine u'i, ka ike paa rula, ka oluolu me ka waipa-he, ua lilo maoli oia i wahine mana nui ma kana mau mea apau e hana ai. O ka wahine opio hoi, nana na olelo i kamailio ae no ka hoolaha ana o ka lehulehu ana maloko o ka nupepa, o ke kaikamahine hiapo no ia a keia wahine nona ka inoa o Akeneki Vana Dona, a ua ku no oia i na ano o kona makuahine, ka u'i ame ka oluolu, eia nae oia kekahi o na kaikamahine puul:ani i ka himeni, me kona hialaai nui i na hana hoohauoli, a ro na kikina ekolu, maloko o kela kulanakauhale, ua nanaia aku oia, ma ke ano he ho-kuhele no ka poai anu. O ke kaikamahine hoi e noho la ma ka aoao o Mrs. Vana Dona, o Liliana Vana Dona kona inoa, he umi-kumamaha no ona makahiki, a ua Klo oia i punahele, a i milimili na kona makuahine ame ka ohana holookoa oloko o ka home. He keikikane no ka kela wahine, i oi aku na "makahiki i ko 'Akeneki, eia nie ua hala aku oia no kekahi wahi okoa, nolaila aole e ike nui ia ana oia ma keia nee ana aku o ka mo- | olelo, ahiki i kona huli ana mai imua o kona makuahine. No ka pane ana aku i ka ninau a ka makuahine, lalau hou iho la o Akeneki i ka nupepa, a heluhelu ae la i ka hoolaha me ka leo nui, alaila pane mai la. "O keia ka mua loa o kekahi hoolaha o keia ano a'u i ike ti, a ina i kulike i'o ke ano o ka Mademosele Peretoni, elike me na lioakaka ma. keia hoolaha, aole hoi he mea akena wale iho no, alaila o ka hoea ana mai keia i ka hookoia ana o ka iini o kekahi poe o kakou e noho mai nei." "Aole i kulike ko'u manao me ko'u," wahi a kamakuahine i kana kaikamahine. ''I ka maniwa o kekahi mea e hulahula ai me kona paka-na, me kekahi poe hookani piha maikai, e nouhene ana maluna o ka lakou mau pila, aohe hoihoi ia aku 0 ka himeni ame ka hookani ana i kekahi mea maluna o ka piano. O kekahi no hoi, pehea e loaa ai ka ike i ka lehulehu, i.o ke kupono o kekahi mea e hoolaunaia iwaena o na hoaloha ina aole he poe i ike mua iaia ame kona mau ana?" "Xo kena manao ou e mama, aole loa o'u manao, e komo ana ka noonoo iloko o kekahi mea, e ninau mua aku i ka moolelo pili loa i ke ola ana, o kekahi puukani e makemakeia ana no na aha hoohauoli. He mau manawa lehulehu kau e inama i hoolimalima ai i kekahi poe hookani pila, no ka hooilo aku la i hala, a ke manao nei au, aole i maopopo iki ia oe ka moolelo i pili aku i ke ano o kela poe, a i ole o kekahi paha o lakou." "He mea oiaio no kena e Akeneki," wahi a ka makuahine me ka pii ana ae o ka ula ma kona mau papalina. "No na mea e pili ana i kekahi poe hookani pila ua hoolimalima wale ia aku no lakou, no na hana hulahula, aole ma ko kakou nei home wale no, aka ma na wahi no apau o ka honua nei. Ua like kela, me ka lawe ana mai i kekahi wahine i malihini loa ia kakou maloko nei o keia home, a himeni aku imua o na malihini, o kela ano hana, he mea ano hou loa ia, he mea i hana ole ia e ka pohai o ka poe maikai." "Ae, ua makemake au e hoololi i na mea i kamaaina ia kakou e mama. Elike no hoi me ka poe hookani pila, aia maiuna o na pila, ko lakou pono o ke ola ana, malia pela no hoi keia Mademose4e Peretoni, nolaila he hana maikai ma ko kakou aoao, ke kokua ana aku iaia, me ka hoohauoli pu ia o ko kakou mau hoaloha, ma ka hoololiloli ana ae i na mea e hanaia ana maloko o na āha hoohauoli, aole hoi o kela ano mau 1 kamaaina ia kakou. "Ma ka po koke aku la no i hala i lohe ai au, i ka hoohalahala o Konela Akiholo, no kona hele a pakuwa i ka ike mau i na aha hulahula, a wahi ana he oi aku kona hauoli, ina e hiki ana iaia ke noho malie, a hoolohe aku i na mele nani mai kekahi puukani mai." "Ua kamailio i'o mai anei o Konela Akiholo pela?" wahi a ka makuahine me ka piha hialaai, no ka mea he kanaka o Konela Akibolo na Mrs. Vana Dona i makemake loa ai, a o kela no hoi ka hoa pili mau o kana kaikamahine, ma na manawa apau e haawiia ai o na aha hoohauoli. "O ka mea oiaio maoli ia e mama, a i hoike aku no au \ ko'u manao ea, ua hele au a makemake e ike i keia puukani himeni malihini. O ke ano kekahi o kana hoeUha ana, he kaili noonoo maoli no, a ua kono mai ia ia'u, e hele aku e hui kino me ia.'

