Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 34, 23 August 1923 — [Illegible] HANA HOOKUPU MA KA HOME O KE KAMALIIWAHINE KALANIANAOLE. [ARTICLE]

[Illegible] HANA HOOKUPU MA KA HOME O KE KAMALIIWAHINE KALANIANAOLE.

- Lrr:(»a Hanohano: —E olur1? ir.:i he rumi kaawaie ku. ka moa nnna e lawe :iiiou opuni nei mau mo- * - poina ole, i kou kiu nei, r :ncna ae nei, o ia kekahi - )t:ī īoa a na hoku e haawi i.n.'i i ko lakou nani nui a i akoakoa ae ai a e kur.i no ka hiki ae i ka mana-:-iia mai ai, a kou kiu nei r. ;-:i ai i *a hora S p. m. m . ruka i hemo mai ai, i ahu- • ai ka nani o ua kakela nei, : uwila e hoomalamalama : i ke alanui, no na aha- . ki>mo aku ai, oiai ka mea r.o Mr. .John Wise e ku mai - . kn puka-pa, a hookipa aku . , l!ui Kamehameha me ko la:r. nui. kohu auuenue lee na- ' iai ua nui niaoli na hoai hiki ae a mahope loa o ko lolna ia Kawika Kahaulelio $ ,kr-i hookupu kahi i hiiia aku , : : hoi he kookoo i hanaia me . puaa. ke nana aku, pela no r. ka Hui Kalama, he puniu ka iakou. a o ka Hui Kaahume kana hookupu, no ka T au loa na hui Hawaii i ka :a po, no ka mea, no Ha- ;» no ka launa ana me ka H:.nohano a Lunahoomalu o ke £ . o Teritore, Mr. Currv, luna- : : irr,na o ka Mokuaina ō Kaa o noho nei i ka hale kau-.-.vi n Wakinekona, a o ka ho--.3 oinio o ke Keikialii Kalani- . o moe mai la iloko o ka k.i men hoi nana i kokua mai ninau hoopulapula, a holo ai, - hana nei. a ua ike maka aku , fia i ka oiaio o na mea apaii -,r.-)in nei. ] > i-; hana ana, i ala mai ai keia j ; ī.nnkupu, oiai na hui e lawe | , v .i nna i ka lakou mau hoo-| /> k.i nui Oiwi o na Hawaii! V.a hope loa, o ka lakou hoo- : uweke laau koa nui i .i i na hua meaai Hawaii, ame knk'-,. ame ka aumaka e hap.-iiia ; r <lua keiki i humeia me ka ' . , i.om keiki i huineia me ka » hnpai ana i ka huihui niu, ko knlo ame ka ulu i paki ke.ji o kn hiihui halakahiki. i :-nr;i ke n:ma mai, oiai keia k> 'ki me koia mau hookupu, •! knkn o ka Hui Oiwi mahope > keiki, a o kou meakakau - n'ak ii omua. a i ke kokokē ' ■: i ka puka i launa aku ai • S,-nr.'.(.n -Tohu Wiso. a nana r.ku ia RenaJoa CMlling- -• ; . m o .1. K. Mokumaia me na k.i kookupu a ka Hui Oiwi, r. n i i ko-.launa aku imua o ua :1 nei. T ];r- 'n komo ana akn i ka puka, ■: mai ana ke KamaliiwaUlne " .::':.naole me kona u'i nui, ma ?. aoao hema, ua mea hanohano r o kahi minoaka oluolu, a o kinr»;jia no hoi me ka lede e u : ;ir.a ma ia wahi hookahi. ua kau iho maluna o'U ke o ka hana liookupu, i mani mai ka Hui Oiwi aku, no.l -ji hoolauna aku la au ia'u . r v..0 ka umeke laau koa me m.iu olelo moakaka! I-. oe e ka Mea Hanohano Mr. ■ rrv. he mea no'u e hauoli ai i : r f>buna ana aku ia oe i keia — ?ke ]aau koa, i piha i na liuaal r • '.;. a e apoia nei e keia iipena r hoolilo ana ia oe ame ke : :r" Amerika o nana mai ia makrna mau keiki, oiai o ka inha k :n laau ha koa, inailoko-'mai ' k- .. laau e hanaia. ai a. loaa ka i £ i - lawe ai i ko makou mau moi ' r . ; Oahu nei ahiki i Mōlokai, a i --vf.ik a i Kauai. ■"a ike aku nei oa i ke kahua i k- ii.'/.uia ai ka home e hoopulapula- ' . 