Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 27, 5 July 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

Aole i maopopo mua ia Akeneki, aia no kona makuahine | ma kahi kokoke ia laua kahi i ku mai ai, iaia o kc kaha ana j ae e heie aku e huli i kona makuahine, e ku mai ana o Mrs. j Vana Dona, me kona maopopo loa, i na olelo apau i kamailioia I mawaena o na kaikamahine opio. I "Eia no ka oe e mama maanei nei, pehea, ua lohe mai nei oe i na olelo apau i kamailioia mawaena o maua?" wahi a Akeneki. "Ae, e kuu aloha, ua lohe au i na olelo apau loa," me ka neepee Iba ana mai o Mrs. Vana Dona, a kokoke i na kaikamahine opio, a o kahi o ka laki, aole he poe e ae maloko o keia runii, o lakou wale no, nolaila ua maikai fnaoli ko lakou kamailio ana, mawaena o lakou iho, me ke kahamaha ole ia ma kekahi ano. "Ao'e anei, o 'ia kekahi hana ano nui loa?" i ninau ae ai Akeneki i ka manao o kona makuahine. "Aole anei he rJahele maalahi loa e hiki ai ia Lola ke kaawale mai keia keeua aku, me ka ike ole ia mai, he lawehala oia malalo o ka maiu o kekahi makaikiu?" w Mai kamailio nui ae oe e Akeneki, o loheia mai auanei kau mau olelo, e haawi mai oe i manawa no'u e noonoo ai, no kekahi alahele maikai," i pane mai ai o Mrs. Vana Dona, īne ka.hele nae o kon ahelehelena a kauinaha, eia nae aia maluna ona ka manaopaa, e hana aku i kekhi mea e pono ai o Lola. "Auhea oe e Mrs. Vana Dona, e huikala mai oe ia'u, no ko'u lilo ana i mea nana e hookomo aku ia oe ame kau kaikamahine iloko o keia pilikia. Aole loa he wahi manao iki iloko o'u, e hoopilikia aku i kekahi mea, niamuli la' o ka'u mau mea i hana ai," i pane ae ai o Lola, no kona ike ana mai. P.oh i lilo kona hopuia ana, i kumu e hoowahawaha mai ai kela wahine lokomaikai iaia. Ma kahi o ke komo aku o na manao hoowahawaha iloko o ka Madame Vana Dona no Lola, hopu mai la oia i ua kaikamahine nei a hoopili aku la i kona umauma, kau mai'la hoi kana nana ana ma na maka o Lola, aia ka manao hiipoi iloko ona, me ka hilinai no ka pili ole o kekahi hewa i ua kaikamahine nei, a o ia kana o ka pane ana mai: "L'a loaa ia'u na manao makee he nui nou e kuu kaikamahine, a iloko o keia pilikia i loaa ia oe, aole o oe hookahi wale no ke auamo ana, aka o kakou pu apau iloko o ia haawina hookahi. aka e noonoo iki ae au, i ka mea pono e hana ai no keia pilikia." wahine haaheo ka Maeiame Vana Dona mamuli o ka nui o kona mau waiwai, pela me kona kulana hanohano a ko'ika'i iwaena o ka pohai o ka poe kiekie, a e pai mau ana oia iaia iho ame kana mau keiki, me kona makemake ole, e kauia mai kekahi mau hoahewa ana maluna o kana mau mea e hana ai. laia e noonoo la no ke alahele pono e hana aku ai no keia pilikia i kau mai maluna o Lola, o ka mea mua loa i oili ae iloko ona, o ia no ka hapala wale ia mai o kona inoa maikai, a pela hoi me ka inoa o kana mau keiki, mamuli o ke karaima a Lola i hana ai, ina nei no ka loheia ae i ke akea. No ka manawa pokole wale no nae i loaa ai iaia ka manao o kela ano, no ka mea aia iloko o kona lunaikehala, ke hoike okoa ae la iaia, he kaikamahine o Lola i lawelawe ole i kekahi hana karaima, a ua like aku kona maemae, me ka maemae o kana mau keiki, alaila namunamu wale iho la no oia iaia iho i keia mau olelo: "Ke manaoio loa nei au, aole loa i kau aku kekahi kiko eleele o ka hewa maluna o keia kaikamahine. Iloko o keia niau hora o kona pilikia, aole ona mau hoaloha, e kauka'i aku ai. e loaa iaia na olelo e hoolanaia mai ai kona mau manao, malalo o keia mau kumu, aole loa au e hookuu hookahi aku r.na iaia. aka e lilo au i mea kpkua aku iaia ma na ano apau, ine ko'u nana ole, i ka mea a na kanaka e kamailio mai ai no'u.'