Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 32, 9 August 1923 — Page 3

Page PDF (1.44 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Makalei, ka Laau Pii On a ka I'a o Moaula - Nui - Akea i Kaulana.

            Mamuli o ka moe ole o Kahauolopua ilalo, ua papa'i aku la o Haumea ia opu o ke aikane, a poha aku la ka nalu hoohua o ke keiki i kapaia e kakou i keia la, he inaina.

            I ka wa i poha aku ai kainaina ia wa i ike iho ai o Kahuolopua i keia mea ma-u, i ke alo o Kulaimano, a olelo mai la i ke aikane:  "Heaha la hoi keia mea i ma-u aku la ilalo o Halalii?"

            Olelo mai la ke aikane:  "O ka nalu hoohua ia o ke kanaka, a o ke kanaka koe a hele mai iwahao.  Moe akua ilalo, a hookuhela ae i ka honokua i lalo o Mauli newnewe, i akea ae ka ipuka o Halekumukaaha, o i mehameha kaua, a pau na mea apau iwaho mamua o ka hiki ana mai o ka malihini kipa, a he wa ia no ka hauoli."

            Nae aku la  o Kahanolopua a pili i ke kumu  o ka nu'a moena ma ka pili paia o ka hale, iaiai no a hilinai, o ka wa no ia o ka lima hema o Haumea i kahi mai ai maluna o ka opu o ke aikane, ahiki i ka piko hele kanaka iki o ka moku iwaho, a elike no me ke aiwaiwa o na hana, pela no na mea apau o kana aikane i nalo ai i ka wa pokole, a e paa aku ana o Haumea i ke keiki i ka lima me ka haawi ana aku i ke aikane.

            Hopu mai la o Kahu olopua i ke keiki me ka manao hauoli, ia wa i olelo aku ai o Haumea:  "Auehea oe e kuu halelau pa kohai a ka malanai, u ku ae la no ke keiki ia kaua a na kaua no e hea i kona inoa, aia ahiki mai ke kane a kaua me ke alii, na'u ia e hai aku i kou ma'i, i ole hoi laua me ke keiki e hele pu mai la me laua e komo i kou mau la waimakalehua keiki, e noho oe i ke kapu me ka lei kaikamahine a kaua, ka hua hoi a'u i hoola ai ia oe e ku i ka moku o Oahu nui."

            Olelo aku la o Haumea ike aikane:  "Aole e emo ka kaua kaikamahine kaalaala, oiai he aalahina ka manawa o ka lei, nolaila e hele ae au e kau i ke kaupale no na kane a kaua, ame ke akua o laua e hoi pu mai nei."

            Puka aku la o Haumea nui a ke aiwaiwa iwaho, o kauoha ae la i knoa mau kini o ka po e kukulu i hale no na kane, ame ke kahuna o laua e hoi pu mai la o Haumea i ka pahu kapu o ke aikane mamua mai o ke alo o ka hale, a kau iho la i ka lepa iʻa he Oililepa.

            I ka makaukau ana o keia mau mea apau, o ia ka wa i hiki mai ai o Ahiki ma i kahi o ka huakai e luana ana. 

Huli ae la o Kahinihiniula a ninau aku la i ke alii konohiki, "Auhea kou kulana hale e ke alii?"

            "Aia maluna o keia lepahu a kaua e nana aku nei aia kakou ahiki aku iluna olaila, alaila ike aku oe i kulana hale o kou makua a laila e hoomaha ai ka luhi o ko kakou mau puai o keia helena mai la i ka loa."

            "Auhea olua e na'lii, o kou hale ua kapu, aia ke ku mai la ka uniuni, ka laau hoomalu au a ko konohiki ai aina, a ke kau pu puu la me ka lepa, e papa mai ana ia kakou aole e kipa aku ilaila."

            I ka lohe ana o Abiki ame Olomana i na olelo a ke keiki, ua manao no laua he mau olelo pololei ia.  Ninau mai la o Ahiki:  "Heaha hoi keiki kapu honua o ko kakou hale kamaaina e hiki aku ai, oiai aia no hoi i  ko'u hale ponoi kahi i noho ai o kuu wahine e hoao (male) aku ai, a heaha hoi keia kapu honua!"

