Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 20, 17 May 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

aku Ia no hoi e nele ka nui 9 na kanaka o ka au i ai ma Nu loka, maiia he poe wa- .. kekahi, nana j leou puuwai?" •. . 1:1 ake ano hoopaani. x v i'o ka poe a'u i kamaaina ai ma 'kela kulanakauhale>, s t kakaikahi loa na wahine, i komohia na manao ma.k o'u no lakou/' wahi a ke kauka opio, me ka minp- . .. :::ai i kona kaikuahine. .e kena. oka olelo e kan>ajliQ mai ail Alaila kau - £ :.a ahiahi, i halawai nui ole ai oe me na wahine , aiianakauhale?" i 3 c;,ha auanei, he hookahi no a'u hana nui o na ahiahi, o< ..• , J-.elu, ka hoomaamaa no hoi i |ca'u oihana ame ke puhi-: eu no ua haalele oe i kena mau hana waiwai ole, lie, k.ih'Ki ae nei i hala—heaha ka waiwai o ke puhipaka g,u e : it.au nei i kela mea hoolena njho?" k- loa nei au, no kou manao ana e r . waiwai ole ka heluhelu ame ka hoomaamaa ana 1 ka* kauka. Elike loihi o ko'u ola ana, pela flo auanei| : anau ana aku i kela mjau hana ahiki i kuu make ana/'i ; i ioli loa kou i§au ano e Kamaki, mai kela mau ou : L - ; amaaina, mamua, he nui kau mau olelo hoakaaka v a:ra mai. i keia hoi ana mai la ou, o ka nohio haka-nui * ; 'c rr.ai no kau. Pehea aole anei ou mau hoaloha pilipaai ;, . i kela wa|ii? E kamailio mai pe ike ano o kou nohoi n.a N'u Ioka!" • 0 mau hoaloha lehulehu ko'u maloko o kela ; -k. me he mea la nae, he hookahi o'u hoalolia pilipaa loa, V. aka kahakii opio, nona ka inoa o Ejiioka Hakoka." no ka hoi e!" i hooh.o ae ai o Lola, nia. ke ano hiki- ; L ~ai oia e noho ana ma ka aoao o kekahi me ki . 'ielole ana i kekahi buke. ,V:e oe e ka mea heluhelu e ha'oha'o ana i ke kumu o kela ; ! i loaa aku ia Lola, mamuli no ia o kona lohe ana mai; * ; . •: a o Elioka Hakoka, ke opio ikahakii ana i aloha; Heaha ia au i auwe mai la?"»4 huli aku ai o Akeneki e : f: 1: ia Lola. ! Ileaha mai auanei kau, ua nahae ae la keia aoap o ka bu-' .: e ka hoikeike ana mai o Lola i ka aoao i nahae. : He keu no )a he mea ano nui kjtu o ka auwe ana mai nei,"; v. āhi a Akpneki me ka akaaka ana ae, eia nae ke ike la oia, i ka hele maoli o na papalina o Lola a pii ka ula, me ka huli hou ± . ae i kona kaikunane, a hoomau aku la no i kana hopniele ;Ie ano inoa kamaaina no kela o Elioka Hakoka. P.ehea, ; ; e a: o o kela hoaloha ou, e oluolu hoi oe e hoakaka mai i :";ea e pili ana nona?" | Xo keia hooniele loa aku o Akeneki imua o kona kaikunane; ;. iii ana no Elioka Hakoka, hele mai la ko Lola manao aki:iiilikii maoli, ke naka wale la no kona kjnp me ka haalulu,; e nae mamuli wale no o kona hoolālau ana ika lolelole i' a ao o kela buke, pela iho la i hiki ai { kona mau k ama-f ::na ke ike mai, i kona hele maoli a ano-e loa. * ! Aole no he mau mea ano nui a'u e hoakaka aku ai imua ou,' e pili ana no keia hoaloha o'u, koe wale no keia, he kanaka ; :hhune oia, he kilakila nae kon.a kul?p?i njie he njoi la, e hoo- 1 ikaika ana hoi ma kana hana, i wahi e loaa ai ikia ke kaulana."

