Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 18, 3 May 1923 — Page 8

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Dawn Delatorre
This work is dedicated to:  To my son Robin Ganon Junior

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, MEI 3, 1923

 

KA VITO A KE KIAAINA NO KA BILA HOONOA SABATI.

 

Ma ka Poaono aku nei i hala, i hoouna ae ai ke kiaaina i kana palapala vito iloko o ka ahaolelo, e hoole ana i kona kakauinoa ana i ka Bila Helu 45 o ka hale o na lunamakaainana, o ia hoi ka Bila Hoonoa Sabati.

O keia palapala vito a ke kiaaina, e hoakaka ana i na kumu o kona kakau ole ana i kona inoa i ua bila la, o kekahi ia o na palapala ano nui a ko’iko’i maoli ka manao, e hoohewahewa ole ai na makaainana o Hawaii nei, i ke kulana oiaio o ko kakou kiaaina, o ia hoi, he kanaka oia, aole i nana wale aku no i ka pono o ka lehulehu o ka papa o na kanaka limahana; aka ua nana pu aku oia, i ka luhi ame na hooikaika ana, a na wahine ame na kane, na lakou i hoolilo ia Hawaii nei, i aina Kristiano.

Elike no me ka keia pepa i hoakaka aku ai i kona manao, no ke kupono ole e hoonoaia ke Sabati, mai ka hora ekahi aku o ka auwina la, no ka hoikeike ana i na kiionioni, ame na hana hoikeike e ae, o na ano kike ole; mamuli o ka lilo o ia aeia ana, i kumu imiloaa no na ona o na hale kiionioni ame paka, kahi e malamaia ana o na hana hoikeike huli pomaikai; pela no ko kakou kiaaina, i kukulu mai ai, i na mea oiaio i hoomaopopoia iloko o na makahiki ewalu, e malamaia nei na hana hoikeike kiionioni, ma na po Sabati; ma ka olelo maopopo ana ae; ua ku-e maoli ia ka manao ame ka makemake o ke kanawai. no ka hoikeike wale ia no o na kii pili hoonaauao, a pili Baibala paha; aka o na kiionioni o na la e ae iloko o ka pule, o na kii iho la no ia e hoikeikeia ai ma na po Sabati.

Ua manaoio ke kiaaina, o ka aeia ana aku o na hana hoikeike kiionioni, ma ka auwina la Sabati: aole no ia he kumu, e hoikeikeia ai na kii hoonaauao. a pili Baibala paha, aka, elike ana no ia me na kii e hoikeia nei, ma na la e ae iloko o ka pule; a malalo o keia mea oiaio hookahi no. i hiki ole ai ke manaoioia aku, e malama ana na paka, o na wahi hoikeike, i na lealea kupono ma ka la Sabati, aka e lawelawe aku ana ia, i na hana hoikeike. o ke ano e huki nui ia aku ai ka noonoo o ka lehulehu, e nana ia mau hana. a e ohi nui mai ai hoi, na ona no lakou ia mau paka, i na pomaikai nui.

Ma ka ae ana aku, e hoonoaia ka auwina la Sabati, no na hana hoikeike kiionioni, amen a ano hoikeike e ae; ua kaili ae ia i ka pono pilipaa. I loaa i na limahana, no ka loaa he hookahi la hoomaha o ka pule, aole malaila wale iho la no pau, aka, ua wehe hamamaia ae ka ipuka no na hana apau, e lawelaweia aku ma ka la Sabati.

He me oiaio. Aole i nele ka loaa ana aku i ko kakou kiaaina, o na manao makee. No ka hua i oili mai, ma o ka hoikaika ana a na misionari, na lakou i lawe mai i ka pono i Hawaii nei: na hooikaika ana a na kane amen a wahine, i haawi i ko lakou mau ola no ka hana nana i hoolilo ia Amerika i aupuni Kristiano i keia la; me ia mau hoomanao ana iloko ona. No ia mau hana kilakila loa. i kaohi mai ai oia i kona pulima, mai ke kakau ana aku i kona inoa. Maluna o keia bila, nana e hoolilo akui ka luhi o na kupuna amen a makua o ka pono e moe mai la ma ko lakou mau ilina. I mea waiwai ole.

Aole he mea nana i hookaokoa ae ia Hawaii nei, main a kulanakauhale ano nui mai o Amerika. I keia la, o ko kakou malama no i ka ihiihi ame kamaluhia o ke Sabati: a ua lilo ko kakou hoomanao i keia la. I mea ano nui. I na malihini e kipa mau mai nei i ko kakou aina. me na manao mahalo.

Mamuli nae o na kumu a ke kiaaina i hookahua ai i kona manao hoole. i ke apono ana i keia bila hoonoa Sabati, ke manaoio nei keia pepa, o ka hapanui o na makaainana o keia Teritore kekahi i haawi aku i ka lakou mau apono ana i ke keehina ana i lawe ae ai, e nele ole ai, ke komohia o na manao mahalo iloko o lakou nona.

