Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 34, 23 August 1923 — KA HUAKAI KAMAHAO A NA KAMAHELE I KA HIKINA [ARTICLE]

KA HUAKAI KAMAHAO A NA KAMAHELE I KA HIKINA

(Hoomania niai) l' a hoonanea iki iho la na kama- . o':-; ma ia kapakai a nana ae la : ,r: «I a īnaanoi, he kuanea wale 110, : : ka wela, a i ahona wale no . V:i iualumalu o ke kiawe, o ia ka nni e ulu ana malaila, a ua like r '• paha ia me na kapakai o Galilak<- hoohalike ae, kahi a ka Haku : kaiihele ai, a wae mai la mailoko ī o na kanaka lawai'a i kana poe : , j3iana i ka Qa-e ana aku o Kona •E hahai mai olua ia'u, a e noiilo no au ia olua i mau lawai'a ...'inaka.'' Me ia mau nanaina auie ia mau r. j i haalele iho ai na kamahele ia • apakai. lululima ma aa hoaloha, a iea hao aku la no ia o ke kapena i ,uj. hana, aia no ka pahu hopu i .- . ii 'ime, kalii o na kamahele i hoo- >. ipaia ai me ka hauoli e na makua . :uwai hamama, Mr. ame Mrs. Mcma ko laua home nani. i'a pa-e mai la ka leo o ke kamar n:.. lululima pu iho la me na haa..r.;i maikai o ke aloha, hoolaunaia ; ;a ma na rumi kahi e hoaumoe kau iho la ka luhi, oiai ua hiki ; k.i home o na kamaaina. Mahope iho o ka hoonanea ana, ua aku la iluna o ka papaaina i h r omakaukauia, no ka hoopiha ana i r.n mea e oluolu ai ke ola kino, a hoopiha iho la i na mea maikai, oiai ua iiiki mai la no o Hanale e imi ī-.na ia Keoni Bulu, a mahope ua hoomakaukau iho la no ke anaina o ia ahiahi elike me ka papa liana a ke komite i hoomakaukau ai no ia r Ka Papahana i Hoomakaukauia no na Hana Oiai *aa hiki mua na kamahele o ka mokupuni o Maui i ka Poalua o ka la 2, a ua hoomaka 110 laua e *a pule aka i hala, o ia ka moku o hana, ma ke komo ana i na home ma na apana o ke kihapai o Kohala Akau, me ka malama pu ia o na haiawai, ma na apana o Makapala, Haliwa, Kaauhuhu, ame ke kula hanai 0 na kaikamahine o Kohala, no ka mea, o ia iho la no ka hana a ke komite hoeueu e hana ai. Mamuli o keia hana i hanaia e ko komite, a ma ke anaina o ke Sal<ati la 6. ua hele a ohuohu ke anaina <■ ia kakahiaka, e lohe i ka euanelio r Akua mai Kana kauwa aku; o ; poe i hele pule ole mamua aku, ■hiki ae kekahi o ia poe, a he hauoli no hoi ia o ka manao, (!;kc me ka olelo i palapalaia. "he 1 '- a hnuoli nui no na puali anela o ka laui ka hoi hou ana mai o keka];i hipa i nalowale." Ua heike mai na kamahele ua komoia e laua na hale, ua' kiei a ua ha!o i kela nie keia home o kahi a laua i kipa ai, a o ia ke kumu o keia anaina i piha ai; a na ke Sal<ati o ka la 13 e hoike mai i ka <<iaio o keia mea. Nolaila, ma ia kakahiaka Sabati o ka la 6; ua kaa aku ka malamaia ana o na hana haipule i ke komite hoeueu, Rev. M. M. Kahiapo, ke kalīu o ka. Ekalesia o Paia, kekahi hoi 0 na kamahele mai ka mokupuni o Maui, maluna o ke kumuhana "Ua kipa mai ke ola i keia hale." He nui ka nani a piha hauoli na manao 6 ka lohe ana aku i ke kahe mai o ka wai o ke ola mai ia punawai hoola mai o ka ke Akua hana; a \ia l:e anaina me na manao hauoli; a ua ola no hoi na uhane i ka pipiia e na hunawai ola o ka punawai e pipii ana i ke ola mau 3oa (Baibala). Ke Anaina ma Kokoiki Ma ka Poalua la S, ua hoea ke kamahele Jas. H. S. Kaleo, elike me na mea i hoakaka mua ia ae nei, a oia no hoi kekahi o na lala o ka papa kahuwaiwai a lunahooia hoi o C. E. mahele o na Hawaii, no ke komo pu ana aku i na hana hoolaa no ka waiwai ame ka hale i haawi niakana ia mai e' Mr. ame Mrs. W. P. McDongall ,a hui pu aku la me ke komite hoeueu ma na hana o ia po, liora 6:30, he. anaina nui i akoakoa ' ae no ka hoolohe ana no i ka euane- j nani a ka Haku. I ' a piha kela anaina mamuli o ka' īohe ana o kekahi poe i hele i ka ' ; u!e ma ke Sabati, a lohe i na olelo " ke ke'a i haiia, a hui pu iho no i. no ka mea, he poe malihini ia; a e kamailioia ana e na kana--1 ■ ia mau la no ke kahu o Paia, MoKahiapo, akahi no lakou a ike io kanaka . Ua waiho mai la ke komite hoeuea ka olelo o ia po na'u e alakai, no•Ja ua lawe au i ka olelo heluhelu n a Pilipi 3:1-14. Kumuhana, "O keia hookahi ka'u f hana nei." Na mahele, 1, ke hoo•°ina nei au i na mea mahope: 2, - *■ kikoo aku nei au i na mea omua. Ua piha ke anaina i ka hauoli i • a ua mea o ka nani o ka Euanelio i 'ia'i ia aku i a lakou e na kauwa ke Akua, oia o J. H. S. Kaleo, J. Kahaawinui ame Rev. Moses M. Ka- - iapo, na kamahele hoi*i ka Hikihele kela a kau i ka lewa na : ea apau i ka hapaiia e ka euaneMalaila ae ka hope makai nui ame •" kapena makai o Kohala no ka - :o!ohe ana i ka enanelio; na Mr. K. K. Xaipo i alakai me ika eleu -a himeni o ia po, a hoi kela ame "" a me ka hauoli no na o,lelo o ke ke ke'a mai. aku Ia no hoi na kamahele ** iakou wahi i hele mai ai, no ana a hooluolu hoi nr> -•eena po. a no ka hoomakaukav.