            "He malihini no hoi maua me ke alii nei nau, ame keia anama nui a noho mai eni, e kakali ia olua a he malihini no hoi kela i kipa mua ae la i kou hale, he hookahi no nae ia malihini la e na makua alii, hiki ole ia kakou ke hookokoke aku, oiai ke kapu hua o ia malihini hiki, a mahani ko olua kapu e na lii."

            Oiai ke keiki e kamailio nei i keia mau olelo, ua lilo i mea hoopaha'oha'o nui ia Ahiki ame Olomana, i kei mau olelo a ke keiki a ulu mai la iloko o Ahiki ka manao hilahila no ka hiki aku i ka hale, aole hoi e hiki ke komo aku iloko, a owai la hoi keia alii nui o ke kipa ana mai i kona alo alii, a hoolaa ae i kona kapu alii i kona ipuka hale!

            Ike mai la o Kahinihiniula i keia ano kaumaha o ke alii konohiki olelo mai la oia:  "Mai kaumaha oe e ke alii, no ko aikane ame au nei, no na olelo a'u i hoike aku nei ia olua, no ka mea o ka malihini kipa aole ia na ha'i.  aka nau ponoi no ame ko hale aikane o ka la auauwai o ka wahine u'i."

            Olelo mai la o Ahiki i ke aikane ame ke keiki pu:  "Ina he oiaio keia mau olelo au e ke keiki e hoike mai nei, ehia mea aloha o ko makuakane alii nei, i ko kakou hiki aku aohe hale kupono nona e noho ai, oiai o ko'i hale ponoi no ka'u i manao ai ilaila no maua e noho ai, ame oe pu elike no me ko'u noho ana imua o kona alo, a pela no hoi oia e noho ai, ke hiki mai imu o'u, a aia ka hoi ka malihini nana e kaupale mai ia kakou.

            He nui no na hale e ae no ko'u poe aialo, aole nae ia i kupono no ko makuakane alii nei, a o ka hale hoi o kkuu hoa aina, ua kupono ia no'u, a o ia ka'u e kunana nei."

            "Nowai ka hoi kela hale nihoaikaulu e ku kokoe mai la ma ka aoao makani o kou hale, i kapu i ka amlihini kipa!"  wahi a Kahinihiniula.

            "Aohe hale e ae ma kahi o ko'u hale e ku ai," wahi a Ahiki.

            Akaaka mai la ke keiki a olelo mai la:  "Kupanaha no, i nehinei no kou kaawale ana mai, hala mai no paha oe, hoomaka mai no kou alo kanaka e kukulu i hale no ko aikane alii, he hale nui keia a nani hoi oloko a'u e ike nei, he hale paula keia o ka iwi o ka uluhe man o ke kuahiwi, o ia ka wa-hi oloko ua helo  a nu'a i ka moena lau hinano o Puna paia aala i ka hale."

            "Ka ike wale oe e keiki, anoai o ka mea oiaio paha kau e olelo mai nei ia maua, aia nae hoi ahiki aku kakou iluna o ke ahua alaila ikeia aku kulana hale."

            Hoeu aku la o Ahiki i na alii ame na kanaka o kana aikana me ka olelo aku: "ao'e paha keia o kahi e hooluana ai, in a kakou  ahiki i ka hale, ilaila kuu ka nae o ka huakai."

            Na na alii ka hele mamua mahope aku na mea apu.  Ia Ahiki ma i kau aku ai iluna o ke ahua, i ke iʻ'i aku la lakou i keia hale nui e ku ana, i ane mamao mai ka hale noho mai, huli mai la oia a olelo i ke keiki:

            "E kala no kou ike aia me oe ke akua kahi i noho ai, lokomaikai wale hoi ka opu aloha, nana i kokua mai ia'u i kuu la maka kanaka."

            Ia lakou nei e hookokoke aku ana i kulana hale o na aialo o Ahiki, ua kahea aku la o Ahiki i kona hoa aina ia Paku'i.

            "Eia na kanaka o kuu aikane a nau e hookipa aku i ka halauloa hanai aku ia lakou a maona, a o Nuhi ame Nihiole kau e hoouna mai ia'u nei."

