Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 38, 20 September 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

' Na kou makuahine anei i hoouna-mai nei ia oe e hele mai e rui pu nie a ? u i keia la?" 'Aole, na ko'u manao ponoi no i kono mai ia'u e hele mai e hui he alo a he alo me oe, aka pehea oe i mānao ai, o kuu makuahine ka mea nana au i hoouna mai e hele mai imua ou e . • , . "No keia kumu, ua kamailio mua mai ko makuahine īa u, aia au a ae aku e lilo i wahine mare nau, alaila aole loa oia e hana mai i na mea e poino ai au, a ua makaukau loa oia e kiola aku i na ike apau i loaa iaia, no ka make ana o Alika, mamuli o ka laaumake." , # "Aole loa he mea i maopopo i kuu makuahine no kou mau makemake e heLe mai e hui pu me oe, a oki loa aku hoi ka loaa ana he wahi hoomaopopo ana iaia no ka mana a'u e hooia aku maluna ou. Pehea eae mai ana anei oe e Lola e lilo i wahine; inare na'u ma keia mua aku? "Elike no me ka'u i hoole mua aku ari ia oe, pela no au e hoo!c hou aku nei, aole loa au e lilo i wahine na'u, me kou nana rle. i ka hopena e kau mai ana maluna o'u ma keia hihia pepehikanaka o'u." . . M . . 'U'a nana i'o aku no' au i kela pane mua au i hoike mai ai imua o'u, ma ke ano, malaila iho la no, pau ko'u noonoo hou ana aku ia oe ma ke ano e lilo mai i wahine na'u, aka nae mahope iho o ka make ana aku o Alika, a i ka wa hoi i kau ,mai ai keia pilikia nui maluna ou, ulu ae la kekahi noonoo iloko o'u, malia p*ha e maliu mai ana oe i ka'u leo uwalo hope loa ke ike mai oe, owau hookahi wale no ke kanaka i hiki e hoopakele aej ia oe mai ka poino mai. O, e Lola ua haulehia au i ke aloha | nou. e ae mai ana anei oe e lilo i wahine na'u?" "Ina he mana i'o kou e Uilama Wadon.a, e hiki ai ke hoopakele ae ia'u mailoko mai o ka poino, alaila ua kau aku kekahi hana ma kou aoao, ka hoopakele ana ae i ka mea iloko o ka noino me ka nana ole, iila. paha e ae aku ana au, a 1 ole e hoole aku ana i kau noi. No ka elua nae oka manawa, ke ninau hou akT3 nei au ia oe e Mr. Wadona, ma ka mana hea e hiki ai īa oe ke hoopakele ae ia'u?" **E3ike no me ka'u i hoole mua aku nei ia oe, pela no au e hoole hou aku nei; aka nae, o ka mea oiaio maoh no ea, ua hiki ia'u ke hoopakele ia oe, o kau wale no, o ka haawi mai 1 manaolana iloko o'u. alaila owau ka mea nana e hooko aku i na hana apau." "Alaila o ka mea oiaio anei, aole oe e ae ana e hoopakele ae fa'u mailoko mai o ka poino, aia wale no au a ae aku e mare me oe?' . "Pela maoli no ka mea oiaio loa, e hooia maoli mai oe me na olelo maoopo mai kou waha mai, e lilo i wahine na'u, e ike auanei oe, aole ka'u he mau olelo palaualēlo wale no, aka he mau olelo oiaio loa ia, elike me ke kau malie ana o ka la ma kona wahi i ke ao ame ka mahina hoi i ka po. •'Ua olelo mai nei oe, ua aloha oe ia'u, he mea oiaio anei ia? "Ae, ua aloha maoli no au ia oe e Lola me kuu olelo okoa ana mai*nae, no kou manaoio ole ia mea." "A pehea he oiaio ane\ aia ka mana iloko o kou mau lima e hiki a> ke hoopakele ae ia'u?" "Ae. o ka mea oiaio loa ia." "O ua mana nei anei i loaa ia oe, o ia no ka hiki ana ke hoauhee loa aku i na kumu hoohuoi apau mai ia'u aku, e pili ole mai ai kekahi wahi kiko eleele maluna o kuu inoa maemae?" . "Ae. o kena mau mea apau au e hoakaka mai