Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 23, 7 June 1923 — Page 7

Page PDF (1.46 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HE MOOLEELO NO ALIKA

A I OLE

 

Kea o Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi

Mamauli o ka Manao Lili

 

     @ aole I pili ka hewa pepehikanaka ia Lola, alaila heaha @ o kona holo mahuka ana? Pehea oia e pee mai nei @kekahi wahi mamao? Aole anei ia mamuli o kona maka’u @ karaima i hanaia eia?”

     No kena mau ninau au, aole e hiki ia’u ke pane aku i ka @ pololei, aka nae, elike me ko’u kamaaina i kela kaikama@, aia mau he mau kumu maikai, o kona holo mahuka ana, @ me kea no mau o kana mau mea apau e hooko ai, ma kekahi mau hana e ae.”

     @No kou kupale e Elioka no ko Lola pono, ua konoia mai au, e hoike ae i ko’u manao, me he mea la, ua haulehia oe i ke aloha no kela kaikamahine, pela wale no oe i komo pu ole mai ai me a’u, ma ke kokua ana i ka aoao o ka pono ame ka pololei.”

     “He kumuhana okoa loa kena ua e hoala mai la; i kupono ole @ e pane aku ai, koe wale no keia, ke a’o hou aku nei au @, mai hoao oe e waiho aku i na mea au i hoakaka mai nei @ imua o na kanaka o ke aupuni.”

     “E pili ana ia’u kekahi hewa ko’iko’i loa, ke huna au i ka’u mau mea i ike ai, i hanaia aku maluna o Alika; a ina no ka hoea mai he Manawa ma keia mua aku, e ikeiaae ai, ua make @ kela kaikamahine mamuli o ka hanaiia ana i ka laaumae, @ ua pili ia’u ka hewa, o ia ka hoao ana e huna i ka mea hana karaima.”

     “Malia paha pela i’o aka heaha iho la ka waiwai o ke kikoo wale ana aku no i kekahi mea maopopo ole?”  wahi a Elioka ma kea no hoihoi ole.

     Ke onioni wale la no o Mrs. Wadona ma kona noho, me ka maikai ole o kona noonoo, no ko Elioka kokua ole aku iaia; a mihi iho la ua wahine nei, no kona hua’i ana mai i kana mau meahuna imua o kela kanaka opio, me ka pane ana mai nae:

     “U’a kau aku ko’u manaolana maluna ou e Elioka, no ke kokua ana mai ia’u, ma keia ninau ano nui, no ko’u ike, i ka@ o kou makee ia Alika, eia ka ua kuhihewa ia noonoo o’u, @ he okoa loa kau mau mea i hoakaka mai nei, i kulike ole @ ko’u makemake.”

     “No na mea e pili ana i ko’u manao aloha no Alika, ua lohe mua aku nei oe i ka’u mau hoakaka, a no na mea hoi e pili ana ia Lola, e haawi aku ana au i ka’u mau kokua ana iaia, e pakele ai kela kaikamahine, mai kau mau hoahewa wale ana aku maluna ona,” wahi a Elioka me ka manao paa, a ina paha i maopopo mua ia Mrs. Wadona, ke ano o na kokua a Elioka e haawi aku ana ia Lola, ina ua komohia aku ka manao @analua iloko ona, no ka holopono o ka hana ana i manao ai e @ooko aku.

     “Aia no ia i kou manao e Elioka, aka no’u iho, aole loa au e hoi hope ana ma ka’u mau mea i ike ai i ka pono ame ka pololei.  E waiho koke aku ana au i ka’u mau mea apau i ike ai, iloko o ka lima o na kanaka o ke aupuni, a na lakou e lawlaw aku i na hana i koe.  Aole e hiki ia oe ke hoahewa mai @, no keia alahele a’u e hooko nei, oiai he hana hewa loa na’u, ka huna ana i kekahi karaima i lawelaweia imua ponoi @ kuu mau maka,” me ka hoike okoa ana mai o ua wahine nei i kona hele a piha i ha huhu.

