Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 39, 27 September 1923 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Pookela o na Nupepa Hawaii      Hoopukaia i na Kakahiaka Poaha Apau

 

BUKE LXII--HELU 39.        NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, SEPATEMABA 27, 1923.  NA HELU APAU--6575

 

Nui na Moho e Alualu Nei no na

Kulana Oihana Kulanakauhale

 

Eiwa Mau Moho e Alualu Nei i ke Kulana Makai Nui me ka Nui pu o na Moho no ka Papa o na Lunakiai e Holo Nei

 

            Ma ka paa ana o ke puka, ma @@ hora umi-kumamalua o ka po o @@ Poaono aku la i hala, he kanaono-kumamakolu ka nui o na moho, @ keia, e alualu ana i na kulana oihana, oloko o ke Kulanakauhale a @@lana o Honolulu nei, no ke koho @@@ka wae moho e hoea mai ana, @a ka la 13 o ka mahina o Okatoba ia nei.

            Mailoko mai o keia mau moho he kanaono-kumamakolu, he 38 mau Repubalika, a he 25 mau Demokarata. 

            He 2 mau moho Repubalika, e alualu nei no ke kulana meia, he @@ no ke kulana lunakiai, he 5 no @@ kulana makai nui, 3 no ke kulana @@ kauolelo, he 2 no ke kulana luna@@oia, he 1 no ke kulana puuku, a @@@ no ke kulana loio kalana.

            Ma ka aoao Demokarata hoi, he @ mau moho meia, 15 lunakiai, 4 ma@@i nui, a hookahi moho pakahi, no @@ kulana lunahooia, puuku ame @@io kala.

            O na moho e holo nei, i loaa ole ka mau hoa paonioni no lakou o ia o @@ L. Conkling no ke kulana puuku, ame A. L. C. Atkinson, no ke kulana @@io kalana, ma ka aoao Repubalika.  O na Demokorata hoi, o ia o Chris K. Holt, no ke kulana kakauolelo, @an S. K. Pahu, no ke kulana lunahooia, William C. Wilder no ke kulana puuku ame William H. Heen, no ke kulana loio kalana.  No keia mau moho pakahi, ua waeia no lakou, ina e kohoia ana ho hookahi baloko no lakou.

 

Na Moho Meia

            He eha mau moho e alualu nei i ke kulana meia, he elua ma ka aoao Repubalika, a he elua no hoi ma ka aoao Demokarata.  O na moho meia Repubalika, oia o Charles N. Arnold ame Patrick K. Gleason, o na moho Demokarata hoi, oia o John H. Wilson ame Jonah Kumalae.

            O Clarence L. Crabb ame Eben P. Low kekahi mau moho i manaoia e alualu ana no ke kulana meia, aka nae, ua hoopau laua i ka noonoo ana no kela kulana, a waiho ae i ko laua mau palapala noi holo moho, no ke kulana lunakiai.

 

Ke Kulana Makai Nui

            Me he mea la, o ke kulana makai nui kekahi o na kulana ano nui e alualuia nei ma keia koho baloka, e hoea mai ana, no ka mea he eiwa ka nui o na moho e alualu nei i keia kulana, he elima mau moho Repubalika, a he eha mau moho Demokarata.

            O na moho e holo nei no kela kulana ma ka aoao Repubalika, oia o Eugene K. Allen, William A. Cottrell, Edward Hopkins, Edward W. K. Kau ame Sam W. Robley.

            Ma ka aoao Demokarata hoi, o Charles Ho. Rose, Charles H. K. Holt, Claus L. Roberts ame David K. Trask.

 

Na Moho Kakauolelo

            Aole e maalahi ana ke alahele no David Kalauokalani ma keia koho baloka wae moho, no ka mea he ekolu mau moho ma ka aoa Repubalika @ alualu mai ana i keia kulana, oia o David Kalauokalani, Joseph L. Dwight ame William Alapai Dickson.  Ma ka aoao Demokarata hoi @ Chris K. Holt.

            Ua loaa he hoa paonioni no ka Lunahooia James Bicknell i keia kau koho, mamuli o ka holo ku@@ ana mai o Eli J. Crawford iaia, ma ka aoao Repubalika.  He kakauolelo o Eli J. Crawford maloko o ke keena o ka lunahooia, eia nae ua waiho aku oia i kela kulana, iaia i lilo ai @ moho e holo ku-e ana i kona poo ma ka oihana.  O ka moho ma ka @@@ Demokarata no keia kulana, @@@ o Dan S. K. Pahu.

 

Na Moho me na Kulana Oihana

            O keia malalo iho nei, ka papainoa piha o na moho apau e holo nei @@ na kulana oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ame ko lakou mau aoao kalaiaina:

 

Na Lunakiai

            He ehiku ka nui o na moho e wae @@ o kela ame keia aoao kalaiaina pakahi, no ko lakou ku ana aku a @@@, ma ke koho baloka laula e hoea mai ana.  O keia iho na inoa @ na moho no keia kulana:

            Repubalika--Henry Edward Abbey, William C. Aehi, William M. Ahia, Noa W. Aluli, John C. Anderson, Albion F. Clark, Slyvester P. Correa, Clarence L. Crabbe, Albert @ Cunha, Samuel C. Dwight; Llewellyn H. L. Hart, Milton A. Hood, Robert Horner, John A Hughes, John K. Kekuewa, Adolph B. Kroll, Joseph Liuz Alfred J. Magoon, Edward W. Quinn, A@ K. Vierra, Robert K. Wilcox, Ben Hollinger, Eben P. Low ame Samuel Manu.