nei, wahi a Mr. Wadona, me ke koke ana mai nae o Lola iaia: "Alaila aole loa oe e ae ana, e hooko aku i kekahi hana hanohano loa, no ka hoopakēle ana ae i kekahi kaikamahine hewa ole. mai kekahi hewa i kahihi wale ia mai maluna ona, aka.e nono malie wale mai no oe, a nanamaka me ka manao lokoino, pela anei e Mr. Wadona? O kou hana ana pela, ua pili ia oe ka hewa pepehikanaka, ina e kau mai ana ka hoopa i make ( maluna o'u, a i ole hoopaaia paha maloko nei o ka halepaahao apau ko'u ola ana, o keia anei kau mea e hana mai ana?" "E noonoo oe e Lola me ke akahele loa i keia mau mea, 0 ia hoi, ma kekahi aoao, o ka make, ame ka noho paahao apau ke ola. ke paakiki oe, me ka maliu ole mai i keia leo uwalo imua ou; a ma kekahi aoao hoi, ina nei no kou lilo mai 1 wahine mare na'u, alaila e hoao no au e me ka hiki ia u. p hana aku i na mea apau e hoohauoliia ai kou manao. Mamua o ko'u hooko ana aku i ka hana hoopakele i kou ola ame krni inoa maemae, he mea pono e loaa mua mai ia u nā hooia 3-ia mai ia oe mai, e loaa ana he uku ia'u no ia hana. "Alaila e Mr. Wadona, aole anei ou manaoio, no ko'u hana ana i ke karaima pepehikanaka ? Ua loaa anei ia oe kekahi mau ike, no ko'u pili ole i ka hewa?" "Aole au e pane aku ana i ka haina o kau mau ninau, koe H-ale no keia, e hoopakele no au ia oe, ke ae mai oe e lilo i wahine mare na'u, o keia wale no ka'u pane." "Pehea no hoi, ina nei no kou hoojsakele ia'u mai ka poino mai. alaila e mahele no au i ka hapalua o ko'u mau waiwai, a haawi aku nou, i uku no keia hana hoopakele au?" O ka hapalua o kou mau waiwai apau, e holo mai ana no ia maluna o'u, ina no kou ahewaia e make, a o kekahi hapalua, e holo aku maluna o kuu kaikaina, nolaila heaha auanei ka u mea e ae aku ai i kena manao ou?" "Auhea oe e Mr. Wadona, ua makemake loa au e loa3 ia'u ka hele lanakila ana, elike me mamua, a eia hoi iloko o'u ka iini. e hoauhee loa ia aku na kikohukohu o na manao hoeihuoi TTa' kuu inoa ae, ame ko'u kulana, ke loaa ka hoi ia u keia rr.au ano la, alaila o ke olokaaia ana ae ia o kekahi haawe kaumaha loa mai kuu noonoo ae; aka nae a6le loa au e ae ana e ia'u ia mau ano, ma ke kuai ana me oe, elike me kau e koi mai nei. a e hauhoa ia'u iho a paa malalo ou, i oi aku paha ke ino, i keia a'u e noho hoomanawanui nei maloko o ka halepaahao." "Pehea. ua makemake maoli anei oe e make e Lola?" i ninau mai ai o Uilama Wadona me ka hele o kona helehelena a pii ka ula. me ka uumi wale ana iho no i kona manao inaina, no ka hoohokaia ana o kona mau man«tolana apau i upu aku ai, p HIo mai o Lola i wahine nana. "Aole o'u makēmake e make/' wahi a Lola me ka leo kaumaha. "Eia no au ilōko o kō'u māu la opio, a ia'u e nana aku nei imua, me he mea la, ke olino mai la na mea e hoohauoliia oi ka manao, me ka lilo ole o ko'u noho paahao i kumu e ae ai ia hiona e kau mau mai an o ko'u mau "■■aka. Ina nae elike me kau i hoakaka mai nei, o ke alahele '"•'a!e no e palekana ai au, o ia ka āe ana aku e mare me oe e l"ilr.ma Wadona, alaila ua ahona ka make ana, mamua o ka ana aku i wartne nau. w "Ua hehena ia anei oe e Lola, i kamailio mai ai oe i.kena olelo?" i pane aku ai 0 Uilāftta Wadona, nie ke ku okoa ana ae iluna, me ka hele hoi o korta mau maka a li-ō, i kau a o kona piha i ka inaina.