Aia he heluna nui o na makaainana o keia Teritore. i hoomaopopo ole i ka manao ame ka hopena o keia bila hoonoa Sabati, mamuli nae o nakahua a ke kiaaina i ku-e ai i ua bila nei, me he mea la. ua hookaakaa pono ia ae ko lakou mau maka. ahiki i ka ike ana i ka mea oiaio maoli; he bila ia, e ae ana in a ano hana like ole. e lawelaweia ma ka la Sabati, me kela noonoo nui hookahi wale no, iloko o ka poe, ma ka aoao o keia bila, e nui na pomaikai e loaa aku ia lakou, mamuli o ka lawelaweia o na hana apau iloko o na la ehiku o ka pule.

Ke hoomanao ae ma kekahi ano i ka nee ana o ke au o ka manawa, he mea no e hookahahaia ai o ko kakou noonoo, i ka hoalaia ana mai o na hooponopono ahaolelo o keia ano, e keehi ana in a loina alakai i kukuluia ai ke aupuni ame kona lahui kanaka. O ka poe o kakou e ola nei i keia la, i a’oia e na makua o ka pono o na hoomana like ole, i hooluolu aku, mai na luhi o keia ao, ke hoomaopopo nei lakou, i ka lilo o ka la Sabati, i la ano nui; aka iloko o na hanauna hou o keia la e nee nei, he mea liilii loa ia: o ka mea wale no e hiki ai ia lakou ke hoolilo i ka la Sabati, i la hoomaha. i la hoano, a hoomana i ke Akua, o ia kona ku mau aku, me ke ano he Sabati, ma kona mau ano apau; ina aole pela, alaila, e hoea mai ana ka manawa, e aneane waiwai ole ai, ka hana hoomana Akua ma keia mua aku.

 

HE HOOMAUNAUNA DALA MAOLI

 

Ma ka hooholo ana o ka ahaolelo, i ka huina o elima kaukani dala, no ke kuai ana a lilo mai, i waiwai no ke aupuni i ke kiionioni, no ka huakai hoolewa, o ke Keikialii Kalanianaole, mai ka Lunamakaainana Fernandez mai, o kekahi ia o na hana hoomaunauna wale i ke dala  o ka lehulehu.

He uuku loa a aole loa no paha he pomaikai iloko o kela kiionioni, mahope iho o ka hoikeikeia ana maloko o na hale kiionioni ma Hawaii nei, a ma na kulanakauhale ano nui o Amerika, a ina he wahi pomaikai kekahi i manaoia, no ka lilo ana i mea hoomanao, alaila ua nui loa ke kumukuai i ukuia aku elike me ia a ka ahaolelo i hana aku ai no keia kii.

 

Ina no ke kakauinoa mai o ke kiaaina, i ka Bila Helu 38 o ka Hale i hookomoia ae e ka Mea Hanohano Evan de Silva o Hawaii Hikina, a lilo i kanawai, alaila e uku ana na wahine he mau loaa makahiki kaokoa ko lakou, i ka auhau ma keia mua aku. O keia kekahi o na hooponopono ahaolelo a na wahine e nele ole ai ka lilo i kumu ku-e; aohe no he wa a pau loa na wahine apau i ka uku i ka auhau, pakele wale iho la no na wahine he mau loaa makahiki kaokoa  ole ko lakou ma ka apua, ina ua loaa ia haawe hou a na kane e auamo ai i na auhau kino. O keia kekahi o na kiahoomanao a ka ahaolelo i pau aku la, i waiho iho ai mahope nei.

 

Ua hoopaneeia ke koho baloka o na kalana o kakou, ahiki iloko o ka mahine o Okatoba o keia makahiki, no ke koho baloka wae moho, a iloko aku o Novemaba, ke koho baloka laula; aole a kakou mau hoohewahewa ana aku, ina no ka holo moho mai o kekahi mau hoa o ka ahaolelo, no na kulana lunakiai. no ka mea o kekahi no keia o na paani politika. lawelawe mau ia e ko kakou poe kaukanawai o na wa ae nei i hala.

 

 

KA WAIONA MA KA ALOHA PAKA

Ma ka po o ka Poalima aku nei i hala, ka po, i malamaia ae ai o kekahi aha hulahula nui, ma ka Aloha Paka, i paa ai i ka hopuia, he eono poe haole, mamuli o ka loaa pono ana aku i na makai hopuhopu waiona, me na omole rama, elike me na hoike i waihoia ae ai imua o ka loio apana Amerika.

He mau aliikoa kiekie, ame kekahi mau makaainana, o na poe lalawai o keia kulanakauhale. ka i poholo iloko o ka upena a na makai federala; he elua o kela poe eono i hoea kino ae imua o ka aha federala ma ka Poakahi nei, a kauia mai ka hoopa’i o kanalima dala pakahi, o ke koena aku o lakou, ua hoopaneeia ahiki i ko lakou wa e kaawale ai mai ka lakou mau hana mai, alaila hoea ae imua o ka aha.