            Demakarata--George K. Ah Nee, Henry J. K. Andrews, Willard K. Bassett, J. Walter Doyle, Charles En Sue, Harry Cregson, George Markham, William H. McClellan, Charles K. Notley, Manuel C. Pacheco, John L. Paoo, Lester Petrie, Clarence D. Pringle, Archie S. Robertson ame Jesse Uluihi.

 

Meia

            Repubalika--Charles N. Arnold ame Patrick Gleason.

            Demokarata--John H. Wilson ame Jonah Kumalae

 

Lolo Kalana

            Repubalika--A. L. C. Atkinson.

            Demokarata--William H. Heen.

 

Makai Nui

            Repubalika--Eugene K. Allen, W. A. M. Cottrell, Edward Hopkins, Edward W. K. Kau ame Samuel W. Robley.

            Demokarata--Charles H. K. Holt, Claus L. Roberts, Charles H. Rose, ame David K. Trask.

 

Kakauolelo

            Repubalika--William Alapai Dickson, Joseph L. Dwight, ame David Kalauokalani.

            Demokarat--Chris K. Holt.

 

Puuku

            Repubalika--D. L. Conkling.

            Demokarata--Chauncey W. Wilder

 

Lunahooia

            Repubalika--James Bicknell ame Eli J. Crawford.

            Demokarata--Daniel S. K. Pahu.

 

MAKEMAKE NA WAHINE E HELE AE E HOOLOHE.

            He halawai hui ke malamaia ae ana e ka ahahui o na wahine koho baloka, ame ke komite makaala o na wahine, ma ka hora 7:45 o ka po o keia Poaha, ma ka aoao makai o kaupoku o ka Hokele Iana.

            He halawai ano nui loa keia, i makemake nui ia ai na wahine apau e hoea ae malaila, i lohe ai i na mea e kamailieia ana, maluna o na ninau apau i pili i ka pono koho baloka, a no ka mea he mau la kalaiaina aku keia, e pono ai e loaa ka ike ia lakou, no ke ano kupono e hoohana ai i ka pono koho baloka, i haawiia mai i na wahine, no ke koho ana i na moho.

            E haawi mai ana o Mrs. F. F. Bunker, ka peresidena o ka ahahui o na wahine koho baloka, he haiolelo maluna o ke koho baloka wae moho; a na Mrs. Morgan e waiho mai ana i na hoike a na komite maluna o ka ninau, ka hookoia o ke kanawai; na Mrs. J. P. Morgan hoi i ka hoike a ke komite makaala; na Mrs. John Baleh e pili ana i na halepaahao a na Mrs. Walter Wall, i ka hoike no na hana hoopoino i na wahine ame na kaikamahine.

            Mahope o ka pau ana o na hana i hoolalaia ai no kela halawai, e weheia ai ka halawai imua o ka lehulehu, no ka hoolohe ana i na manao hoakaka, e lilo ai i mea hoonaauao aku i na wahine, o ke koho baloka e hoea mai ana.

            Aole nae o na wahine wale no ka i makemakeia e hoea ae ma kela halawai, aka o na kane no kekahi, a ma ke ano nui ke olelo ae, he halawai keia i noa i na mea apau.

 

AOHE MAOPOPO O KE OLA OIA MAKAI KOA.

            Halawai he makai koa o ka oihakoa, B. Keaton ka inoa, me kakahi eha kukonukonu loa e maopopo ole ai kona pakele mai ka make mai, mamua iki iho o ke aumoe o ka po Poakolu o ka pule i hala, ma ka manawa ona i kiolaia ai mailuna mai o ke kaa otomobile ana e kau ana ma ke kihi o na alanui Peterson ame Moi.

            I kulike me ka Roy Knudsen, hoike ke kalaiwa o ke kaa otomobile, he ohua o Keaton me elua mau ohua e ae e kau ana iluna o ke kaa e holo ana maluna o ke alanui Moi no ka Papu Kahauiki.  Ma ka noho mahope o ke kaa o Keaton kahi i noho ai.  I ka hookokoke ana aku o ke kaa i ke alanui Peterson o ka wa ia o kekahi kaa otomobile Ford o k@@@ili ana mai, a i ole ai e hooku'i aku ke kaa a Keaton e kau ana me ia kaa Ford, ua hoohuli pokole loa ae la ke kalaiwa i ka hema.  Ua noho nanea loa o Keaton ia manawa, o kona kiolaia aku la no ia mailuna aku o ke kaa a haule ana mahi o ke alanui.

            Ua lawe koke ia aku oia me ka awiwi loa no ka halema'i o na koa ma Kahauiki, ma kela manawa pokole, a ma kekahi kakahiaka mai, ua koikoi loa ka eha oia koa ma kona poo, a he liilii loa ka manaolana no kona palekana mai kela eha ulia mai.

