Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 40, 4 October 1923 — Page 4

Page PDF (1.38 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

KA MEAHUNA POHIHIHI

A I OLE

K hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka

Mea Lili—He Moolelo i Piha me na

Wiliau o ke Aloha

 

            Aia no a Josephine ame Habaki Naika maloko o ke keena hookipa uuku kahi i noho ai, aole he maopopo ia laua o ka laua mea e hana aku ai, nolaila hopu wale aku la no o Josepine i kekahi buke kii, a noke iho la i ka lolelole no ka nana ana i na kii, oiai no nae ua hele kela mau kii a pakuwa iaia, i ka nana mau ia aia hoi o Habaki ma ka puka aniani kahi i ku ai, me ka nana ana iwaho.

            No kela ano noho mumule loa o keia mau opio, he ano maikai ole kela iwaena o ka poe maikai, nolaila waiho okoa aku la o Josephine i ka buke kii, nana mai la ia Habaki Naika me ka pane ana mai:

            "Pehea, e kii ae anei au i ka papa mu, a lawe mai, no ko kaua paani mu ana?" wahi ana me ka anahe ana ae e ku iluna.

            Ua lilo ka paani mu, i hana maa maloko o kela home, oiai o ka Habaki ano hana hoihoi wale no ia, iloko o kona wa e waiho ana i ka ma'i a o ke kumu no ia o ko Josepine hoomaoe ana ae e kii ka papa mu.

            Huli ino mai la o Habaki Naika iophe e nana ia Josepine me ka akaaka pu ana mai, alaila haalele aku la i kona wahi e ku ana, a hele mai la a noho iho la ma ka aoao o Josepine, me ke kamailio ana mai:

            "Auhea oe e Josepine," i hoomaka mai ai oia e kamailio me ka leo malie loa.  "Eia maloko nei o kuu lima kekahi komo me ka pohaku momi kumukuai kiekie.  Ke makemake nei au e hoakaka aku ia oe i ka moolelo o keia komo, aole no e kala kahiko i loaa ai ia'u ka manao e hana aku pela, kanalua wale iho la no au, malia paha aole e maopopo pono ana ia oe, pela i hoohakalia loa ia ai ko'u hoike ana aku, ahiki i keia manawa.

            "He elua makahiki ae nei i hala, ua kuai iho la au i keia komoma ke ano he mea hoopaa ia'u ame Tiodora, aka nae i kuu wa i haawi aku ai iaia, ua hoole loa mai ola mai oia i ka lawe ana aku i keia komo, a o kana i pane mai ai.  'E malama aku oe i kena komo, a haawa aku i ka wahine opio i loaa ke aloha oiaio iloko o kona puuwai nou, a ia oe e haawa aku ai i keia komo iaia, e hele pu aku ia me ka'u mau hoomaikai ana he mui; pehea e ae ana aneo oe e Josephone i lawe aku ai keoa komo me kuu aloha pu?"

            Hoomohala ae la oia i kona lima, aia hoi, e waiho ana he komo me ka anapa ana ae o ke daimana, kela komo no a Tiodona i hoole mai ai i ka lawe ana aku, no ko laua hoopalau, a o ke komolina hookahi no hoi, i loaa aku ai i ka makaikiu, a o kekahi, o na mea ano nui, nana i akaa ae i ka pohihihi o ke karaima pepehikanaka, i hanaia e Keoni Naika, maluna o kana keiki hanauna.

            Nana pono mai la o Jesepine i ke komo daimana, no kekahi mau sekona, alaila nana mai la ma na maka o Habaki, alaila kulou iho la maluna o ka buke kii, me kona pane ole mai he hookahi huaolelo, eia nae ua hele na papalina o Josepine a lamalama, me ka neenee loa ana aku o Habaki a kokoke iaia, alaila i aku la.

            "Auhea oe e Josepine, aole au e kala kahiko i hauleia ai i ke aloha ia oe, o ka hilahila nae ka mea nana i kaohi mai ia'u, mai ka hoike kahiko ana akuia oe i ka'u meahuna.  He nani nae ia ua owalea ae la kuu waha, a hoopuka aku la i na olelo e hiki ole ai ia'u ke hoihoi hou mai, nolaila o ka iini wale no iloko o'u, e lohe i kau pane e Josepine, e ae ana anei oe e lilo mai i wahine mare na'u?"