* Me kela manaopaa iloko o ua wahine nei, e haawi aku i kana mau kokua ana ia Lola, ea ae la kona poo iluna, nana mai la hoi ma na maka o ke kaikamahine opio me ka hoao ana mai e minoaka, alaila pane mai la: VE hoolana i ka manao e kuu keiki, a mai hookaumaha ia oe iho, no ka mea na ko kakou Makua no ma ka lani, e kokua mai ia o£, iloko o kou mau hora o ka ehaeha," alaila honi mai la oia ma ka lae o Lola, me ka hookuu ana mai i ke kaikamahine opio ? a huli aku la oia i ka puka āniani. Ua hoopaia mai ko Lola uhane, mamuli o kela mau hoik< oiaio o ke aloha o Mrs. Vana Dona iaia, alaila hiolo mai la kona mau waimaka", me ka hele ana mai a puliki aku la ia Akeneki, me ka noke ana i ka uwe. MOKUNA XX. I ka ike ana mai o Mrs. Vana Dona i ka lulumi o Lola m< Akeneki, haalele iho la oia ialoko o kela rumi, a puka mai 1« iwaho no ka hui pu ana me ka makaikiu e kiai ana mawahe mai o ka puka, a no na minuke elima paha ko laua kamailie pu ana, haalele aku la o Mrs. Vana Pona i ka makaikiu, oia ke puhee mai la na malihini, no ke kii ana mai i ko lakou mat papale ame na kuka koloka, o ke komo koke mai la no ia o Uc wahine nei, a i aku la i kana mau kaikamahine: "E kii koke i ko olua mau kuka, a hoi ae kakou, ua heh au a makemake loa e hoea kakou no kauhale, oiai ke noonoe nui nei au pehea aku nei la ko Lilia onawaliwali, ua nui lo< mai nei paha?" Aohe he hoohakalia hou ana iho, kii aku la na kaikamahi ne opio i ko laua mau kuka koloka, pela 110 hoi i lalau aku ai ( Mrs. Vana Dona, i kona koloka, o ko lakou oili mai la no i« iwaho. a iho aku la ma ke alapii no ka hale olalo, aia hoi kj makaikiu ke ku mai la ma ka aoao o ko lakou kaa, e kakal ena o ko lakou nei hoea aku. Ia lakou i kau ae ai maluna o ko lakou kaa, ua kau pu aki la ka makaikiu me ka uwalo jyiai o i\lrs. Vana Dona i ki kanaka o ke aupuni, e hookuu ia Lola, e noho me ia m; kela po. eia nae aole he ae iki o Lola, ua paakiki no oia e ho no kona mau rumi hoolimalima e hiamoe ai, a noi mai la oi; e hoi pu aku o Akeneki nie ia e hiamoe ai; ua holopono kel< 7iiau hoolala ana, a ua maikai no hoi īa i ka manao o ka makai kiu, HoihOi mua aku la ke kaa ia Mrs. Vatia Dona, a hoea m kona home, a iaia i lele aku ai ilalo, honi mai la oia ia L'oli me ka pane ana mai i keia mau olelo hoolana: "E hoolana i ka kuu kaikamaKhie, e hoea mai an; no i ka manawa e hoauheeia. aku ai na mea inaikai ole apai mai ia oe aku, o ke-aloha no ko kaua, a hui hou aku i ke kaka