"Eia hoi paha, aole ona hoakaka maloko o kana hoolaha, i-o kana mau wahi i kaahele mua ai," wahi a Mrs. Vana Dona me ke ano kanalua, no ka ae ana aku e hookipa mai i keia puukani malihini ma kona home, a i ole hookamaaina aku paha i kana kaikamahine me ia, me kona lalau okoa ana aku ' ka nupepa no ka heluhelu ana i ka hoolaha. "O kena mea au i kamailio mai la e mama, kahi o ko'u makemake loa i kena hoolaha," i pane mai ai o Akeneki, me ka noke okoa ana ae i ka akaaka. "O ka mea nana i hookomo i kena hoolaha, o ka mea koa loa kela a'u i ike ai, me ka lawe ele -mai i na mea maamau, ma na hoolaha, i kumu no ka lehuiehu e makemake aku iaia; aka ua lawe ae oia i ke ko'iko'i maluna iho o kona"inau poohiwi, ma ke ku ana aku imua o ke ao holookoa, a hoike aku i leana kalena me ka hilahila ole. "Ma ko'u ike maoli iho no ia'u, me he mea la ua hiki ia'u ke heluhelu aku i ke ano o na kanaka ma kekahi ano, a ma ko'u manaoio, o ka hapalua o na hoolaha, me na olelo hoomaikai a mahalo mai na haku hana mai, na kumu a'o himeni mai paha, he mau hana apuhi wale no ia. Pehea kou manao e mama, e hele kaua i keia kakahiaka no ka hui pu ana me ka Mademosele Peretoni, a hoolohe aku kaua i kona himeni ana, ina e ku i'o ana i kou makemake, alaila kono aku iaia e hele mai no ko kakou home nei, no ka hoololi ana ae i ke ano o ka kakou home nei, no ka hoololi ana ae i ke ano o ka kakou mau hana 1-oohauoli." "He mana'o maikai kena ou e Akeneki, heaha auanei hoi ka hewa, o ka hele wale ana aku no e hui pu me keia puukani malihini, a ina nei no ka loaa ole he mea e hoohalahala aku ai nona, malia o keia ke kumu kupono loa nana e a'o mai ia Liliana, i ka ike himeni, me ka hookani piano," me ka alawa ana iho o ka makuahine ia Liliana, e hoolohe ae ana i kana kamailio ana. "E mama, aole o'u makemake iki i ke ano o ka'u kumu, e a'o nei ia'u i ka hookani piano," i pane koke ae ai o Liliana, me he mea la, ua komo aku la iloko ona ka makemake, e kaa aku oia malalo o ke a'o ana mai a kela wahine malihini. "I kekahi manawa, e koi okoa mai ana kela kanaka ia'u, e paani me kekahi kilina lepo, mahope o kuu lima, me kona noke mai i ke kikonikoni i kana penikala ma kuu kuli." Ua manaoio aku'la ka makuahine i kela mau hoakaka a Lana kaikamahine, me kona hoike ole aku nae, no kona hoihoi ole i ka hana a kela kumu, ke kakali la oia a ike pono i keia puukani malihini, malia ina no ke ku i kona īpakemake, alaila e waiho aku ana oia ia Liliana, malalo o kana mau a'o ana mai i ka ike hookani piano. Ma ka hora umi-kumamakahi o ]kela kakahiaka, ua haalele iho la ka makuahine me kana ma"u kaikamahine elua, maluna o ko lakou kaa nani, e hukiia ana e kekahi paalio eleele, ?. kamoe aku la ke alahele no ka rumi o ka Mademosele Peietoni, ma ke alanui Elima. No ka hapaha hora wale no kela holo ana aku o ke kaa, hoea aku la no ka liale e noho ana ka wahine puukani nana ka hoolaha, a i ka lele ana iho o ka Madame Vana Dona me na kaikamahine mailuna mai o ko lakou kaa, ua hookipaia aku la lakou noloko o kekahi keena hookipa nani; a hoike mai la ke kauwa lawelawe, aole ka Mademosele Peretoni, i kaa-wale aka e kakali iki lakou no na minuke elima, alaila kana hana ma kekahi wahi. Oiai e kakali ana ahiki i ka hoea ana mai o ka Mademosele Peretoni,.ke nana la ka makuahine me kana mau kdikamahine ī&loko o kela keena hookipa, aia hoi he hookahi piano nani e ku ana ma kekahi kihi, me ka huli ana mai iwaena o ka rumi a e waiho ana hoi kekahi mau pepa leo mele iluna o ka piano, a he pila hapa ke ku ana ma ka aoao o