            Huli ae la oia a olelo i ke aikane "Aia ko kaua hale, he hale nui a e pau wale no ko kaua alo alii ilaila no laila, e olelo ae au i na'lii o ko kaua alo, e hele i ka hale."

            Huli ae la o Ahiki a kahea aku la i na alii o ko laua alo:

            "Auhea oukou e na'lii ai kalana, ai ahupuaa, ai koele, a hoa ai pu hoi o kuu lani aikane nei, e hoi kakou i kela hale nui e ku mai la, a ilaila ae hookuu iho ai na mea apau e hoomaha, a makaukau mai kahi mea paina i na kamaaina."

            Huil ae la o Ahiki a hele pololei aku la me ke aikane, ame ke keiki ame na alii apua o ko laua alo.

            Ia lakou i kokoke aku ai e hiki i ka hale, i ke aku la o Ahiki i ka puka ana mai o kekahi kaimahine mailoko mai o ka hale o Kahuolopua e noho ana.

            Ku mai la oia me ka nana ana mai ka huakai alii, a emi hou aku la a nalo iloko o ka hale.

            I ka ike ana o Ahiki i kela kino wahine i komo aku la iloko o ka hale, manao iho la oia, aia a noho ke aikane i ka hale, a pau ka papaaina a ke alii, alaila hele mai oia e ike i ka pono o kana wahine ame keia mailihini alii nui nana i pani i kona ipuka i ke kapu akua, a kapu alii paha.

            Hike ka huakai i ka ipuka o ka hale, ike aku la o Ahiki ame ke aikane Olomana, i na mea apau elike me ka olelo a ke keiki.

            I na mea apau i ka huakai alii e hookani nei i ka u'i o keia hale i hana maiau i a me ka molowa ole o ka poe na lakou i o i ka iwi o ka Uluhe mana, ua lilo ia hana i mea na ka naau o ke alii Olomana e mahalo ai i kana aikane, a ia  wa hookahi no hoi i upu ai oia e noho pu me kana aikane a na ka lepo e hookaawale.

            Ua oleloia iloko o keia moolelo, o keia moolelo, o keia hale i kapaia kona inoa kamakaokauluhe, o ia ka mea nana i au'a ia Olomana e noho ia Kailua a kupukalina aole on a wa i hoi hou ai ilalo o Waialee i kona kahua hale alii Kau'ilehua, mamuli paha o ia noho paa ana o ke alii ia Kailua, pela paha i kapaia ai kekahi ohuku o ke kualapa e kaupale la ia Kailua ame Waimanalo o Olomana.

            Elike no me ke ano mau o ke aloalii, ka noho me ka makaukau pela no keia, aole nae i mawehe ae ka ai ana a ke alii ame kona mau alii me na ohua hele o kana huakai.

            I ka makaukau ana o a ka papaaina, aia na mea apau ke nuu la i i na kohi kele a ka puukolu a koe  aku ke awa kuaehu o Kaelepulu ame ka Anae aloalolena o Kawainui, a ua lilo no hoi ka nee ana o ia mau i'a i ka papaaina a ke alii i mea e eha ai ka naau o Ahiki kana aikane punahele.

            I ke alii e ai nei ame kana punahele, aia mawaena o laua kahi i noho ai o Kahinihiniula, ua lilo no hoi kona ano malihini, ame kona noho ma ka aoao o ke alii a ai pu, i mea haohao na ke alo alii o Olomana.

            O ka helehelena nohea koele o keia wahi keiki i kipona ia e ka u'i, ua lilo ia hidna i mea na ke anaina alii e mahalo ai, a e nune ai na mea apau o ka papaaina.

            I ka pau ana o ka ai ana a na mea apau, a hookuu ka papaaina ua olelo aku la o Olomana i kana punahele:  "Auhea oe e ke alii e kahea aku o i ke kukini a kaua e hele mai, he olelo ka'u iaia."

            "E Paku'i e, e imi aku oe i ke kukini a ke alii iwaena o ka makolu kanaka o ka huakai a ke alii a loaa, olelo aku oe iaia e hele mai, he olelo ka ka haku o maua iaia," wahi a Ahiki e kahea nei.