hiaka o ka la apopo; a nou e Akeneki, mai kamailio nui oe ia Lola, e haawi aku i manawa nui nona e hooluolu ai i keia po." I ka haalele ana aku ia Mrs. Vana Dona, ua holo pololei loa mai la ke kaa no ka hale o na rumi hoolimalima o Lola, me ka noho pu ana o ka makaikiu malaila ma kela po, oiai hoi na kaikamahine i hoi aku ai maloko o kekahi rumi, eia nae aole i loaa ia laua ka hiamoe maikai ana, ua hiaa wale ia no ka hapanui o ka manawa ma kela po ahiki wale no i ke ao ana. I ke kakahiaka ana' ae, hoike aku la ka makaikiu ia Lola, no ko laua haalele koke iho i kela kulanakauhale a huli hoi aku 110 Nu loka, ma ke kaaahi mua loa e loaa ana ia laua; ua noonoo mua no o Lola pela, aka i ka wa i lohe aku ai o Akeneki, no kp Lola kaawale koke mai iaria aku, ua hele oia a piha loa i ka pihoihoi,. me ka ninau okoa ana mai i ka makaikiu: "I ka manawa hea oe i manao ai e huli hoi aku no Nu Ioka?"' Wehe ae la ka makaikiu, i ka pepa hoomanao, no ka manawa hol<0x) ke kaaahi a i aku ia: "Ua hala aku nei ke kaa o keia kakahiaka, aole he leaa hou ae ahiki i ka auwina la, nolaila ma kela kaa maua e kau aku ai." Mohala maikai ae la ka helehelena o Akeneki, no kela pane a ka makaikiu, no ka mea aia iloko ona kekahi manao, e kau pu maluna o ke kaaahi me Lola, a o ia kana o ka pane ana mai. "E hoi ae au i ka hale, e kukakuka pu ai me kuu makuahine, no kekahi mea ano nui, a e hoea hou mai ana no au i ka wa pono," alaila kauoha ae la i kekahi kauwa lawelawe e hele e kii i kaa no'na, a iloko o na minuke helu w r ale no, aia oia ma ke alahele e hoea aku ai no kona home. No na hora elua kela kaawale ana aku o Akeneki, ua hoea hou mai la oia me kona makaukau no ka huakai kaahele a o kona makuahine pu kekahi i ukali mai me ia, a i ko lakou halawai pu ana ae me Lola, kamailio mai la o Mrs. Vana Dona ia Lola:

"E hele pu ana o Akeneki nie oe no Nu loka, i lpaa ai kou kokoolua, maluna 6 kekahi kaaahi, a ua kelekalapa aku nei au ia Kamaki kuu keiki ma Nu loka, e hele ae e hui pu me olua, i ka \va e ku aku ai ke kaaahi i keia ahiahi; aka iloko o na la pokole mai keia manawa aku, ē holo aku ai au, ke pau ka'u hooponopono ana ina hana ohope nei." f Ua piha maoli o Lola me na manao hoomaikai, no keia mau hoolala ana ma ka aoao o Mrs. Vana Dona; a oiai ua lawe pu mai no kela wahine puuwai hamama i kekahi mau meaai, no ko lakou paina awakea, hoi nui 'akū- la lakou maloko o kekahi keena e ai ai, oiai no hoi ka makaikiu, i noho aku ai ma kekahi keena okoa, e ai ai i kona aina awakea. Oiai na wahine ekolu e ai ana, ma ka aoao wale no o Mrs. Vana Dona ke kamailio ana, no ka hoolana ana aku i ka manao o na kaikamahine opio, oiai ua hele maoli o Lola ame Akeneki a kaumaha, mamuli o kela haawina i kau mai maluna o lakou apau. 9 O ko lakou nanea hoi ia, ahiki i-ka hoea ana mai o ka hora a lakou e holo aku ai no kahi o. ka iiale hoolulu kaaahi, ia wa i apo aku ai na lima o Mrs. Vana Dona, ma ka puhaka o Lola, a kamailio mai la i keia mau olelo: "Auhea oe e kuu kaikamahine aloha; ua kamailio ae nei o Akeneki ia'u, i na mea apau, au i hoakaka aku ai iaia ma ka po i hala, a o ka'u wale no e hoike aku nei imua ou, ina ia e lilo i mea e hoomamaia ae ai kou mau manao kaumaha, aia maluna ou, ko'u hilinai piha, no ka pili ole o ka hewa ia oe, elike me ia i kahihi wale ia mai ai. j "Ua maopopo ia'ū, na haawina hoehaeha e kau mai ana maluna ou, iloko o na la au e noho aku ai ma Nu loka, o ka olelo hoolana wale no ia oe, mai lilo kau mau mea e lohe ai, i »kumit e haawipio wale aku ai oe, i kou mau manao koa apau, no ka mea mailoko mai auanei o kou mau manao ehaeha, na manao kaumaha, e oili mai ai oe me ka laelae loa. "E noho me