 

Makaukau ko Hawaii no ka Hoouka Kaua

E Owelawela Ana na Paio Kalaiaina ma na Kulana Oihana Ano Nui Loa

MALU NAE KE KULA MA KEKAHI MAU KULANA

Komo na Repubalika me na Demokarata e Aumeume ma Kekahi Mau Oihana

 

            Elike no me ke kulana e hoomaopopoia aku nei ma na kaiana like ole, iloko o keia kau koho baloka wae moho, pela no ke kulana no ke Kalana o Hawaii, o ia ka owelawela o na hana kalaiaina iloko o keia nee ana aku, me ka nui o na moho e alualu ana i kela ame keia kulana.

            O ke kulana lunahoomalu o ka papa lunakiai kekahi kulana nui o na moho e holo mai nei, aka o ka oi aku, no na hoa o ka papa lunakiai; a e loaa pu ana i ka Makai Nui Sam Pua he mau hoa paonioni ma keia kau, e konoia ai oia e hoohana i kona ikaika, i wahi e loaa ai iaia ka lanakila.

            O keia malalo iho nei na moho e holo ana no na kulana oihana:

            Makai Nui--Sam Pua, ka mea e paa nei i keia kulana, Repubalika; Thomas Pedro, Jr., Repubalika ame Wm. M. Keolanui, Repubalika.

            Lunahooia--Charles Weatherbee, Repubalika, ame Harry K. Brown, Repubalika.

            Puuku--John S. Rickard, Repubalika, ame O. T. Shipman Demokarata.

            Lunahoomalu o ka Papa--Norman K. Lyman, Repubalika; Samuel M. Spencer, Repubalika ame Harry H. Allen, Demokarata.

            Na hoa o ka papa lunakiai no Hawaii Hikina--J. B. Medeiros, Repubalika; Ernest Akana, Repubalika; Frank Soares, Repubalika; Wm. K. Kamau, Repubalika; Gus D. Supe, Demokorata; A. L. Louisson, Repubalika; John T. Carey, Demokarata; A. M. Cabrinha, Repubalika David K. Ewaliko, Repubalika; John K. Kai, Repubalika; C. H. A. Aiona, Repubalika; Joseph N. Koomoa, Repubalika; August S. Costa, Repubalika; ame Daniel K. Namahoe, Repubalika.

            Hawaii Komohana--Henry L. Kawewehi, Repubalika; Frank R. Greenwell, Repubalika; Arthur Akina, Repubalika; James Ako, Repubalika; Julian R. Yates, Repubalika; Thos. K. Nahiwa, Repubalika; John R. Smith, Repubalika; J. K. Kekaula, Demokarata.

            Kakauolelo--A. A. Hapai, Repubalika.

 

KEKAHI O NA HIHIA O KA OIHANA MAKAI.

            Ma ka auwina la Sabati nei i hopuia ai he Pilipino o Pablo Sanchez ka inoa o ka Makai Mahukona, a hoopiiia ae no ka hoao ana e aihue i kekahi mea mai ka pakeke mai o kekahi Kepani ma ka Paka Aala.

            No ka holonui i kona kaa me ka nana ole i ko hai pono i paa ae ai o H. R. Uhi i ka hopuia a hoopiiia ae no ia hewa.  Maluna o ke alanui Kalakaua kela holonui ana ma ka auwina la Sabati nei, wahi a ka Makai Lono McCallum.  $100 ka bela i kauia nona.

            He kaa kalaka kaumaha i piha me ka ukana no ka Hui Hana Hau a e kalaiwaia ana e Moses Piohia ka i hooku'i me ke kaa kalaka e kalaiwaia ana e Figuera ma ke kihi o na alanui Kawaiahao ame Hema ma ka po Sabati nei.  Ua hookeia aku ke kaa kalaka e kalaiwaia ana e Figuera a lele ma kekahi aoao o ke alanui a hooku'i i ka palaau o kekahi pa-hale.  Ua kiolaia o Mrs. Anna Aboski e kau ana iluna o ke kaa kalaka a haule iluna o ke alanui a eha, a ua hoihoi koke ia aku oia no ka halema'i o na poino ulia.

            No kekahi mau moku ame na paholehole ma ke kino o Ahuna Kaleikini i laweia ao ai oia i ka halema'i o na poino ulia no ka lapaauia ana mai.  He opio keia nona na makahiki elima.  I kulike me ka hoakaka a ka makai motokaikala ua hooku'iia mai keia kamaiki e kekahi mea e holo ana maluna o ke kaa motokaikala a hina ilalo ma ke kihi o na alanui Papu ame Kuakini, a me ia ike no o ka mea nana i hooku'i keia kamaiki i ka eha aohe he ku iho e haawi i kekahi kokua ana iaia.

            WAKINEKONA, Sept. 20--O ka waihona dala a ka Ahahui Ke'a Ulaula Amerika i hoahu ai ahiki i keia la no ke kokua ana aku i na Kepani poino ma Iapana, ua hiki aku ka huina i ka $9,124,000.