            I ka lohe ana o Paku'i i keia leo a kona konohiki, ua imi aku la oia i ke kukini a loaa, hoopa iho la ma kona poohiwi me ka olelo ana iho:  "I kauoha mai nei na'lii a kaua e hele aku oe, o ia ko'u mea i kii mai la ia oe!"

            "Ua pono, " wahi a ke kukini, eu ae la oia a hee aku la ahiki imua o Olomana.

            I ka ike ana mai o Olomana i kana kukini, olelo mai la oia:  "I kahea aku nei au ia oe e ahai oe i kuu olelo ahiki imua o ke kahuna, olelo aku oe iaiai e hele mai ahiki imua o kuu alo nei, alaila hoike aku au i kuu makemake ame ka hana a'u i manao ai nana, e hoopau pono."

            "Ua pono ia leo ou e ke alii, a na'u e hooko aku, eia nae e ike oe e ke alii ua ahiahi ka la, aole paha e hiki koke mai ko kahuna a kakahiaka."

            "Aohe pilikia o ia, " wahi a Olomana, "o kono lohe aku paha i ka olelo, a nana no hoi ia e kaukoo mai ahiki ia'u nei."

            Hakalia no a pau na olelo a ke alii, o ke ku ae la no ia o Kapuaikahi a maloeloe, a haalele iho la i ke aloalii no Waialee ka pahu hopu.

            Pupuu hooleiloa, ku ana keia i ke alo o Popolo i ke kahawai o Waimea, ike mai la ke kahuna i ke kukini a ke alii pa kahea, "maloko mai

            "Heaha ka huaolelo o kahi alii, i hiki mai nei oe?"  wahi a ke kahuna.

            "I kauoha mai nei ke alii ia oe e hiki aku imua ona, aia ke alii i Kailua me ke Aikane, a laila ka pahu hopu o kau huakai, " wahi a ke kukini.

            "Ua pono ia," wahi a ke kahuna, "he po hele he ao hele, a kakahiaka hiki aku au, anoai paha ua hoopua mai ia oe i ka manao nui o keia kauoha ana ia'u!"

            "Aole la, " wahi a ke kukini, "o hoi no ke alo alii o Kailua ka hiki aku imua on a.

            "Ua lohe aku la no oe i ka olelo a nau no ia e hele ae, ke hoi nei au i ke alo o ke alii a kaua, " o ka huli mai la no ia o ke kukini hoi no ke alo alii o Kailua ka ka pahu hopu.

            E waiho kaua e ka heluhelu i ke kukini e hoi nei i ke alanui a e nana ae hoi kaua i kauhale o Kailua.

            I ka pau ana o ka papaaina, ua olelo aku la o Kahinihiniula i kona mau makua.  "E hele paha kakou i kahi o ke kaupale i okiia mai ai olua, a i ike hoi olua i ke kapu o keia malihini a'u i olelo mai nei ilalo."

            "Ae," wahi a na makua alii.  Kauoha aku la o Olomana i kona mau kahu ame kona aloalii apau e hoi no ka hale alii, a e hele ana oia me ke aikane a hoi koke mai no.

            Ua pono ia i ka manao o kona aloalii.  kaha mai la laua hele me ke keiki a hiki i kahi i ku ai o kekahi apahu laau he Olapa ka inoa, a ua hoopiliia aku ka i'a he Kapuhili ma ka amana o ka laau, a maluna pono o ke poo o ka apahu laau e ku ana, e kau ana ka i'a he Oililepa.

            I ka ike ana o Ahiki ma i keia mau mea, nui iho la ko laua hanu, a ninau mai la i ke keiki:  "Pehea keiki kapu ku honua,, aole hoi i hiki aku i ke kapu akua."

            "He kapu kaupale keia ia olua e na alii, a he kapu hua hoi no ke alo o ko aikane.  Ahiki nei.  E noho ana olua i keia kapu me ka ike ole aku o olua i ka maka o ka wahine a ko aikane e hoao aku ai, a pau ia mau la ekolu alaila hui ka aha alii.

            "Ua ike iho la olua a mai uluhua ka noonoo no ka ike ole aku iaia ame kana malihini."