"Aole au i hehena, eia no au me ko'u mau manao maikai apau, a maluna o ka Mea Nana i hana ka lani ame ka honua, ke kino ame ka uhane, e kau aku nei ko'u mau manaolana, no <Kana mau hooponopono ana. Ma ke ola ana oke Akua>oiaio loa, aole Oia e hookuu mai ana e lanakila ka hewa maluna o ka pono, aka Nana no e haawi mai ia'u i ka ikaika, e hoomanawanui i na mea apau. Inā aiā me oe kekahi mau ike no ka hiki ana ke hoopakele ae ia'u, ina aole oe e hooko ana i kekahi hana, a ke Akua i haawi mai ai na kakou apau e hooko, alaila ua pili kekahi hewa ko'iko'i loa maluna ou." . "Aole au i kamailio a*ku nei, no ka maopopo ana ia'u o kekahi mau ike; o ka'u wale no i hoike aku nei ia oe, o, ia ka hiki ia'u ke h&opakele ae ia oe mai ka poino mai, ina e haawi mai ana oe i kau hoohiki." "He mea liilii wale no ke ano maoli o kau mau olelo i kamailio mai nei. Eia ka mea ano nui loa ina ua hjki ia oe ke hoopakele ae ia'u, a hooko ole nae oe i kekahi ; aka ku wale mai no, me ka paa o kou mau lehelehe; me kou ike no, aole loa i pili kekahi hewa maluna o'u, a i kauia mai ka make maluna o'u, ua makaukau loa au e halawai me ka .make, me ka piha o kuu uhane i ka hauoli, no ko'u ae ole ana e hana hewa ia'H' iho, ma o ka ae ana aku i kau koi. "Ke kauia mai nae ka hoopa'i make maluna o'u, me ko ike no aole loa i pili iki kekahi kiko eleele rrialuna o )cu uinoa, alaila e lilo ana kou ola ana aku, i ola ana iloko o ka Ina no i papalimaia ae ka nui o ko'u mau waiwai, a haawiia akru*ia oe, aole loa ia he mea e hiki ai ia oe ke hopoina, i na hoehaehaia e kau mai ana maluna ou, no kau hewa i hana mai ai maluna o'u." "Ua hoakaka aku au imua ou ē I.ola, no kou pono wale no au e hoao ai e hoopakele ia oe me ka nana ole ae, i na hopena e kau mai ana maluna o'u," i pane aku ai o Uilama \Vadonu ma ke ano hoolalau. "Pela i'o ka hoi! Ina he manao hoopakele kekahi iloko ou ia'u, aole loa ia no kou hooko ana i kekahi hana kilakila, a ku i ka hanohano, aka i wahi e hookoia ai kekahi o kou mau manao lapuwale, o ke ano iho la ka ia o ka hana a kekahi kanaka, e manao aku ai kekahi wahine e pono oia malalo o kana malama ana. "Aole au e noi aku ana ia oe e Mr. Wadona, e hoopakele ae ia'u, a aole loa o'u makemake e komohia aku ka manao kaumaha iloko ou, no ko'u mau pilikia, aole loa! Me keia mau mea a'u e hoakaka aku nei imua o'u, ke makemake nei au e ku oe a hele, me ka hoao ole ma. kekahi ano, e hana mai nō'u, a na'iu no ia e hoomanawanui ,me ke kau aku o ko'u mau manaolana maluna o ke Akua, a Nana no auanei e hoopakele ae ia'u mai na poino mai apau." No kela pane a Lola, ua hele maoli o Uilama Wadona a piha me ka hilahila, me kona ike okoa ana iho, i ke ahuwale 0 kona mau ano apau imua o Lola, a o ia kana o ka wikiwiki ana aku i ke kamailio me ka leo haalulu: "He keu no hoi oe e Lola aka piha lokeino maoli! O kou ae wale mai no ka hoi la i na mea a'u i noi aku nei imua ou, o ka pau ae la no ia." "Aole lpa au e ae aku ana i kou makemake. Ua lohe aku nei no oe i ka'u pane, e ku oe a hele mai keia wahi aku, me ka hoao ole mai, e hoouluhua i ko'u noonoo, o kahea okoa aku auanei au i kekahi kiai oloko nei o ka halepaahao, e kii mai e e kipaku maoli ia oe." "Heaha īa hoi, mamuli o kou maliu ole mai i ka'u uwalo aku imua ou no kou pono, e ike ana oe, i ke kau mai o ka hoopa'i maluna bu; aole loa he mana ma ka honua nei i hiki ke hoopakele ae ia oe owau wale no." x "Heaha auanei kou pilikia, ina e kau