 

Owelawela na Hana Kalaiaina ma ke Kalana o Kauai o Mano

 

Ku Hookahi ke Kulana Kakauolelo Kalana me ka Loaa Ole he Mau Ku-e Ana--

Ma na Kulana e ae na Paio Hahana Ana

 

            I kulike ai me na hoike i loaa mai i Honolulu nei iloko o keia mau la, aole he kau koho baloka, wae moho i ikeia ai, ke owelawela o na hana kalaiaina ma ka mokupuni kaili la, elike me keia kau wae moho o na luna oihana o ke Kalana o Kauai.

            Ua hoomaopopoia keia, mamuli o ka nui o na moho e alualu nei no na kulana oihana lehulehu, ka mea i ike mua ole ia, ma na kau koho aku nei i hala.

            Iwaena o na kulana oihana like ole o kela kalana, he hookahi wale no kulana i loaa ole he mau paonioni ana, o ia ke kulana kakauolelo, nolaila ua maopopo loa ka hoomauia aku o ke Kakauolelo J. Mahiai Kaneakua ma ia wahi, aka no ka nui ae o na kulana oihana, he pohihihi ka hopena ko nana aku.

 

Na Moho me na Kulana Oihana

            O keia malalo iho nei ka papainoa o na moho e holo ana no na kulana like ole, ame ko lakou mau aoao kalaiaina:

            Makai Nui--William H. Rice, Jr., Repubalika, ka mea e paa nei i kela kulana i keia wa, Repubalika; W. V. Hardy, Repubalika ame Henry Van Gieson, Repubalika.

            Loio Kalana--Sam Kaeo, ka mea e paa nei i kela kulana, Repubalika ame A. G. Kaulukou, Repubalika.

            Kakauolelo Kalana--J. Mahiai Kaneakua, Repubalika.

            Puuku--K. C. Ahana, ka mea e paa nei i keia kulana, Repubalika; William Mahikoa, Repubalika; ame Henry Waiau, Repubalika.

            Lunahooia--Henry Blake, ka mea e paa nei ia kulana, Repubalika; K. M. Ahana, Repubalika; David Kapahee, Repubalika.

 

Na Moho Lunakia

            Apana o Waimea--Louis Kilauano, Repubalika; H. W. Kinney, Repubalika; Eric Knudsen, Repubalika; ame Axel Blackstad, Demokarata.

            Apana o Koloa--J. K. Kula, Repubalika; E. M. Mooklar, Repubalika; ame L. Ukauka, Demokarata.

            Apana o Lihue--H. D. Wishard, Repubalika ame Chris Holt, Repubalika.

            Apana o Kawaihau--Fred Mendes, Repubalika; John Kealoha, Repubalika; Kauka S. Y. Chang, Repubalika; Joseph Rodrigues, Repubalika; Jonah B. Cummings Jr., Demokarata ame S. E. Lucas, Demokarata.

            Apana o Hanalei--Alfred Menefolio, Repubalika ame Henry Peters.

            I kulike ai me na hiohiona i hoomaopopoia aku iloko o na la aku la i hala, o kekahi o na paio hahana loa e hooukaia ana ma keia kau hakoko kalaiaina, o ia no ke kulana lunahooia, e hahana ana na paio ana mawaena o Henry Blake, ka mea e paa nei ia kulana ame K. M. Ahana, no ka mea ua lilo ko David Kapahee komo ana mai e alualu i ke kulana lunahooia, i kumu e mahae ai ka ikaika i manaoia no Henry Blake.

            Ua hoakaka ae ka Puuku K. C. Ahana, no ka hoea ana aku o kekahi poe kalaiaina imua ona, a hoike aku iaia, e noi aku i ka oluolu o kona kaikaina, aole e holo ku-e ia Henry Blake, no ka mea wahi a kela puulu, ina e holo ku-e ana kona kaikaina i ka Lunahooia Blake, alaila e haawi ana lakou i na ka koo ana i kekahi moho, no ka holo ku-e ana mai i ua o K. C. Ahana no ke kulana puuku.

            O ka oiaio a oiaio ole o keia mea, ua ikeia nae ma ka manawa i paa ai ka puka no ka waiho ana ae i na palapala noi holo moho, he elua mau moho puuku e holo ku-e ana ia C. K. Ahana, oia o Henry Waiau ame William Mahikoa.

 

HOOPAU'IA KA PAPA KIURE NO KA LOKAHI OLE.

            No ka hiki ole e loaa ka olelo hooholo a ka papa kiure a ka Lunakanawai Ray J. O'Brien mahope o ka baloka ana no 52 manawa a me ka paio ana hoi a na hoa o ia papa kiure no elima hora ame 50 minuke, ma ka hihia a ke aupuni e ku-e ana ia Obed Kekuewa, no ke a'o ana ona i kekahi mau opio e wawahi hale a e aihue, ma ka noho ana a ka aha ma ka Poalima aku nei o ka pule i hala, i hoopauia ai ia papa kiure.  Ua hoopiiia ae o Obed Kekuewa no ka wawahi hale ma ke degere ekahi.