 

     No ke kuoo maoli o na olelo i kamailioia mai e Mrs. Wadona, me he mea la ua maopopo loa i kela wahine ka hanaia ana o ke karaima pepehikanaka, ua ano kuha’u mai la o Elioka, me ka noonoo ana iho, malia paha ua kuhihewa oia, o ka mea wale no nae nana i hookupaa mai iaia, ma kana mea i koho mua ai. no ka pili ole o kekahi hewa ia Lola, no kela pono i ka hookikina ana aku o Mrs. Wadona ia Lola, e mare mai me Uilama Wadona; a ua mamaoio maoli no oia, o keia ke kumu nui o ko Mrs. Wadona makemake ana e hoopilikia aku i kela wahine opio, no ka hooko ole ia ana o kona makemake, e lilo mai i wahine na kana keiki.

     “Ke ae aku nei au, ina ua manaoio maoli no oe, ua make aku o alika mamuli o kekahi karaima i hanaia, alaila he hana hewa nau, ka huna ana iho i kela karaima,” me ka haka pono ana aku o ka nana ana e elioka maluna o na maka o kona makuahine hanauna.

     “Heaha hou aku auanei kau mea e kanalua ai, no ka hana a ka laaumake i loaa aku ai ia’u, no ka pepehi wale ana aku no ia Alika, aole no kekahi kumu e ae?”

     “Ma ia wahi, aohe he mea maopopo ia’u ke olelo ae i keia manawa.”

     “Alaila ke paa nei no anei kela manao kahiko ou, e hoopau @ au i ko’u noonoo, no ka waiho’ana aku i keia hihia iloko o ka lima o na makaikiu?”

      “Ae, a ina owau ma kou wahi, aole ua e lawelawe ana i kekahi hana pupuahulu, elike me kau e manao nei, malia paha e hoea mai ana no i ka la, e hoopauia ae ai na pohihihi apau.”

      “Ma kena mau koakaka au, i kulike ole ai ko’u manao me kou. a elike no me ia a’u i hoakaka mua aku nei ia oe i ko’u manao, aole loa o’u wahi manaoio iki, o Lola ka mea nana i hookomo i ka laaumake maloko o ka rumi, o kona hoahanau, a oki loa aku hoi ka huna ana i ka omole, iloko o ka lehu o ke kapuahi.”

     “Alaila owai ka mea nana i hookomo i ka laaumake maloko o kela rumi?”  wahi a Mrs. Wadona me ka piha i ke pihoi@. me ka li-o ana ae hoi o kona mau maka, e Elioka e hoomaopopo aku la, ua ike mai paha ua wahine nei, i ka pololei o ko ia nei manao, a o ia nae kana o ka pane koke ana mai.

     “No keia manawa, aole e hiki ia’u ke pane aku i kau ninau, eia nae ke paa loa nei kuu manao, e hoea mai ana no ka la e ikeia ae ai ka mea oiaio loa, a ina no ke kau aku o na hoahewa ana maluna o kekahi mea, o ua mea la, aole ia o Lola.”

     He nui na noonoo iloko o Elioka ana i makemake ai e hoakaka ae, aka nae no kona manao, o lilo auanei ia i kumu e hooi loa ia aku ai ka piena o Mrs. Wadona, uumi wale iho la @ oia, me ka lilo nae o kana mea i pane aku ai, i kumu e hoopilikiaia ai ka manao o kona makuahine hanauna.

     Ua noho kamau loa iho la o Mrs. Wadona, mamuli paha o kona ike ana iho, i kona pupuahulu loa, ma kana mea i noonoo mua ai, a o ia ka ke kanaka opio i pane hou mai ai:

     “Ua loaa aku anei ia oe ka hoomaopopo ana e Mrs. Wadona, no ka nui o ke ko’iko’i o keia kumuhana?  Ua noonoo anei oe, ina no kou waiho aku i ka hana iloko o ka lima o na kanaka o ke aupuni, e noii ia niai ana na mea apau, me ka nana hou ia o ke kino make o Alika?  pehea e hiki ana anei ia oe ke nana aku i kekahi kiona ku i ka manaonao, ke hoea i’o mai i ka wa o weheia ae ai ka pahu kupapau o Alika?”