Ma keia hopuia ana o kela poe eono, i hoea mai ai i ka hooiaioia ana, o na manao hoohuoi iloko o kekahi poe o keia kulanakauhale, aia iwaena o na aliikoa kiekie, a aia pu hoi iwaena o ka poe hanohano a ulakolako o Honolulu nei. e malamaia mai nei ka waiona, a maloko o na aha hoohauoli, i malama mau ia, i kela ame keia manawa.

O kahi e loaa nei ka waiona i kekahi heluna nui o ka Honolulu nei poe. me ka maalahi loa, he ninau pohihihi no ia, koe wale no, na manao koho aku, mai na Kepani no ia, na lakou e puhi mai nei i ka okolehao, a mamuli o ka hookomoia ana mai ma ke ano malu, mai na moku. e ku mai nei, e ka poe. i hoolilo i ka hana hoopae malu i ka waiona, i hana imi waiwai na lakou.

E haawiia na mahalo i na makai hopu waiona federala, i ko lakou hooko ana i ka lakou hana me ka hoopilimeaai ole. ina pela iho la ka nui o ko lakou makaala, ma na anaina hoohauoli, a hulahula a ka poe hanohano a lalawai o ke kulanakauhale nei, aole ana no e nele ka loaa aku o ka ike ia lakou, aole wale o ka poe Kepani, ame na lahui haahaa e ae, ka poe e hakihaki mai nei i ke kanawai hookapu waiona federala, aka o ka poe waiwai a hanohano no kekahi, a komo pu no paha me kekahi mau luna oihana o ke aupuni.

 

MAI PUNIHEI WALE KAKOU

 

Mamuli o ka hoomaopopo ana, elike me na mea oiaio, i huaiia ae i ke akea, a i hoikeia mai hoi i Honolulu nei, i na hana epa me ke kolohe maoli, a kekahi mau hui aila lehulehu e hoohanaia mai nei ma na aina mamao; ua konoia mai keia pepa e kauleo aku imua o na Hawaii, e akahele, me ka pupuanulu ole, ma ka punihei wale ana aku, e komo iloko o kela mau hui aila, malalo o na kumu hoohoihoi, i ka nui o ka puka ame ka pomaikai e loaa mai ana mailaila mai.

I kela ame keia manawa, ua hoea mau mai, na pepa hoike mai kela mau hui aila mai. i Hawaii nei, e hoakaka ana i ka nui o ka pomaikai, ma kela hana; ua nui ko Hawaii nei poe, i lawe i na mahele iloko o kela mau hui aila, o ka hopena nae i ikeia, ua poho ka hapanui o lakou, koe wale no paha kekahi poe kakaikahi.

O ka hana naauao, ma ka aoao o na Hawaii, i manao e hookomo i ka lakou mau dala iloko o na hui aila, a iloko paha o na hui hoopukapuka apau, o ia no ka huli mua ana i ka mea oiaio. ina he mau hui maikai ia, aole paha; aia a loaa mai na hooiaio ana, mai ka poe mai. i hiki ke hilinaiia, alaila hookomo aku i ka oukou mau dala; ina aole, alaila ua oi aku ka palekana, o ke ku mamao ana mai, me ka hookomo ole aku i na dala ma ke ano naaupo; no ka mea, o ka hopena e oili mai ana, o ia no ka pololei ana o na dala a ko Hawaii nei poe, iloko o na pakeke, o na kanaka, na lakou i kukulu ae i na hui aila; ma ke ano imi pomaikai no lakou iho ma ke ano epa, ame ke kolohe.

He nui na kumu hoohoihoi a kekahi mau hui aila ma Amerika i hoolaha ae ai ma ke akea, he mau hooiaio kekahi i kukuluia mai. me ka inoa o na peresidena o na banako, no ka hoahuia ana o na dala a ka poe i komo iloko o na hui aila; me ia mau hoailona no nae apau no na ano kupono a maikai o kela mau hui, ma ka huli pono ia ana mai nei e ke aupuni o Amerika: ua ikeia, he poe epa wale no ka poe na lakou e hoohana ana ia mau hui, a o ka makemake ame ka nini iloko o lakou, o ia no ka hookomo nui aku o na kanaka i ka lakou mau dala, i nui ai ko lakou waiwai ame na pomaikai.

Ina he makemake ko oukou e na kanaka Hawaii e komo iloko o na hui hoopukapuka dala. he oi ae ka hookomo ana i na dala iloko o na hui hoopukapuka iloko nei o ka aina. no ka mea, eia no imua ponoi o ko oukou alo, na kanaka na lakou e hoohana ana ia mau hui, a e ike ana no oukou, i ke ano o na hana apau e lawelaweia ana. E ninau i na hui kupono e komo ai. mai komo ma ke ano pupuahulu, o lilo auanei ia hana hemahema i mea mihi mahope aku.

 

KEIA KAU O KO KAKOU AHAOLELO.