            "Iloko o na pule kakaikahi ae nei i hala, o ko kaua launa pu ana, ua hiki loa ia'u ke ike aku ma kou mau maka, a pela no paha oe i nana mai ai ia'u, ua haulehia like kaua a elua i ke aloha kekahi no kekahi, nolaila mai hoao oe e huna aku i ka mea oiaio loa, ua hiki ia'u ke heluhelu aku i na mea iloloo o kou naau.  Ua aloha au ia oe e JoJsepine, a oi aku mamua o kuu makee no k;uu ola nei, nolaila e haawi mai i ko lima, i hookomo aku au i keia komolima, i hoailona, no ko kaua hoopaa ana ia kaua iho, i hookahi kaua iloko o na hauoli ana iloko o ko kaua mau la i koe e ola aku ai ma keia ao."

            Aole a Josepine pane no kekahi mau sekona, aka i ka hala ana o kekahi manawa pokole o ke kakali ana aku o Habaki Naika, ina paha e ae ana o Josepine i kana noi ame ka ole, aia hoi, aea ae la ke poo o Josepine iluna, nan@ mai la ma na maka o ke kanaka opio, aole me ka helehelena a ka mea i nele ka manao aloha no keia kanaka opio kilakila, aka me kela mau manao makee apau no Habaki Naika, alaila waiho mai la oia i kona lima, ma ka aoao o ke komo e paa ana iloko o ka lima o Habaki.

            Me ka pane ole aku no hoi ma kona aoao, hookomo mai la o Habaki Naika i ke komo, ma ka manamanalima o Josepine, me ka puliki ana iho i ka lima o ka wahine opio ana i aloha ai, alaila lalau aku la kekahi lima i ke poo o Josepine, a honi aku la iaia, me ka hooho ana ae i keia mau huaolelo:

            "Ua laa oe na'u a na'u hookahi wale no; a ke hoomaikai ae nei au i ke Akua no ka hoopakele ana ae i kuu ola, ahiki i ka manawa kupono Ana i ike ai, e haawi mai i kokoolua no'u no ke ola ana aku iloko o na hauoli o keia ao."

            I ka manawa i pahola ae ai ka nuhou no ka hoopalauia ana @ Habaki Naika me Josepine Wakona, ua hoohauoli loa ia aku o Tiodora ame Gai Wakona, oiai no nae ua hoohuoi mua no kela mau opio, e hoea mai ana no i ka manawa a laua e ike ai i ka mea oiaio, nolaila aole he hana aku i koe, o ka hoomakaukau wale no, ma ko lakou aoao, no ka hoea mai i ko lakou la e hoohuiia ae ai iloko o ka berita o ka mare.

            He oiaio iloko o na mahina ekolu mahope mai, ua malamaia iho la ka mare mawaena o na paamare elua, maloko no o kela halepule i mareia ai o Silia Haukona Sr. Kuene, a no ka elua no hoi o na manawa, i lilo ai o Mr. Kelekolio, i makuakane no na wahine opio, no ka haawi ana aku ia laua, imua o ka laua maukane.

            Mamua nae o ka mareia ana o na opio, ua huli mua o Gai Wakona, a loaa kekahi hale, kupono no laua e noho ai ma ke Kuea Sana Kimo, me ka hoolako ana i ua home nei, no laua e hoi aku ai maloko olaila e noho ai, ke pau na la o ko laua mahina meli, pela no hoi o Habaki Naika i kuai ai i home no laua ma kekahi wahi mawaho aku o ke kulanakauhale o Ladana.

            Mahope o ko lakou mareia ana, ua hooholo iho la na paa mare a elua, i hookahi no ko lakou hele like ana i ka makaikai, nolaila ua hoohalaia e lakou he ekolu mahina, ma ka hele ana ma kela ame keia wahi, aole no ka makaikai wale ana o ka hoi ana mai, a nohopaa i kahi hookahi.

            Oiai hoi na paa mare e hele la i ka makaikai, ua kuai hoo@lo aku o Mr. Kelekolio i kona home, no ka mea ua haawi aku oia i kona ae i ke koi a Tiodora e hoi a noho pu me ia maloko o kona home hou, mamuli no o ko Tiodora makee ia Mr. Kelekolio, me he makuakane ponoi loa la; i noho aku ai no ua kaikamahine la imua o kona makua.

