Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 26, 28 June 1923 — Page 4

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HE MOOLELO NO

ALIKA

AIOLE

Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi

Mamuli o ka Manao Lili

 

“Ua maopopo ia’u, o na olelo au e Lola i kamailio mai nei, aole ia he mau olelo palaulelo wale no, aka mailoko lilo mai ia o kou ouuwai. a ina paha he mana kekani ma ka honua nei, i hiki ke hoololi ae i lou may manao paa, alaila he mea hiki ia ke haniaa.”  wahi a ke Kenerala Vona Odela me ka leo kaumaha.

“Aole he mea ma ka honua nei, i hiki ke hoololi ae, i na olelo i hoopukaia aku nei imua ou, a o ka’u wale no e noi hour aku nei ia oe, e huikala mai ia’u” wahi a Lola me kona ike maoli aku i ka nui o ke kaumaha iloko o ke aliikoa.

Me kela mau olelo i kamilioia mai e Lola, hiolo makawalu mai la na kulu waimaka a kihe’ahe’a ae la ma kona mau papalina, ka mea hoi nana i hoopoina ae i na manao ehaeha iloko o Kenerala Vona Odela, a lalau mai la oia i ka haina-ka e paa ana iloko o ka lima o Lola, a holoi ae la i na waimaka main a papalina ae o ka wahine opio.

“Auhea oe e kuu aloha; e hoopau i ka hookahe ana i kou mau waimaka, no ka mea ua kaa ka hewa ma ko’u aoao, a aole a’u mea e huuikala aku ai ia oe; a mai hookaumahaia hoi kou noonoo, no kau mau mea I kamailio mai nei, aka e hoao no au e hoomanawanui elike me ka hiki ia’u, i wahi e hoomanaia ae ai na manao ehaeha iloko o’u.”

Ma kahi nae o ke aea ae o ke poo o Lola iluna, a i ole pane mai paha i na olelo a Kenerala Vona Odela, ua huli ino aku la oia i kahi e, me ke kalele ama aku iahope o ka noho, a oi loa aku la kona noke ana i ka uwe.

Aia ke Kenerala Vona Odela ke nana pono loa mai la maluna o Lola me ka piha i na manao aloha no ka wahine opio, a o ia ka ua kanaka nei o ke kamailio ana mai:

“E hoao oe e kuu hoaloha, e hoopoina i na mea apau i kamailioia mawaena o kaua i kiea po; e hoopoina loa hoi, i ka’u mau hana hoehaeha i kou noonoo, mamuli o ko’u hua’i okoa ana aku nei i ka nui o ko’u aloha nou. Maluna iho o’u na ahewa ko’iko’i e pono ai, no lo’u lilo ana, owau ke kumu e hookaheia ai kena mau waimaka makamae. He nani ia, ua hoike mai nei oe i ka mea oiaio loa, aole e hiki ia oe ke aloha mai ia’u, o ka’u wale no e nonoi aku nei i kou oluolu, e lilo kaua i mau hoaloha oiaio loa.

“He kanaka au i komo iloko o na kaua hahana loa me ko’u mau enemi, me ka kaa may ana o ka lanakila ma ko’u aoao, o keia wale no ka paio i haulehia ai au, aka nae elike me ke ano o ke kanaka koa loa, pela au e olelo, aku nei ia oe, ua oi ae ka haaheo iloko o kuu uhane, mamuli o ko’u hoomaopopo ana i ka nui o kuu aloha ia oe; ina ia no ko kaua lilo wale no i mau hoaloha, mamua o kuu ike ana aku, aole loa au e kappa hou ia mai, he hoaloha nou.

“Elike me ka loihi o ko’u ola ana aku, he mea pono e kupaa au maluna o kela aloha i loaa ia’u nou, a me ia aloha auanei au, ahiki i kuu make ana; a na ke Akua no e haawi mai ia’u i ka ikaika, e hiki ai ke hoomanawanui i na haawina ehaeha e kau mai ana maluna o’u.

“Aole he mea maikai no’u ka noho loihi ana iho me oe maloko nei o keia wahi, he mea hoomahuahua aku ia i kou kaumaha, aka e hookuu mai oe ia’u, a maanei no au ma keia hope aku, a kaua e hui hou ai ma ke ano he mau hoaloha oiaio, a iloko o ia hui hou ana, aole he mau waimaka e hookaheia, aole hoi he may haawina hoehaeha maluna o kaua pakahi.”