 

Ma ka hora umi-kumamalua o ka po nei, i hoea mai ai i ka pau ana o na la he kanaono, o ka noho ana o ko kakou ahaolelo kuloko; a ma ke ano nui ke olelo ae, o keia kekahi o na kau ahaolelo haahaa loa, ma kahi o na hooponopono ahaolelo. e hoomama ae ana i na haawe kaumaha mai na makainana ae, ma kahi o na auhau; he ahaolelo hoi, i hookomoia mai ai na bila kanawai. i ku-e maoli i ka makemake o na makaainana; aka e lawelawe ana i na hooponopono ahaolelo, elike me ka makemake maoli o na hoa o ka ahaolelo, a i ole o ka poe kakaikahi, na lakou, no ka hooikaika ana mai e lilo i mau kanawai.

Ua hala aku la keia kau ahaolelo, me kana mau hana, ua waiho iho nae ia mahope he mau kiahoomanao lehulehu, no na hoa o keia kau, a na makaainana koho baloka, e hookau ae ai ia lakou, maluna o ke ana kaupaona, i ka wa e hoea hou noloko o ka ahaolelo.

He poe Repubalika wale no ka keia kau ahaolelo i pau aku la, a he hookahi wale no Demokarata, malia paha o ke kumu ia o ka loaa ole ana o na hooponopono ahaolelo maikai a kupono maoli; he hookahi nae mea oiaio i ikeia, ua pale maoli ia ae, na hoopaa a lakou i haawi aku ai imua o na mana koho, a ua nana ole ia iho hoi, ke kahuahana a ka aoao Repubalika, a lakou i hoopaa aku ai e hooko.

 

Ma kahi o ka nui o na uku hoomau, o na limahana i noho hana malalo o ke aupuni, no kekahi mau makahiki lehulehu. o keia kau o ka ahaolelo, ka helu ekahi, ma ka lokomaikai, me ka nana ole, i ka liko ana, o ka mea a lakou i hana aku ai, i haawe kaumaha, maluna o ka poe hookaa auhau. O ka poe, iloko o ke kulana nawaliwali o ko lakou mau ola kino; a o ka poe kupono i’o e loaa aku ia lakou na uku hoomau, o lakou ka pono e malamaia aku e ke aupuni. aole o ka poe me na kino ikaika, a i hiki no ke hoomau aku i ka lawelawe ana i ka lakou mau hana. He pono no e loaa kekahi kanawai kaulike, no ke ano e loaa aku ai na uku hoomau. aole hoi e waiho aku, elike me na hoao ana a na hoa oloko o ka ahaolelo, e hana no ka pono o ko lakou mau hoaloha.

 

Nuhou Kuloko

 

Iloko o ka mahina o Apreila i hala he 25 i ka nui o ka poe i hopuia no ka ona, 110 o ia heluna he mau koa, a o ke koena iho no na makaainana e ae.

 

ka mokukuna LuIka e hoomakaukau ana no ka haalele iho i ke awa ua hookui aku la kona ihu i ka moku kipa C. R. Bishop poino kekahi wahi o ka moku kiapa.

 

Mai ka la 1 mai o Ianuari ahiki i ka la hope o ka mahina, aku la o Aperila he 769 ka huina nui o ka poe i lapaauia maloko o ka halema i o na poino uiia no na eha ame na ma’i like ole.

 

E pa pono ana na wahine he mau waiwai kaokoa ko lakou a e ohi ana hoi i na loaa makahiki i ka auhaukino o $5.00, mamuli o ka holo ana o ke kanawai a ka ahaolelo i pau iho la.

 

No ka piha loa o ka nupepa i keia pule, i hoopaneeia ai ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a na makamaka, a keia pule ae.

 

O ka poe e paa nei i na pono wai, malalo o ke ana auhau wai mita, ua hoea mai i ko lakou wa e hoomaka ai e uku i ka auhau, iloko o keia mahina.

 

I kulike ai me ka hoike i hoomakaukauia e ka oihana makai o Honolulu nei, ua oi aku ka nui o ka poe i hopuhopuia no ka ona, i keia manawa, mamua o ka wa e noa ana ka inuia ana o ka waiona.

 

Malako o ka halhui Phoenix, ma ka hora elua o ka auwina la o keia Sabati iho, e malamaia ae ai ka halawai kumau o ka Ahahui o ka Hale o na Alii o Hawaii, a ua makemakeia na lala apau o ka ahahui e hoea ae ma ia halawai.

 

Ma ke ahiahi o keia Poaono, e haalele iho ai ka mokuahi Mauna Kea, no ka lawe ana aku i ka poe makaikai i ka Mokupuni o Kauai, a e ku hou mai ai no Honolulu nei, ma ke kakahiaka o ka Poakahi o keia pule ae.

 

Ma ka hapalua o ka hora ehiku, o ka po o keia Poaono iho, Mei, 5, e malama ae ana ka Ahahui Hawii Holomua i kana halawai, ma ka halenoho o Mr. John wahilani, e hoea ae na lala apau o kela ahahi, ma ia halawai.

