Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 18, 3 May 1923 — KA LOPE HAINA OIHANA UWIWAIU. [ARTICLE]

KA LOPE HAINA OIHANA UWIWAIU.

Eia mauka ilio o ka Paka Kapiolani, ma Waikiki ae ,nei ; he mau eka aina i "kanuia' i' na niauu like ole, a i hoolimalimaia no 20 makahiki, no na dala nunui hewahewa o $1,500 o ka makahiki. He 15 elea ka nui o keia wahi, a ua paa pono i na hale uwiwaiu ame na mala mahi mauu. Ko nana iho ke kanaka i keia mau dala o uleuia nei no ka hoolimalima ana i kekahi mau eka lie 15 wale no, ,e komo iho ana paha ka liaohao iloko ona, no ka mea ua nui maoli keia mau dala, a ua'ūuku maoli na eka aina no keia mau dala. Aka, eia nae mahma o keia mau eka a malalo o keia mau hale ke malamaia nei he 43 mau pipi waiu, a mai keia mau pipi mai ke uwiia nei he mau galani Avaiu mawaena o 700 ame 800 i kela ame keia la. A i ka laweia ana ae o na hoolilo ame ka uku ana i ka ukupaneo o na dala i hooliloia no na pipi, ua loaa i ka mea nona keia wahi uwiwaiu, he puka mahuahua o $400 o ka mahina. Aka iloko o keia mau hoolilo ke ukuia nei na kanaka uwi he $95 o ka mahina, me ka loaa pu o ko laua wahi e moe ai. Ke ukuia nei i.lse poo pana.je" hoohana nei ka uku o $125 o ka mahina. Mawaho ae o keia mau kanaka 3 aia hou no he 4 kanaka no ka

hoomaemae , ana i napipi ame ka mahi ana i ka aina, ame ke oki ana i ka mauu, ame ka hanai ana. O ka mea nui ma keia wahi, oia no oia no ka ike ana aku i na pipi waiu e uwiia mai ana a e loaa ana he 43 kuaka mai ka pipi hookahi mai. Ke hooliloia nei ka waiu a leeia keonimana no 10% keneka 0 ke kuaka liookahi. A o ka ike ana, ame ka hoomaopopo ana ina he 10 pipi waiu a ke kanaka hookahi, a nana ponoi ,e nialama a e hanai kan-a mau pipi,. s ua hiki ke ikeia iho, e eini mai ana iia eka a i ka 6 a 9 palia, a me keia mau pipi ina he koko maikai, e hiki ana 0 loaa iaia he 250 kuaka o ka la hookahi. A ina lie 10% keneka ka mea e loaa ana no ke kuaka hookahi, ua liiki ia kakou e ike mai e loaa anā i kela kanaka he $26.25 1 ka la hookahi, me ka uuku loa o na lioolilo. •. Eia ma Molokai ke ha.'iwiia mai nei he 24 eka no ke kanaka hookahi. Iloko o keia mau eka, ua hiki e loaa lie 6 a he 8 eka hiki ke hooulu i ka mauu alafafa a i ole niauu elepani paha, Mc k<jia mau mauu ua hiki loa i ke kanaka ke malama he 15 pipi waiu, a ina he mau pipi koko maikai e loaa ana iaia he 30. a oi aku o ka la. O ke aha la ka mea a ke kanaka e makemake aku ai, i oi aku mamua o keia. Ua oi aku na loaa mamua o na loaa e ikeia nei e kakou ma ke Taona nei. A o ke alanui nui ia o ka pomaikai. 0 ka loaa o na pipi koko maikai ka ninau nui, a ina no ke kanaka e lawe mai ana i elua mau pipi ano, ma kahi paha o $300 o ka pipi hookahi, mahope o kekahi mau makahiki pokole wale 'no" e loaa ana ka pomaikai i keia kanaka,.no: ka; mea e hanau mai ana keia mau pipi 1 kela ame keia makahiki, a e loaa ana kau mau pipi waiu nau ponōi iho. A o ka oi aku, e loaa ana ia oe keia mau pipi i na makahiki apau. E ulti mai ana ia oiai oe e hiamoe an3, a e pii mau ae ana ko lakou mau waiwaiio i kela ame keia piha waha mauu e aiia ana