“Me kela mau olelo hope, lalau iho la o Kenerala Vona Odela i ka lima o Lola, a hoopili ae la ma knoa mau lehelehe, o kona haalele aku la no ia i ka wahine opio, me ka puke an mai iwaho, mahope o ke pani ana aku i ka puka o kela keena a paa, me ka haalele hookah ana aku ia Lola maloko, e hoonana I knoa mau manao kaumaha, e komo ole aku ai na manao hoohuoi iloko o na malihini, i kona wa e oili mai ai a ku imua o lakou.

 

MOKUNA XIX.

 

O ka noho hoi ia o Lola ahiki i ka hoomamaia ana ae o kona mau manao kaumaha, pela hoi ka maloo ana o kona mau waimaka, o kona ku ae la no ia iluna, a hele mai la e huli i ka Madame Vana Dona, no kona makemake, e noi aku i kela wahine oluolu, e hookuu mai iaia e hoi no kona mau @umi, aole hoi e hoomau aku i ka noho ana me kela poe hanohano, akiki i ka hookuu ana o na hana hoohauoli o kela po.

O Akeneki nae ka mea mua loa i loaa aku i ua o Lola, a hoike koke aku la no oia, no kona makemake e hoi no kona mau rumi, ke lilo ole nae ia, i mea na ka Madame Vana Dona ame kana kaikamahine e ku-e mai ai; a oiai ua ike mai la o Akeneki, i kekahi nanaina maikai ole maluna o ka helehelena o kona hoaloha, o ko laua nei hele koke aku la no ia e huli i ka Mahame Vana Dona.

Aole no ia he hana paakiki, ua loaa koke aku la kela wahine ia laua nei, a i kona lohe ana mai, ua makemake o Lola e hoi koke mamua o ka pau ana mai, ua makemake o Lola e hoi kake mamua o ka pau ana o na hana hoohauoli, ma kela po, haawi koke mai la ka Madame V ana Dona, i kona ae, me ko lakou hele ana aku mo ke keena komo lole, no ke kii ana i ko lakou may koloka.

Oiai nae lakou e hookokoke aku ana i kela keena, heaha la ia alawa an mai a Lola ihope, ike mai la oia i kekahi kanaka e hahai aku ama mahope o lakou, o kela kanak malihini no ana i ike ai iwaena o ke anaina, iaia e ku mai ana mailuna mai o kahi himeni, a o ke kanaka hookah no hoi, e noho pono aku ana mamua o kona alo, ma kekahi aoao mai o ke pakaukau ia lakou e ai ana ma kela po.

Aia no nae na wahine ekolu ke hele la, a o ka Madame Vana Dona, ka i kono mua aku iloko o ke keena kono lole, o Akeneki aku mahope ona, a mamua o ko Lola komo ana aku iloko, hoopa aku la kekahi mea ma kona poohiwi, a iaia i huli mai ai ihope, ike mai la oia i ke keonimana malihini, e ku pon@ aku ana mahope ona.

Me ka piha paarula, i kunou aku ai ke kanaka malihini imua e Lola, me ke kamailio pu ana mai:

“E nonoi mua aku ana au ia oe, no kau mau huikala ana mai ia’u e Miss Perekona, no ka mea ua konoia mai au, e hopu ia oe, malalo o ka mana ame ka makemake o ke kanawai o ka aina.”

Ia Lola i lohe maopopo mai ai i kela mau olelo i kamailioia aku iaia, aole e hiki iaia ke pane koke mai, aka nae maopopo mai la iaia, ke kulana oiaio o keia kanaka malihini, oia no kekahi o na makaikiu, i hoounaia no ka huli ana iaia, no kela @ihia pepehikanaka, a Mrs. Wadona, i waiho aku ai iloko o na lima o na kanaka o ke Aupuni.

Ua hele maoli ua o Lola a haikea, iaia i hoomapopo iho ai i kekahi kulana ehaeha loa i kau aku maluna ona, eia nae ke hoao la oia ma na ano apau e hooikaika, i wahi nona e maule ole iho ai, a i ka loaa ana iaia, o ka Ikaika kupono e pane mai ai i ke kanaka o ke Aupuni, kamailio mai la:

“Heaha la hoi, aohe mea hiki ia’u ke hana no’u iho i keia Manawa, koe wale no ka hooko ana aku i kou mau makemake apau; aka no ka pono nae o kuu mau hoaloha, ina ia he mea oluoluia mai e oe, alaila o ka’u nonoi wale no, e noho hamau oe, me ke kamailio ole ae, no kou hopu ana ia’u, ahiki i ke kakahiaka o ka la apopo.”