            I kinohi, aole no o Mr. Kelekolio i ae i kela manao koi o Tiodora, me ka i okoa ana aku:

            "Heaha auanei ke kohu o ka elemakule e noho pu aku ai me olua e na opio, e lilo ana au i mea hoopilikia aku i kou noonoo e kuu kaikamahine,"  wahi ana me ka hoao ana aku e minoaka, ma ke ano, ua kamailio wale aku no oia i kela mau olelo ma ke ano hoopaani.

            "Aole o'u makemake e lohe i kou olelo mai he elemakule oe, a i ole o kekahi mea e ae paha!  Ua makaukau kou rumi, maloko o ko maua home, nolaila e hoi mai ana oe a noho pu kakou maloko o ka hale hookahi.  O kou noho mai imua o kuu alo, he mea hoohauoli loa mai ia i ko'u manao, manua o kou noho aku i kahi okoa, me he mea la ua nalowale loa ae mai ia'u aku."

            "Heaha la hoi, no kou paakiki loa e kuu kaikamahine ea, ke ae aku nei au e hoi aku a noho pu me oe," wahi a Mr. Kelekolio, mahope iho o kona noho hamau ana no kekahi manawa loihi.

            "Ua kulike loa maoli no kou mau ano apau me na ano o kou makuahine," alaila hopu okoa aku la o Mr. Kelekolio ia Tiodora me ka honi ana aku i ke kaikamahine opio, me he kaikamahine ponoi loa la nana, me ka hiolo ana mai hoi o na waimaka ma kona mau papalina, o kona ku ae la no ia iluna, a hemo aku la i waho o ka hale, no ka hoomama ana i kona mau manao ehaeha.

            O ka Rev. Edimona ka mea nana i hooko i ka mare maluna o na paamare opio, i kokuaia mai e ke kahu maoli o ka halepule i alanaia ai ke anaina mare, alaila hoi aku la na mea apau no ka home o Mr. Kelekolio, malaila i akoakoa aku ai na hoaloha o na paamare, no ke komo like ana iloko o na hauoli, a no ka noho ana e ai i na meaai i hoomakaukauia, no kela ia ano nui iloko o ke ola ana o na opio.

            Mahope o ka hoohalaia ana o kekahi mau hora iloko o ka hauoli, a iloko hoi o na leo kalokalo, no ka ukaliia o ka huakai makaikai a na paamare me na haawina pomaikai, me ka hoomauia aku o ko lakou mau ola ahiki i ka hehi hou ana i ka lepo o Ladana, i haalele iho ai na paamare i ka home, a kau aku la maluna o na kaa, no ka hale hoolulu kaaahi, no ka lawe ana aku ia lakou, no ke awakumoku, a kau aku maluna o ka mokuahi, e holo ana no Amerika.

KA HOPENA

 

E PONO E LOAA I KA POE HOO-

KUONOONO KEKAHI MAU

KOKUA ANA, WAHI A PAT GLEASON.

 

            "O ka pilikia nui iwaena o ka poe home hookuonoono e ike nui ia nei, o ia no ka ike ana aku ia ka lakou mau meakanu i ka ulu hinawale mai, maloo, a peia wale aku, me ka hele ana o ia poe a ku-api-@ilia, maoli, me ka hoomaunauna maoli ia o ko lakou mau luhi o ka luhi ana, mamuli o ka loaa ole o ka wai, no ka hookoii ana i ka lakou mau meakanu," wahi a Pat Gleason, kekahi o na moho no ke kulana Meia ma ka aoao Repubalika i hoike ae ai i kona wa i uiia aku ai no kekahi o kana mau loina hana ana i manao ai e hooko.

            "O ko'u manaoio, he mea pono i ke aupuni kalana, ke haawi aku i kekahi mau kokua ana i ka poe mea home hookuonoono iloko o ka pilikia, ma o ka hana ana i ko lakou mau alanui amo ka hookomo pu ana i mau paipu wai maluna o ko lakou mau aina.