     “Ua loaa mua ia’u ka hoomaopopo ana no ka noea mai o kena mau mea apau au e hoakaka mai nei; aka nae o ka omele laaumake, ke kiaha aniani, me he mea la e hoomaka’uka’u mau mai ana kela mau mea ia’u, e hiki hou ole iho ai ke huna i na mea oiaio, o ke alahele wale no e loa ai ka maha ia’u, o ia ka waiho aku i no mea apau imua o ka oihana makai.”

     “Alaila ua paa loa no anei kou manao, e waiho aku i keia hana iloko o ka lima o na kanaka o ke aupui?” i ninau aku ai o Elioka, me ka hele o kona helehelena a haikea, me he mea la e kau okoa aku ana kekahi hiona weliweli imua ona.

     “Ae, ua paa loa kuu manao, aohe mea nana e hoololi ae,” wahi a Mrs. Wadona me ka naka haalulu ana ae o kona kino.

     “Auhea oe e Anate Roka, no ka manawa hope loa, ke kauoha aku nei au ia oe, mai waiho oe i keia hana iloko o ka lima o na kanaka o ke aupuni!”

     “Aole e hiki ia’u ke hoolohe aku i kena manao ou, aka e hooko aku ana ua me ka hoohakali hou ole iho,” me ka aaki ana iho o Mrs. Wadona i kona mau lehelehe.

     “Ina oe e kakali ana me ka hoomanawanui, no hookahi paha mahina i koe, malia iloko o ia manawa, e haawi aku ai au i ka’u mau kokua ana ia oe, elike me kau i noi mai ai i kela la.”

     “Heaha iho la ka like ole o keia manawa, me hookahi mahina, ma keia hope aku, ina he manao kokua kekahi iloko ou, no keia hana pohihihi?” wahi a Mrs. Wadona me ke kahaha, i kona ike ana mai, i ka hele maoli o Elioka a piha me na manao pihoihoi.

     “No kehaki mau kumu ano nui, pela i hiki ole ai ia’u ke kokua koke aku ia oe i keia wa, he mau mea hoi a’u e hoolala nei, i pili loa i keia kumuhana au i hoala mai la.”

     “Ina pela, alaila he oi loa aku ka pono, o ko’u hookuu ana aku ia oe e hana elike me kau i ike ai he pono, a ua kono pu ia mai no hoi au e olelo ae, o oe kekahi i komo pu iloko o keia hana pohihihi.”

     “Heaha la hoi, ina ua paa loa kou manao e hele aku imua ea, alaila ke holoi nei au i ko’u mau lima, no na hopena e hoea mai ana ma keia hope aku,” wahi a Elioka, me ke ku ana ae a pololei iluna, a hoomau hou aku la i kana kamailio ana:

     “He nani ia, aole oe i maliu mai nei i ka’u uwalo aku, e hoomanawanui iki ka waiho ana aku i keia hana iloko o ka limao na makaikiu, ahiki i ka wa kupono; nolaila ke hoike hou aku nei au i keia mea imua ou, e hoao ana au ma na ano apau e hana, i wahi no Lola e pakele ai mai na ahewa ana, no ke karaima au e kahihi aku nei maluna o kela kaikamahine, a ke manaoio loa nei au, owau o kaua ke lanakila ana, aole o oe e kuu makuahine.”

     “Aole he kumu e ae o kou komo ana aku e kokua no ka pono o Lola, mamuli wale no o kou haulehia ana i ke aloha i kela kaikamahine; a o keia no hoi ke kumu, o kou ku-e ikaika ana mai ia’u, aole e ala ku-e aku iaia.”