Haawa aku la ka makaikiu i kona apono i kela noi a Lola, ma o kona kunou ana aku, me ke kuemi ana mai hoi ihope he elua mau kaina wawae, a hookuu aku la ia Lola e komo iloko o ke keena a ka makuahine ame kana kaikamahine e kakali mai la iaia, me kela manao i kana lawehala.

I kela komo ana aku o Lola iloko, ua hopu koke mai la o Akeneki i kona lima no ka mea ua lohe mai o Akeneki, i na olelo a ka makaikiu, o ke kamailio ana mai no ka hopu ana ia Lola, a ninau koke mai la.

“Ea, heaha ka kela kanaka I kamailio mai nei ia oe? Ua kamaaina mua no anei oe iaia? Ua lohe aku nei au i kona olelo ana mai nei, no ka hopu ana ia oe; a no ka nui aku o kana mau olelo, aole au i lohe, i ka liilii loa o kona leo.”

Nui iho la ko Lola hanu, no ka mea aole oia i manao, e lohe kona mau hoaloha no kona hopuia ana m akela po, ua hiki ole nai iaia ke huna hou iho, oiai ua lohe o Akeneki i na olelo a ka makaikui, nolaila he mea makehewa wale no ka huna ana iho i na mea oiaio, a no kona ulolohi loa nae i ka pane ana aku, ia wa i ninau hou mai ai o Akeneki:

“E Lola, heaha ka manao maoli o na olelo a kela kanaka i kamailio mai ne ia oe, no kona hopu ia oe?”
Kau aku la ka Lola nana ana ma na maka o kona hoaloha, ala hoi na manao ehaeha iloko ona, no kona lilo ana i mea hoopilikia aku i ke kaikamahine me kona makuahine, na mea hoi i lawe akuiaia nei, i hoaloha maikai loa no laua, alaila pane aku la:

“Auhea oe e Miss Vana Dona, mahope iho o ko’u noho aie ana ia oe ame kou makuahine, no ka olua mau hana maikai o oluolu no hoi ia’u; he hana maikai ole na’u, ka halihali ana mai, a hookau aku i na haawina hoehaeha maluna o olua; aka nae, no kau ninau no kela kanaka ea, he makaikiu oia, a ua lilo au i keia manawa he lawehala malalo o kona mana.”

“Auwe no ka hoi e! Heaha iho la ke kumu o ka hopu ana mai o kela kanaka ia oe?”  wahi a Akeneki, me ka piha i ke kahaha.

“E kamailio e kuu hoaloha, o lilo auanei ka nunui o ko kaua mau leo, i kumu e piha mai ai oloko nei o keia keena i na kanaka. Ke hoomanao nei no anei oe, i kela ahiahi mua loa a kou kaikunane i huli hoi mai ai mai Nu Ioka mai, a hoike mai ai i kekahi moolelo, no kekahi kaikamahine opio i manao wale ia, nana i hana i kekahi karaima weliweli loa?”

Puliki mai la o Akeneki i na lima o Lola, iaia i ike mai ai, i ka hele maoli o kona hoaloha a piha i ka haalulu, alaila i mai la:

“Ae, aole au i hoopoina i na mea a kuu kaikunane i kamilio mai ai ma kela po.”

“O ka hoahanau, i holo mahuka ai, owau no ia. He hoahanua o Alika Wadona no’u, a ua lawe mai au iaia me he kaikaina ponoi loa no’u mailoko mai o ka makuahine hookah. Ke hoomanao nei oe, no kela maule ana o’u, maloko o kou home, aole ia malalo o kekahi kumu e ae, aka no ka hiki ole ia’u ke noho malie, a hoolohe aku i kekahi moolelo ku i ka lokoino, ka mea a’u i hana ole ai. Owau keia o Lola Perekona.”

“He keu aku maoli no a ko’u hupo, aole he wahi mea a haili mai iloko o’u, i ke kumu o kela maule ana ou, pela hoi kou piha i ke pihoihoi, a pela me ka nahae ana o ka buke, i pane mai ai o Akeneki, me ka manao aloha nae no kona hoaloha.