ka hoomanawanui, a iloko o na la helu wale no, e hoea kino aku ai att, a noho pu me oe, ahiki i ka pau ana 0 kou hihia. Ua haawi aku nei au i ke kauoha paa ia Akeneki, e hui aku oia me Kamaki, a e kauoha aku iaia, e hoolimalima 1 loio akamai loa, no ke kupale- ana ia oe, me ka nana ole ika nui ona hoolilo. Nolaila e hele me ka manao koa, me ka puuwai i piha me ka maemae, a na ke Akua no e waele ae i kou alahele a malaelae, no kou. palekana." Lele okoa mai la o Lola e honi ia Mrs. Vana Dona, me na waimaka e kihe'ahe'a ana ma kona mau papalina, alaila i mai la: "Ua hoomama mai oe i ko'u mau manao a oi aku, mamua o ka mea hiki ia'u ke hoopuka ae ma na huaolelo maopopo. Ua hoea hookahi mai au ma keia kulanakauhale, me ka nele i na hoaloha; aka iloko o ko'u malihini ia oe, ua hookipa aku oe ia'u maloko o kou home ua hookau mai i kau mau hilinai ana maluna o'u. I ka manawa i kau mai ai*keia pilikia maluna o'u, a loheia ae la hoi ka moolelo o ke karaima i hopuia ai au, 0 ka noonoo mua iloko o'u, o ia no ka hoohuli ana mai o kou kua ia'u, me na manaao hoowahawaha a hookae, eia nae aole oe i hana mai pela, ua apo mai oe, ia'u, a lawe aku me he kaikamahine ponoi la nau, e hoopuni ana ia'u me kou aloha makuahine oiaio." "Aole he mau kumu okoa ae, o ka'u mau hana kokua aloha ia oe e kuu mamuli no ia o ko'u manaoio ame ka'u ike, o oe kekahi ō na kaikamahine maemae loa, ka mea a Kristo i olelo ae ai, ua like me na keiki liilii," alaila honi mai la o Mrs. Vana Dona ia Lola, pela no hoi o Lola i puliki aku ai i kela makuahine oluolu, me ka pane ana aku: "O ko'u hopuia ana no kekahi karaima ko'iko'i loa, aole ia 1 lilo i mea hookaumaha mai i kuu nooiioo, aka o ke kaumaha nui a'u e auamo nei, o ia no ka lilo o ka olua mau hana oluolu, a ku i ke aloha no'ū, i kumu e kau aku ai na hoehaeha ana maluna o olua. "Aole no au i kala kahiko i upu aku ai no ka hoea mai o keia pilikia maluna o'u i kekahi la, eia nae ua noonoo wale no au, malia paha o ike iho o Mrs. Wadona, i ka hewa o kana mea i hana mai ai ia'u, a hoopau ika hoopilikia ana mai. I ka manawa i hoea mai ai kau keiki no keia kulanakauhale, ua aneane no au e hoike aku ia oe, i ka mea oiaio loa e pili ana ia'u, ame kuu hoahanau i make, aka i ka noonoo ana ae nae ma kekahi ano, he keu aku a ka ehaeha, ina nei no kou nana mai ia'u, ma ke ano he kaikamahine hana karaima, a kipaku okoa mai paha oe ia'u e kuewa i ke ala me ka waimaka. "Mamuli nae o keia pilikia i loaa ia'u, i lilo mai ai oe i hoaloha oiaio loa no'u, a elike me ka loihi o ko'u ola ana, pela no ka loihi o ko'u aloha ana aku ia oe, me he makuahine ponoi loa nana au i haakohi mai." E manao mai ana o Mrs. Vana Dona e pane no kela mau olelo a Lola, ike e mai la oia i ka nana o ka makaikiu i kana uwaki, a kaohi aku la oia i kana mau mea i noonoo ai, e kamailio mai, aka hoopuka mai la nae he' mau olelo okoa, i ka i ana ae: "Ua hoea 1 mai i ka manawa e ai kakou, o ke aloha »no kou e kuu kaikamahine no ka manawa pokole, a ia oe ma Nu loka, e kau mai i kou mau manaolana no ko'u hoea aku ilaila, iloko o ka wa kupono." Puili hope ae- la o Mrs. Vana Dona me Lola, pela hoi me Akeneki kana kaikamahine, o ko lakou kau aku la no ia maluna o ke kaa, aia ka pahuhopu no ka hale hoolulu kaaahi. i pau.)