     “Ina ua aloha i’o aku au i kela kaikamahine, alaila heaha iho la kou kuleana ana ma ia mea?”  i pane aku ai o Elioka me ka hiki ole iaia ke uumi hou iho i kona manao hoowahawaha no Mrs. Wadona.

     “Aia hoi paha la, ua pololei ho’u manao koho, ua aloha i’o oe ia Lola, no kela makemake wale mai no ou, i na haneri kaukani dala eono a Lola,” me ke keehi ino ana iho o na wawae o ua wahine nei iluna o ka papahele.

     “Ua kuhihewa loa oe e Mrs, Wadona.  O kela eono haneri kaukani dala a Lola ke kumu i hiki ole ai ia’u, ke hoike aku iaia, i ka nui o ko’u aloha nona.  He oiaio, ua haulehia au i ke aloha ia Lola, mai kela manawa mai a’u o ka hoi ana mai a noho malalo o na kaupoku o keia home, aka nae aole loa au i hoike aku iaia i ka’u meahuna, aole loa no au e noi aku ana iaia e lilo mai i wahine na’u, ahiki i ka loaa ana ia’u o ka waiwai ame ka hanohano, a kekahi wahine oiaio e haaheo ai, elike me ko Lola ano.”

     “Aloha wale oe e kuu keiki, ia ka uhai i ka puahiohio, no ka mea, mamua o ka hoea ana mai i ka’hookoia ana o kau kuko palaualelo, e lewealwa e ana o Lola iluna o ka amana likanaka,” me ka pahola ana ae o ka minoaka pahenehene ma na papalina o Mrs. Wadona.

     Mamuli o kela hoike okoa ana aku o Elioka, no kona haulehia ana i ke aloha ia Lola, akahi no a maopopo ia Mrs. Wadona, o kela ka ke kumu nui, o ka hoole paakiki ana o Lola, aole e lilo mai i wahine mare na kana keiki; no ka mea noonoo iho la ua wahine nei, malia ua loaa aku no ka ike ia Lola, no kela aloha o Elioka iaia, pela i lilo mua ai kona puuwai ia Elioka, a nele hoi ka hookoia ana o ka iini o Uilama Wadona.

     “Aole o’u wahi manao iki, e hoea mai ana i ka hookoia ana o kena mau mea au e wanana e mai nei no ka hopena e kau mai ana maluna o Lola,” i kamailio mai ai o Elioka me ka leo kuoo.  “Ina e ike aku ana oe ma keia mua aku, aole e hookoia ana na mea apau elike me kau i manao mua ai, alaila e hoomanao iho oe, no ka’u mau uwalo ana aku ima ou. Nolaila ina ua pau ae la kau mau mea i makemake ai e ike ia’u, alaila he hoopau manawa wale no, ka noho hou ana iho e hoolohe i kekahi wahine, i piha me na manao uahoa.”

     Ku ae la o Elioka iluna, me ke kakali ana mai, ina paha e kamailio hou aku ana o Mrs. Wadona iaia, aohenae wahi mea o ua wahine nei, a eueu ae, no ka mea ua hele loa oia a piha i ka inaina, no kona hoohokaia ana aku e kela kanaka opio, nolaila pe’a ae la no o Elioka, a oili aku la iwaho, me kona pane hou ole mai i hookahi huaolelo.

     Iaia nae i hala aku ai, namunamu wale iho la no o Mrs. Wadona iaia iho, ma ke kamailio ana ae i keia mau olelo:

     “He keu aku maoli no a ka nui o ko’u hupo, o ka ae ana e hoi mai o Elioka e noho pu me a’u oiai kela mau kaikamahine elua e noho pu ana maloko nei o kuu home.  Ke auamo nei nae au i na ehaeha o kela hana hupo; aka oiai eia ko’u mau poohiwi mahope o ka huila kahi i pili ai, he hookahi wale no hana i koe, o ia ka hooniniu ana aku i kela huila, me ke kuemi hope ole.

