Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 18, 3 May 1923 — PILI KA HEWA I KA MEA PEPEHIKANAKA. [ARTICLE]

PILI KA HEWA I KA MEA PEPEHIKANAKA.

Ma ka noho ana o ka aha- kiure kiekie Teritore e ninaninau pouo i ka 'hihia o Juan Salsedo, he luna Pilipino no' ka mahiko o Kahuku, a o ka mea hoi nana i ki a make ia T. Soto, lie hoalahui no nona, ua loaa ka ike i ka papa kiurc no ka pili o ka hewa ia Juan Salsedo, a ua hoopii hoahewaia ;ie oia imua o ka aha kaapuni a Lunakanawai Eay 0 'Brien ma ka Poalima aku la i hala, no ka hewa pepehikauaka ma ke degerc ekahi. I ka loaa ana ae o ka hoopii hoahewa a ke kiure kiekie ua hoopuka koke ae ka aha i kekahi palapala liopu no Juan Salsedo. no kona hopuia, a ua hookuu liou ia aku nae o Salscdo mamuli o kona bona ana $5000. - Ma ka mooifelo e pili ana i keia ki pu he aha lealea' ka i malamaia maloko o ka hale o Juau Salscclo īini Kahuku ma ka po o ka la S o Aperila i hala akU nei, he . papa ahaaina me hulahula ka i haawiia ma ia po. Maloleo o kela hale ma ia po he lehulehu na kaikamahine huapalu Pilipino i akoakoa ae, aka nae, iwaena 0" ia : mau kaikamahiiie Pilipino apau hookahi o lakou i 'oi aku ke onaona o na maka, ka nohea no lioi o kona helehelena* .oia ke kaikamahine poiioi a Sals9do. : Ma ka oleloia ,ua liko kona me kona mau kahiko me ho moiwahine la, a lie ui maoli no ka kona helelielena i paumi ia .iho .i ko na;kaikamahihe e ae. E aneane aku ana i na hora kuliu 0 kela po, ol'ka hora 11 ia, lioea aku ana o T. Soto me kahi hoaloha ona, elike me na oleloike a ka poe 1 ikemaka o ka hoike ana ae imua. o ke kiure kieleie terotore. Ia komo .ana -mai a S.oto ilpkd o. hale, a oiai ka poe e hulahula ana ia manawa ua kii aku la o Soto i ke kaikamahine a Salsedo i pakana nona ,e hulahula 'ai, a piai laua e hooi}ehclo' ,°āia' mau mallina' "o Soto' ko teklsēdo mau maka kahi i haka mau mai ai, a e hakilo mau mai ana o Salsedo ia laua i na mana-wa apau a laua e hulahula ana me ka manao inaina iloko ona. Ua liu >vale ia hulaliula ana a Soto me kona hoa a hele aku la o Salsedo a liopu ino aku Ia i na poohiwi o Soto a kulakulai aku la iaia me ke kipaleu pu ana e hookaawale mai ka hale aku elike me na oleloike a na hoilee o ka lioakaka ana ae imua o ke kiure. Mahope wale iho ka ua mihi hou 0 Salsedo no ia hana ana ana, nolaila ua kahea hou aku la ia Sotb e komo hou mai iloko o ka hale a e hulahula hou, a oiai o ko Soto makemake no ia ia manawa o ka pa aku o kahea a ka haku hale, ua komo hou mai. la oia iloko, a ia manawa i kauoha aku ai o Salsedo iaia e hele e kuai i rāina no na. mea apau maloko o ka hale ia- manawa, i mea hoike ua hoaloha hou laua. "Ua leaulua o Soto no ia kauoha e hele oia e kuai rama, me kona olelo pu mai ka aohe ana dala. "Ua hiki ia oe ke hookaa aku ia rama. niiihope/.' . wa.hi .ka a .Splsedo.o ka ,pane ana aku,. elike ,me ka olelo a na hoike. No keia pane a ka haku hale o ko Soto oili aku la no ka ia a hoi mai ana me ka rama, a 'hoomaka ka. iiiit ana o na mea apau. Ia nlanawU i koi mai' ai o Salsedo ia Soto e hoihoi aku 1 kana dala o ka lilo ana i ka rama, a o ka Soto pane iaia e hoomanao he aelike ka laua i hana ai mahope e hookaa aku ai ia (lala. Ma ka olelo a na hoike imua o ke kiuro' ua piha loa o Salsed'o i ka huliu ia manawa, a hoomaka kona T :ulakulai ana ia Soto me. kp kipaku pu e lielo no ka lua o ka maliawa. Ia Soto .ka i hoemakaai e haalele iho i ka hale, ua hou aku la o Salsedo iaia, elike me ka hoakaka a kekahi o na hoike; ua hoi io mai o Soto iloko o ka hale. o ia no ka manawa a Salsedo i ki aku ai i ka pu a i lilo ai i kumu make nona. He mau keiki ka Salsedo ehiku ko lakou nui. Na ka hope loio kulanakaiihale ame i wailio ae i ka hiliiq o Saisedo imua o. ke kiure. . Ua ninauia aku nei na Hui Halakahiki . nunui o kakou, ina paha lakou e īae mai ana e hoaie dala i na kanaka kanu halakahiki. Aoie ( no keia he mea ano nui, no ka mea ua lawa no ke kanaka e hoi aku ana ma Molokai ■ i kana niau dala ma ka aoao o ke Komisina. He j komo Ivale ana aku no ia iloko o ka j pilikia ke.lawe mai. i na dala a.iaj 'poe.. I