Ke mau la no ka paa o Akeneki i na lima o Lola, he mea kau la, elike me ka nui o na wahine opio o ke kulana hanohano, i ko lakou wa e lohe aku ai no ka lawelaweia o kekahi hana karaima, a paa paha o kekahi o ko lakou mau hoaloha i ka hopuia, a nanakee mai iaia nei, aole nae pela o Akeneki, me he mea la, aole loa he wahi manao hoohuoi iki iloko ona, no ka pili o ka hewa ia Lola, a o ia kana i ninau mai ai:

“Pehea, ua pili anei ka hewa ia oe e Lola, elike me na mooleloo a na nupepa i hoke ae ai i ke akea?”

“Imua ou e Akeneki, a imua hoi o na Lani, hoole aku nei au aole loa i pili kekahi wahi kiko eleele o ka hewa maluna o’u. Ua aloha aku au ia Alika, kuu hoahanau, me kuu puuwai apau, ua oi aku  ko’u inu maoli ana ae i ka laaumake mamua a ka hoao ana e hooko aku i ke karaima, i kahihi, wale ia mai maluna o’u,” alaila hookah okoa mai la o Lola i na kulu waimaka, o ke aloha i kona hoahanau.

Apo mai la o Akeneki i kekahi lima ia Lola, a hoopili aku la imua o kona alo, me ka hoopili pu ana mai hoi i kekahi papalina ma ke poo o kona hoaloha, aliala kamailio mai la i na olelo hoolana i ka i ana mai:

“Ua maopopo ia’u, aole loa oe e kuu hoaloha, i lawelawe i ke karaima i hookau wale ia mai maluna ou; a o ko’u hookomo ana mai i kekahi manao hoohuoi nou ua pili ia/u kekahi hewa ko’iko’i loa. E hoolana i ka manao e kuu Lola; e hele hou kaua e ike i kela makaikiu, a e hoakaka aku imua ona @ na mea oiaio apau, e kaawale ae ai na ao omamalu o ka hoohuoi mai ia oe ae.”

Hoao mai la o Lola e minoaka, no kona ike ana mai, i ka noonoo o kona hoaloha, me kona pane ana mai nae:

“Aohe waiwai o ka hoao ana aku e kupale no ko’u pono imua o ke kanaka o ke Aupuni, no ka mea he hooko kauoha wale no kana hana’ a i hoike aku no au ia oe i ka mea oiaio loa, aole au e kala i upu ai, no ka hoea mai i keia hopena, mahope o kuu lohe ana i ke kamailio o kou kaikunane, no ka hoounaia ana mai o na makaikiu, no ka huli ana ia’u.”

“Ee, he keu aku maoli no a kou koa, ina paha owau ma kou wahi, pela ko’u ike ana, e hoea mai ana i ka wa e hopuia ai e ka makaikiu,  e maule okoa ana au, a i ole e make okoa ana paha, aole nae ka mea i ikeia nou, he kakaikahi loa paha na wahine elike me kou ano.”

No na olelo oluolu a Akeneki, ua hiki ole ia Lola ke Kaohi iho i kona mau manao hoomaikai, nolaila honi okoa aku la oia i kona hoaloha, a i aku la:

“Pehea la e hiki ai ia’u ke haawi aku i na mahalo piha pono, no ka nui o kau mau hana hooluolu i ko’u mau manao ehaeha, iloko o ka wa i ke kaumaha; a ua lilo maoli no oe e Akeneki, i mea hoomama mai ia mau haawina, i kau iho maluna o’u. Maluna ou e Akeneki ame kou makuahine, ka’u mau hoomaikai palena ole; a ke lana nei kuu manao, aole e lilo keia hopuia ana o’u , e ke kanaka o ke aupuni, i kumu e hookomoia aku ai olua iloko o kekahi kulana maikai ole a ko olua mau hoaloha e nema mai ai.

“He mea pono e haawi aku au i ko’u aloha hope ia oe ame kou makuahine maloko nei o keia rumi, a hele hookah aku au me ka makaikiu, no ka mea he pio au nana, ma keia ano auanei, e ike ole mai ai ka nui o na malihini maloko mei o keia hale.”

“Aole loa au e ae aku ana e hookuu ia oe, no ka mea o maua ka mea nana i lawe mai nei ia oe no keia wahi, a na maua no e hoihoi aku ia oe, e kakali malie oe pela, a e hele ae au e huli ia mama.”