 

Ma ka mokuahi Matsonia o ka haalele ana iho ma nehinei, i hala aku ai o Joseph R. Bisho, ka lunanui o ke keena pa’ikii o keia hui pa’i nupepa no Kapalakiko, e hala ai iaia he mau mahina ma ka Ipuka Gula, mamua o ka huli hoi ana mai no Honolulu nei.

 

Ma ka po nei, i hoea mai ai ka pau ana o keia kau o ka ahaolelo kuloko, a e huli hoi aku ana na hoa kaukanawai o na kuaaina, me ko lakou mau ohana, no ko lakou mau home iloko o na la hope o keia pule.

 

Mahope iho o ke kaama’i ana no kekahi manawa loihi ae nei i hala, i haalele mai ai o Mrs. Kauhi Kealoha, i keia ola ana, ma ka auwina la o ka Poalua iho nei, a ma ka auwina la o keia Sabati, e malamaia ai kona anaina hoolewa, a hoomoeia aku ma ka ilina o Kawaiahao.

 

Ahiki mai i keia manawa, aole he mea i ikeia no Thomas Farish, kela haole o ka holo mahuka ana mailoko aku o ka halepupule, he mau pule lehulehu ae nei i hala, a ua manaoia, ua kau aku oia maluna o kekahi mokuahi, me ka ike ole ia, no na aina mamao.

 

E nana ae e na lala o ka Ahahui Pailina o Kalaepohaku, i ka hoolaha e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa. no ka hoea ana ae ma ka halawai, e malamaia ana ma ka home o D. Maunakea, no ke koho hou ana i na lunanui no ka ahahui i oleloia.

 

Ma ka mokuahi Matsonia, o nehinei aku la, i kau aku ai ka Perisidena Trotter o ka papa ola, no Amerika, e hala ai iaia he elua a ekolu paha mahina ma Amerika. Oiai oia malaila e hoohala ana oia i kekahi manawa, ma ka makaikai ana i na halma’i ame na halepulepule, mamua o ka huli hoi hou ana mai no Honolulu nei.

 

E noho ae ana ka halawai a ka Ahahui o na Makuahine Hawaii, maloko o ka hale waiho buke o ke aupuni. ma ka hora 1:30 p.m., o ka Poakoulu o keia pule ae, Mei 9; ua makemakeia na lala apau o kela ahahui e hoea ae ma ia manawa, no ke kukakuka ana, i na hana hookopa i ka Elele Lahui Jarrett e huli hoi mai nei me na hoa o ka ahaolelo lahui, e hoea mai ai i ka mahina o Iune.

 

Nuhou Kuwaho

 

BOSTON . Apr. 30-Mamuli o ke koikoi o ka ua i haule mai ua piha na muliwai ma ke komohana akau o Nu Enelani i ka wai, a ke holomoku mai nei lakou. Lehulehu wale na kumano ame na kumulaau nunui i laweia aku e ka ikaika o ka wai; hiolo kekahi mau alahaka a lilo i ka wai a he mau mile loihi o na alahao i laweia aku e ka wai.

 

FREDERICTON , New Brunswick , Apr. 30-O na waikahe ikaika oi aku o ka hoopilikia o ke kupulau i ike mua ole ia mai ka 1887 mai ua lilo i mea hoopilikia mai o a o o keia panalaau i keia la. O ke poho i kohoia ua oi aku maluna o ka $1,000,000 a ke pii mau nei no na hana hoopilikia.

 

SACRAMENTO , May1.-Ua hoohauleia e ka ahaolelo o ka mokuaina o Kaleponi ka hoololi i hoolalaia i ke kumukanawai, e ae ana na eiwa mau hoa o ke kiure ma ka hookolokolo ana i kekahi hewa karaima e hooholo i kekahi olelohooholo.

 

TEGUCIGALPA . Honduras, May 13.-O ka wahine i paaia ai maanei ma ka inoa o Clara Phillips, ka wahine pepehikanaka me ka hamare o Los Angeles, i hoao ai e mahuka ma ka la sabati mailoko aku o ka halepaahao, ma ke kokua ana a kekahi mau haumana kula opio lehulehu. Ua hoopahuaia e na makai ia hana mamuli o ka paa ana he 15 mau haumaha i ka hopuia.

 

KEKAHI HAU HIHIA A KA OIHANA HOOMALU

 

Ehiku poe piliwaiwai i hopuia ma ka po o ka Poakahi nei ma ka Paka Aala ma ka manawa a lakou e kulolou ana e lulu, i haalele i na dala bela o $15 pakahi, a pokeokeo ke aupuni.

O Antone Pachecco i hopuia ai no ka malama ole i ke ola o ka wahine ua hoopaaia aku maloko o ka halepaahao kalana no elua pule, ma ka Poalua nei, ma ke kauoha a ka Lunakanawai Hoomalu Soares.