an« no hoi no kekahi la ae, elike me ka papa hana. Ke Auaina ma Maiukona,

Ma ka Poakolu la 9 a mfc. ka hora 6:30 p. m., ua malamaia ka halawai ma Maliukona, o keia ka apana waho loa o ka Ekaleaia o Kalahikiola, a ka Makua Rev. Wm. Kamau e noho nei, he loa maoli no keia wahi, ahonui no na hoahānau e hele nei i ka pule, ua heleia ka pule i kekahi manawa, a o ka hapanui o ka manawa, ma ka home no. Aole no paha ke Kahu Kamau i hiki ia apana ona, aka, ua kipa na kamahele a lawelawe i ka hana malaiia me na kaniaaina. Ua alakaiia na hana o ia po e J. H. S. Kaleo, kekahi o na kamahele, ma ka Euanelio a Mataio, mok. 5:1-16, o ke poolelo aia no ma ka pauku 2, "Owaka ae la Kona waha a a'o mai la oia ia lakou, i mai la." Kumuhana, "Ke a'o ana a ka Euanelio." Manao 1, he a'o ana e ike ai a e naauao ai; 2,'he a-'o ana e pomaikai ai 3, he a'o ana e loaa ai ke ola. He nui ka hauoli i na olelo a 'o a ka Euanelio i luia aku ma na kapakai o Galilaia (Mahukona) e na paahana o ke Akua, no ka nani o Kona aupuni, a i liipuuia mai hoi e ko Kahu Moses M. Kahiapo; a i ka hookuu ana o ke anaina, ua kiiia mai la ke Kahu Moses M. Kahiape no ka pilikia kino o kekahi bebe; a ua haawiia aku na kokua; ka laau lapaau ma ka home, ka olelo a ke Akua. L T a haalele ia Mahukona ia po, hora 9, liui aloha me na kamaaina, hai aku la ia lakou no ka hiki ae i ka halawai o ke Sabati la 13, na ke Kahu Akaiko Akana e malama ia halawai kakahiaka, a pela hoi me ke anaina no ka hoolaa ana i ka hale o na C. E., a huli hoi aku la ia poeleele, ho mea ole wale no nae ia i ke Kapena E. K. K. Naipo, ke pailaka nana e hookele ana i ko makou kaa, he aloalo wale ia no na apuupuu ame na haalu o ke alanui, ahiki ana i ka home, hora 10; kuu iho la ka luhi o na kamahele; hooluolu iho la ia koena po, no ka hoomakaukau ana no -na hana o kekahi la ae elike me ka papahana. Ka Hele Ana i ka Makaikai Poaha, la 10, a mahope iho o ka pau ana o ka aina kakahiakn, na haalele iho la na kamahele i ka home, a kamoe aku la ke alahele no ka Hikina e hiki aku ai i ke awawa kaulana o Pololu, i pailakaia e ke kalaiwa Rev. Moses M. Kahiapo. Hala ae la o Kapaau, Halawa, KaI iopihi, Makapala, Niulii, a huli akxi al ke alahele no ke awawa o Pololu. kahi a na kamahele e kau nui ana ka manao e ike. Ua oleloia, mai keia awawa aku i laweia ai na pohaku 0 ka heiau o Mookini, ma Kokoiki, aole i kana mai ka loa o keia wahi. 0 ka poe nae na lakou i halihali i na pohaku, o ia no na menehune, alaila, ua kupono ka kakou olelo ana, o kihi o ke akua, ka mano o ke akua ame ka lehu o ke akua, pela wale no e hiki ai, no ka mea, o ke kukuluia ana o kela heiau mai ka po no a ao, ua paa na mea apau, nani no ke kupai.inaha o na lianal Hiki aku la ma keia aoao o ka phli 0 Pololu, a nana aku la ialalo, he nani a maikai maoli; aia no