Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 40, 4 October 1923 — KA IKE OLE O NA HAWAII I KE ALOHA HOAHANAU. [ARTICLE]

KA IKE OLE O NA HAWAII I KE ALOHA HOAHANAU.

He mau puk"a"~ana i hala aku, ua 1 hoomaikeike aku ko oukou meakakau, i ka manao o ia mea o ke < aloha hoahanau. Kekahi hoi o na haawina i loaa ole i na kanaka Ha-; waii, ka haawina pookela o keia I noho ana, ame ka mea i manftolana-1 ia hoi no kela ame keia kanaka he lahui kona. Ma keia mau manao hoi, ke kA,lai aku nēi au no ka mea e ike ole ai ke kanaka Hawaii i keia mea. Ua oleloia he lahui alohi. ka lahui Hawaii. Aole au e ku-e aku ana i keia mau manao ana pela. Malia paha o hapai mai au i ka ninau, heaha la na hooia ana o ka loaa o keia haawina i na kanaka Hawaii? A ma keia ninau ana e ike io ai kakou i ka loaa ana o keia mea o 1;|; aloha i ko kakou lahui. Ua hoomaopopo kakou mamuli o na moolelo i loōa mai ia kaikou mai ko kakou mau kupuna mai 3 ke aloha o keia lahui: Ua olēloia, aole kanaka maalo ma ka ipulea i nele ke kaheaia e komo mai e ai. Aole kanaka maālo ma ka ipuka me ke kono oleia aku e kipa mai maloko, a e hooaumoe, ina ua mamao kahi e hele ana. O keia mau haawina, ua lilo i mea hooiaia mai i £a manao alolia o ko kakou mau kupuna. He oiaio no h'e mau hoailona keia o ke aloha. Aka, he hoomaikeike ana mai anei kekahi i ke ano 0 ka noho ohana āna. Ina ua lokomaileai i ka malihini, aole ia he aloha. Ina ua kahea aku e komo mai, aole no ia he aloha. Aka, o ke aloha, ua oi aku ia. Ua lilo ke aloha i mea koi mai e hana aku i na mea paakiki ame nā mea e hoonele ana ia oe iho. Ua kikoo aku i na mea hope loa ma kou waihona, a ua hoonele iho ia oe 1 na mea i hookoeia nou iho. 0 keia mau hoailona, ua ike leakou ua loaa ia kakou. Aole paha lie kanaka e noho nei e ae i kekahi e ike aku iaia e noho nele mai ana a i ole e noho pilikia ana me ka ole e ulu ae na manao haawi. Ae, ina o keia ke aloha, ua loaa io no i na kanaka Hawaii. Eia hou keia hoailona o ke aloha. He kokua ke aloha. O ke kokua nae, aole ma na mea ma kou lima, aka ma kou aoao: Ina ua kukulu kou hoa Hawaii i halekuai, o ke aloha o ka hele aku e kuai ma kona halekuai. Ina ua lo&a ka oihana a kou hoahanau, e hele aku oo e lawelawe ma kau mau mea e ikeia ana he oihana i kukuluia e kou hoahanau. O keia na haawina o ke aloha a'u e ike nei i ka nele ma ka aoao o na kanaka Hawaii. A e ninau like ana kakou, heaha la ke kumu o keia hele ole e kuai i ka halekuai o kou hoahanau? Ua ike pinepine au i ka hele no 0 na Hawaii e kuai, aka, i ka nui ana o ka aie ua haalele aku, a nihi ae la ka hele ana, no na hale kuai Pake. He hoailona k6ia o ka manao ino. He hoailona keia o ka makemake hoopilikia. A no keia kumu i manao ai aol« io no paha 1 loaa ke aloha i keia lahui no la- ! kou ilio. j Aka, e ulu mai ank no ka ninau, ua liana maikai mai anei na kanaka Hawaii i loaa na oihana i na kanaka e hele aku ana e lawelawe oihana pu me lakou? O ia hoi ua liaahaa anei na kumukuai ame na kaki ana mai i kou hoakanaka? Ke manao nei au aole o ia ka ninau. Ina ua kukulu ae kekahi kanaka Hawaii i halekuai ua kukulu oia me ka manao e loaa iaia kekahi puka. A iua ua oi ae kana mau kaki ana mamua o ka ka Pake ame n& Kepani paha, he kumu no paha hoi kekahi o ia mau hana ana pela. Ka mua, e ike mai no kakou, ua oi ae ka pii ame na hooiilo 0 ka noho ana o ka ohana Hawaii mamUa o na kanaka e le e noho pu. nei me kakou. Aole he lahui hoeml 1 na hoolilo o ko lakou noho ana e loaa mai na kanaka o Asia. A iua ulu ae keia hoemi lilo ana,

mamuli o ka lakou ai, ame ko lakou noho ana. Ma ko lakou wahi i hele mai fti, ua lilo na mea liilii i mau mea malama loa ia e lakou. A ua hiki mai keia mamuli o ka paakiki 0 ka loaa ana o na mea apau ma ia mau aina. Aole pela ma Hawaii nei. U'a loaa wale na mea apau mJ ! ka maalahi, a mamuli o keia loaj3 j ana pela, ua ike ole ko kakou lahui Ika hoomakaulii. He mea nae keia nana i hoonawaliwali mai i ko kakou noho lahui ana, a i keia la i ke komo ana mai o na lahui i ike i ka hoomakaulii, ua lilo kakou i i poe nawaliwali ma keia mnu hana, o ka imi pomaikai ana iwaena iho 0 kakou. Mamuli o ksia oi ana ae o na hoolilo o ke ola ana. o ka ohana Hawaii, pela no i oi ae ai ka pii o na lako. halekuai e malamaia ana, e kekahi kanaka Hawaii, mamua o na lahui e ae. A e ike mai no hoi kakou, o k6kahi kumu maikai loa a kakou e ike ai, o ia no ka pii ae o ua wahi halekuai Pake nei, ina aohe he halekuai Hawaii ma ia wahi. O ke kumukuai a na Pake, aole ia e paa mau ana i na kanaka e hele aku ana e kuai ma ko lakou mau halekuai. I kekahi mea malihini, e pii ana a oi aku; a i ka "poe 1 maamau, ua emi iho. He hana keia i maamau i leela lahui, a me na lahui no o Asia. I na kanaka o Honolulu nei, aole kakou e hiki e poina i keia mau kanaka Hawaii elua, ia Kale Aki ame «Tonah Kumalae. O keia mau kanaka kekahi o na kanaka puukalahala o na Hawaii. I ka manawa i pii ae ai ka poi, ua komo aku keia mau kanaka iloko o leeia oihana, a ma laua i hoemi mai ke kumukuai o keia ai a na Hawaii. He haawina keia e ike mai ai kakou i ka like ole o ka manao o. na kanaka Hawaii me na lahui e aku, a oia ka mea nele i ko kakou noho lahui ana. Aole kakou i ike i ke kokua aku o kekahi i kekahi. Ua hele ae no me ka pipa e leha ana na maka i kahi e a e haawi ole ana i na hana e ku mau ai ia Hawaii ma ke kulana holomua: Malia~ paha aole, ia he aloha ole, aka, h6 ilee i kl, mea maikai. Ina pela o ia aku la no.