            "Eia ke kanuia nei na meakanu me ka loaa ole o kekahi ike maopopo no ko lakou puka pono ae, koe wale no, aia a haule wahi kuaua ia iho. O na wahi mea liilii loa a ka poe ona aina liilii, ua pau i ka aiia e ka wela a ka la, oiai ka poe mea hookuonoono e noho hoopili wale ana me ka loaa ole o kekahi mau kokua ana.

            "O kekahi o ka'u mau loina hana a'u i iini loa ai e hana, ina no ko'u koho ia, o ia no ke kokua ana aku i ka poe home hookuonoono ma o ke aupuni kalama la.  O ko'u iini, ma kahi o na bila haawina lawa ole a ka ahaolelo i hana mai ai, he mea pono i ke aupuni kalana ka haawi ana aku i kana mau kokua ana, no ka hoopau ana aku i ka pilikia o ka home hookuouoono, ahiki i ka wa e noho hou ai o ka ahuolelo no ka hoopau ana ae i kela pilikia.

            "O ka poe home hookuonoono, ua like no ko lakou ano kupa Amerika elike me ka poe e noho ana maloko o ke kulanakauhale nei o Honolulu, a he mea pono e loaa like na pono ame na pomaikai apau elike me ia e haawiia ana i ka poe o ke kaona nei.

            O kekahi mea pono e hanaia, o ia no ka hoonui ana aku ia na paka paani o na kamalii, o ka oi loa aku ma kahi e noho paapuia nei e na kanaka, i loaa ai i na keiki he wahi e paani ai, a o ia ka mea nana e hooikaika i ke kino o na keiki, a loaa ke ola hou iloko o lakou.

            Ua loaa keia ike i kekahi mau kulanakauhale he wa loihi i hala ao nei, a ua ikeia na mea i loaa mai ma ia mau mea.  Ua hana no o Honolulu nei i kela mau mea, eia nae aole i lawa kupono.

            O na kahua paani o kela ano, aole no na kamaiki loa, aka, no na keiki mai ka 14 makahiki ahiki i ka 20 makahiki.
            O na kahua paani kinipopo, ame kekahi mau ano paani e ae, o ia kekahi o na laau lapaau maikai loa no na keiki, e hoopihapiha  a e manuhele mau nei ma na pipa alanui, a no ka mea, ina lakou e lilo ana i ka paani e lilo ana ko lakou mau noonoo malaila, a poina kela ano hana epa iloko o lakou.  Nolaila, ina au e kohoia e hooikaika ana au maluna o ia mau loina hana.

            He pule nui iho nei keia o na hana hooikaika kino, a ua ikeia aku na keiki akamai i ke kinipopo @ kakel@ ana ma ke kahua paani ma Kamoiliili. Ua lilo no nae ke eo i na keiki o Honolulu nei.  Aka, ua ikeia o na lahui like ole e hui pu ana ma keia mau hana hooikaika kino.  Aole paha he lahui ma Hawaii nei, i koe aku, koe wale no na lahui i hiki ole e pilipili mai mahope o na Hawaii, Haole, Pukiki, Pake ame Kepani.  Ua laweia mai na keiki unai na mokupuni like ole mai, o ia hoi, mai Hawaii, Maui, Oahu ame Kauai.  Aka, ma keia hope aku, a aole no paha i loihi loa aku e ikeia aku ana ma na wahi o keia ano, he mau keiki mai Molokai mai.  Mawaho ae o ka paani kinipopo, ua hoe waapa kekahi poe mai Hawaii mai, me na keiki lae kani o Honolulu nei.  Ua lilo no keia paani i na keiki o Honolulu nei.  A pela aku ana ma keia hope aku, e komo pu mai na keiki o Molokai.  Ma na hookuku paani o keia mau la, ua awiliwili no na Hawaii me na keiki okoa ae, aka, o ko Molokai poe e hele mai ana ma keia mua aku, he poe Hawaii wale no.  E nana aku paha oukou la.

 

 

Koho Ia

Thomas Kaomealani

NAHIWA

i

Lunakiai no

Hawaii Komahana

mai ka apana mai o Kohala

 

 

KIKOO A KA POE KAAHELE

He hoopukaia ke Kikoo a ka Poe Kaahele e keia banako ma na huina o $10, $20 $50 ame $100.  Aole i kauka'iia ma ka banako wale no e kikoo ai ia lakou – ua hiki ke kikoo ia lakou ma ka hokele, hui kaaahi, hale kalepa a mau hale e ae ma kekahi manawa.

