Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 20, 17 May 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

"Aole au i manao he manao hewa kekahi iloko o kela kanaka opio no ka mea, he keonimana oiaio oia i ka'u nana aku, raalia paha, aia no he manao kuko iloko ona, aka nae, o kona hoao ana e hana i ka hewa i kela kaikamahine me ka ae ole 0 ka mca i kuleana ia kaikamahine, aole oia e hana iki ana i kdcahi mea o ia ano," i pane aku ai o Mr. Naita. "I ka nana aku he kanaka Pelekane opio kela i hoonaauao maikai ia, he kulana keonimana kona, aole ona mau ano ino a mau hana ino paha mamua o kona hui ana me Veki. O kekahi mea mahalo a'u i kela kanaka opio aole ona puhi paka, oiai nae, hc hana maa mau ia i na kanaka opio o keia mau la, e ike mau aku ana oe e kau mai ana ka ipupaka i ka waha a i ole ke kika a kikalika, i kela kanaka opio nae, aole au i ike iki ia mau ano ino, no ka mea ma ia mau ano hana maikai ole no e ike aku ai oe i ke ano o ke kanaka." "Pela no, aka, āole kaua i maopopo iki i kekahi mea e pili ana nona ame kona ohana; eia hou, aole kaua i maopopo mai hea mai Ia o Enelani oia o ka holo ana mai, a no ia mau kumu pohihihi ma kona aoao, e hoike aku no au ia oe aohe o'u hilinai i kela kanaka opio/' i hookikina loa mai ai ke kamailio ana a ke kaikuahine. "Pela pu no me a'u, aole au i maopopo i kona ano mamua, aole no hoi i ka aina maloko o Enelani, kahi ana o ka holo ana mai, hookahi wale no mea i maopopo ia'u i keia manawa he kanaka opio Pelekane oia, no ka mea aole no au i ninau iki aku iaia mai hea la oia i holo mai ai, o ke kumu no aohe ano ohiohi wale mai o kela kanaka ma ke kamailio ana, oki loa aku hoi kona hoakaka ana mai i kahi o kona home i ku ai ame kona ohana, aka nae, e niele aku ana au iaia i kekahi manawa 1 mea e maopopo ai ia'u kona moolelo," wahi a ke kaikunane o ka pane ana mai. "Aka nae, e Stella (o ka inoa keia o ke kaikuahine) ina na'u ponoi o Veki, ua maopopo no ia oe i nei manawa ua aloha au i kela kaikamahine me he mea la na'u ponoi, manao au aole kumu iki ma ko'u aoao e hoohuoi ai no ke ano o kela kanaka opio ame kana mea e hana aku ai ia Veki, no ka mea, elike me ia a'u i hoakaka mua aku nei ia oe he hilinai nui ko'u maluna o kela kanaka opio e loaa ole iho ai ia mea he hopohopo a he maka'u 'hoi iloko o'u no ka hoohihiaia o ka noonoo o kela kaikamahine a haulehia aku oia i ke aloha, a ina he aloha io kona no Mr. Hamiletona a e koho ana o eVki iaia i kane nana, aohe no a'u mea e ahewa iho ai, a makala aku paha, no ka mea, ua ike au ua kupono loa laua kekahi na ke- ' kahi." \ "Owau pu kekahi i makemake i kela kanaka opio mamuli o kona oluolu, maikai kana mau olelo, a he kanaka opio paa rula maoli no oia i ka nana aku, a no ia mau ano maikai ona a'u i ike aku ai iloko ona i loaa iho ai ka manao koho iloko o'u mailoko mai paha oia o kekahi ohana maikai a kiekie loa o Pelekane, no ka mea, ina aole kela mau ano maikai ona ua hiki no ke kohoia aku mailoko mai oia o kekahi ohana haahaa, eia nae, aohe no he maikai iki o ko'u noonoo i ko laua hui mau. "No Veki he makemake au iaia e hoi aku i kona makuahine me ka maluhia elike me ia ana i hele mai ai, me ka loaa ole 0 kekahi mea a kona makuahine e hoohuoi mai ai, a e hoonalueaia ai hoi o kona noonoo. No Mr. Hamiletona hoi, ina he makemake wahine kona, oia ponoi no ke hele aku e noi ia Mrs. Alekanedero, o ke kaawale aku o kela kaikamahine mai ko kaua malu aku oia ka hoomama loa mai i ko'u noonoo, a ia manawa