(Aole i pau)

 

He Moolelo no

KA MEAHUNA POHIHIHI

A I OLE

Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili—He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

 

Ua ma’i nae ua kanaka nei, nana na hana maikai ku i ke aloha no kona pono, nolaila aole he hana kupono e ae ma kona aoao, no ka panai ana aku, i ka maikai, no ka maikai i hanaia mai maluna ona, o kona hele wale aku no a haawi aku i kana mau Kokua ana elike me ka hiki, ina ia he mea e hoomamaia aku ai na manao pilihua o kela kanaka, iloko o kona ma’i.

Aole nae e hiki iaia ke haalele koke iho ma kela po, aka no ke kakahiaka o kekahi la mai, he wa maikai loa ia nona e hele aku ai e hooko, elike me ke kauoha a kela kanaka iaia, nolaila me kona hoohakalia hou ole iho, hoomaka aku la ua o Silia, e hoomakaukau i kekahi mau mea kupono, no kana huakai hele, i ala ae no ia i ke kakahiaka, aohe he mau hoomakaukau ana.

Ike iho la oia, he nui kona mau mea hemahema, e pono ai e loaa iaia, no kana huakai, nolaila hele mai la oia e hui pu me ka ona hale, a hoike aku la e haalele iho ana oia i ke kulanakauhale ma ke kakahiaka o kekahi la mai, no ka hooko ana aku i ke kauoha maloko o ke kelekalapa, me knoa hoike ole aku nae i kana wahi e hele ana; aliala hele aku la no ka halekuai laau, ma ke kihi o ke alanui, a kuai aku la i kekahi mau laau, me kekahi mau mea liilii e ae, o kona hoi mai la no ia.

Aia ka malamalama o ka mahina ma kela po, ke konane la, me ka malamalama o ke alanui, a ke hoi maile la oia, me ka nui nae o na mea a kona poo e noonoo ana, a o kona hoea wale aku no hoi koe, i ka hale, ike aku la oia i kekahi mea i ka hele mamua ona, he kanaka ana i hoomaopopo aku ai, ua kamaaina oia iaia mamua, nolaila awiawi aku la kana hele ana, ahiki i ka loaa ana o ua kanaka nei, eia ka o Keoni Naika.

“O oe no ka keia e Keoni Naika!” wahi a Silia me ke pa’i ana aku ma kekahi poohiwi o ua kanaka nei. “Ua noonoo nui au, me ka makemake e hui pu me oe i keia po, a laki i ko’u ike ana mai nei ia oe, eia ka e hooko koke ia ana ko’u makemake.”

“Auwe, o oe no ka keia e Silia!” i pana’i mai ai no hoi o Keoni Naik, me ka nana ana mai maluna o Silia me ke kakaha, no ka mea aole oia i mahu’i mua, aia kela wahine ma kahi kokoke iaia, ahiki i kona lohe ana mai, i ke kaheala ana aku o kona inoa.

“Ke hauoli loa nei au i ka halawai hou ana me oe e Silia, no ka mea ua ku a hemahema maoli au i keia mau la e noho mai mei, e ake wale ana no o ka ike aku i kekahi mea kamaaina.” O k amea oiaio no nae, aia iloko o Keoni Naika ka makemake nui e hui pu me Silia, a o ke kaa ana ma ko Silia aoao, ka hoike ana mai, no kona makemake e ike iaia nei, nolaila huna iho la oia i kana meahuna. “

“Pehea, ua hoololi anei oe i kou manao, mahope iho o kela hui hope loa ana o kaua ma kekahi po, he mau mahina ae nei i hala?” wahi a Silia.

Hoopinana ae la o Keoni Naika i kona mau poohiwi, a pane mai la. “Ua ike no oe e Silia, ua ioli loa ae kou mau ano, mai kela mau ano kahiko mai ou,” wahi ana ma ke ano hoolalau.

“Nowai auanei ka hewa, o oe ponoi no e Keoni Naika, ka mea nana i hoolilo ia’u, i wahine hoowahawahaia, aka nae aole o’u manawa, e hoolohe ai i na olelo o kela ano; o ke kumu nui wale no o kuu makemake ana e ike ia oe i keia po, mamuli o na mea a’u i heluhelu ai maloko o na nupepa; no ka ka hopuia o Gai Waikona.  O kela no anei kekahi o kau mau hana hilahila ole?”