     “Ma na mea oiaio apau e ku nei i keia wa, aole e hiki ia Lola ke pakele ae mai ke kau ana aku o na ahewa ana malu na ona, a ke hoohiki paa nei au, e auamo oia i na haawina hoehaeha, i uku panai, no kana mea i hana mai ai ia’u.  Ua like loa au me kekahi wahine makilo i keia la, a o ka hapalua o na waiwai i manaoia no ka’u mau keiki, he waiho wale mai nei no me ka hoohana ole ia, me ka hoopomaikai ole aku i kekahi mea.  Ua lilo ka Lola mau hana ia’u, ame ko’u kulana nele e noho nei i keia wa, i mea hoopupule mai i kuu noonoo, nolaila ua paa ka’u hoohiki, e ‘lilo owau ka mea nana e hoohana aku i kona mau waiwai apau, a e noho aku au ame ka’u mau keiki, e ai hookano, i ka luhi i huliia e ha’i.

     “Ke manao nei au, eia na pepa huli apau iloko o ka poho o kuu lima, e kaa ai ka lanakila ia’u, ma keia paio hahana loa, a o kuu ohana auanei, ka kuleana i keia waiwai.  Ina no paha aole e hookauia mai ana ka hoopa’i make maluna o Lola, i kona manawa e ahewaia ai no ke karaima pepehikanaka, alaila e hoopaaia ana oia maloko o ka halepaahao no kekahi mau makahiki, aka mahope iho o kona make ana, e holo mai no kona mau waiwai apau loa maluna o ka’u mau keiki.”

     No kekahi mamawa loihi, kela noho hookahi ana o Mrs. Wadona, me ka nui o na mea e hana la iloko o kona noonoo, a iaia i ku ae ai iluna, hoi pololei aku la oia noloko o kona rumikomo iho la i kekahi lole hou, a iloko o ka hora hookahi mahope mai, aia ua wahine la, ke hele la noloko o ke keena o kekahi loio, awaiho aku la i kana meahuna, no ka paio ku-e ana aku ia Lola, elike me ia a kaua e ka makamaka heluhelu, i ike ae nei ma na mokuna i hala.

(Aole i pau)

 

KE KANAWAI HOOLE WAIONA.

(Hoomauia mai.)

 

     Ehiku haa-umi o na waina e hanaia nei ma ka honua i keia wa, ke hanaia nei ma Palani, Kepania ame Italia.  O palani no ka lahui helu ekahi ma inu ana i ka okolehao.  Ua loaa ia palani he hale inurama no kela ame keia 20 ohana.  Ma ka makahiki 1921 he $1,225,000,000,ka nui o na dala i hooliloia no ka rama ma palani.  Auwe hi ka naaupo ino.

     Ina aeia ka hapaia ana ame ka waina, ua like no ia me ka hoi ana o ka puaa i holoiia a maemae i kona ki’o lepo.  Pehea la kakou e na kupa Amerika Hawaii, e ae ana anei kakou e law hou ia aku ka pomaikai a kakou i loaa ai mailoko mai o ke Kanawai o ka Hoole Waiona a e hoi hou kakou iloko o ka ino weliweli o ka wa o ka hale inurama hamama?  Aole, aole loa kakou e ae ana!

     Ke ku-e mai nei kekahi poe i ke Kanawai Hoole Waiona, me ka olelo ana, aole kuleana o ke kanawai o ka aina e hoao, e ae mai ia lahou i ka lahou mea e inu a e ai ai.  Auwe hoi ka naaupo.  Olelo mai no hoi lakou, ua lawe ke kanawai Hoole Waiona i ko lahou kuokoa.  O ka manao o ke kana wai, ame ke kumu i hanaia ‘ai na kanawai, no ka malama ana i ka pono ame ka maluhia o ka lehulehu.

