Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 25, 21 June 1923 — KA HIMENI HOOKUKU O NA KULA SABATI. [ARTICLE]

KA HIMENI HOOKUKU O NA KULA SABATI.

Ke noho mai nei ka Ahahui Paeaina o na Ekale?ia Ahahuiip keia Teritore. ma keia kuldnakauhale i keia mau la, elike me ka maa i na makahiki i kaahope aku'nei. Iwaena o na hana i nialanla mau ia ma na halawai mak'ahiki elike me keia ano. o ka" hookuku him'eni kekahi hana ohohia nui ia, aole \vale e na lala ponoi iho o ka Aha aka e ka lehulehu pu l<ekahi o ka poe i kūleaha ole aku i kela aha. Ma keia po Poalima ih'o, he manawa ia i hookaawaleia no ka* hookuku ana o na papa: hinieni o na Kula Sabati, e- komo ana e alualu i ka makana e 'haawiia mai ana, i ka papa himeni oi loa aku o ka nani ame ka māikai o ka himeni ana. I kinohi o ka laweia ana mai o keia hana hookuku himeni iwaena o na papa himeni o na wahi like ole. ua waeia ae he himeni kaokoa loa. e kekahi komite i kohoia no kela hana, o kela'ka himeni a na papa himeni apau e a'o ai, no ka hookuku Ma ka makahiki aku nei nae i hala, a pela hoi ma keia makahiki, ua okoa a'e, ke ano o ke kahua i ku ai ke-ano o ka hoo-