“He hana ia na ke kanawai, aole na’u e Silia. Ua loaa aku kekahi mau ike ano nui loa i ke Aupuni, pela iho la i hopuia ai kela kanaka opio, nolaila e hoea mai ana i ka manawa e kkauia aku ai ka hoopa’i maluna o ka mea hewa, a e hoopauia ae ai hoi na pohihihi apau i pili i ka hihia pepehikanaka o Welafika.”

“Aole loa o’u manaoio, ua pili o Gia Wakona i ka hewa, elike me kau e olelo mai nei, no ka auamo aku o kela kanaka opio i ka hoop’i, o ke karaima ana i hana ole ai.”

“Heaha hou ae auanei ka’u mea e olelo aku ai oe, no ka mea i ka loaa ana aku o kekahi mau waiwai o ke kanaka i pepehiia, pela me kekahi mau ki, maloko o ke pakaukau o Gai Wakona, ua maopopo loa ka hewa o kela kanaka, a o keia ka manao o na mea apau e noho mai nei.”

“Alaila ua maopopo loa anei a Silia, me kona hakilo pono loa ana mai maa na maka o Keoni Naika.

Aole i lilo kela ninau a Silia i mea maikai i ka noonoo o Keoni Naika, no ka mea haikea koke ae la kona helehelena, aka nae pane aku la i ka i ana mai:

“Heahi hou iho auanei na kumu kanalua, no kona make ole ana, no ka mea ua ike no oe, ina eia no o Habaki ke ola nei, aole loa oia e kaawale mai a’u aku, a mai kona mau hoaloha lehulehu aki apau.”

“O kau paha kena e olelo mai nei, aka nae e hoakaka ana na nupepa, i ka hole loa ana o Gai Wakona ame kona kaikuahine, no ko laua maopopo mua ana i kekahi keena huna, maloko o ke pakaukau, a oki loa aku ko laua maopopo ana i na mea e pili ana i na ki elua, amen a puka e ke ai ua mau ki la.”

“Pela na mea a laua i hoike aku ai imua o ka makaikiu, nana i huli a loaa na waiwai o Habaki Niaka, maloko o ke pakaukau, aka ua ike no oe e Silia, aole loa e ae mai ana kekahi kanaka hana karaima i kona hewa, o kana hole iho la no ia, ahiki i ke kauia ana mai o ka hoopa’i maluna ona, pela kela kaikunane ame kona kaikuahine i hole ae ai, me ka manao, he kumu ia e pakele ai o Gai mai ka make mai.”

“Pehea la oe e Keoni Naika, i paakiki loa ai i kau mau hana hoopilikia maluna o kela kanaka opio?” wahi e Silia, me kona hoike okoa ana aku i kona manao huhu imua o kela kanaka.

“Pehea la oe e Silia e hoahewa wale mai nei maluna o’u, i ka mea a’u i hana ole ai?”

“ua ike no oe e Keoni Naika, a ua maopopo no hoi ia’u, o oe ponoi no ka mea nana keia mau hana apau, aole he kanaka okoa aku. O keia kekahi hana ku i ka hilahila! Ua ike au i kela mau opio, ua hoomapopo i ko laua mau ano ame ko laua kulana, me ka ehaeha o kuu uhane, no kau mau hana hoopilikia maluna o laua a elua. O Miss Wakona kekahi o na kaikamahine maikai loa, a i kulike ai me na hoakaka a na nupepa,  ua hoolilo aku kela kaikamahine i kona manawa, ma ka lawelawe ana i na hana, e hoomamaia ae ai na manao kaumaha o kona kakunane.”

“Ea, he keu maoli ka hoi oe e Silia, a ka poweko, i ke kamailio ana, no ka pono o kela mau opio, a ua konoia mai au, e olelo aku ia oe, e lilo pu o oe kekahi mea hookaika aku, ma ka hoopakele ana ae ia Gai Wakona mai ka amana likanaka mai, e pela hoi ka hoomama ana aku i ka manao kaumaha o kona kaikuahine,” me ka hoopinana ana ae o Keoni Naika i kona mau lehelehe, e hoike mai ana i kona hoihoi ole, i na mea a Silia i kamailio aku ai iaia no na opio.

“Ua paa kuu manao, e lilo i’o au i mea Kokua aku, no ka pono o kela mau opio i hookaumahaia, mamuli o kau mau hana e Keoni Naika.”