ka i'a makai, a o ka ai no mauka, ua ola maoli no ka nohona. O ka hapa makai, ua paa i ka laiki, a o ka hapa mauka a komo loa aku iloko, e t ulu ana ke kuawa, he laau hoowaiwainui e hana kele ia, a i ole puhi lanahu, e ohi ana no i na kenikeni. Ua like no kona nanaina me Honoj manu o Koolau, Maui. | He aina aupuni keia i hoolima- ! limaia, a eia ka malalo o Scnatoa Akina. Nana aku la ia kuahiwi o Awini, hoomanao ao la ke kamahele 1 kahi o ia ohana i noho ai Mr. ame Mrs. Perrv. He mamao maoli kela, kuahiwi i nohoia ai, eia nae, ua aloha ia no paha ia mau wahi ke kumu i nohoia .ai. Ka Hale Kula Hanai o Kohala Haalele aku la ia Pololu, a liuli hoi mai la ma ke ala no i hele aku. ai, a no ka halekula ka pahu hopu. Ua liiki aku malaila, a launa me na kumukula oluolu o ia hale lioonaauao. Alakai aku la ke kumu no ka makaikai ana i na hale, o ia no ka hale moe, ka haleaina, ka halekuke, kahi holoi, aia nia ka halokula kahiko kahi moe o na kaikamahine, a o ia ko lakou liale ma'i. He maikai ke kulana o keia halekula imi naauao; koe wale no keia, aole paha i lawa lakou me ka haawina dala no keia mua aku. Haalele aku la no ia home hoonaauao, a liuli hoi mai la; a ma ia huli hōi ana mai i hoomaopopo loa ae ai na kamahele i ke kulana o ka luakini o Kalahikiole, ua maaiao maoli mai ke alanui hele aku, a ua •ku no i ka hoomanawanui ka hele ana o na haipule; ua kupono no paha ia manawa ke kukuluia ana o ka halepule, aka, he okoa loa i keia manawa h'olomua o ka aina, ma na wahi -pili alanui e pono ai. Kipa aku la ma ka hale hookolokolo o Kapaau, a noho iki malaila me ka Lunakanawai W. P. McDougall, na makai ame ka Loio Moses Mahelona, a aia makai o ka hale hookolokolo e ku ana ke kii o Kamehameha ka Na'i Aupuni kaulana, e huli ana ke alo i ke kai. Ua puka ae kekah mau olelo i ka manao o kekahi poe, no ka huli ana o ke alo o ke kii i kai ame ke noi ana o na lima, o ia ka ke kuinu i pau ai na kanaka o ka aina e noho ana makai o ke alanui i ka hele n lilo no hoi ka aina, ina ka i hoohuli pono ia ke alo o ke kii i ke alanui,

hele nui, e moe ana i ka Hikina hema, o ke noi ana pela, o ia ke alahele e komo mai ai ka pomaikai ia Kohala, a pela lioi kela olelo kaulana a Keopulupulu, e olelo ana: ".I nui ke aho a pa ka ili i ke kai, a no ke kai ka aina?" a pela pu no hoi me na pomaikai. Ua hookoia kela olelo, a ke nana aku no, ua pololei no hoi, eia'. na kanaka o na j aina e, mai ke kai mai lakou, a pela pu hoi me na pomaikai e laweia mai nei. Ua olelo iho la ka "Liena o Kona," o ke kuikahi panailike, oko alahele ia o ka hoohui aina," a o ia no ka liooko ana i keia olelo i kahiko loa, i hoolloia ai ka aina no ke kai; ame keia mau kamailio ana, huli hoi aku la na kamahele no ka home. no ka hooluolu ana, a hoomakaukau no lioi no na han ao ia po. (Aole i pau.)