Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 26, 28 June 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

Ua ma'i n»e ua kanaka nei, nana na hana fnaikai ku i ke aioha no koni pono, nolaila aole he hana kupono e ae ma kona aoao, no ka pānai ana aku, i ka no ka majkai i hanaia mai maluna ona, o kona helfe wak aku no a haawi j i kana mau kokua ana elike me ka hiki, inā ia he mea e I hoomamiia aku ai na manao pilihua o kela kanaka, ilōko; o kona ma'i. Aole nae e hiki.iaia ke kōke iho nia keU aka n6 ke kakahiakg. o kekahi la mai, he wa maik&i loa ia nōna e hele aku ai e hooko, elike me ke kauoha a kda kanaka iaia, nolaila me kona hoohakalia hou ole iho, aku la ua o Silia, e hoomakaukau i kekahi mau mea kupono, ijo kana huakai hele, i ala ae no ia i kc kakahia|ca, aohe he mau hoomakaukau ana. Ikjc iho la oia, h« nui kona mau mea hemahema, e pono ai e loaa iaia, no kana huakai, nolaila hele mai la oia e hui pu me ka ona hale, a hoike aku la e haalele iho ana oia i ke kulanakauhale ma ke kakahiaka o kekahi la mai, no ka hooko ana aku i ke kauoha maloko o ke kelekalapa, me kona hoike ole aku nae i kana wahi e hele ana; alaila hele aku la no ka halekuai laau, ma ke kihi o ke alanui, a kuai akū la i kekahi |mau laau, me kekahi mau mea ]iilii e ae, o kona hoi mai la no ia. Aia ka malamalama o ka mahina ma kela po, ke konane la, me ka malamalama o ke alanui, a ke hoi malie la oia, me ka nui nae o na mea a kona poo e noonoo ana, a o kona hoea wale aku no hoi koe, i ka hale, ike aku la oia i mea i ka hele mamua ona, he kanaka ana i hoomaopopo aku ai, ua kamaaina oia iaia mamua, nolaila awiwi aku la kana hele ana, ahiki i ka loaa ana o ua kanaka nei, eia ka o Keoni Naika. "O oe no ka keia e Keoni Naika!" wahi a Silia mc ke pa'i ana aku ma kekahi poohiwi o ua kanaka nei- "Ua noopoo nui au, me ka makemake e hui pu me oe i keia po, a laki i ko'u ike ana mai nei ia oe, eia ka e hooko koke ia ana ko'u makemake." "Auwe, o oe no ka keia e Silia!" i pana'i mai ai no hoi o Keoni Naika, me ka nana ana mai maluna o Silia'me ke kahaha, no ka mea aole oia i mahu'i mua, aia kela wahine ma kahi kokoke iaia, ahiki i kona lohe ana mai, i ke kaheaia ana aku o kona īnoa. "Ke hauoli loa nei au i ka halawai hou ana 'me oe e Silia, no ka mea ua ku a hemahema maoli au i keia mau la e noho mai nei, e ake wale ana no o aku i kekahi mea kamaaina." O k amea oiaio no nae, aia iloko o Keoni Naika ka makemake nui e hui pu me Silia, a o ke kumu no hoi ia o kona hele ana rnai ma kela po, aka i ke kaa ana ma ko Silia aoao, ka hoike ana mai, no kona makemake e ike iaia nei, nolailā huna iho la oia i kana meahuna."