e lakou i kela ame keia ai ana. Aole he alanui oi ae o ka pomaikai mai i ke kanaka, mamua o keia oihana o ka uwiwaiu. I ka loaa ana o kau waiu, ua liiki loa e hoomaopopo iho ke kanaka eia kekahi ai maikai loa na kona ohana, a i ka ulu ana ae o na pipi, ua loaa hou kau mau dala mai ko lakou mau kino mai. I ka hoea ana aku o kau n?au pipi i ka palena o kou aina, ua hiki mai ka manavra c hoolilo aku ai i kau mau pipi i ano lualiine, a ma na pipi opio- j pio wale no. Ua ikeia e ka poe' imi i keia mau mea, o ka loaa ana 0 ka pipi i na makalūki wale no o hookahi me hapa, ka manawa niaikai loa e hoopihaia, a mamua o ka hoea ana aku o kau pipi wahine 1 ka elua makahiki me hapa, ua hoomaka no oe ika uwi ana. A o na keiki e loaa mai ana i keia mau makahiki opiopio loa o ka makuahine, oia na pipi nunui loa o ke kino ke ulu ae. O keia paha ka mea oi loa aku o ka hoopomaikai, no ka mea aole oe e kali ana no kekahi mau makahiki loihi loa, mamua o kou ohi ana i na pomaikai mai kau mau pipi mai. Eia ka waiu ke pii mai nei ke kumukuai, a ke nui mai nei no hoi ka poe makemake i keia mea. Ke haiki mai nei na wahi e loaa ai keia mau aina, a i na la pokole wale no e ike aku ana kakou, e hoounaia mai ana ka hapanui o ka waiu mai na mokupuni mawaho aku nei o kakou. Ma ka nana ana iho a ke kanaka, ua emi maoli keia kumukuai e hooliloia nei ka waiu i na. hale kuai waiu o kakou. 0 ia hoi, ina he 10% keneka wale no e loaa i ka mea uwi waiu, a he 18 keneka e kuaiia mai nei, ua oi aku paha ka pono hau no e lawe kau waiu e kurti aku. Aka, ua ike k-a'pōe"mvi waiu, aole lie nui ae o na pomaikai, no ka mea, ua hoololi hou aku oe no ka lawe liele ana e leuai aku, a i leekahi manawa, ua hookaa ole mai ka mea lawe waiu. Nolaila i ka loaa ana ia oe o keia mau keneka, ua oi aku ia. No keia kumu, ke loaa walo nei no i ka mea waiu, na keneka he 10Ms i h.oikeia ae nei. Me ka hoomanawanui e loaa ai i ke kanaka mahiai na pomaikui oi ae. Aka, me keia mau hoike e loaa mau mai nei ia kaleou, ua hiki loa ia kakou e hoomaopopo iho, aia io no i keia mau aina o Molokai, e loaa ai ia kakou ka noho kuokoa ana, ame ka hiki ana ia kakou e imi hou aku i ka hoopulapulaia ana o ko kakou lahui. 0 na oihana mahi ame hanai holoholona, he mau oihana maalahi loa, a e hiki ana i ke kanaka ke ike a ke 'hoohana aku me ka nui ole o na hoolilo. O lea nui o kou ohana kekahi men nana e kokua mai'ia oe ma keia mau oihana. Aole no hoi keia mau oihana e koi mai ana ia,.oc e hana i. na hora apau o ka . Ja, aka, h« mau hora lielu wale no o ka la. O ka hapanui iho o ka la ua hiki ia oe e hana i kekahi mau mea okoa aku.

O ke kanaka ohana nui īaia e uoho ana ma ke kaona nei, aole he wahi liana loaa i kana mau keiki, koe wale no paha kahi kuai nupepa ame kahi palaki kamaa. Aka, aole pela ma na kuaaina. Ua hiki i kela mau keiki, ina e aoia ana, e haaia i 'na hana like ole mamua o ka liele ana i ke kulā. A i kona hoi ana mai, ua hilei hou no e loaa kekahi mau hana no ka pono o ka ohana. Aka, ma lee kaona nei, o ke kolohe ka mea loaa i na keiki a na ohana nunui. A i ka lielu ana iho i na pomaikai o ka makahiki e ohi ana ke kanaka i ka nele ame na pilikia l\e nui wale. Ua oi aku no lioi ka loaa ana o na leeiki i ka nia'i, ia lakou e noho ana ma ke kāona nei, mamua o ka noho ana ma ke kuaaina. E hiki ana ia oe e ka īnakuakane, a ia oe e ka makuahincy e ike iho i keia mau pomaikai lie lehulehu, ina olua e makemake i 0 ana e loaa kekahi mau kokua 0 keia noho ana. O ka ike mahiai e loaa ana i ke kanaka, e loaa pu ana ia i kana mau keiki ina oia he kanaka i ake e alakai aku i kana mau keiki e loaa keia mau pomaikai no kona noho ana aku. Eia kakou ke hoohaikiia mai nei ma na wahi apau a kakou e makemake ai e loaa kahi hana. A ke emi mai nei keia loaa ana o ka bana i ka kakou mau keiki, mamuli o ka piha o ka aina 1 na kaaka o ko naaina e. O na keiki a kakou e hemo mai nei mai na kula mai, lee hoaa mai nei no ka loaa ole o ka hana. A e oi aku- ana keiff"pilikia ma keia muā koke iho o kakou. Ua ike kakou i ka nani ame ka māikai o ko' kakou nei aina. Mai manao iho nae kakou, a o kakou wale no keia e ike nei i keia mea. Ke hele mai nei na kanaka like ole, a ke hoi nei me na manao e hoi hou mai a e noho loa i Ha* waii nei. Ke hanau mai nei na keiki a ia poe, a ke ulu ae nei, a ke komo mai nei ma na kulana a kakou i manao ai na ka kakou mau keiki. He mau makahiki wale no,

a e ike ana kakou i ka paakiki ( ka loaa ana o ka liana. Ano ka manawa e leha ae na maka, a e lalau i na mea e ola ai.