e ike iho ai kaua ua kaawale ua kaawale aku ka mea hoopilikia mai ia kaua. "I nei manawa he hiki ia'u ke heluhelu aku i na hoailona o ke au o ka manawa e nee mai nei mamua no kela mau opio, ina no e oi loa aku ana ko'u luahine mamua o keia manawa, a, ina aole kaua e makaala ana, e hoikeia ae ana laua he mau ipo mamua o ka hala ana o elua pule hou mai keia la aku." He helehelena piha noonoo ko Mr. Naita 110 kekahi manawa, a i ka loaa ana o kana pane i mai Ia: "Aole kakou e akoakoa mau aku ana no kekahi manawa loihi, e haalele mai ana no o Mr. Hamiletona i keia huakai i ka manawa e pau ai kana makaikai ana ia Kaleponi nei a holo aku no Mekiko me kekahi poe, nolaila ea, mai hookaumaha loa ia i kou manao." "Pela no, ua maopopo ia mea ia'u> oia hoi ka mea nana i hoouluku loa ae i ko'u noonoo no ia holo aku ona, a oiai oia e hui ana me Veki i nei manawa aole e nele ana kona hookomo iloko o ko Veki noonoo i na manao e ai ka wahine opio mamuli o ka pokole o kon#manawa i koe e hui ai me ia, a ke hopohopo nui nei au ina aole kaua e kiai makaala loa ana i kela kaikamahine. I kona manawa.-p haalele iho ai 1 kela kaikamahine 'a hookaawale aku iaia aole anei e komo iho ana ka manao koho iloko ou e waiho iho ana oia i ke&ihi mau huaolelo o ka manaolana no ko laua hoohuiia, e hiki ole ai ke holoiia ae mai ko kela kaikamahine noonoo ae? E waiho iho ana oia, oia ka mea maopopo loa." "O, e kuahine Stella, he manao maikai rro kau i hoakaka mai la a he kumu kupono no hoi e ulu ae ai ka hopohopo iloko ou," wahi a Mr. Naita o ka akaaka ana iho, "a ke manao nei au he mea pono io no e hoikeia aku kekahi huaolelo i na pepeiao o ke kanaka opio, a ke manao nei au he mea maikai no no'u ke kapaia mai he elemakule hokai wale aku r'ka hana ame kamanao o na opio, mamua hoi o ka hoolilo ana aku i ke ola makamae o kela kaikamahine i ola hookaumaha mau ia." Ua maikai loa keia rpanao o Mr. Naita, i ko ke kaikuahine noonoo, nolaila aole oia i kamailio hou mai maluna o keia kumuhana mamuli o kona ike iho e hooko ana ke kaikunane i kana olelo hooholo. Maloko o ke kulanakauhale o Jose keia kumuhana i kamailioia ai a hoopau ia no malaila. He mau la lehulehu ka lakou o ka hooholo ana e hoohalaia maloko o ia kulanakauhale nani, a oia no hoi ko lakou kikowaena e hoi mau mai ai mahope o ko lakou hele ana aku e makaikai ma kela ame keia wahi kaulana o ia aup'uni, a oiai lakou malaila ia mau la, hooholo iho la o Mr. Naita i ':ona manao e hui aku me ke kanaka opio a e hoike aku i ko ia manao imua ona e pono oia e hoomaniao a mai hui mau me Veki, elike me ka manao o ke kaikuahine o ke kamailio ana mai iaia, i hookaawaleia ae ai ia noonoo mailoko ae o Stella e hoomanao hou ole aku ai. Ia lakou i haalele iho ai i ka rumiaina o ka Hokele Ajeria mahope o ka aina ahiahi i kekahi ahiahi, hele aku la Mr. Naita, a kuiee mai la i ka lima o Rupata ma ke ano e hoike mai ana aia ka makemake ame ke aloha iloko ona nona, a i mai la: * "E Mr. Hamiletona, e hele ana au e holoholo no kekahi manawa liilii a hoi mai ma kekahi mau wahi owaho aku nei o ke kulanakauhale. E oluolu ana anei oe e hele pu me a'u?" Ia Rupata ame Veki mawaho o ka lanai mamua aku o ka aina ahiahi, ua hooholo laua e hoi hou aku malaila i hoo-