"Pehea, ua hoololi anei oe i kou manao, mahope iho o kela hui hope loa ana o kaua ma kekahi po, he maii mahina ae nei i hala?" wahi a Silia. Hoopinana ae la o Keoni Naika i kona mau poohiwi, a pane mai la. "Ua ike no oe e Silia, ua ioli loa ae kou mau ano/ mai kela mau ano kahiko mai ou," wahi ana ma ke ano hoolalau. "Nowai auanei ka hewa, o oe ponoi no e Kponi Naika, ka mea nana i hoolilo ia'u, i wahine hoowah&wahaia, aka nae aole o'u manawa, e hQolohe ai i na olelo o kela ano; o ke kumu nui wale no o kuu makemake ana e ike ia oe i keia po, mamuli o na mea a'u i heluhelu ai maloko o na nupepa,- no ka hopuia o Gai Wakona. O kela no anei kekahi o kau mau hana hilahila ole?" "He hana ia na ke kanawai, aole na'u e Silia. Ua loaa aku kekahi mau ike ano nui loa i ke aupuni, pela iho la i hopuia ai kela kanaka opio, nolaila e hoea mai ana i ka manawa e kauia aku ai ka hoopa'i maluna o ka mea hewa, a e hoopauia ae ai hoi na pohihihi apau i pili i ka hihia pepehikanaka o Welaiika." "Aole loa o'u manaoio, ua pili o Gai Wakona i ka hewa, elike me kau e olelo mai nei, no ka auamo aku o kela kanaka opio i ka hoopa'i, o ke karaima ana i hana ole ai." "Heaha hou .ae auanei ka'u mea e olelo aku ai oe, no ka mea i ka loaa ana aku o kekahi mau waiwai o ke kanaka i pepehiia, pela me kekahi mau ki, nialoko o ke pakaukau o Gai Wakona, ua maopopo loa ka hewa o kell kanaka, a o keia ka manao o na mea apau e noho mai nei. M "Alaila ua maopopo loa anei ia oe e Mr. Naika, ua pepehiia 0 Hahaki a niake?" wahi & Silia, me kona hakilo po'no loa ana mai ma na maka o Keoni Naika. Aole i lilo kela ninau a Silia i mea maikai i ka noonoo o Keoni Naika, no ka mea haikea koke ae la kona helehelena, aka nae pane aku la i ka i ana mai: "Heaha hou iho auanei na kumu kanalua, no kona make ole ana, no ka mea ua ike no oe, ina eia no' o Hahaki ke ola nei, aole loa oia e kaawale mai a'u aku, a mai kona mau hoaloha lehulehu aku apau." "O kau paha kena e olelo mai nei, aka nae e hoakaka ana na nupepa, i ka hoole loa ana o Gai Wakona ame kona kai-> kuahine, no ko laua maopopo mua ana i kekahi keena huna, maloko o ke pakaukau, a oki loa aku ko laua maopopo ana \ na mea e pili ana i na ki elua, ame na puka e ku ai ua mau ki la." "Pela na mea a laua i hoike aku ai iipua o ka makaikiu, nana i huli a loaa na waiwai o Habaki Naika, maloko o ke pa* kaukau, aka ua ike no oe e Silia, aole loa e ae mai ana kekahi kanaka hana karaima i kona hewa, o kana hoole iho la no ia, ahiki i ke kauia ana mai o ka hoopa'i maluna ona, pela kela kaikunane ame kona kaikuahipe i hoole ae ai, me ka m«nao, he kumu ia e pakele ai o Gai mai ka make mai." "Pehea la oe e Keoni Naika, i paakiki loa ai i kau mau hana hoopilikia maluna o kela kanaka opio?" wahi a Silia, me kona hoike okoa aku i kona manao huhu imua o ke!a kanaka. "Pehea la oe e Silia e hoahewa wale mai nei maluna o'u, 1 ka mea a'u i hana ole ai?" "Ua ike no oe e Keoni Naika, a ua maopopo no hoi ia'u, o oe ponoi ne ka mea ziaria keia mau hana apau, aol? he kanaka okoa aku. O keia kekahi hana ku i ka hilahila! Ua ike au i kela mau opio, ua hoomaopopo i ko laua mau ano ame ko laua kulana, me ka ehaeha o kuu uhane, no kau mau hana hoo» pilikia maluna o laua a elua. O, Miss Wakona kekahi o na kaikamahine maikai loa, a i kulike ai me na hoakaka a nupepa, ua hoolilo aku kela kaikamahine i kona manawa, ma ka kwelawe ana i na hana, e hōomamaia ae ai na manao maha o kona kaikunane." "Ea, he keu maoli ka hoi oe e Sijia, a ka poweko, i ke kamaw lio ana, no ka pono o kela mau opio, a ua konoia mai au, e olelo aku ia oe, e lilo pu o oe kekahi mea hooikaika aku, ma ka hoopakele ana ae ia Gai Wakona mai ka amana likanaka