     Aole loa he pono ke manao kekahi kanaka he kuleana kona e hana i kona makemake iho, ina he mea ia e pilikia ai kona hoalauna.  Aole i hiki kekahi kanaka ke hookaawale iaia iho me ka manao, e ola ana, a e hana ana oai nona iho, a no kona pono iho wale no.  Aole hiki ia’u ke hana i kekahi mea maikai a pono, me ka loa ole ana i ko’u mau hoalauna kekahi hapa o na pomaikai o ia hana pono a’u i hana ai.  Pela hoi i hiki ole ai au ke hana i kekahi hana pono ole ai au ke hana i kekahi hana pono ole ekaeka, me ka pili ole o kekahi o kona haumia i ka aahu o ko’u mau hoaloha, e launa pu ana me a’u.  Ina e hana au i kekahi hana e hewa a e pilikia ai kou hoahanau, alaila ua ku io no au i ka hoahanau, alaila ua ku io no au i ka hoahewaia mai.

     Aole anei i hana ke Akua i ka honua me kona nani, kona maemae, kona mau pono ame kona mau pomaikai apau, no ka pomaikai kaulike o Kana mau keiki apau?  Ua haawiia mai anei ke kuleana ia’u e law aihue i ko ha’i hapa mahele o keia mau pomaikai?  Auhea oukou e ka poe e olelo nei ua laweia ko oukou kuokoa e ke kanawai Hoole Waiona, ua kuokoa anei ke kanaka e noho ana malalo o ka mana o ka rama?  Ua kuokoa anei ke kanaka i hiki ole ke hoole i ka leo hoowalewale o ke kiaha e aleale ana me ka waiona?  Aole kekahi kauwa kuapaa maluna o ka honua, i paa i na kaulahao weliweli ikaika loa elike me ia kanaka.  Ua like loa iho la no ia kanaka me ka nalo i paa he hihiaia iloko o ka punawelewele o ka nananana.  Oi aku kona paa malalo o kekahi haku e hoopilikia aku ana iaia, mamua o ka mea i paa iloko o ka aweawe o kekahi hee nui.  O kona hopena he ilihune, he mainoino, ke ole oia e hookaawale iaia iho, mailoko ae o na aweawe o keia hee weliweli ino e hoopaa nei iaia.

     O ke kanaka i haawi iaia iho iloko o ka lima o ka rama, e ao ana ia e kuai i ka aina, ka home ame kona mau pono honua apau, i mea e loaa ai iaia ka rama e kena ai i kona ono wela loa.  Lilo kona ohana, kana wahine, ame na keiki i mea ole iaia i kona wa e ona ai.  Haalelee kona noonoo kanaka iaia, a noho mana ia kona kino e kekahi uhane daimonio, he uahe e alakai ana iaia iloko o ka moekolohe, ka aihue, ka pepe hikanaka ame na karaima like ole apau.  He kuokoa anei keia?  Aole loa, e noho pio ana oia malalo o kekahi haku inoino loa nana e hahau nei iaia me ka huipa e ai iloko o ka io ame ka uhane.

     Nolaila e na hoa, e ala kakou, a e kaua lokahi kakou no ka make loa ana o keia enemi o ko kakou aina, ahiki i ka hukiiia ana o kona mau aa ame kona mole, apau loa kona ulu ana.

     O keia mea o ka rama, o ia no kekahi mea nana e hoopilikia nei i ko kakou mau opio, ame ko kakou poe u’i.   Ma ona la e mokuahana ai na home maikai o kakou.  Ma o ka rama la e piha ai ko kakou mau halepupule ame ko kakou mau halepaahao.  Ma o ka inu nui ana i ka rama a hanau nawaliwali mai ai ka kakou mau keiki, a make opiopio no lakou.  Na ia mea o ka rama e hoopaa i ko kakou lahui maikai ilalo o ka ilihune, ame ka nele.

     Ua lilo no ia i pohaku kaumaha loa ma ko kakou mau a-i a ina aole i weheia, e piholo ana kakou iloko o ka wai, a make ana kakou.  Aole mea e ae nana e hoopakele ia kakou o kakou wale iho la no ka mea e paa nei i kela mana.  na kela ame keia e hoola iaia iho; a ma o kela ame keia hoi, e ola ai ka lahui, a mau ke kuokoa o ka aina.