            Ma ka manawa i hooloheia ai ka hihia wawahi hale o Kekuewa o na hoike ma ka aoao o ke aupuni e ku-e ana iaia he mau keiki no ke kula o Waialee, no laua na inoa o Joseph Nishimura ame Vicente Pacente.  Ua hopu pu ia laua ma ka manawa o ka wawahi ame ka aihueia ana o na waiwai oloko o ka halekuai maloko o ka halekeaka Bell.  Ma ka hoakaka a keia mau keiki imua o ka aha o Kekuewa ka mea nana i a'o a i kuhikuhi ia laua i ka laua mea e hana aku ai.

            Ma ka oleloike hoi a Mrs. Kekuewa i ka hale no kana kane ma kela po i komo a i wawahiia ai ka halekuai ma Kapalama, he oleloike e ku-e ana i ka oleloike a Pacente, kekahi o na opio i hopuia, o Kekuewa kekahi i hele pu ma ia po, no ke kupaio ana o Kekuewa iaia iho ua hoole loa ae oia i kona komo pu ana me keia mau keiki ma kela hana aihue.  Wahi ana, i ka hale kiionioi oia ma ia po a i ka pau ana ua hoi aku oia no kona hale.

            Mahope o ka hoakaka ana o na loio ma na aoao elua i ko laua mau manao hope ua komo aku keia hihia i ka papa kiure ma ka hora 10.14 a.m., o ke kakahiaka o ka Poalima a ma ka hora 2:30 p.m., o ia auwina la ua hoihoi ae la ka lunahoomalu o ka papa kiure he hoike i ka aha e olelo ana aohe lokahi o ka papa kiure, a no ia kumu i loaa ole ai he olelo hooholo.  He eiwa i ka ekolu ka baloka ana a na hoa o ke kiure ia manawa.

            Ua hoopaa hou ia aku ke kiure iloko o ka rumi, a ma ka hora 3:40 p.m., ua hoea hou mai la ka lunahoomalu a hoike mai la i ka lunakanawai o ka hapanui o na hoa o ka papa kiure aia ma ka aoao o hookuu ana ia Kekuewa.

            No ia hiki ole e loaa ka olelo hooholo a ke kiure ua hoopauia aku ia e ka lunakanawai.  O ka Loio William B. Pittman ma ko Kekuewa aoao, a o ka hope loio kulanakauhale ame kalana John C. Kelly ma ka aoao o ke aupuni.  Aohe i maopopo ka manawa e hoolohe hou ia ai o keia hihia.

 

MAKE LOA HE PILIPINO I MAOPOPO OLE KA INOA.

 

            He Pilipino i maopopo ole ka inoa a nona na makahiki i kohoia aia ma kahi o ke 30 ka i hooku'iia aku e ke kaa otomobile a Manuel Gouvea e kalaiwa ana ma ka hora 10 o ka po Poalua nei ma ke kihi o na alanui Kawaiahao ame Moi, a he manawa pokole loa mahope iho o kona hoihoiia ana aku i ka Halema'i Moiwahine, ua lele loa ae la kona hanu mamuli o ke koikoi o ka eha i loaa ai iaia.  He kalaiwa o Manuel Gouvea no ka halekaa otomobile ma ke alanui Beteia, a he kalaiwa hoolimalima kaa hoi no ia hui.  Mahope iho o ka loohia ana o kela Pilipino me ka ulia ua lawe koke ia aku oia i ka halema'i o na poino ulia, a malaila i ikeia ai e ke Kauka Ayer ua naha kona iwipoo me kekahi mau palapu e ae ma kona kino; ua haawiia ke kokua mua iaia ma ka halema'i Moiwahine a make loa aku malaila he manawa pokole mahope iho.

            Ma ka hoike a Joe Lii, ka makai nana i ninau pono i kela hooku'i ana o kela ulia, e makaukau ana ua Pilipino la e ae aku e kau iluna o ke kaa uwila e hooholoia ana e ke kiakaa uwila, J. K. Kaakua ma ka manawa ona i hooku'iia aku ai e ke kaa otomobile, a no ka aneane e 100 kapuai ka mamao o ka holo ana aku mamua o ka paa ana o ka holo o ke kaa.  Ma ka hoike nae a J. K. Kaakua, ke kiakaa uwila mahope iho e makaukau ana kela Pilipino e pii mai iluna o ke kaa uwila, ua paa kona mau lima i ka laau ku ma ka aoao o ke kaa, kahi o ka lima e paa aku ai ma ka manawa e ee aku ai, o ka wa no ia i holo aku ai ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e Gouvea e hooku'iia aku la kela Pilipino a hina ilalo, me ke kauoia ana aku e ke kaa no kekahi mau kapuai mamao mamua o ke ku ana iho o ke kaa.

 

Hopuia o Gouvea

            Ma ka Gouvea hoakaka hoi imua o kekahi o na kanaka o ka Advertiser, he ua kela manawa ana e holo malie aku ana ma ke alanui Moi, ua pulu ke aniani pale makani o@ua i ka ua e hiki pono ole ai ke ike aku i kekahi mea maluna o ke alanui a iloko o ka pouli kela Pilipino o ka hele ana ae a kaa pono mamua o kona kaa e holo aku ana. 