2i kr'n lahui nei, ame ka inoa 1 i j.i maluna o ia kahua o ia o "I .k nianaole, ka J)uu o ka maha '.r n ki oluolu; e oluolu oe e lawe : V . i keia ipu ame keia mau pono e haopili pu nei me ia mai li" . ! i oleloia aku la, no ka mēa, : r:a kon inoa nme knu mau 1 : - :.r< keia lahui, eia ko makou •- moe uei iloko o ka hoi koe, e ola nei no ka hoo- ' . -ri.no ana i kana mau hana i r. nolaila ke ike nei oe i ke ka makou hana mau imua o ki. a o oe hoi keia e ku mai • : ua o keia mau.opio e ake ana •" : : n:ai kou aloha no makou me r kaio. i kna ae la maluna o ka ■kmohano Senatoa Chilling- " r k ka wehewehe ana aku ma ka ' knole i ka manao o ka'u mau ' " ■ r. i ka maopopo ana iaia o ka nui o ka'u mau i ku- ( ■ r.-,r.i ai oia imua, ame kana mau 1 ke lawe uiai nei au i keia mau - r-ea na'u e hoomanao māu ai, '•> r -ko hoi i kiahoomanao no kuu 1 ā e moe mai la iloko o ka n e lawe aku i ka'u mau • -ikai i ka hui naua mai keia : kuu puuwai e hoomaikai nei,i - :n pu ana me ia, pela ' na opio. ■ - i'iha loa oia i ka hanpli i koi^a - a mai i ke kulana kilakila 0 • • op:o }. :P nana ma £ Q j a j j lo i kana piii kino e Hakau inau ; •■■<• i na manao i ai, a 1 a «-* la au ame na opio maluna

o kuu kaa, no ke komo ana i ka lole o na opio, a hoi ae la malokq 0 ke kahua, kaiii e malamaia ana na hana hoikeike pili ia Laiaikawai, ame Aiwohikupua. He ku i ka uani ke nana aku, ua hele no hoi ia la a piha i na Hawaii ame na makamaka haole ame ka hanai ana i na opio i na mea i hoomakaukauia e ka puuwaihamama q ke Kamaliiwatjne Kalanianaole ame ka hui hope ana me ua mea hanohano nei, e ai ana oia i ka ohia kuahiwi a na keiki e ai ana, i ka niu haohao palupalu o ame ka lululima hope ana me ia. 0 kana oJelo hope, ke hoi nei au me ka hoomanao mau.i kau i hanq, mai ai, ame kou liui, a'u hoi e hoomanao nei i kou inoa Mokukamnja, a hu ae la kona aka no kehi ame ko'u hoopaa hou aua aku iaia, j e hui" hou ana kaua. ma ka uwapo, i a e lei oe i ka wehi o neia mau mokupuni, a hoi mai la me ka li.auoli piha, a hoihoi pololei aku la kuu j moku kaa i na opio no ke Kula o 1 Kamehameha. Ua nui ka piha hauoli o na opio me ko lakou olelo mai? me ka oiaio, nou e Mokumaia ko makou niaha]o piha i kou haiia ana mai i na hana maikai ia makou, a nolaila ua ma; kankau mau makou e kokua ia oe, ina oe e makemake ana, a huli hoi mai la au no ko'u home me ka maha o ka manao no ka pau ana o kela hana nui. 1 ke ao ana ae o kekahi la, i hiki aku ai i kahi i ku J}i o ka moku i ka uwapo Helu 15, a hui ihp la me ke Sepatoa Jol\n Wise ame ke aloha kakahiaka anq, i liaawi maj ai oia he mau olelō e piha ai au i ka hauoli ame ka l* u i nanq. i$ hookupu, oiai maua e ana i ptea hanohano nei, ua hui ihp la iloko o ka hauoli piha ame lf.psa hoomanao mau no na me§ o i§ po. Oiai.au q ku aku ana. imua oi?§ me kela papale nui o Pahua, ua nui hou kona hauoli, oiai i kuu olelo ana aku he papple Hawaii keia, ua nui kona makahehi, oiai aple nui 0 ka manawa, ua noi mai. ka mea paikii e pqnq oli;a e paikiiia, a paiia iho la m&ua, ame ke aloha lululima pumehana, me u§ inakar maka maikai nei, a pii aku la oia ma ke alapii ame kuu maikai Sepatoa Johj; Wise. Ma ko 'u napa aki* i§ laua, ua nui ke aloha mawaena o laua ame ka?