Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 32, 9 August 1923 — NA ANOAI [ARTICLE]

NA ANOAI

Oiai eia kakou ke hele nei me kā piha o na pea i ka makani maikai, a eia no hoi ka moku Ue holo me ka holomua, aka, nae, aole kakou i pue aku i kela kapa, no ka mea, aole i piha na makahiki ho elima. I ka piha ana o keia mau makahiki i kaupalenaia mai, ma o ke kannwai, ia manawa kakou e ike maka iho ai ua lilo io paha keia poe knnaka i poe hooikaika a hoomanawanui, a i ole ua helelei wale iho paha maluna o ka lopo potiaku, a ua ulu ae, ā mimino wale iho. 0 ka mea apiki, eia kekahi poe kanaka Hawaii ke kuko mai uei ka, e poho keia mau manaolana. Kahuhu; kupaianaha no kakou e ka lahui Hlaw'aii! Aole paha o ka manao aku e poho na manaolana, aka, o ka pule aku e hooikaikaia mai ko lakou mau lunaikehala, a e lioomanawanui i na inea, i mea e weheia mai ai na aina aku i koe, a e loaa mai ai hoi ka na kanaka i koe aku, o makemake ana e loaa na aina e noho ai, a e hooulu ae ika lakou mau ohana. He mea mau no nae ia i keia lahui, o ka noho hukihuki. _ \ E ole no nae keia poho ana, ina la aole e loaa i na kanaka Hawaii kela mau aiha waiwai nui u Molokai. Ina i keia la, aole he manaoia ana o keia kanawai lioopulapula, a aole Ia e loaa i na kanaka Hawaii ka makemake e lawe aina no lakou iho. 0 keia paha kekahi o ua haua kamahao a ke Akua no ko kakou mau pomaikai. Ua hoohAna aku keia Hui Mahiko, ua eli i na lua w.ai, a ua hoomaka ke kanu ana o ke ko ma keia māu aina no o Palaau ame Hoolohua, makai loa nae nei nao hoi. A mamuli o ka pii ana mai o ke kai, a oi mamua o ka wai maoli mai na .māii, ua haaUle ia keia mau aina, a no kekahi mau makahiki, ua iilo i mau kula hanai pipi. Ika loaa ana nae o keia mau aina no ka pono o nft kanaka Hawaii, ua loaa hou iho la na lua waipunn o K.amehameia V a ke pauma ia nei he mau niŪiona galani i kela ame keis lā ina e'makempkeia ana: Ua hoike inai kk Eiiekinia Wai, e hiki no e paumaia a hiki i ka 3,000,000 galani i kela 'ame keia 24 hora, inii, h makemakeia aha.

O ka mauu alafafa ka mea kanu ano nui e kanuia mai la e na knnaka ma kela mau aina o Molokai. Ho mauu dala nui keia. O keia mauu aole no he mauu kahiko loa o kona mahiia ana. I keia mau ma- ! kahiki wale no he umi i hala aku ka ike pono ia ana o kona waiwai. A i keīa la ua kanu nuiia ma na wahi o Amelika. Aka, ika manawa haule hau, ua hiki ole e ulu. Aka, ma Hawaii nei, ua hiki e ulu no ka maūawa apau o ka maleahiki. Ua hiki ma kekahi mau wahi e okiin he 13 nianawa o ka makahiki? Oia hoi, e oki ana i kela amo keia 2S la. I kona manawa e pua ai a e oo ai kela pua oia ka manawa e okiia ai a hoomalooia. He ai makai no na holoholona apau. . Ka puaa, kalio, ka pipi, ka hoki, ka naoa ame na mea apau e ai mauu ana. Ahe maalahi no hoi kona kanuia ana. K<? kanu nui mai la na kanaka o Molokai, do ka mea e hooulu holoholona aku ana lakou, a eia ka ai emi o na lilo. \ Kia jio kakou o Honolulu nei ko uku nei he .40 kenoka o ka paona 'o puaa, a e mau ana keia uku kiekie o liko me ko kakou ai ana i ka io o keia holoholona. O ka oihana hanai puaa kekahi o na oihana poo kela o ka ohi ana i na pomaikai. He oihana hoonui o na hoolilo, ina ke kanaka e maaao ana e kiiai i lea ai a kana mau puaa. Aka, he oihaua maalahi ke liko ke kanaka i roea ■hooulu i kana mau mea ai na keia mau puaa. Aole no he hana nui loa ka hooulu ana i na mea ai. 0 ka mauu alāfafa kekahi o na ai pooktla o ka.maikai a hoomōmona i ka puaa. Hui pu mai me na hua kullna, ua makaukau oe e ke kanaka Hawaii o Molokai, e hoou»ja mai i na puaa momona na na kr.naka ai 'o puaa o Honolulu nei. Ma kekahl aoao e ohi ana i na dala aunui. a ma kekahi aoao hoi e ai ana i ra io puaa ono o Mplokai. Aole ho hera o kela hoolala ana. Owai la o kakou ke kuonooho e ana? O na kanaka ai io puaa paha e noho nei ma Honolulu nei, a o ko kanaka paha e hanai puaa ana, a e ai ana no i ka la o kona ono i ka puaaf

I ka manawa 0 loaa ai kela wai o Waihanau, e wehe hou ia ana na oina kahu kulina a halakahiki hoi 0 Palaau uka am® uka, O kela mau aina he njau aina kupono no na mahiai nuiloo ana, a e loaa ana kekahi mtig ohana tno i ka manawa e wekeia aku ai kela naau aina. Aole keia e loiki loa ako ana, ajt*, e hoea wai *n$ 710 i keU maliin» aku. I ka hoea aqa wai, • loaa ana ia kakou ka ike ana 1 nā pomaikii oi aku 0 keia kanawai e hoinoia nei, a k« dmi mai nei nae hoi ua mau hoino nei.