            Hoi mai la lalkou a ka hale, luana iho la me ke anaina ahiki i ka wa o ka paina ahiahi, hele aku la na mea apau no ka papaaina ilaila no a lawe o Malio i ka ike haule aku la na mea apau i ka halauloha a ka makemake, e ike i na puule'a o ke anaina hoohauoli o kahi alii, o ka poe no hoi i lehia ia hana ke pahupahu nei ke kani a ka pahu, ke ulili nei ke kani a ka puniu.  a ke kuokuolo mai la ke kani a ka hakeo, e hea mai ana i na mea apau iloko o ke anaina:

            Eia mai au o anoi,

            O ka eueu o Hale Rose,

            A he rose lei na'u ke aloha,

            Koolua pili me ka mana'o.

            He manao no ko'u e kepa,

            E huipa a lilo o You.

            Elike no me ka noho ana o ke alo alii o Hawaii nei, pela no keia ainaina e lupea nei e na huaolelo hoeueu manao iloko o na huaolelo o ke mele, a e hookunahihi ana hoi i ka manao a loko me he mea la e i mai ana ia mau huaolelo lealea ia oe ame au:

            Kaua i ka oni a ka moku,

            I ka lawe a na peaheke,

            Eia ka makani mahope,

            O ka mikioi o Kawaihoa,

            Ike i ka nani o Kaala

            Kikaha ka iva i Leahi,

            Pono nui aina Honolulu,

            Haiki ke awa e komo ai,

            Hookahi wale no kalepa,

            Piha pono ka nuku i Mamala,

            Ho-o na kela oluna,

            Ua ku ka ihu i Halekuke,

            Ke kolo hou nei no o Pele,

            Ua kuʻe hemahema ka huila.

            (Aole i pau.)

KAPAEIA KA OLELO HOOHOLO OKI MALE

            Mahope o ka ninaninau hou ana o ka Lunakanawai Desha, i ka hihia oki mare ana o ka hooholo mua ana, e hookaawale ana i ka wahine mai kana kane mai, i kapae ae ai oia i ka ollo hooholo, ma ka hihia oki mare, o Maria Constantina Feitas ame Johon Freitas.

            Ma ka manawa i hoopuka ai ka Lunakanawai Desha, i kana olelo hooholo, e apono ana, no ka hookaawaleia o ka wahine mai kana kane aku, ma ke kanawai ua manaoio oia, ma ka manawa e hoolohe ia ana kela hihia,             pepehi, ke kumu i makemake   o ka wahine ae hookaawale iaia mai kana kane mai, aka nae, ma ka elua o ka manawa o ka ninaninauia ana o ka wahine, akahi no a maopopo iaia, he kumu okoa ko ka wahine i hoopii ai i kana kane, i hiki ai i ke kane ke mare aku me kana kaikamahine o umi-kumamaha makahiki, pela iho la i kapaeia ae ai kela olelo

            No na mea e pili ana i na kumu hoohalahala e ku-e ana i ka Lunakanawai Soares, ka loio o Mrs. Freitas, ma ka hihia oki mare, ua hoole loa ae ka Lunakanawai Desha no kona kuleana ia ninau, me he mea la nae, o ka aha kiekie, ke kuleana e pili ana i na hoohalahala nono, oiai ua hoounaia na oleloike apau o kela hihia, i ka aha kiekie.

            Ua hopuia o John Freitas, malalo o ke kumu hoopii, o ia no kona launa hewa, me ke kaikamahine umi-kumamaha makahiki, a kana wahine mare; a no kela kaikamahine ua hohoia oia no ke kula hoopololei o na kaikamahine mawaho ae nei o o Kamoiliili.

HE HOALOHALOHA NO LEON KALEIMANU'IA

            E ka Lunahooponopono, o ke kuokoa, Aloha kaua: --E oluolu hoi oe e hookomo iho i ka'u wahi puolo waimaka a ke aloha, ma kekahi wahi kaawale o ka kaua hiwahiwa a ka lahui, i ike mai hoi na kini makamaka ame na hoaloha, ame ka ohana o Kaleimanuia, ua haalele mai  ia'u i kana mea aloha he wahine, auwe manaonao wale!