     Eia no kehaki mau olelo kaulana a Aberahama Linekona; “Ua haaheo pono no kakou no ke kaua a kakou i kaua ai a lanakila ma ka makahiki 1776.   O ke anoano iho la no ia e ulu kawowo ai a e hoo mahuahua ai, ahiki i ka loaa pono ana o ke kuakoa i na kanaka apau e noho ana maluna o ka honua.

     “E huli kakou a e nana i ke kaua ana no ka hoole rama.  ma ia kaua ana e ike ai kakou, il ko kakou hookuuia ana mai ka noho ino ana, e hookuuia ana na kauwa noho kuapaa, a e lilo ana ka mana o ka mea nana i hookuapaa ia lahou i mea ole; e oi aku ana ka nui o ka hoolakoia ana o ka poe nele, e oi aku ana ka nui o ka ma’i i hoolaia, a oi aku hoi ka nui o ka luuluu i hoolaia, ma o ia kaua ana, e pau ai ka make ana o na keiki liilii i ka pololi, aole e lohe hou ia ana ka uwe o na wahine kane-make, ma ona la hoi e eha ai kekahi kanaka, a e pilikia ole ai ola ma kana pono apau.

     ‘Aia loaa ia kakou ka lanakila piha, i ka wa e loaa ole ai kekahi kauwa noho kuapaa, malalo o ka rama, aole hoi kanaka ona maluna o ka houna alaila nani loa ka haaheo o ka aina, kahi i hanau ai, a ulu ae ai i keia mau kaua ana elua ma o laua la hoi e loaa ai ka lanakila.”

     O kekahi kumu i hiki ole ke hooko pono ia ke kanawai Hoole Waiona o ka malama pono ole ana, a me ka hooko pono ole ana o kekahi mau Lunakanawai ame kekahi mau makai, i na kuleana ame na hana o ko lahou mau oihana.  He poe luna keia i waeia, a i hoomanaia, a i ukuia e ka lehulehu o na makaainana, aka ke kumakaia nei kekahi o lakou i ko lakou mau hoaloha nana i wae a i hilinai ia lakou.  Mahope o ko lakou hoonohoia ana iloko o na oihana aupuni, huli koke mai no lakou e nahu i ka lima e hanai nei ia lakou.  Ua hiki no kekahi o lakou ke kuai aku i ko lakou inoa hanohano no kekahi mea ku-e i ko lakou lunaikehala.  A elike me ke kumakaiaia ana o ko kakou Haku no kanakolu apana dala e kekahi hoa paa mau iloko o kona poli, pela no kekahi o keia mau kauwa aupuni i kumakaia ai i na keiki ame na wahine o ka poe na lakou i wae ae ia lakou ma ko lakou ae ana i ka hanaia ana ame ka inu nui ia o ka waiona, me ka hoao ole e kinai i keia hana newa ana.  Ua maneo no ka poli o kekahi o ko lakou mau lima.  Aole kekahi enemi maluna o keia honua, i oi aku ka ino, o kana mau hana, mamua o keia mea o ka rama.  He mea no ia e ai ana i ke kino ame ka uahne.

     Nolaila, e na makaainana, e ala kakou me he puali koa ikaika la, a e pepehi kakou i keia enemi me ka hooki ole, ahiki i ka nalohia ana o kona poo ma na welelau apau o ka aina kaulana o na Kamehameha.  Ke noi aku nei au ia oukou apau e wehe ae i ka oukou mau pahi kaua o ka pono, a e kaua wiwo ole aku, no ke kuokoa ame kamaluhia o ka hanauna keiki e ulu ae nei i keia wa.

     Aia no ke Akua ma ka aoao o ka poe ku-e i keia mea o ka rama no ka mea, ua papa loa Kana mau olelo, i ka inu ana i ka rama, a ua ku ole no ia i Kona makemake.  Ina e hooikaika kakou, e lanakila io ana kakou maluna o keia mea ino.