kuku ana. o ia hoi, na kela ame keia papa himeni e huli aku i kana himeni maikai loa i ike ai, a hele mai no ka hookuku ana. I wahi nae e loaa.ai kekahi olelo hooholo, no ka papa e aha'i ana i ka helu ekahi, ma ka hookuku ana, e kohoia ana he mau iunakanawai, na keia mau lunakanawai, e hoopuka mai i ka lakou olelo hooholo, malalo o na kahuaa kupono, i leuai ka lakou olelo hooholo, elike me' na rula o ka hookuku himeni ana. • Ma ka n'ana aku ma "keia hana hookuku himeni, ua hooni maoli ia aku no ka uhane makemake iloko o na papa Kula Sābati apau no kela hana; ua ike maoli ia aku no hoi ka nui ohohia o na Kula Sabati apuni keia Teritore; eia nae iloko o ia manawa hookahi, ke ku mau mai la keia mea oiaio, ina aole e lawelaweia kela hana hookuku himeni, ma ke ano kanaka; makua, ma ke ano kuokoa a hoopilimeaai ole, e lil'o ana kela manao ohohia i mea ole, a e oili mai ana kekahi hopena maikai ole. Ma kekahi ano ke olelo ae, he hana maikai loa ka hookuku himeni,' ho ke alualu ana .i kekahi makana; a he hana maikai ole nō; ma ke ano o ka hooko ana aku i na hopena o. kela hana e lilo ai ia i mea maikai, a' i mea maikai ole. Ma ka manaoio o keia pepa, o kela ano kahiko, o ka hookuku ana o na papa himeni, ma ke mele ana i hookahi wale no himeni,- o ka pololei maoli ia o ka hana hookuku; iluna o kela himeni hookahi, e ikeia aku ai ka nani ame ka maikai o ke mele ana mai a kela ame keia papa himeni; ma ia ano. no ho'i; .e hiki ai e ikeia aku, ka makaukau ame ke akamai o.'na alakai himeni, ma ke a'o ana ame ka paka ana, i ka himeni, i wahi e oi ae ai ka nani, o kekahi papa himeni mai kekahi mai. Aole wale no, ma kela'kumu ae .la i kupo.no ai i hookahi himeni a na papa himeni e mele mai ai, no ke alualu ana i ka makana; aka e hiki pono ana i na lunakanawai i kohoia na lakou e haawi mai i ka olelo hooholo, ke hooholo me ka pololei. no ka mea e loaa mua ana ia lakou ka ike' no ka himeni hookuku, niē ka nui kupono o ka manawa, a lakou e hookamaaina mua ai ia lakou iho, i kela himeni, aole„wale no i kona mau huamele, aka i na olelo pu kekahi, ame na loina o ke mele ana. ' . - lle hookuku himeni nae ko # keia makahiki,-i haawiia aku na kela ame keia papa himeni Kula Sabati e'wae i kaftā himeni ponoi iho; nolaila e hiki ole ana e ikeia iia papa himeni maikai loa, a pela hoi me na alakai akamai. a makaukau; no ka mep. ina no he maikai ka himeni a kekahi papa i wae ai,j e ahai ana no ia papa i ka helu ekahi, aole e haawiia ana kahelu ekahi i kekahi papa pupuka o ka leo o kana himeni i'wae ae ai, ina no e malamaia ana na rula apau i pili i ka hookuku. 0 ka mea nana e kokua mai i keia manao o ke Kuokoa, no ka mea e noho pouliuli loa ana na lunakanawai "i keia mau himeni hookuku, nolaila ia lakou e noho aku.ana a hoolohe, e hookahua ana lakou i ka lakou olelo hooholo, mamuli wale no o ka lohe o ko lakou mau pepeiao, i ka wa e mele mai ana ! na papa himeni; a e lilo au'anei ke ohohia o ka poe makaikai, [ nia ō'"na pā'ipa'i lima la, ikawa e kaa ai ka makemakeia' no kekahi papa himeni, i kumu e hoohulihuliia ai ka'noonoo o na lunakanawai, oiai aole he mau hoomaopopo ana i loaa mua aku ia lakou no na leo o na mele hookuku. 1 ka haawi ana aku i ke kuleana i kela ame keia papa himeni, e komo ana ilōko o ka hookuku, e wae i kana himeni .ponōi iho, o ka pololei a ke komite iaia ke kuleana o kela. hana, e koi ae, e hoolakoia aku ia, i na kope o na himer\i i waeia ae e na papa himeni like ole, 'no ka hookuku ana, a e waihoia ae ia mau kope imua o na lunakanawai e kohoia ana, ma kekahi nianawa nui kupono, mamua o ka malamaia ana' o na hana hookuku, ma keia ano auanei, e hiki pono ana i na luiiakanawai', e hoopt\ka mai i kekahi olelo hooholo kupono, e ala ole mai ai'he mau hoohalahala ana ma ka aoao ō ,ka. poe. makaikai; no ka mea he mau lunakanawai no lakou, i-hiki ke haawi inai i na olelo hooholo kaulike a pololei i kekahi manawa: pela lioi na papa himeni e ku-e ole mai ai, no ka mea ua hoopukaia aku.ka olelo hooholo me ka pololei lōa. Ma ka wae ana i na lunakanawai no keia hana hookuku himeni, he tiiea pono no e waeia ae i poe mawaho loa i komo ole' iloko o.na hana o ka aha e noho. mai nei,,ina he mea hiki ia ke hanaia, o ua mau lunakanawai la, i poe ike me ke akamai i ka olelo Hawaii, me ka ike he olelo Hawaii wale no k6 na himeni hookuku apau e meleia mai a oiai no hoi e ka puka pono o 'na huaolelo, a o ka like o na olelo me na luiamele, kekahi o na rula ano nui ma keia hookliku. Aole he kuleana o keia pepa ma keia hana hookuku,,aka ke hoakaka nqi nae ia i kona manao, no ka makee, e.ku mau. aku keia hana hookuku himeni,-me ka lilo ole o kekahi mau hana hemahema e lawelaweia ana, i leumu e hookuemi hope ia mai ai keia liana maikai loa, ma keia mua aku. K lilo ana na huakai makaikai i na mokupuni like ole o kakou, i mea nana e hooi ae i ke kulana o na wahi ano nui o ko kakou mau mokupuni ; a e lilo pu anā no hoi keia mau huakai makaikai, i kumu e hooiia ae ai ka ike, e loaa ana i na malihini, i loaa nui ole aku ka ike ia lakou, no ka nani ame ka maikai o na hiona o Hawaii nei. He hana imi pomaikai no keia a ka hui mokuahi holo piliaina, e lawelawe mai nei, aka nae ifoko o ia manawa hookahi, ua hoopomaikaiia aku no ka poe apau e hele ana ma keia mau huakai, no ka mea, ua loaa ia lakou ka ike ana i na wahi pana I<aulana o ko kakou-mau mokupUni, me ke emi' o' na hoolilo. Ua hoole ae ka Loio Kalana Heen, no ka lawa ole o na hooiaio, e loaa ai na kahua no ka huli a noii pono ana aku i ke ano e lawelaweia mai nei na hana oloko o ka oihana makai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei. Imua. ona i hoike aku ai kekahi makaainana, no kona uku ana ma'ke ano ki-pe he elua haneri dala o ka pule i kekahi lala o ka oihana makai, i wahi e hoopilikia ole ia aku ai na hana hakihaki kanawai iini pomaikai i lawelaweia eia maloko o ke Kalapu Hoohauoli o Waikiki. He oiaio paha, aole he mau hōoiaio e hiki ai ke hōokāhuaia ria kumu hoohalahala ku-e i ka oihana makai aole nae ia he mea nana e holoi ae i na manaō h.oohuoi iloko o ka lehulehu, no ka hookoia ana aku o na hana o keia ano, elike me ia ā keia makaainana, i hoike aku ai iinua o,ka Loio Kalana Heen. Ua hoole ae nei ka Meia Wilson i ka hoopau ana aku i na Koniisina Woods ame o'Connor, o ke Komisina Makai, elike me ka palapafa hoopii i waihoia aku imua ona, e kekahi mau makaainana, i kakau i ko lakou mau inoa maluna o kela palapala hoopii, malalo o na kumu ana i manaoio ai, aole i lawa na ike i loaa mai iaia. e hiki ai ke hoopau i kela mau, lala o ke komisina. Pehea nae ke kupono o kana mau kuipu i hookahua ai i kana olelo hooholo, no ka hoomau ana ?ku i kela mau hoa o ke komisina makai, e lilo ana ia i wahi e hoemiia mai ai kā hilinai o ka poe na lakou kela palapala hoopii iaia, no kona kupono e hoomau hou ia aku ma ke kulana ana e paa nei i keia manawa.