            Ua kipa mai ka anela o ka make ma ka ko maua home a lawe malu aku la i ka hanu ola o kuu kane aloha me kuu ike ole, a waiho iho la i ke kino puanuanu na'u, ame na keiki, ame na moopuna e paiauma aku, auwe no hoi kuu kane heleloa e!

            Ua hanauia kuu mea aloha he kane ma Kawaloa, Maui, mai ka pohaka mai o Kauikapaole (w) ame Keliihuewaa (k) a owau o Elizabeth Kekai kana wahine hookahi i mare ai.

            Ua mareia mamua i ka mahina o Ianuari, la 2, makahiki 1892, a ua piha ia maua na makhiki he 31 me na mahina eku, a ua piha no hoi iaia na makahiki he 51 me na mahina elua o ka hanu ana i na ea mauleule o keia honua ana,

            Auwe no hoi kuu kane heleloa e, kuu kane hoomanawanui i na hana apau me ka ma'i no, e imi ana i pono no ka noho ana.  Auwe no hoi e!

            Auwe kuu luuluu ia oe.  Hele oe lawe i na mea apau, auwe no hoi kuu hoaa e, kuu lalau wale ia oe, mahea la au e ike hou ai ia oe, kuu hoapili o na wahi apau.

            Auwe no hoi kuu manaonao ke ike aku ia mau wahi a kaua e pili ai.  Auwe no hoi ke aloha e!

            Nolaila ke haawi nei au ka wahine kane make, i na hoomaikai palena ole i na makamaka ame na hoaaloha ame kuu ohana ame ka ohana o kuu mea aloha he kane, ka hoomanawanui ana mai me au'u a ao ka po.

            Ke hoomaikai hou aku nei no au i ka poe i hoouna mai i ka lakou makana pua pela no hoi me ka poe i hiki mai me ka lakou makana aloha, o ia hoi, o Mr. ame Mrs. Kailiponi, Jr., Mrs. Julia Nakila, Sr., Mr ame Solomon Hanohano, Mr. ame Mrs. S. Lehua, Mr. ame Mrs. S. Kepilino, Mrs. Homeku ame kana kaikamahine, Mr. ame Mrs. Hookano, Mr. ame Mrs. Keawehawaii, Mrs. A. Palakiko, MRs. S. Nelson, Mr. ame Mrs. D. Kailiponi Sr., Mrs. Maraea Dun, Mr. ame Mrs. P. Kealoha, MR. ame Mrs. Kahaku, Mr. ame Mrs. J. Kama, Miss Emaline Kalama, Mr. ame Mrs. Piimanu, Mrs. Kamahukilani, Mr. ame Mrs. P. Koahou, Mrs. H. Pter, MRs. D. Kaleiki, Mrs. H. Walker, Miss Mabel Huihui, Mr. D. H. Huewaa, Mrs. K Keano, Mrs. R. Kamalu, Mr. J Paakaula, Mr. ame Mrs. Glenn, MR. S. Toomey, Mis A. Hulama, ame ka Hui Kaa Uwila ame ka poe i loaa ole ka inoa ia'u.

            Ke hoomaikai hou aku nei no au i ka Hui Kaa Uwila i ka lawe ana ae i na hoolilo o ka pahu o kuu kane ma ko lakou aoao he haneri dala ($100.00).

            Ke hoo maikai hou aku nei au i ka lunahoohana nui, oia o R. M. Duncan, ame na limahan o ka hui kaa uwila, i ko lakou haawi ana mai ia'u ina lau oliva o ke aloha he $74.85, a ke hoomaikai pu aku nei no hoi au i kuu keiki ia David Kailiponi, Jr., i kona lawe ana ae i kekahi hoolilo, o ia hoi he $20 no ka lepo ame ka lua, a ke hoomaikai pu aku nei no hoi au i ka poe apau i ukali mai me makou ma kona huakai hope loa, a ke hoomaikai aku nei au i ke Kahuna pule Kakolika i knoa lawelawe ana i na hana haipule maloko o ka hale waiho Kupapau o Borthwick, pela no hoi ma ke ka'e o kona halelua kupapau, no ka wa hope loa.