     E nana mai ana na maka o ko kakou alii nui o Kamehameha i laweia i ka lani, mailuna mai, a e mahalo mai ana no oia i kana mau mamo, ke hooikaika hooki ole ma keku-e ana i keia mea hoopilikia, no ka mea nana no i malama i ka halawai hoole rama mua loa, i malamaia ma Hawaii nei, i ka wa ana i kauoha ai i na alii apau, e halawai pu me ia ma Kailua, Hawaii, i kona wa e ola ana, no ka noonoo ana i ka mea pono e hana ai.  Ua ike i ka pilikia e ili @ ana maluna o kona lahui, ke mau ko lakou inu ana i keia mea ino keia wai ahi a ka ilikea i lawe mai ai i kona aina, kona onehanau i aloha nui ia eia.  E hamau e na hoaloha.

 

WWM. M WADDOUPS,

Peresideno Hale Laa ma Laie.

 

 

MONEY JINGLES

UA IKE ANEI OE?

 

     O ka mea nune mau ia i keia wa o ia no na BUKE A NA KAMAIKI i hoopukaia iho nei.

     Ua pa’iia me ka noeau – palapalaia me na manao naauao – a ua pa’i pu ia hoi me na kii o na waihooluu like ole.

     E hoike ana he mau manao hoohauoli – e hoike ana i ke ano o ka Hoomakaulii ame na mea e lilo ai i Makaainana maikai.

     He mau ano nui o ke ano hou loa, e nele ole ai ka hauoli o na kamaiki mai ka3 a ke 80 makahiki.

     Ua loa mai nei ko makou haawina o ka helu mua, a ke makemake nei makou e loaa i na kamaiki apau e loaa ia lakou keia buke.  EIA KE KALI NEI KAU BUKE IA OE – Hele mai e kii i keia wa.  E haawi wale ia noma ke ano makana.

     He hauoli loa makou i ka lawe ana mai i kau mau hoahu liilii.

     He 4 pakeneka ka makou e uku nei no ka makahiki.

Kihi o na Alanui Moi ame Nuuanu.

Chinese-American Bank

Kihi o na Alanui Moi ame Nuuanu.      Honolulu, T. H.

Pahu Leka 2000      Kelepona 6119

 

 

KE NOONOO KE KANAKA

i na meahana e manao ana oia i mea maikai.

NA MEAHANA STANLEY

ka maikai loa e kuai ai, nolaila o na meahana ia ana i makemake ai.

     Koikahi, Na Umii, Na Mea Ana,

          Na Hao Umii, Mikini Umii,

               Wili Lima, Wili  Umauma,

                                    Iliwai Aluminum me Hao,

                                         Na Hamare me Pahiolo,

                                              Na Pahu Meahana.

Aole lua elike me na meahana o keia ano.  He helu kiekie loa lakou.  Ua loaa lakou apau ke kuaiia ma kahi o

LEWERS & COOKE, LTD

169-177 Alanui Moi Hema.       Pahu Leka 2930, Honolulu.

Papa ame Lako Kukulu Hale

 

 

He Manaoio Anei Oe i ka Hoomakaulii?

I na he manaoio oe i ka Hoomakaulii, alaila, e hele

mai no ko makou hale kuai bipi nei e kuai ai i kau

mau i’o bipi.  He emi loa na i’o bipi palai, ku, a pela

wale aku, ma ko makou hale nei i loaa ole i na hale

e ae apau.

   Aole wale no o na i’o bipi, aka, o na i’o  Kamano

momona paakai, a i ole hoomo’a uwahiia.

Na i’o Hipaku, he oi aku ke emi maanei e koe nui

ai kau kenikeni iloko o kou pakeke.

 

O Ke Koe Nui Ana o Kau Kenikeni Iloko o Kou Pakeke

e Hiki ai ia oe ke Hoihoi ia Koena i ka Banako

o ia ke Keehina Hoomakaulii

 

Metropolitan Meat Market

Ma ka aoao Waikiki o ke kihi mauka o na

Alanui Moi and Bekela