lohe aku ai i ke kani mai a na mea kani e paani mai ana ka banp ma kekahi wahi kokoke aku, aka, mamuli hoi o keia nonoi a ke keonimana aoo ana i manao ai he hoaloha oiaio oia nona, uā hiki o!e iaia ke hoole aku i kana kono, a me ka hookaulua ole iho, i aku lā:^ "Me ka hauoli nui au e hoike aku nei e hele pu aku ana au me oe, me ka mahalo pu i kau kono." Ia laua i hoea aku ai i ke alanui huli ae la ka Mr. Naita pailaka ana i kona hoa i kahi o kekahi paka kokoke mai, a mahope o ko laua u haele like ana aku ma ke alanui no kekahi manawa, komo aku la i ka paka a u haule iho la noho maluna 0 kekahi o na noho laau e ku ana, me ke noi ana mai o Mr. Naita i ke kanaka opio e hele aku a noho pu ma kona aoao, a ia laua i u nofto iho ai, huli mai la o Mr, Naita e kamailio 1 ka i &na mai: "E kuu hoaloha opio, he hana maa mau na'u i ka manawa e loaa ai o kekahi hana ano nui na'u e liana aku ai, a mamua hoi o ka hoomaka ana e hoonee mua aku ia hana ano nui na'u e j hana aku ai, a mamua hoi o ka hoomaka ana e hoonee mua | aku ia hana, e noonoo mua ana au i ka'u mea e hana aku ai, a ke loaa ole ia'u kekahi. manao maikai e ui mua aku ana au! i kekahi o ko'u mau hoaloha no kona hoakaka ana mai i kona' manao maluna o ia kumuhnna; eia iloko o kou umauma i nei! manawa be makemake a e hoike aku ana au ia oe, a o ke kumu nui hoi o ko'u kono ana aku nei ia oe e hele pu mai, no j ko'u hilinai ia oe, e noi mua aku ana nae au i kou huikala ana mai mamua o ko'u hoike ana aku ia oe i ko'u manao, a he manao hoi ia e hoikeia aku ana me ka poipoi a hunahuna ole, aka, me ka moakaka loa." Ia Rupata e hoolohe aku ana 1 nei mau olelo a kona hoa ke lelele wale la no kona oili me ka ninau iloko iho ogna, heaha, ana la ia manao nui o Mr. Naita e kamailio aku ana iaia, a me kahelehelena o ka mea i hoohikileleia ae ka noonoo i nana mai ai i kona hoa, me ke kakali o ka puka aku 0 ka olelo a i mai la nae: * "Ina he mea pili kekahi ia'u ma keia hana au e manao la e kamailio mai £e lana nei ko'u manao e hoike mai ana oe me ka hunahuna ole a o ka mea oiaio wale no hoi kau e hoike mai ana." j "O, mahalo nui ia oe e Mr. Hamiletona. Ua maopopo no ia'u e hookipa aku ana oe i keia manao a'u e kamailio akū ana ia oe me ka manao maikai," wahi a Mr. Naita o ka pane ana aku, me kona aloha no nae iloko ona no ke kanaka opio no ka hookuhauia aku 0 kona noonoo ma kekahi ano. "He elemakule au i nei manawa, elike me ia au e ike mai la e kuu keiki, aka he kanaka opio no au mamua elike no hoi me kou opiopio i nei manawa, a oiai ua kahiko ko'u mau la a ke aneane nei e napoo apau no hoi na manaolana ana no na hoohauoli o keia ola honua ana. eia nae, aole no i palaka mai ka'u hoomanao ana ae na hoao lehulehu i halawai mai me a'u, ka hauoli no hoi o na la opio ame na makemake like ole no hoi o kela ame keia ano a ka manao e ulu ae ai, a pela no hoi ka ono o ka maka ke ike aku i na mea nani like ole o keia ao. "Iloko o ia mau mea nani a hoohauoli noonoo a'u i ike maka ai aole hiki ia'u ke ike aku i kekahi mea hewa iloko 0 na puuwai o na mea aloha elua, a e/hoahewa aku ai hoi i kekahi opio a ui nohea o ko laua mau hiohiona e lulumiia ana e ke aloha, e lilo aku ai laua i mau hoaloha a mau ipo paha iloko 0 ko laua mau la o ke ola hauoli ana ma keia ao; aka nae " Ma keia wahi i huli koke mai ai o Rupata Hamiletona e nana i kona hoa me ka helehelena kahaha a i mai la:

"O kau mea anei i makemake ai e kamailio mai oia ko'u launa ana a makemake ana paha ia Miss Alekanedero, he hiona a'u e kanalua ole nei ke olelo ae ua loaa ia oe ka hoomaopopo ana ua haulehia au i ke aloha nona?" wahi ana me ka huna ole iho i kona manao a ma ke ano hoi e ikeia mai ai he manao kanaka makua kona, a i lilo ai hoi ia mau olelo ana i mea oluolu loa i ko Mr. Naita manao, oiai nae, ua ike mai la o Rupata i ka pii iki ana ae o ka ula ma kona mau papalina. "Ua pololei oe i koho mai la, o ko'u manao maoli no ia. No keia manao au i makemake ai e kuka pu me oe," wahi a ke keonimana aoo, a i hou mai la: "Ua maopopo 110 ia oe ke koikoi o ka hana maluna iho o ko'u mau poohiwi ma ka malaina ana ia Miss Alekanedero, no ka mea, he okoa no ka mea i kuleana iaia oia kona makuahine, nae, ua hookuuia mai kela kaikamahine e hele pu me a'u mamuli o ka hilinai mai o kona makuahine maluna o'u e lawe ana au iaia a hoihoi aku me ka maluhia a me ka manuheu ole. "He kaikamahine o Miss Alekanedero aohe ona makuakane a'u i maopopo, o kona makuahine wale no, a oia makuahine ona he hoaloha oiaio loa hoi oia no'u, a ua hookuuia mai ia kaikamahine e hele pu me maua a malalo hoi o ka'u ame ka kuu kaikuahine malaina maikai ana, mamuli o ka hiki ole i kona makuahine ke Ūkali pu ia maua ma keia huakai. "No ia kumu, e oe, he hana naauao ole na maua a he hoohaahaa hoi i ko maua inoa ame ka inoa o ke kaikamahine ame kona makuahine, ka ikeia ana ae ua haulehia kela kaikamahine i ke aloha i kekahi o na kanaka opio ma keia huakaihele, a i ole, e ikeia- mai ai paha hoi e kekahi poe i ko olua hui mau a lilo hoi ia i mea walaau na lakou e lilo ai ko lakou mau manao koho wale i mea e ia ai kona inoa maikai ma nei mua aku. "Ua ike oe a ua maopopo no hoi he opiopio loa o Veki i nei manawa, a he manaoio ko'u aole oia i hoomaopopo i ka hewa o kona launa mau ana me oe, a aole no paha oia i haawi iki i kekahi noonoo nui ana maluna o ka pilikia e hoea mai ana maluna o keia launa mau ana o olua, malia paha, aole olua i hoolala a i noonoo no ka hanaia o ka hewa, aka, o na launa a kamailio wale ana no ma ke ano maikai, aka nae, aole oia i hoomaopopo i ka wa e kuonoono loa iho ai ia aloha iloko ona, a ia oe pu, ia manawa e ike iho ai oia, a oe pu, i ke koikoi o ko olua hui mau ana, a oiai oia ua mamao loa mai kona makuahine mai, he minamina ko'u ina no kona haulehia ana i ke aloha ia oe oiai oia ua mamao. loa i kahi e mai kona makuahine mai. "He manao maikai ole keia a'u e hoike aku nei ia oe, he hana hookahaha aku i kou noonoo, malia aole paha he manao hewa iloko ou lilo āi ia i mea e hoopoino aku ai ika noonoo o kela kaikamahine, a malia, ua makemake wale no paha oe e launa mau me ia no ka a hoolaukanaka ana aku iaia i mea e; hoopoiHaia ae ai kona noonoo nui no ka home, a e hookaawaleia aku ai na manao mehameha a hoouluku i kekahi manawa, aka nae, e ike oē e lilo ana ko olua launa mai ana i mea hiki ole ke huhiikiia ae mailoko lilo ae o ka puuwai o kela kaikamahine, a*i kona f haulehia ana i ke aloha, ia manawa e ike ai au i ke koikoi o na ahewa e kauia mai ana maluna iho o'u no ko'u malama maikai ole ana i kela kaikamahine," a hooki iho la o Mr. Naita i kana kamailio ana me ke kaumaha no nae no ke kanaka opio. "Aole a'u mau ahewa ana aku ia oe, ua pololei loa kou manao, e Mr. Naita," i pane mai ai o Rupāta, mahope o kona noonoo ana no kekahi minuke. "No keia hoike mua ana mai la au i keia mea i nei manawa iloko o ka manawa kupono loa ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui ia oe, no ka mea, ua lilo oe i mea uwao mua ia maua no ka pilikia e hiki mai ana, ina la paha o ko maua hui mau wale ia ahiki i ka hookuonoono loa ana o ka iini ame ka makemake o kekahi o maua, a he hana paakiki ka ulaa ana ae ia mea mai ko maua mau puuwai ae." (Aole i pau.)