            Ua ko iho la ka ka buke nui i olelo ai, e hoi no  ka uhane i ka mea nana i hana, a o ke kino hoi, i ka lepo, no ka mea he lepo no ia, Amene.

            E oluolu oe a ka Makua Lani e lawe aku i na kaumaha ame na luuluu o kau kauwa.  Ke hoomaikai aku nei no hoi au i ka Lunahooponopono o ke Kuokoa no kona ahonui ana mai i ka'u wahi puolo waimaka e hookau aku ma kekahi wahi kaawale o ka oneki o ka hiwahiwa a ka lahui.

            Owau iho no me ke kaumaha,

            MRS. ELIZABETH MANUHIA,

            CHESTER, Ill., Iulai 23. -- He 27 o ka poe he 31 ka nui e noho ana maloko o ka halema'i ma Illinoi nei, he poe i hoopaaia aku no ka opulepule a hana i na karaima, i mahuka aku ai ma ka la aku i hala i paahou i ka hopuia ma keia la.  O kekahi poe hou aku eha ua paa mua lakou i ka hopuia ma ka la i nehinei; hookahi o ia poe i make i kekahi o na kiai halepaahao i ka wa i hoao ai e makuka.  Elua o na makai i houia i ka pahi ma ka manawa i hakaka pu ai me na ma'i, no ke kukonukonu loa o ko laua mau wahi i moku ai i ka pahi.  aole i manaoia e ola ae ana laua.

            MANILA, Augate 5. --Ua hooweiweliia o George T. Walker ame R. Bradford Hardon, he mau kanaka Amerika naua kopaa i hoea mai ianei, no ka noii ana i ka oihana Kanuko, e na Pilipino o ka mokupuni Negros ma ke po nei.  Ua ku-e loa na Pilipino i ka hooliloia aku oke kopaa maanei i ka poe hoopupuka waiwai maiwaho mai.

            DES MOINES, Augate 3. --Ua olelo ae o Senatoa Albert B. Cummius, he Repubalika no Iowa, ka mea i lilo i peresidena no ke senate, mamuli o ka pii ana aku o Calvin Coolidge, no ke kulana peresidena, ua hookaumaha loa ia oia mamuli o ka make ana o ka Peresidena Harding.

            Ke hoomaka mai nei ka hoomaemaeia ana o ke kahua o ke kula e kukuluia aku ai ma Kalamauia.  E hooneeia ana na hale kula o Kaunakakai ma keia kahua.  Ke hoomaemae pu ia mai la no hoi ke kahua paani o na keiki hele kula.  I keia komo hou ana mai o ke kula i Sepatemaba, e manao'ia ana e ku kela mau hale kula.  E nui pu ae ana no hoi na hauman o kela kula.  E hoi aku ana kekahi o na kaikamahine a na kanaka i mau kumu a'o no kela kula.

            KIKOO A KA POE KAAHELE

He hoopukaia ke Kikoo a ka Poe Kaahele e keia banako ma na huina o $10, $20 $50 ame $100.  Aole i kauka'iia ma ka banako wale no e kikoo ai ia lakou--ua hiki ke kikoo ia lakou ma ka hokele, hui kaaahi, hale kalepa a mau hale e ae ma kekahi manawa.

            E hoike ana na kikoo pakahi i kou inoa aole no he waiwai ahiki i ke kakauinoaia ana o ia mea.  Ina e nalowale, e kaohiia ana ka uku ana.  Aole he pono e laweia ke dala kuike ma kekahi manawa, ma kekahi wahi, me ka palekana, ma keia i kupono loa ai na Kikoo a ka Poe Kaahele.

The Bank of Bishop & Co., Ltd.

Ka Banako Kahiko Loa ma Hawaii nei.

Kukuluia i ka 1858

HUINA WAIWAIPAA HE $16,000,000.00 A OI.

KA MANA NUI no na KALAKA

            Ina i makemake oe e pilikia ole kou kalaka, hoopiha me ka "Red Crown" aohe mea e ae.