"Pehea, he kanaka u'i no nae paha oia ea?" Ina he manao kekahi iloko ou e kuu kaikuahine e lilo mai oia i kokoolua nou, no keia ola ana, ua pohowale ia mau ma- •. aelana, no ka mea ua lilo kahiko kona puuwaK i kekahi mea ■ ku?. aku, he manawa loihi ae nei i hala," alaila minoaka iho ia Kauka Vana Dona. t "Aole au hopohopo ana, no ko'u manao, e hoohihi aku ana f.u : kou hoaloha," wahi a Akeneki, me ka puapua'i ana ae o ohelohelo ma kona mau papalina, no ka .mea he pule aku no mamua, i noi mai ai o Konela Akiholo iaia e lilo ak-i i wahine nana, a ua aeia aku ia leo noi, aole i loaa he ma- : a .va no ke kaikuahine kku ai imua o ke kaikunane no kona heopalauia ana, a o ke kumu ia o ka maopopo mua ole ia Kauka Vana Dona, a kuhihewa oia, he makemake ko Akeneki ia -:!i""-ka Hakoka. 'wai ka wahine opio nana i kaili aku i ka puuwai o kp hr«£;oha?" i hoomau hou aku ai no o Akeneki i ke kamailio "He wahine oia, i kamaaina mua ia oe? Ua like no : cī kona kulana ilihune, me ke kilakila pu, me ko ua hoaloha "A-.-le e hiki ia'u ke pane aku i kau mau ninau i hookāhi a'u ninau e pane->ai i ka manawa. No kela lede opio "an?. i kai!i aku i ka puuwai o Elioka Hakoka, aole au i ike mamua, aka ma ka'u mau mea i lohe mai ai nona, oia ke.-eahi o na wahine opio waiwai." - fhca, ua maopopo no nae paha i kela lede, ua haulehia - ' ualoha i ke aloha iaia ea?" * - ka mea apiki paha ia, -&ole kuu hoaloha, i hoike iki aku o ka lede opio i ka meahuna o kana puuwai, o ke kumu, hia oia e hoike aku ana, ua haulehia pia i ke aloha i kela lede, uia n:a kona kulana ilihune, e manaoia mai ana, mamuli ° ka waiwai, i ake aku ai oia, e lilo mai ka lede opio i wahine nana." "Owai ka inoa o kela lede opio?" 0 Lola Perekona kona inoa, a oia ka kekahi o na wahine huapala, elike me na mea i hoikeia mai ia'u nona." •% I ka lohe pono ana LoJa i keia mau oJelp hope i ka:~a aoia ae e ke kauka opio, me he mea la, ma kana nana iho, aneane e hiki hou ole i koĀ puuwai ke pana. Hoko o na manawa apau ana e noho ana malalo o ka 0 kona makuakane hanauna, imua o Mrs. Wadona, e kuhih«r a mau ana oia, o Alika ka Elioka Hakoka i aloha aku ai, oiai oia ponoi no kana i ike iho ai, i kona aleha me k& hoohihi la Mr. Hakoka. K0 Elioka mau ano apau, ma kana mau hana no hoi, aole mau hoohewahewa ana aku, no ka pipilipaa o,ka manao u kanaka opio no Alika, oiai e pili mau ana lauaNi kela keia manawa, a ua hana okoa ua o Elioka, i kekahi kii 0 - »jika; eia nae, mahope mai o kela make ana aku o Alika, no ua kanaka opio nei a mihimihi mai ia Lola, o kela «na nae, ma ka Lola koho wale iho no, mamuli paha ia o ka e īi'ai o ua kanaka opio nei, i kona kulana kaumaha, pela i Ga ° nia i a i e hoomama, i ko ia nei mau ano kaumaha a ehaeha kona hoahanau i make. - amuli nae o ka lohe ppno ana aku i na hoakaka a ke kaiimua o kona kaikuahine, i ke kumu oiaio, o ka hunae ana o Elioka, aole he hoike mai iaia nei i kona haulehia ana i ke aloha, o kapaia mai auanei oia,.i ke ake aku i ka wai-