 

Nui na Moho o Maui e Holo Ana i Mau Lunakiai

Waiho Hakahaka Kekahi Mau Kulana Aohe he Poe Holo Ku-e i ka Poe Kahiko

 

LOAA KA HOA PAIO O SAMUEL KALAMA

Komo Kekahi Poe Demokarata e Alualu i ke Kulana Hoa no k Papa Lunakiai

 

            Ma ka paa ana o ka puka, no ka waiho ana ae i na palapala noi holo moho, no na kulana like ole o ke Kalana o Maui, ua ikeia, aole he mau paio ana no na kulana makai nui, puuku, lunahooia ame ka loio kalana, aka iwaena o na hoa o ka papa lunakiai ka paio hahana e ikeia aku ana, mamuli o ka nui o na moho e holo mai ana no ka papa.

            No ka hoonee ana aku hoi i na hoouka kalaiaina ana, no ka lanakila o na moho, ua kohoia o Harold Rice i lunahoohana kalaiaina; no ka hoonee ana aku i na koa imua o ke kahua kaua me na enemi.

            O keia malalo iho nei, na moho e holo mai ana, ame ko lakou mau kulana oihana pakahi:

            Makai Nui--Clem Crowell, Repubalika.

            Puuku--Patrick J. Cockett, Repubalika.

            Lunahooia--Charles Wilcox, Repubalika.

            Loio Kalana--E. K. Bevins, Repubalika.

            Kakauolelo--William F. Kaae, ka mea e paa nei i keia kulana, Repubalika; E. H. Hart, Repubalika ame John Ferreira, Repubalika.

            Lunahoomalu o ka Papa--Sam Kalama, ka mea e paa nei ia kulana, Repubalika; ame H. C. Mossman, Demokarata.

            Na Lunakiai--R. A. Drummond, D. T. Fleming, G. S. Goodness ame J. H. Uahinui, na hoa kahiko o ka papa, he poe Repubalika wale no apau.  O keia hoi ka poe hou e holo ku-e ana ia lakou:  Ekau, Levi Joseph, J. K. Kahookele, B. Kaumeheiwa, J. Plunkett, Lorrin K. Smith, F. Sommerfield, J. Welch, he poe Repubalika apau; J. Burns, M. Faustino, J. Kina, C. Shaw, H. Sylva ame Charles Thompson, he poe Demokarata.

 

E LIIA ANA MA KA AMANA KE POKO RIKO.

 

            No ka hooko ana aku i ka hoopa'i i hoakakaia ma ke kanawai, no ke karaima pepehikanaka ma ke degere ekahi, i hoopuka mai ai ka Lunakanawai Kaapuni Ray J. O'Brien i ka hoopa'i make, no Cleofe Ruiz, kela Poto Riko nana i ki @ ka Makai James K. Keonaona i ka pu a make he mau pule ae nei i hala, malalo o Honouliuli, Ewa, o ia hoi kona liia aku maluna o ka amana likanaka maloko o ka halepaahao hou o ke Teritore.

            Ua lokahi na kiure ma ka manawa e hooloheia ana ka hihia pepehikanaka o kela Poto Riko, no kona pili i ka hewa pepehikanaka ma ke degere ekahi, o ia kona ki ana i ke kanaka o ke aupuni me ka pu panapana a make; o keia nae ka hoopa'i ukali aku la mahope o ka olelo hooholo a na kiure.

            Mamua nae o ka hoopuka ana mai o ka lunakanawai i ka hoopa'i maluna o ka mea i hoopiiia, ua ninauia mai oia, ina paha he mau olelo kekahi ana i makemake ai e kamailio ae, i wahi e hoopa'i ole ia ai oia, ua hoole aku oia, ia wa i kamailio mai ai ke kahu o ka aha, i keia mau olelo:

            "O ka hoopa'i a keia aha e kau aku ana maluna ou, o ia no ka make, a aloha mai ke Akua i kou uhane."

            Me kela mau olelo maopopo loa, no ka hookauia mai o ka make maluna o ka lawehala, aole no he mau olelo i hoopukaia ae e ka Poto Riko, koe wale no kona ku malie i kahi hookahi, ahiki i kona hoihoi hou ia ana aku no ka hoopaa ana maloko o ka halepaahao, no ke kakali ana, ahiki i ka wa e liia ai iluna o ka amana.

            He pepehikanaka no ke karaima mua a keia Poto Riko i hana ai ma Maui, me kona hoopa'iia ana, e noho oia maloko o ka halepaahao ahiki i ka pau ana o kona ola ana ma ka honua nei; na keia karaima hou nae ana i lawelawe ai, i hoopokole mai i kona mau la o ke ola ana.

            Mai ka paa ana o ka halepaahao hou o ke Teritore, ahiki i ka wa e liia aku ai o keia Poto Riko, o keia iho la ka elua o na lawehala e liia iluna o ka amana, o ka mea mua loa i liia, he Pake elemakule, he makahiki a oi ae nei i hala, no kona pepehi ana i kekahi kaikamahine opio a make ma Kauai.