            He o ia mau ke ano o ka "Red Crown", ma kela ame keia wahi au e kuai ai.  He hikiwawe kana hoo-mahu ana a like ka pahola ana iloko o ka ipuea.  Maloko o ka ipuea oia e a ai, e hoolilo ana i na wela apau i mana ma na huila hoonee.  O kona manao he oi ae na mile me ka palnehe o ka enekini.

            Hoopiha ma ka Hoailona Red Crown--ma na Wahi Kuai Aila, na halekaa, a poe kuai aila e ae.

STANDARD OIL COMPANY

(California)

The Gasoline of Quality

100% power

RED CROWN GASOLINE

MONEY JINGLES?

UA IKE ANEI OE?

            O ka mea nune mau ia i keia wa o ia no na BUKE A NA KAMAIKI i hoopukaia iho nei.

            Ua pa'iia me ka noeau--palapalaia me na mano naauao--a ua pa'i pu ia hoi me na kii o na waihooluu like ole.

            E hoike ana he mau manao hoohauoli--e hoike ana i ke ano o ka Hoomakulii ame na mea e lilo ai i Makaainana maikai.

            He mau ano nui o ke ano hou loa, e nele ole ai ka hauoli o na kamaiki mai ka 3 a ke 80 makahiki.

            Ua loaa mai nei ko makou haawina o ka helu mua, a ke makemake nei makou e loaa i na kamaiki apau e loaa ia lakou keia buke.  EIA KE KALI NEI KAU BUKE IA OE--Hele mai e kii i keia wa.  E haawi wale i ano ma ke ano makana.

            He hauoli loa makou i ka lawe ana mai i kau mau hoahu liilii.

            He 4 pakeneka ka makou e uku nei no ka makhiki.

            Kihi o na Alanui Moi âme Nuuanu.

Chinese-American Bank

Kihi o na Alanui Moi âme Nuuanu.    Honolulu, T. H.

Pahu Leka 2000                                  Kelepona 6119

E Eli ana Anei i Lua?

Hiki Ia Oe Me Ka

MEA ELI LUA O HAPA-INIHA

Hiki i keia mea eli kamahao liilii me ka man uwila. hui pu me ka Mea Hoopaa a Iakoba, 15 kapuai akula, me ka umoki kaawale, me na au aoao elua hiki ke weheia ame ka papa umauma, ke wili ma kekahi huina ahiki i ka 360 degere.  Hiki ke hoopaaia me ke kokua ole o ke kala.  Hiki iaia ke wili i ka puka ahiki i ka 1/2 iniha iloko o ka metala a 3/4 iniha iloko o ka laau.  14 paona wale no ke kaumaha.  He mikini Universal, he ea hoohu'ihu'i, no 110, 220, 320 man uwila, elike me ia i hoakakaia.

Hiki ke loaa me ke Pakaukau Wili Hoonee.

Oi ka holo, ke emi, oi aku ka miomio i na wili e ae me ka pipii.

Kipa mai e nana ia lakou.

KA MEAHANA MAIKAI LOA I IMILOA NO NA MAKHIKI

LEWERS & COOKE, LTD.

Poe Makaukau ma na Lako Kukulu Hale Mahope mai o 1852

Poe Makaukau ma na Lako Kukulu Hale Mahope mai o 1852

169-177 Alanui Moi Hema

He Manaoio Anei Oe i Ka Hoomakaulii?

I na he manaoio oe i ka Hoomakulii, alaila, e hele mai no ko makou hale kuai bipi nei e kuai ai i kau mau i'o bipi.  He emi loa na i'o bipi palai, ku, a pela wale aku, ma ko makou hale nei, i loaa ole i na hale e ae apau.

            Aole wale no o na i'o bipi, aka, o na i'o Kamano momona paakai, a i ole hoomo'a uwahiia.

            Na i'o Hipa ku, he oi aku ke emi maanei e koe nui ai kau kenikeni iloko o kou pakeke.

O Ke Koe Nui Ana o Kau Kenikeni Iloko o Kou Pakeke

e hiki ai ia oe ke Hoihoi ia Koena i ka Banako

o ia ke Keehina Hoomakaulii

Metropolitan Meat Market

Ma ka aoao Waikiki o ke kihi mauka o na

Alanui Moi and Bekela