O Pablo Sariemento i hopuia ai ma ka la 10 o Aperila no ke kalaiwa i ke kaa oto me kona ona ua hoopanee hou ia aku ka hoolohe ana i kona hihia a kekahi wa aku e ka Lunakanawai Soares ma ke kakahiaka Poalua nei. Oiai o Pablo e kalaiwa ana i ke kaa oto ua hookui aku la ke kaa i ka pukapa nui o ka hale hoomalu ma’i, elike me ka hoike a ke Kapena Poaha o ka hoihoi ana ae i ke keena.

Ma ka po o ka Poalua nei i hopuia ai o Lewis Hopper a paaia no kona ninaniauia. I kulike me ka hoike a ka makai nana oia i hpou he kaa oto Ford e ku ana mahai o ke kihi o na alanui Hokele ame Alakea ka i laweia aku eia a hele aku la i ka holokaa me kona mau hoaloha  No Chun Ching ia kaa ana o ka lawe ana.

O ka hihia o Clifford Peilou i hoopiiia ae ai no ka hookui ana aku o kona kaa mahope o ke kaa lawe kini ai a ka puaa ma ka la 22 o Aperila ma ke alanui Moi ma Kalihi, a i make ai ka lio o ke Kepani nona ke kaa e lawe ana i na kini meaai a ka puaa, a no ka eha ana o ia i kiia ai i ka pu, e ka makai, ua laki oia mamuli o ka loaa ana o ka ike i ka Lunakanawai Hoomalu Soares aohe i pili ka hewa iaia. O M. R. Dare nae, ka hoike ma ka aoao o Peilou ka i poka i na dala elua i hoopaiia mai ai o ka aha no ka hoohaahaa i ka aha mamuli o kona wehe ole i kona papale iloko o ka manawa e noho ana ka aha.

 

NA MARE.

 

C. H. Berdhoff ia Elizabeth K. Thurston, Apr. 19.

Ed. H. Palakiko ia Lucy Keola, Apr. 20.

Arehie Baker ia Margaret Chock, Apr. 24

Diego Duldulao ia Lilian Uwaia, Apr. 24

 

NA HANAU.

 

Na F. J. Rodrigues ame Laura Kaai, he kaikamahine, Apr. 15.

Na E. Sing Lang ame Becky Kong he keikikane, Apr. 20.

Na John Peters ame Rose Poai, he keikikane, Apr. 25.

Na Samuel Lono ame Domisilo Keo, he kaikamahine, Apr. 29.

Na Mr. ame Mrs. Henry Akuna, he keikikane, Apr. 30.

 

NA MAKE.

 

Kealohanui Kaopua, ma ke alanui Kukui, Apr. 26.

Harry Apua, ma ka Halema’i o Kalihi, Apr. 27

Louisa Cietoria Copp, ma ka Halema’i Moiwahine, Apr. 27.

John Peters Jr., ma ke alanui Moi Hema, Apr. 27

Alice H. Kaohu, ma ke alanui Kukui, Apr. 28.

Hattie Ah Kai Yuen ma ka Home Leahi, Apr. 29.

Helen Lono, ma ka Halema’i Moiwahine, Apr. 29.

 

Ua makemake ka peresidena o ka Pa Ilina o Puea, Mrs. M. E. Leslie, i ka poe a pau i kuleana ia pa ilina e akoakoa ae ma ka hale hoomaha o ia pa ilina ma ka la nui no ka holomua o ia pa ilina e waihoia aku ana.

 

I kulike me ka kauoha a ka Papa Kahuwaiwai o ka Ekalesia o Kawaiahao o ka poe a pau he kuleana ko lakou i ka pa ilina o Kamoiliili o hele koke ae e hoomaemae i ko @ kau mau pa i piha i ka nahelehele a eha hoi ka maka ke nana aku.

 

KA MAUA LEI ALOHA VICTORIA, UA MAE.

 

Mr. Solomon Hanohano, ka Lunahooponopono o ka hiwahiwa a ka lahui, ka Nupepa Kuokoa, aloha oe:-E oluolu mai kou ahonui ina he wahi rumi kaawale kekahi, e hookipa aku i nei puolo aloha o kuu kaikamahine i haalele mai i keia ola ana, oia hoi o Victoria ka maua mea aloha, i wahi e ike mai ai kona poe makua apau.

Ua haalele mai ka maua kaikamahine i keia ola honua ana; a ua hoi aku oia i kona home puanuanu, a ua pau no hoi kona haulani ana me kona mau makua ame kona mau pokii. Auwe ko maua minamina i ka maua milimili, ko maua leia-i hoi o na makahiki he lehulehu, auwe ke aloha e, ua pau ko maua ike ana i kona helehelena, a ua kaawale no hoi oia mai ka poli aku o kona mau makua, aloha no auwe kuu poina ole ia oe e kuu milimili e!