ka piano. Aia na manao mahalo iloko o ka Madame Vana Dona, no ka u'i ame ka nani o ke ano o ka hoolakoia ana o kela rumi, e hoike mai ana, i ka maiau maoli o ka mea i kuleana i ua mmi nei, a o ka mea nana i hooi loa aku i kona manao hoohihi, o ia no ke ano o ka hoonohonohoia ana o kekahi mau bo-ke pua, maloko o na pika pua, ma kela ame keia wahi oloko 0 ua keena hookipa nei.. He elima paha.minuke o kela kakali ana o na malihini, ua weheia mai la he puka ma kekahi aoao niai o ke keena hookipa, a komo ana no ka Mademosele Peretoni iloko aia ma kekahi lima, e paa ana oia i na pepa inoa o na malihini i makemake e ike iaia, a ma kekahi lima hoi, e paa ana oia he pu-a pepa leomele. laia i ike mai ai i na wahine malihini e noho aku ana, haawi niai la oia i kana kunou ana imua o lakou, me.ke noi pu ana mai, e huikala aku iaia, no kona lohi loa o ka hele ana mai e hui pu oiai ua paa oia i kekahi hana e hiki ole ai iaia ke haalele aku. Aole paha i nele ke komohia ana aku o ka manao hoohuoi iloko ou e ka makamaka heluhelu no keia Mademosele Peretoni, aole no oia he mea okoa aku, aka o Lola no ia, ke kaikamahine i holo mahuka mai ke alo aku o kona makuahine hanauna, elike me ka kaua i ike ai ma ka mokuna aku la i hala. I ka noho ana iho o ka Mademosele Peretoni, a o Lola hoi maluna o kekahi noho, ua kaa mai la ma kpna aoao, ka wehe mua ana i na kamailio mawaena ona me na malihini, no ka hoonanea ana, mamua o ka hoea ana mai, i kahi e hoomaopopoia ai ka hana a keia poe o ka hoea ana aku e ike iaia ma leela la. Mamuli o ka piha paa rula maoli o ka Lola kamailio ana, a hui pu iho no hoi ine ka u'i o kona helehelena ame ka hiehie o kona kulana, ua umeia aku na manao mahalo o ka maknahine ame kana mau kaikamahine no ka puukani himeni. Ma kela kau ana mai o Lola maluna o ke kaaahi e holo ana ī'o Kikako mai Nu loka mai, he lehulehu wale na noonoo i ala ae iloko ona, no ke ano o kana hana e lawelawe aku ai, 1 ole ai oia e ike i ka nele ame ka pilikia. Ina no kona koho i ka oihana kumukula, he hana hoihoi ole loa nana kona noho hana aku malalo o kekahi no kekahi mau hora lehulehu o ka la, me ka lawa ole o ka manawa hoomaha, a nolaila aole ona makemake e lilo oia i kumukula. Ina hoi no ka noho hana aku me kekahi ohana, no ke a'o ana i kekahi mau haumana, o kekahi no kela o kana mau hana hoihoi ole, a aole ona ike i ka humuhumu, nolaila he hana pohihihi no, ka loaa ana he hana iaia o kela ano iwaena o kekahi mau ohana maikai. Oiai nae, he makaukau oia ma ka ike mele, me ka hookani pila, a he leo u'i no hoi kona i ka himeni, me kona ku ole nae imua o na anaina akea e himeni ai, hooholo iho la 6ia i kona manao, he oi aku ka pono, e hoohana oia i kana kalena ma ke ano, oia ponoi iho no kona haku, aole hoi e noho hana aku malalo o kekahi, me ka paa loa o kona manao, e holomua ana ro oia, oiai ua kamaaina no oia i na rula iwaena o ka poe o ke kulana hanohano a kiekie. Ua oi aku mamua o ka uml-kumamalima hanen dala. a Lola malalo o kona malu, iaia i haalele aku ai i ka home o Mrs. Wadona, o kela no na dala a kona loio o ka hoouna ana mai nana. Ua ike o Lola, ua lilo kela nui dala i mea ole ina nei no ka hoohana ole ia ma ke ano naauao, a o ka hopena, o ia no kona halawai me ka pilikia. laia i hoea ai no Kikako, ua hoi aku la ota maloko o kekahi hokele oluolu o ka uku, e noho ai no kek&hi mau la kakaikahl, role ana noonoo koke ana a@ m k§kahi hana, ak& © ka hoomalia ame ka makalkal i kaalna kana hana nul, na ke ftke no e loaa he wahi kupene nena @ neha al, # (Aole i pau)