wai ame kahanohano, akahi no a loaa moli aku ka ike ia 'Lola,; o ke kumu ka. ia, i hoike ole mai ai o Elioka i kekahi hoailona,; no kona lilo ana i luahi »na ke -aioha. Ke naka la o Lola me ka haalulu, ua hele ;hoi oip. a piha me ke pihoihoi, aole wale no, maipuli o ka maopopo ana iaia/ ua haulehia o Elioka Hakoka i ke aloha iaia, aka mamuli kekahi o na manao hopohopo, no ka jjcei.a^.Te,.kpna mauhppioha, oia ka wahine.opio a Elioka i alōna ai, a tja ]bo{o hoi oia mai ke alo mai o kona makuahine "Eia ihea kela wahine opio kahi i noho ai ? Pehea i hoeai ole mai ka hookoia ana o ka.iini o ko hoaloha?." ; "He nipolelo iloihi, pa mea i pili i kela w.ahine opio, .a he na,ni hqi ia, ke niele loa mai nei oe i na.mea € pilijana iai{a, no-| laila e hoike aku ana au i kekahi mahele o kona moolel(x, elik6 me ia i niaopopo i ka lehulehu; a e ike ro<ti ana no oe«,kuuj 'kaikuahine, he moolelo'ia i piha me l£e kaumaha ame ka po-j hihihi. i "He mau mahina ae noi i hala, e noho ana he mau kajka-j mahine opio, he mau hoahanau, maloko o ke kulanakauhale ci Nu loka. He mau waiwai laua a elua, mamuli o ka hooi}i ana mai o ko laua makuakane hanauna, i kona| ! mau waiwai maluna iho o laua, mamua o kona make ana. loko o ,kana palapala kauoha hooilina, ua hookompia kekahi mau olelo, ina no ka make mua o kekahi o kela mau • «aika-; alaila e holo aku no na waiwai apau, ikameao laua e| ola ana. ? "iloko aku nei o ka manawa mua o ka hooilo, ua'loaa iho! la ka mea opiopio loa o u?i mau kaikamahine nei i kekahi ma'i ikaika, a iloko o hookahi wale no pule r ua aku la oiaj 0 ,ka inpa o keia ,kaikamahine, oia o jA/|ika Wadona; ij, kuiifce ai me ka manao o ka palapala hooilina aleo laua ma{ 'kllakane hanauna, i holo la na wartoai ap&u kaikamahine e ola ana, oia ,ka -opio, i haulehia >ai d Eliokft i ke aloha nona. I "Ma' kamanawa nae e ma'i ana p AHka a ka! r\ui n\akee, me ke aloha o ka hoahanau, ka mea e ola nya.i nei, ua alaia ka po ame ke ao eia, no'ka niakaala. ana i me ,ka uuku loa o kana mau meaai e ai ai, no la kumu, iho o ka make ana aku o ka hpahanau, ua loohia iho la oia i kekahi ma'i ikaika, eia ua oia piai pilikia mai, a i kaloaa ana iaia o ka 'ikaika kuipono, a oiai hoi 1 kaawale aku ai o Eliok;a no kekahi wajhi m.amao, ua nal°> v ale honua iho la oia mai kona home aku, a aole he mea i lohe hou ia nona, ahiki i ko'u haalele ana aku ia Nu loka. "Mahope iho o ka nalow.ale ana o ka wajiine opio, me ka maopopo ole o kona wahi i hele aku ai, ua oili ae la kekahi mea ano nui, ma o Mrs. Wadona la, ka makuahine hanauna, nana i ma&ma i na kaikamahine opio, mai ko Jaua mau la mai, no : ka make ana o Alika Wadona, pohihihi loa. "JJa manao maoli no ke nana e ana i kela kaikaniahine, a o ka manao hookahi no \\o\ ia p na mea apau, e poJjala ae ana kela kaikamahine mai kela rna'i mai, o ka mea kupaianaha loa nae, ma kekahi la, oiai oia ( e ana maluna o kona wahimoe, imua o ke alo ,o kjQna hoahapau, ua make iho la oia me ka hikiwawe loa. "Ma ka hoike a ke kauka ,no ke kumu o kiela māke ,ana, mamamuli no ia o ka ma'i puuwai, iiae, mamuli .0 ,ka 'loaa ana ia Mrs. Wadona he omole o ka laaumake ?māhQpe m.ai iloko o ka lehu o- ke kapuahi hoopumehana. me kekahi kiaha aniani .uu,k;u, me na kulu o ka laaumake £lokdfua manao loa kela wahine, i hana ia o Alika Wadona, i ka laaumakk, p ke kumu ia p kpna make ana, aole hoi» elike me ka hoike a ke kauka. "JJa hunaj[cele 109. oia i kel.a meahuna ana i ike ai no kekahi mianawa, mamuli o kona hopohopo, o kau aku na ahewa ana' maluna o kekahi o kona ohana, aka nae i ka manawa i nalowale honua aku ai o Miss Perekona mai kona home aku, akahi ; no a h.ooiaipia ka manao o kela wahine, no ka mea nana i thaawi i ka laauma.ke, ia manawa oia i ho.ike ae ai i ke ake.a>.i kana mau mea o ka loaa ana.