*a mau keiki, ma lea'u kolio aku, ua lilo maoli no ke Senatoa, he mea nui imua 0 lakou, e kahe r>iai aua. na kuluwaimaka 0 ke aloha mai ia la-kou-apau, i ka'u nana aku a :i ko maua hoi ana mai me kuu scnatoa, 0 ka'u i olelo aku ai iaia, ina 0 ka elele i puka ihq nei a 0 oe, ina uaipau pono na hcma)? e nia i koe i ka hanaia. Ae, e Mokumajq, e hai aku au ia oe i ka mea oiaio loa, nona he hoaloha oiaip oia nei nou ame au ame ka lahui Hawaii, a 0 na mea i hanaia aku i ka po i hala aku la, he hoike oiaio ia imua ona, ana e poina ole ai, aole loa e ka'w olelo e honkoia mai ana na mea apau i na iuea pili wai 0 na home hoopulapula, oiai kanaka mana nui oi». E n?,na i ka palekoi 0 Hilo, i kona ike ana i ka ulolohi loai, ua kayolia aku oia ina ke kc)ek;>lapa ana e hana koke aku, aole i piha j: a la hookahi i loaa mj»i a: haina e hana koko ia aku ana, 0 kekahi r>inau pili limahana keia poe i makemake a.i e hooun» qi u i Pake 0 kana pane, ua nui loa ua limahana, 0 ke aupuni Koui'ikina kekahi i nanauia aku, ua a'o mai oia, he maikai loa ka oukou hooponopono aupuni ana, aole lo«, e loaa, ina oukou e malama po i keia hooponopono anpuni m < s ka nui ole o na la)iui Asia iloko o ka oihana aupuni ame mana haloka. Nana i kona maiia nui, a ke oJeJo nei oia ina e loaa ka wai, e lawe mai ai alūki i kahi e lioopulapula nei, alaila ua ioaa he lahui hou, a nolaila e hoi ana au e no ia hanp, o ia kana olelo paa. Ua nui maoli' ko'u piha liauoli i ka lohe mai i ka mea oiaio. Nolaila e kuu senatoa, aole loa i poho na hana hookupu oii»i, 0 ka hana i hanaia i ka po i hala, aku lā, he mea ia e hooi aku ai i kona hoomanao mai i keia iahui, a 0 ka liana i hanaia i ka po nei, he hana lahui ia ame Hawaii oiaio, oiai aole hiki i ka lahui «lolookoa ke hana aka ua ili iho maluna 0 leela hui Hawaii ame keia hui Hawaii ka hapai ju}a &e i ka inoa lahui Hawaii mamua. Nolaila'ke haawi aku nei au i ka'ū mau hoomaikai i na lunanui 0 ka Hui Kokua a Hookuonoono 0 na f)iwi Q Hawaii, i ko lnkou apono ana mai i na mea i hanaia ai, 0 ia

ka makana hookupu a ka hui ma 0 ko oukou lala kauwa nei, ame na lala apau, i ko oukou ae laelae ana mai me ka maikai loa, oiai aole i noho ka liui a lawe mai a noonoo, aka me ka niauao hilinai i kekahi lala, e hana ana oia i ka mea pololei, i kupouo i ka manaq 0 ka liui, ua pau na mea apau me ka maikai ame ka hoopiliia ana aku 0 ka inoa 0 ka hui. Nolaila e lawe aku i ka'u hoomaikai imua 0 oukou e na lunanui ame na lala, oiai 0 ka hana q kakou i hana aku ai, he ninau lar hui ia, he Hawaii i ka Hawail 9 ua lilo kaua i mea e kokua ai, oiai ua lilo ko kakou poai i mea e imi ai i ka pono nui, 0 ia hopunaolelo e aloha oe i kou hoahanau ilokp 0 ka pilikia, ua kupono loa hoopunaolelo e aloha aleu i kou koko, kou io ame kou lahui, e 0 nei e lahui. Me oukou mau ko'u iini ame oe e kuu kapena opio kp'u welina pau ole. Kou mau, J. K. MOKUMAIA, 1 Keiki o ka peni niho Elepani.