“Auwe no ka hoi e! Alaila e manao ana anei oe e Silia, iloko o ka wa e hookolokoloia ana kela kanaka pepehikanaka, a oiai hoi e piha ana ke keena hookolokolo i na kanaka, e ku ae i hoike ma ka aoao o Gai Wakona, a kukala aku imua o ke akea, no ko’u mau ano ino apau, i wahi e Pakele ai o Gai maka make mai? Aole anei he komo iho o ka manao hilahila iloko ou, no ka huai pu ia ae o kou mau ano, o na la aku nei i hala, na la au e noho pu ana me a’u malolo o ke koloka o i hala, na la au e noho pu ana me a’u malolo o ke koloka o ka hookamani, ina nei o kou manao ia, o ka hoke i ko’u mau ano ino, imua o ka lehulehu?”

“Aole a kaua kamailio ana no kena kumuhana au e hoala mai la no keia wa,” i pane aku ai o Silia, me ka lilo ole o na olelo a Keoni Naika, i kamailio mai ai, i kumu nona e hilahila ai. “Ke makemake nei au e ninau aku ia oe, heaha la kau i upu aku ai, e loaa mai ia oe, mamuli o ka hoopoino ana i ke ola o kela mau opio elua? Heaha kau i ake aku ai e loaa ia oe mai ia Tiodora mai, me ko ike no, ua hoohoka ino mai kela kaikamahine i kou mau manao lapuwale?”

“Ma ke ano o kau mau mea e kamailio mai nei, ua hiki loa ia’u ke ike aku, ua hele oe a piha i ka manao lili.”

“Ina ua lilo ko’u uwalo aku no kou pono, i mea no’u e kapaia mai ai e oe, i ka lili, aole o’u nana no ia mea.  He hookahi nae a’u mea e hoike aku nei imua ou, pehea kau mea e hana aku ai, me ka manao e lilo mai o Tiodora i wahine nau, aole loa ia e hookoia ana.  Ina no ua loaa ia oe ka mana, e hului aku ai i na kane apau e noho nei, mai ka ili aku o ka honua, aole loa no ia he kumu no Tiodora e lilo mai ai ia oe, aka he o ia mau ka hoowahawaha ame ka makemake ole o kela kaikamahine ia oe e Keoni Naika.

“Me kei mau mea oiaio loa a’u e hoike aku mei imua ou, heaha iho la k apomaikai ma keia mau hana hoopilikia au? Malia paha he hana hiki i’o ia oe ke hoopoino aku i ke ola o Gai Wakona, a e hoehaeha aku i ka puuwai o kona kaikuahine, aka o ka’u mea e ninau aku nei ia oe, heaha iho la kou pomaikai ma ia mau hana?”

“Ua hookahaha loa mai oe ia’u e Silia i keia po, i ke ano o ka loaa ana aku o na makaukau ia oe, e kamailio mai ai imua o’u elike me keia. Aohe no a’u nana no kekahi pomaikai e loaa mai ia’u i keia manawa, a elike no me ka’u i hoike hou aku ne imua ou, he hookah no kumu nui, o ko’u hooko ana i keia mau hana, no ka pana’i ana aku no ia i ka ino, no ka ino.

“Ua hele au a piha i na manao hoowahawaha no laua a elua. Mai ka la mai i hehi ai na wawae o kela mau opio ma Welafika, mai ia la mai, ko laua ku ana mai i mea hoohiolo i ko’u mau manaolana ahiki i ka weluwelu liilii ana. O Josephine ka mea nana i hookomokomo olelo aku iloko o Tiodora, a i a’o aku iaia, e ku-e mai ia’u, a no ia hana a kela kaikamahine, i hoohiki ai au, e hookau aku no au i ka hana, e noho ai oia iloko o ka ehaeha.”

“Heaha la hoi, ua hookoia ko hoohiki, no ka mea ke noho nei kela kaikamahine iloko o ka ehaeha no kau mau hana hoopilikia, i hookau aku ai maluna o kona kakunane,” wahi a Silia ma ke ano hoomaewa, ka mea nana i hookomo aku i ka manao inaina me ka hilahila pu iloko o Keoni Naika.

“He mau kumu hou ae no kekahi, imua aku o ka aha hookolokolo, e ikeia ae ai kona hewa ole. No keia manawa, aohe mea hiki ia’u ke hana aku no ka pono o kela kanaka opio, no ka mea iea oia malolo o na lima o ke kanawai, he hookahi no hana i koe, o ke kakali aku, ahiki i ka wa e hooloheia ai o kona hihia.”