"No ka hoopoJkole ana mai i kekahi moolelo loihi, he hookahi manao iloko o ka lehjjlehu e ku nei i keja wa, o ia no ka hoao ana o ka hoahanau e ola nei ma ,na ano .ap.au e make kona kokoolua, i holo mai ai na waiwai apau maluna ona, oiai wahi a Mrs. Wadona, aole ka he maikai a kuikahi o .ka noho ana 0 kela mau elua." "Pehea, ua manaoio anei o Elioka no ka pili © -kela wahine opio i ka hewa?" "Aole; aka ua manaoio mau oia, aole loa i kau aku kiekahi kikohukohu o na' hoohuoi ana maluna 9 ka wahine opio, no kela karaima." "Alaila pehea iho la e lilo ai kela waiwai, i mea hoopomaikai aku i ka wahine opio, mamuji o kona hojo mahuka ana a nalowale mai kona home aku?" "Aole he pilikia iki o kela waiwai, aia no ia malalo o ka malu o kona loio; a oka manao oka lehulehu, ua loaa akau ka ike i kela wahine opio, no ka maopopo ana o kana meahuna ia Mrs. Wadona, nolaila ua holo mahuka i&ku oia, i wahi nona e pakele ai, mai ka paa ana aku i ka hopuia. "Ma kekahi ano ke nana aku, ua lilo ka holo ana o kela wahine opio, i kumu e hooiaioia ai na manao hoohuoi o ka lehulehu, no kona pili i ka hewa felike me ka Mrs. Wadona, i hookau aku ai i na ahewa ana maluna ona; aka nae ua waihoia aku ka hana iloko o ka lima o na kanaka o ke aupuni, a eia na makaikiu mahope o ka meheu o kela wahine opio ke hookolo mai nei. "I ka huli hoi ana ae o Elioka Hakoka, a ike, ua nalowale ka wahine opio ana i aloha ai, ua lilo ia i mea hookaumaha loa aku i kona noonoo, a ua piha pu hoi oia i ka hoonaukiuki; no na hana hoopilikia a kona makuahine hanauna maluna o ka wahine opio, ka wahine ana i manaoio mau ai i na manawa apau, aole loa i pili aku kekahi hewa iaia. Ku ino ae la o ICauka Vana Dona iluna, iaia i ike mai ai 1 ka hehee ana iho o Lola, a waiho ana iluna o ka papahele. He oiaio, ua hoao aku o Lola e hoolohe l naolelo a ke kauka e hoakaka la imua o kona kaikuahine, me ka hoomanawanui, ahiki hou oie iho iaia ke hookuoo, o kona hehee iho la no ia M me ka malie loa, elike me ia a Kauka Vana Dona o ka ike ana MOKUNA XVI. ' Me na lima o ke kanaka ikaika, ilalau iho ai o Kauka Vana Dona, a hapai ae la ia Lola iluna, me ka lawe ana mai, a hoomoe aku la maluna o kekahi ko-ki, oiai hoi o Akeneki i hookani aku ai i ka bele kahea, i kekahi o na kauwa lawelawe, me kona holo koke ana mai, a kukuli iho la ma ka aoao o Lola, me ka hele a piha me ka pihoihoi ame ka hopohopo no kona hoaloha. "Aole no au e kala i hoomaopopo ai i ka haikea o kona lehelena, a he o ia mau no ia ano maluna ona, ma keia ahiahi, me he mea la, ua oi loa aku kona hooikaika ma kana mau hana, me ka loaa ole o ka manawa hoomaha, pela i hoea mai ai keia haawina maluna ona," i kamailio ae ai o Akeneki, me ka hamohamo ana aku ma ka lae o Lolā. Aole nae i loihi kela waiho maule ana o Lola„ no ka mea mahope iho o ka haawi ana aku o Kauka Vana Dona, i kekahi laau, no ka hoihoi hou ana mai i kona noonoo maikai, ua pohala ae la oia, me ka noho ana ae iluna, a kamailio mai la i kekahi mau olelo, ma ke ano me he wahi'mea liilii la kela pilikia i kau aku maluna ona. (Aole i pau)