Ua hanauia o Victoria ma Kalihi-waena i ka makahiki 1915, Feb. 18, a ua piha iaia he ewalu makahiki ame hookahi mahina. Ua haalele mai kuu keialoha Victoria i kona mau maka i ke kakahiaka Poalima, hora eiwa a. m., o ia ka la 17 o Maraki 1923. Aloha wale!

Auwe kuu aloha pau ole i kuu kaikamahine e, ua hele aku oia a ua waiho iho ia makou kona poe makua ame kona poe pokii mahope nei. Auwe kuu lei, kuu milimili e, ua pau kuu lei ana ia oe, a ua pau no hoi ko makou ike ana aku ia oe, auwe kuu lei, kuu lei rose poina ole.

Nui ko’u aloha ia oe e kuu Victoria, aole loa au e poina ana ia oe. Ua piha i kuu kaikamahine he ewalu makahiki me hookahi mahina, a ua hele oia i ke kula ma ke Sister School alanui Papu,. Auwe kuu aloha pau ole ia oe e kuu kaikamahine hoomanawanui e, i ka ilihune ame ka nele, i ka poloki ame ke kaumaha, aloha wale!

Ua aloia na inea o ka manawa i hala, a ua hoomanawanui no hoi kuu kaikamahine.

Auwe kuu wahine puai keiki e, auwe o’u mau pokii e, auwe o’u mau kaikuaana e. Ua neie kakou ua haalele mai o Victoria ia kakou, a ua hele oia i ke alahele hoi hou ole mai.

Aole au i manao, e haalele koke mai ana oe ia maua kou mau makua. Ke hele la oe i ke kula loa, aloha Hawaii ame Maui oni mahope. Auwe kuu minamina i kuu lei rose i wiliia me ka lehua e, ua pau ko maua lei ana ia oe e. Ua lei maua ia oe i ka po ame ke ao, i ke anu ame ke koekoe, i keia manawa ua mae, a ua nalowale. Imi au ia oe ma na paia aala o Puna.

E Lusiana e, kuu hanaumua aloha ole ia’u e, eia au ko oukou kaikunane, ua nele i ka lei a kakou e, e hoi mai kaua e pili, ua pau ua nele au i kuu lei poina ole.

E ka malu kiawe o Kalihi e, kahi a kuu kaikamahine e haulani ai, e paani ai, e ohi kiawe ai, ua pau ko Victoria hele ana ma ia mau wahi. luuluu wale.

Ua nui ko maua hoomanawanui nou e ka maua lei aloha pau ole, aka, ua neleUa auamo maua i ke kaumaha, ka luuluu, ame na ehaeha ame ke aloha pau ole nou e ka maua kaikamahine. E Victoria e, ua pau kou kau hou ana i ke kaa uwila, pau kou ike hou ana i kou mau hoakula ame kau mau kumukula.

E o’u mau makua e, eia au i ka aina malihini, ua nele au, ua haalele mai kuu kaikamahine aloha ia’u, oia o Victoria. E o’u mau makuahonawai, ua pau ko olua ike ana i ka moopuna, ua haalele mai oia ia kakou. E ike iho, ana paha olua ma ka nupepa i ka inoa o ka moopuna. Auwe kakou e! Ua kuiiia ka lei hiwahiwa a maua mai ka poli aku o Mr. ame Mrs. J. K. Kamai Jr.

Auwe o’u mau pokii aloha e, Mr. ame Mrs. K. Lasua, auhea ka punahele a kakou! Ua nalowale ka kakou mea nui, a ua pau ko kakou hoounauna ana iaia, e o’u mau pokii puni keiki e, ua pau ua nele kakou i ke keiki. Auwe oe e Mele e, kuu kaikuahine puni keiki, ua nalowale o Victoria, ua haalele mai oia ia kakou, ua pau ko kakou ike hou ana iaia.

E kuu papa aloha e, ua haalele mai o Victoria ia maua, a ua pau kou ike ana iaia, ua nalowale kona helehelena, ua mae. E kuu mama aloha keiki e, kuu mama i ka makani kaili aloha e, e Peke o, eia au kau keiki ame o’u mau kaikuaana i ka aina malihini, ke auamo nei makou i ka makou puolo kaumaha ame ka luuluu, o ia hoi ka oukou moopuna o Victoria ua haalele mai ia makou kona poe makua, a ua haalele pu hoi ia oukou kona poe kupuna, auwe ka moa hoeha ike.

Auwe kuu kaikuaana aloha pokii, e Ione Johnny e, ua alaia mai na ale hanupanupa e kuu kaikuaana aloha e, me ko kakou manao oie e halawai ana kakou me ka luuluu no ka kakou kaikamahine i haalelo mai i keia ola honua ana e. Ua aloio mai na ale hanupanupa o ka moana e ko makou kaikuaana. i huli mai ia kakou kona poe poku a loaa i ka aina malihini, a puuku like me kona poe pokii a auamo like i ka luuluu no ka makou mea aloha hele loa.