mai, a peU hoi ka hoomama ana aku i ka manao kaumaha o kona kaikuahine," tne ka hoopinana ana ae o Keoni Naika i kona mau lehelehe, e hoike mai ana i kona hoihoi ole, i na mea a Si!ia i kam4ilid aku ai iaia no na opio. "Ua paa kuu manao, e lilo i'o au i mea kokua aku, no ka pono o kela mau opio i hookaumahaia, mamuli o kau mau hana e Keoni Naika." "Auwe no ka hoi e! Alaila e manao aoa anei oe e Silia, iloko o ka wa e hookolokoloia ana kela kanaka pepehikanaka, a oiai hoi e pihia. ana ke keena hookolokolo i na kanaka, e ku ae i hoike ma ka aoao o Gai Wakona, a kukala aku imua o ke akea, no ko'u mau ano ino apau, i wahi e pakele ai o Gai ma. ka make mai? Aole anei he komo iho o ka manao hilahila iloko ou, no ka huai pu ia ae o kou mau ano, o na la aku nei i hala, na la au e noho pu ana me a'u malalo o ke koloka o ka hookamani, ina nei o kou manao ia, o ka hoike i ko'u mau ano ino, imua o ka lehulehu?" "Aole a kaua kamailio ana no kena kumuhana au e hoala mai la no keia wa," i pane aku ai o Si!ia, me ka lilo ole o na olelo a Keoni Naika; i kamailio mai ai, i kumu nona e hilahila ai. "Ke makemake nei au e ninau aku ia oe, heaha la kau i upu aku ai, e loaa mai ia oe, mamuli o Ica hoopoino ana i i ke ola o kela mau opio elua? Heaha kau i ake aku ai e loaa ia oe mai ia Tiodora niai, me ko ike no, ua hoohoka ino mai kela kaikamahine i kou mau manao lapuwale?" "Ma ke ano o kau mau mea e kamailio mai nei, ua hiki lo,i ia'u ke ike aku, ua hele oe a piha i ka manao lili." "Ina ua lilo ko'u uwalo aku no kou pono, i mea no'u e kapaia mai ai e oe, i ka lili, aole o'u nana no ia mea. He hookahi nae a'u mea e hoike aku nei imua ou, pehea kau mea e hana aku ai, me ka manao e lilo mai o Tiodora i wahine nau, aole loa ia e hookoia ana. Ina no ua loaa ia oe ka mana, e hului aku ai i na kane apau e noho nei, mai ka ili aku o ka honua, aole loa no ia he kumu no Tiodora e lilo mai ai ia oe, aka he o ia mau ka hoowahawaha ame ka makemake ole o kela kaikamahine ia oe e Keoni Naika. "Me keia mea oiaio loa a'u e hoike aku nei imua ou, heaha iho la k apomaikai ma keia mau hs.na hoopilikia au? Malia paha he hana hiki i'o ia oe ke hoopoino aku i ke ola o Gai Wakona, a e hoehaeha aku i ka pouwai o kona kaikuahine, aka o ka'u mea e ninau aku nei ia oe, heaha iho la kou pomaikai ma ia mau hana?" "Ua hookahaha loa mai oe ia'u e Silia i keia po, i ke ano o ka loaa ana aku o na makaukau ia oe, e kamailio mai ai imua o'u elike me keia. Aohe no a'u nana no kekahi pomaikai e loaa mai ia'u i keia manawa, a elike no me ka'u i hoike aku ai imua o Miss Wakona, pela no au e hoike hou aku nei imua ou, he hookahi no kumu nui, o ko'u hooko ana i keia mau hana, no ka pana'i ana aku no ia i ka ino, no ka ino. "Ua hele au a piha i na manao hoowahawaha no laua a elua. Mai ka la mai i hehi ai na wawae o kela mau opio ma Welafika, mai ia la mai, ko laua ku ana mai i mea hoohiolo i ko'u mau manaolana ahiki ika weluwelu liilii ana. O Josepine ka mea nana i hookomokomo olelo aku iloko o Tiodora, a i a'o aku iaia, e ku-e mai ia'u, a no ia hana a kela kaikamahine, i hoohiki ai au, e hookau aku no au i ka hana, e noho ai oia iloko o ka ehaeha." "Heaha Ia hoi, ua hookoia ko hoohiki, no ka mea ke noho nei kela kaikamahine iloko o ka ehaeha no kau mau hana hoopilikia, i hookau aku ai maluna o kona kaikunane," wahi a Silia ma ke ano hoomitewa, ka mea nana i hookomo aku i ka manao inaina me ka hilahila pu iloko o Keoni Naika.