            E hoike ana na kikoo pakahi i kou inoa aole no he waiwai ahiki i ke kakauinoaia ana o ia mea.  Ina e nalowale, e kaohiia ana ka uku ana.  Aole he pono e laweia ke dala kuike ma kekahi manawa, ma kekahi wahi, me ka palekana, ma keia i kupono loa ai na Kikoo a ka Poe Kaahele.

 

The Bank of Bishop & Co., Ltd.

Ka Banako Kahiko Loa ma Hawaii nei.

Kukuluia i ka 1858

 

HUINA WAIWAIPAA HE $16000,000.00 A OI.

 

 

 

Ina i kou hoea ana ma ka Makeke a Pololi oe, e kipa ae ma ka Haleaina

CITY CAFE

 

1022 Alanui Kekaulike

ua lawa me na meaai ono apau. Poi uouo, na i'o bipi palai palupalu, na i'a momona, a he nui wale aku na ono.

 

E Hoao i Pau Kuhihewa.

 

 

 

 

ALPINE MILK

Aneane loa e hapa karima maemae.

Ninau i kou kanaka kuai meaai no ka ---

 

 

 

E KOHO HOU IAIA.

David L. Conkling

(POUPOU)

 

PUUKU

 

no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma ka aoao Republika.

 

He kamaaina, a he kauwa hoolohe na ka lehulehu no na kau loihi i hala ae nei.

 

E Hoolilo Hou Iaia i Kauwa na Kakou

 

 

 

 


Mai Namunamu i ka Hoolilo o Kaupoku Maikai

 

He mea ano nui kaupoku i ka hale elike me ke poo i ke kanaka.  Ua maopopo ia kakou o na kanaka holomua apau he mau poo maikai ko lakou.  Nolaila o ka holomua o kou hale ua kauka'i aku maluna o kona kaupoku i mea kulu ole e poino ai na mea hoonani a lako hale paha.  Nolaila mai namunamu i na hoolilo kupono o ka hana ana i kou kaupoku a maikai, e hoopilikia ole ia ai kou noonoo.

 

Malia paha he pili kela kaupoku (o ka mea oi loa aku paha ia o ka maikai ma ka nana ame ka mau no na hale laau) a i ole i kaupoku i hanaia o ia ka Ru-ber-oid, a i ole i pili pakahi i hoomakaukauia.  O na kaupoku uinihapa, elike me na Misiona kahiko o Kaleponi, he mea hoonani wale no ia, aohe pena ana.  He nani lakou me ka paa loa.

 

Pehea la ke ano o kaupoku au e wae ai, e makaala no ka pololei o ka hana ana.  Hiki ia makou ke hoolako i na lako o kela ame keia ano me ke a'o pu aku i ke ano pololei a kapili ai.

 

LEWERS & COOKE, LTD.

169-177 Alanui Moi Hema

 

 

 

Koho i ke

KANAKA

aole ke

DALA

 

Aohe Mea Loaa Mai i na Mana koho no Kekahi Waihona Kalaiaina Nui

O na dala nui i hooliloia mamua ae o ke Koho Baloka, aole ia he kumu no ka lawelaweia o na Mea nui mahope iho o ka heluia ana o na baloka, aole hoi na,

Hana no ka Lehulehu

PAT GLEASON

(KEALIIKAAPUNI)

Ke noi aku nei i kou baloka maluna o ke kahuahana Noonoo Kaulike ke hoohana nei i kana kalaiaina maluna o na alahele noonoo kaulike.

ina e kohoia ana a puka i

MEIA NO HONOLULU

E hooko no oia i na hana o kona Keena ma ia ano hookahi.

 

Ke ku nei ola no na Alanui Maikai i Hooponopono Aupu ni Maikai, ka noonooia o na Makemake o na Makaainana o na Kuaaina, na Halema'i, na Kahua Paani, na Uku hoomau no na Limahana Kulanakauhale, no Alahale Palekana mai ka Pauahi mai, i Wai no na Home Hookuonoo no, i Loina Waihona Paa, ka Hoopuka ana i na Bona Aie, i Buro Kuai, a i Loina Hooia Hookaulike.

 

O KA BALOKA NO PAT GLEASON HE BALOKA IA NO KOU MAU PONO