Auwe nohoi o’u poe kaikuahine puni keiki e, nui no hoi ko’u kaumaha ke noonoo ae ia oukou. Ua pau ko kakou hoouna ana ia Victoria i ka halekuai, ua hala ka puulena e, ua laweia e ka makani pakolonahe.

E kuu Victoria e, hoi mai no kaua e pili, eia no ko papa ke uwe mau nei ia oe i na manawa apau. nui ko’u minamina ia oe e kuu lei a @ kuu milimili e. Auwe hoi oe e kuu mea haule ole e!

Ke haawi nei au i ko’u mahalo a nui loa i ka poe i hele mai e ike i kuu kaikamahine, a pela pu no hoi me kona mau hoaloha i hele mai e ike iaia. Ke haawi nei no hoi ko’u mahalo a nui loa i ka makua uhane i kona haawi ana mai i wahi no ke kino lepo o kuu kaikamahine e waiho ai. Ua nui ka poe i kokua mai no ka lawelawe ana i ka pono o kuu kaikamahine Victoria.

Ke haawi pu nei ko’u mahalo a nui loa i ka oluolu nui ame ka lokomaikai o Mr. Solomon Hanohano, ame kona poe keiki hoon@ oloko o kona keena pa’i.

Ke hooki nei au i ka moolelo o kuu kaikamahine i haalele mai @ kona mau makua.

O maua iho no me ka mahalo,

            MR. & MRS. KAMAI, JR.,

                        me ka ohana apau.

 

HOOLOLI I KE KANAWAI WAE MOHO.

 

Mr. Solomon Hanohano, Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha kaua a nui loa:-Me a’u iho la ka hiwahiwa a kaua, ka “Nupepa Kuokoa” o Aperila la 19, 1923. a heluhelu iho ia i kou mau manao naauao maluna o keia kanawai hoi i hookomoia iloko o ka Hale o na Lunamakaainana e Hon. Emil M. Muller, o Hawaii Komohana, e Leololi ana i ke kanawai wae moke.

O kou mau manao maluna o @ kanawai he kukui malamalama @ e hoike ana i na makaainana koho baloka apuni keia teritore, o ke kanawai wae moho e ku nei i @ manawa, he kanawai ia i ikeia kona maikai ame kona kaulike, a ma kekahi aoao hoi, e hoike ana i @ makaainana koho baloka ame @ hoa kaukanawai, aole e haawo i ke  lakou mau kakoo ana i keia kana wai hou e hoololi ana i ke kanawai wae moho.

O ka mea kahaha loa i kau uhane o ia keia, ke kakali ana o ke ia hoaloha o’u Hon. Emil Muller, kuu hoapaahana iloko o ka @ olelo o ka makahiki 1917, oiai au he kauwa ia kau mai Hawaii @ na aku, a kokoke pau ka ahaolelo alaila hookomo aku la i keia kanawai, ano nui ina e hooholoia @ e keia ahaolelo, a kakauinoaia e ka kiaaina, e kaili-ku hou ana i @ mana o ke kanaka i ka wae @ ka lakou mau moho i makemake ai, a haawi aku i ka ahaolelo. i ka poe kakaikahi, e wae i na moho @ na kulana like ole o ke Teritore, ame na kalana like ole.

Ma ke kanawai wae moho e ho nei i keia manawa, aia keia mana wae moho, iloko o ka poholima o ka mea i loaa ka mana k@ ka haahaa a i ke kiekie. ka po ilihune a i ka poe waiwai. aku ma keia kanawai a Hon. Muller. na ka ahaelele e wae i na mo@ na ka poe kakaikahi.

Ina ua maikai ke kanawai@ moho e ku nei, a aole he mau @ i ikeia, aole no hoi he mau @ pala noi i waihoia aku imua o ka ahaolelo, e hoololi i keia kanawai wae moho, alaila, heaha iho la ko manaonui o keia hoa hanohano@ ka hale i ka hookomo ana i @ bila kanawai! Aia no he @ nui mahope o keia hoa hanohano o ka hal@ kona mau hoaloha, o lakou @ no ka i ike, aka ua hiki ia @ na makaainana e nana aku nei @ lakou ke akioma iho i ka manao@

Ma ka inoa o ke kaulike ma@ inoa o na makaainana koho baloka o keia teritore, mawaho ae o ia o ka poe e kakoo ikaika nei i keia kanawai hou a Hon. Emil M. Muller ke noi haahaa aku nei au i na @ kaukanawai o na hale elua. Mawaho ae o Hon. Emil M. Muller, aole e kakoo i keia kanawai. aka me ka nahenahe ame ka malie. waiho malie iaia maluna o ka pakaukau no ka manawa mau loa.

Me ka haahaa,

            BERNARD H. KELEKOLIO.

Hilo , Hawaii , Aperila 24, 1923.

 

Ma ka hora 1 o ka auinala Poalua noi i pauaho mai ai o Mrs. Kauhi Kealoha i kela ola ana mahope o ka hoomailo ana a ka ma’@ iaia @ ua makahiki lehulehu ae nei i hala.