"He mau kumu hou ae no kekahi, imua aku o ka aha hookolokolo, c ikeia ae ai kona hewa ole. No keia manawa, aohe mea hiki ia'u ke hana aku no ka pono o kela kanaka opio, no ka mea eia oia malalo o na lima o ke kanawai, he hookahi no hana i koe, o ke kakali aku, ahiki i ka wa e hooloheia ai o kona hihia." "E hoole iho ana hoi oe i keaha? He nui loa na mea hiki ia oe ke hana i keia manawa, aole loa keia i hala ka wa pono, oiai aole i hoea mai i ka wa e hooloheia ai ka hihia." "Ke makemake nei au e ike, heaha ka manao o kau mea i kamailio mai nei no ka hiki ia'u ke hana aku i kekahi mea?" wahi a Keoni Naika, me ka aneane loa e lalau okoa mai ia Silia, a kula'i aku iluna o ke alanui. "O ia no kou hoike ana ae i ka mea oiaio loa, no ke karaima i hanaia, ma ke kiola ana ae i na kumu hoohuoi apau, e kau nei maluna o Gai Wakona," alaila hopu okoa aku la o Silia i ka lima o Keoni Naika, alakai aku la iaia no na anuu o ke alapii, o ka hale ana e noho ana. Ia laua o ka hoea ana aku ma ke alapii, hoomaka aku la o ; Silia e kamailio i kana mau mea apau i ike ai, e pili ana no ke karaima pohihihi i hanaia, a no na minuke elima kela noke ana a Silia i ke kamailio, ua hiki ole maoli ia Keoni Naika kr onioni ae, hele mai la hoi kona mau maka, a kunahihi, a nu ka hope loa o na olelo a ka wahine opio o ke kamailio ana mai, ku ae la oia iluna, a i mai la: "Ua lohe aku la oe i na mea apau, a o ka'u wale no ia oe r Keoni Naika e akahele, e hoea mai ana ka la, e poholo ai oe j iloko no oka lua au ponoi i eli ai. Aole au i makemake e lohe °e i keia mau mea, aka mamuli o kou paakiki maoli, i ka hoopilikia ana i kela mau opio, a'u i ike maoli ai, o* laua kekahi mau mea maikai loa, he mau opio hoopono, a makee i ka oiaio, peia wale no au i kamailio aku 14 ia oe i ka'u mau mea apau i ike ai no ka hihia pohihihi ma W^Jafika. "Ua n6ho hamau loa au, me ke kakali ana, e ike aku i kou hoololi ae i kou ano, mai kela ano lapuwale mai, a i ke ano maikai, he o ia mau no nae kela ano kahiko ou, a ua oi ae IV» paha ke ino, mamua oka mea hiki ia'u ke olelo ae. Ua kapi mai nei oe iau i ko'u lili, manao anei oe, he wahi lihi noonoo iki kekahi nou 1 keia wa? Ke olelo aku nei au ia oe, elike me "fcau mau'olelo hoohaahaa i hoopuka mai ai imua o'u, aole loa |OU makemake e ike hou i kou helehelena. Ke ku nei au ma ka aoao o kela kanaka opio, a hoao aku elike me ka hiki ia'u ma na ano apau e hoopakele iaia, mai ka make mai. Aka nae, ina e hookauia mai ana ka hoopa'i maluna ona, e ao oe e Keoni Naika, i kou ike i kou hopena!" Ua hoopiha loa ia aku ua o Keoni Naika me ke kahaha, i ka lohe ana aku i na olelo a Silia, a mamua o ka hiki ana iaia ke pane aku, a ke hoopau ae hoi i kela ano kahaha iloko ona. ua ku ae la o Silia, a pii aku la ma na anuu o ke alapii, a iloko 0 ka manawa pokole loa, ua nalowale aku Ia oia iloko o ka hale. N° na minuke eha, a elima paha ke ku ana iho o Keoni Naika ma kela wahi, o kona haalele iho la no ia, a hele aku Ia ana > o ia no oe o kekahi kanaka 1 kahiohio i ka waiona Ma ke kakahiaka nui wale hoi o keleahi la mai, ua haalele īho la o Silia i kona rumi, no ka hele ana aku e hooko i ke kelekalapa a Mr. Kuene i hoouna mai ai iaia, a ua pomaikai maoli o Siiia, i kona kauohaia ana mai e hele aku no kekahi wahi manao, no ka mea ma kela ahiahi iho, ua hoea hou rr.ai la rto o Keoni Naik*, no ka ike ana i ua o Silia. Ua nui na manawa a Keoni Naika i noke mai ai I ke kikeke mawaho o ka puka, aole nae he mea Rsna i hele mai e wehe i 1 ka puka iaia, a no kona hooniano loa i ke kikeke ana i hoea okoa. mai ai ka wahine nona k«!a hale, a ninau i ua o Keoni Naika i kona makemake. (Aole i pau)