 “E hole iho ana hoi oe i keaha? He nui loa na mea hiki ia oe ke hana i keia manawa, aole loa keia i hala ka wa pono, oiai aole i hoea mai i ka wa e hooloheia ai ka hihia.”

“Ke makemake nei au e ike, heaha ka manao o kau mea i kamailio mai ne no ka hiki ia’u ke hana aku i kekahi mea?” wahi a Keoni Naika, me ka aneane loa e lalau okoa mai ia Silia, a kula’i aku iluna o ke alanui.

“O ia no kou hoike ana ae i ka mea oiaio loa, no ke karaima i hanaia, ma ke kiola ama ae i na kumu hoohuoi apau, e kau nei maluna o Gai Wakona,” alaila aku la iaia no na anuu o ke alapii. O ka hale ana e noho ana.

Ia laua o ka hoea ana aku ma ke alapii, hoomaka aku la o Silia e kamailio i kana mau mea apau i ike ai, e pili ana no ke karaima pohihihi i hanaia, a no na minuke elima kela noke ama a Silia i ke kamailio, ua hiki ole maoli ia Keoni Naika ke onioni ae, hele mai la hoi kona mau maka, a kunahihi, a maka hope loa n na olelo a ka wahine opio o ke kamailio ana mai, ku ae la oia iluna, a i mai la:

“Ua lohe aku la oe i na mea apau, a o ka’u wale no ia oe e Kkeoni Naika e akahele, e hoea mai ana ka la, e poholo ai oe iloko no o ka lua au ponoi i eli ai. Aoloe au i makemake e lohe oe i keia mau mea, aka mamuli o kou paakiki maole, i ka hoopilikia ana i kela mau opio, a’u i ike maoli ai, o laua kekahi mau mea maikai loa, he mau opio hoopono, a make i ka oiaia, pela wale no au i kamailio aki la ia oe i ka’u mau mea apau i ike ai no ka hihia pohihihi ma Welafiki.

“Ua noho hamau loa au, me ke kakali ana, e ike aku i kou hoololi ae i kou ano, mai kela ano lapu wale mai, a i ke ano maikai, he o ia mau no nae kela ano kahiko ou, a ua oi ae no paha ke ino, mamua o ka mea hiki ia’u ke olelo ae. Ua kappa mai nei oe ia’u i ko’u lili, manao anei oe, he wahi lihi noonoo iki kekahi nou i keia wa?  Ke olelo aku nei au ia oe, elike me kau mau’olelo hoohaahaa i hoopuk mai ai imua o’u, aole loa o’u makemake e ike hou i kou helehelema. Ke ku nei au ma ka aoao o kela kanaka opio, a hoao aku elike me ka hiki ia’u ma na ano apua e hoopakele iaia, mai ka make mai. Aka nae, ina e hookauia mai ana ka hoopa’i maluna ona, e ao oe e Keoni Naika, i kou ike i kou hopena!”

Ua hoopiha loa ia aku ua o Keoni Naika me ke kahaha, i ka lohe ana aku i na olelo a Silia, a mamua o ka hiki ana iaia ke pane aku, a ke hoopau ae hoi i kela ano kahaha iloko ona, ua ku ae la o Silia, a pii aku la ma na anuu o ke alapii, a iloko o ka manawa pokole loa, ua nalowale aku la oia iloko o ka hale.

No na minuke eha, a elima paha ke ku ana iho o Keoni Naika ma kela wahi, o kona haalele iho la no ia, a hele aku la no ke alanui, me ka hikaka ana, o ia no oe o kekahi kanaka i kahiohio i ka waiona.

Ma ke kakahiaka nui wale hoi o kekahi la mai, ua haalele iho la o Silia i kona rumi, no ka hele ana aku e hooko i ke kelekalapa a Mr. Kuene i hoouna mai ai iaia, a ua pomaikai maoli o Silia, i kona kauohaia ana mai e hele aku no kekahi wahi manao, no ka mea ma kela ahiahi iho, ua hoea hou mai la no o Keoni Naika, no ka ike ana i ua o Silia.

Ua nui na manawa a Keoni Naika i noke mai ai i ke kikeke mawaho o ka puka, aole nae he mea nana i hele mai e wehe i ka puka iaia, a no kona hoomano loa i ke kikeke ana i hoea okoa mai ai ka wahine nona kela hale, a ninau i ua o Keoni Naika i kona makemake.

(Aole i pau)