 

Paa ka Paahao Holo Mahuka i ka Hopuia Mai Nei ma Kauai

Me ka Hana Nui Nae na Makai o Kauai i Hiki ai ia Lakou ke Hopu ia Joseph Kahakai he Paahao Loea ma ka Aihue

 

            Mahope iho o ka hele lanakila ana no kekahi mau mahina ae nei i hala, me ka paa ole i ka hopuia, i paa hou mai ai o Joseph Kahakai, i na kanaka o ke aupuni, ma ke Sabati aku nei i hala, ma Kauai, a o ke Kukiana Makaikiu Kellett ka i hoounaia aku no Kauai, no ka hoihoi ana mai iaia noloko o ka halepaahao.

            O Joseph Kahakai kekahi o na paahao akamai loa ma ka aihue; ua holo mahuka aku oia mailoko mai o ka halepaahao o ke Teritore, ma ka la 21 aku nei o Iune, me ka noke ia ana i ka huli ma na wahi lehulehu o Oahu nei, eia ka auanei, ua holo aku oia no Kauai, me ka ike ole ia.

            Ma ka pule aku nei i hala, ka paa ana o kela paahao i ka hopuia e na makai o Kauai, a i ka hoea ana aku o ke Kakiana Makaikiu Kellett, no Nawiliwili, ua hoikeia mai la ka lohe iaia, no ka mahuka hou ana o Joseph Kahakai; nolaila o ka hana wale no ma ka aoao o na kanaka o ke aupuni, o ia ka hoouna ana i ka lohe ma na wahi apau o kela mokupuni, o makaala loa no ka paahao mahuka.

            Ma ke ahiahi nae o ka Poaono, oiai ka mokuahi Kaiulani e hoomakaukau ana no ka haalele ana aku i ke awa o Ahukini, ua loaa mai la ka hoike i na makai, ua ikeia o Kahakai maluna o kela mokuahi nolaila ua holo aku la o Kellettett me kekahi mau makai e ae o Kauai, a huli ialuna o kela mokuahi, me ka loaa i'o ana aku o Kahakai ia lakou.

            Oiai nae na makai e hoopuni ana iaia, no ka hopu ana aku i ka lawehala, ua lele aku la o Kahakai iloko o ke kai, me ka au ana mai a pee malalo o ka uwapo.

            Ua kiia he mau poka o ka pu panapana, no ka hoomaka'uka'u ana i ka paahao, i wahi nona e puka mai ai iwaho, aohe nae ia he kumu no Kahakai e haawipio mai ai, ua hoonohoia he mau kiai, ma na wahi i manaoia, malaila e oili mai ai kela paahao, o ka mea nae i ikeia, i ke ao ana ae ma kekahi la mai, o kona lole ka i loaa aku malalo o ka uwapo, aole kona kino.

            Ma ka auwina la nae o ke Sabati mai, oiai ka mokuahi Kalaudina e hoomakaukau ana e haalele aku ia Kauai, no Honolulu nei, ua ike hou ia o Joseph Kahakai, e hoao ana e kau maluna o kela mokuahi; ua holopono ole nae kana mau hooikaika ana, no ka mea ua paa oia i ka hopuia, mamuli o ke kokua ana mai o kekahi poe, i na makai.

            He elima mau kumu hoopii, no ka hewa aihue me wawahihale, @ ahewaia ai o Joseph Kahakai, ina nei no kona holo mahuka ole, mai loko aku o ka halepaahao, alaila e noho hana ana oia i kona hoopa'i me ka hemo ole mai ahiki i ka la 4 o ka mahina o Iulai, o ka 1931.

 

PEPEHIIA HE MOO NAHESA A MAKE.

 

            He mea malihini loa ka ikeia ana o na moo ma Hawaii nei, koe wale no na moo i lawe maoli ia mai, no na hana hoikeike, aka nae, ma ka lanai o ka home o kekahi wahine Kepani nona ka inoa o Mrs. Iichi Kurihara, i ikeia ai he moo ma ka Poalima aku nei me ka pepehiia ana nae o ua moo nei a make.

            He moo keia nona ka loa o umikumamaha iniha, a ke malamaia mai nei ke kino make o ua moo nei e L. A. Whitney, ka lunanana o ka papa ululaau ma ke ano i mea hoikeike.

            Ma ka auwina la o kela Poalima, maloko no o Mrs. Iichi Kurihara o kona home ma ke alanui Kanoa kahi i noho ai, me ka lawe ana i na hana oloko o ka hale, oiai hoi kana mau keiki no kekahi e paani ana mawaho o ka hale, a no kona makemake ole e hele aku na keiki no kekahi wahi mamao, puka mai la oia iwaho no ka nana ana ia lakou, o ka mea nae nana i hookau aku i ka weli iaia, o ia no kona ike ana aku i kekahi m@o loihi e kokolo malie ana ma kahi wela o ka papahele, me ka hookokoke aku i kuhi o na keiki e paani ana, me ka ike ole mai nae i kela moo.

            No kekahi mau sekona, aole e hiki i kela wahine Kepani ke oni, ua piha loa oia i ka maka'u, aka i ke auhee ana aku o kela maka'u, ua hoomaka ae la oia e uwa, a na ia leo uwa, i kono aku i kekahi mea e holo mai, a iaia i ike mai ai i ka moo ua hahau mai la oia me kekahi pulumi.