mai ana ka poino maluna o'u, owau hookahi wale no ke auamo ana ia mau haawina ehaeha apau, aole he mea e ae." "Aole oe i maopopo ika nui o ko'u ehaeha nou e Lola! Mai manao oe, he kanaka au i piha i na ano triaikai ole, pela. aka aia iloko o'u, na manao makee no kou palekana, a no kou hauoli." "He makehewa wale no kou hoao ana mai e pulapu, me kou manao paha e manaoio aku ana au i .kau mau olelo! O keleahi leanaka i hoike okoa mai i kona mau ano, ma o kana mau olelo la, aole oia e hoopakele ana i kuu ola, ke ole e haawi ak.u au ia'u iho, i wahine nana, ua makehewa loa kona ola ana ma • keia honua! "Ina nei no ke kau mai o ka make maluna o'u, e hoopauia ae. ana ko'u mau ehaeha apau, a ua makaukau au e hele aku, i kcfri e ike hou ole ai i na pilikia ame na poino. Mamuli o ia make ana, e halawai koke aku ana au me ka'u mau mea aloha 1 hala e ma kela ao, a malia e hhlawai hou aku ana au me Alika, kuu hoahanau. 'Ina nei no kuu ae aku, e kuai ia'u iho, a lilo ia oe, i wahi' e pakele ai kuu ola. aole loa jiu e ike ana he hookahi minuke 0 ka hauoli o ko'u ola ana aku, nolaila e ike mai oe e Mr. Wadona, ua ahona kuu make ana mamua o ka ae ana aku e lilo i wahine nau, e noho mau aku ai iloko o na kaumaha ana, āhiki i ko'u mau la hope ma keia ao." Aole e hiki hou iho ia Uilama Wadona ke hoomanawanui, no kela mau olelo ku i ka hoehaeha ame ka hoohilahila a Lola i kamāilio mai la nona. nolaila noke okoa ae la oia i ka hoopuka 1 na plelo kuamuamu, i kupono ole e kamailioia imua o kekahi wahine, a o ia ka Lola o ka papa ana mai iaia ma ka pane ana mai. , "Ke papa aku nei aU ia oe e Mr. Wadona, aole e hqppuka i na olelo kupono ole imua o kuu alo!" "Owai auanei ka mea nana i kono mai ia'u e hoopuka ia mau olelo, ooe wale no e Lola! Ikou hoike okoa ana mai nei i kou manao, ua ahona kou make ana/ mamua o kou lilo ana i mea kaana pu me a'u i na hauoli o keia ola ana, ua lawa ia no kekahi mea, e lilo ai i kanaka pupule." "Nokeaha no hoi kou kumu e Uilama Wadona i hoike ole ae ai i kou.ano kanāka maikai, ma kau mau hana? E manao ana au la, ia'u i hoole aku ai i kau noi e lilo aku au i wahine nau no ka manawa mua loa, e ike iho ana oe, he hookahi wale no pane a kekahi wahine i makee i kona kulana, aole he elua a ekolu paha. Ma kahi o kou hoopau i ka noonoo hou ana mai no'u, ua hoolilo mai oe ia'u i enemi ino loa nou, a i wahi e hookoia ai kela manao lapuwale iloko oju, me he mea la. ua hoolaU oe<i kekahi hana, me kou nana ole ae ia'u e nofio 'nei iloko o ka hoomanawanui, me ko manaolana, pela iho la au e lilo aku ai i mea hooko i kou rrtau makemake apau. "O ko makuahine pu kekahi i hele a, piena ia'u i hoole aku ai i kana noi, e lilo aku au i wahine mare nau, a no ia hana ma ko'u aoao, ua hoao pu oia e imi i kekahi alahele i pili i ka hewa pepehikanaka. ka mea a'u i lawelawe ole ai. Ke ole au e kuhiliewa, ua kulike no ka olua mau hana hoopilikia ia'u. no ko'u hoohoka ana aku .i ko olua mau makeniake." "Ua kaiiaailio mua aku nei au ia oe, aole he mea i maopopo i ko-'u riiakuahirte no ka'u mau hoolala ana no kou pon<Te Lolāf, nolaila mai hoōhuikau wale mai oe iaia iloko o ka'u mau hana." ' "Ua kamāilio i'o mai nei oe ia'u pela, aka nae' ina aole i maopopo i kou makuahine kau mau mea i hoolala ai, aole no ia he mea e kaokoa ae ai kau mau hana mai kana mai, oiai 0 ko olua mau makemake a elua, o ia no ka hooikaika ana mana ano apau, e mare aku au ia oe e Mr. Wadona." (Aole i -