            I kela loaa pono ana aku o ka moo i ka hahauia, ua hoomaka ae la e pakaawili i o a ianei, eia nae ua ikaika loa kela hahauia ana, nolaila ua nawiliwili ua moo nei, ahiki i ka paa ana i ka hopuia, a hookomoia iloko o kekahi omole nui.

            O ke ano o ka hoea ana mai o keia moo no Hawaii nei, he ninau pohihihi loa ia, koe wale no na manao kohokoho wale aku, ua komo kela moo i ka wa liilii iloko o na ukana, pela hoi la i hoea ai i keia kulanakauhale, aole i lawe maoli ia mai e kekahi mea.

            Ma ka hoakaka a ka Lunanana Whitney, ma kona manaoio, he ano moo kela i maa i ka noho ana iloko o ka mauu, a oiai he nui wale no ukana i hoounaia mai no Honolulu nei, i opeia me ka mauu, me he mea la, ma ia ano iho la i hoea mai ai kela moo no Hawaii nei.

            Ua hoole ae oia, no ka loaa o ke kokoolua, a i ole lehulehu paha o kela ano moo maanei nei, no ka mea wahi ana, aole he like o na moome na holoholona e ae, ka hoakoakoa ia lakou iho i kahi hookahi, aka o keia ano holoholona, ua maa lakou i ka noho kaawale, pela oia i manaoio ai, he hookahi wale no keia moo, aole he mau moo hou akou o kela ano.

 

MOSOW, Sept. 20--

            He lono ma ke kelekalapa ka i loaa mai ianei i keia la e hoike ana ua kipakuia mai ka mokuahi kokua Rukini mai ke Awa mai o Yokohama e na luna aupuni Kepani.

 

PIIA E NA HUILA O KE KAA A MAKE LOA.

 

            Maumaua na make ulia i ke kaa otomobile iloko o keia mau ia i hala aku la.  He Pilipino ka i make ma ka pule aku nei i hala, mamuli o kona hooku'iia ana aku o ke kaa otomobile, oiai oia e hoomakaukau ana e kau aku iluna o ke kaa uwila a he keiki Kepani hoi ka i halawai me ia poina ulia hookahi, ma ka hora elima o ke ahiahi o ka Poakahi iho nei.

            O ka inoa o keia keiki Kepani, oia o K. Saito, a ma ke alanui Moiwahine, e kokoke aku la i ka uwa@@ o Haaliliamanu, kona wahi i hooku'iia mai ai e ke kaa kalaka o ka oihana koa, me ka pii ana o na hui la maluna o kona kino, ke kumu i nui ai na poino i loaa iaia me ka make koke ana he manawa pokole mahope mai.

            I kulike ai me ka moolelo e pili ana no kela ulia poino, e holo a@@ o Saito maluna o kona kaa bakiikala ma ke alanui Moiwahine, no ke alahele e hoea mai ai i ke alanui Pap@.

            Aia hoi ma kela alanui Moiwahine, e holo aku ana he kaa kalaka nui o ka oihana koa, me kekahi kaa kalaka e ae ana e huki ana mahope aku; o hookokoke aku ana k@ la mau kaa kalaka no ka uwapo o Haaliliamanu.

            Oiai nae na kaa kalaka e holo ana, ua oili mai la he kaa otomobile mai kekahi alanui ololi mau no ke alanui Moiwahine, a i wahi e hooku'i ole ai na kaa a elua i kahi hookahi, ua hoohuli ae la ke kiakaa o ke kaa kalaka i kona k@@ ma kekahi aoao o ke alanui, ia manawa i hooku'iia aku ai ke kaa baikikala o Saito, me ka haule ana o ke keiki Kepani mailuna aku o kona kaa, nolalo o ke alanui, a pii aku la kekahi huila mua o ke kaa kalaka maluna o kona wawae.

            Mamuli o ka maikai ole o ka p@@ leki hoopaa o ke kaa kalaka e k@@@ ia ana e ke kaa kalaka mamua, ua hoomau aku la no ka holo ana o ke kaa kalaka mahope a pii aku @@ kona huila maluna o ke kino o keia Kepani.

            Ua hoihoi awiwi ia aku ke Kepani poino no ka halema'i o na p@ ino ulia, eia nae aohe mea hiki ke hoopakele ae iaia, no ka mea @@@ make koke oia he manawa pokole mahope iho o ka hoea ana aku i ka halema'i.

            Ma ka nanaia ana o na wahi i poino o Saito, ua hoomaopopoia, ua naba kona poo, me ka haki ana o kona a-i, a ua nui pu na poino i loaa maloko o kona kino.

            Ma ka hoakaka a ka Makai McCallum, ma kana nana ana i ke kulana o na kaa kalaka o ka oihana ko@, ua ike oio, i ka maikai ole o ka peleki hoopaa o ke kaa kalaka mamua, a aole hoi he peleki hoopaa o ke kaa mahope.

            Ua paa na kiakaa na laua e hookele ana i na kaa kalaka, i ka h@ puia e na luna oihana o ka oihana koa, no ka niele pono ia aku, o ke ano o kela ulia poino.