Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 41, 11 October 1923 — Page 4

Page PDF (1.38 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

EHA NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T.H., POAHA, OKATOBA 11, 1923.

 

He Alahele e Koe

Ai ke Dala

Lawe i ke Zorolene—he aila maika ina no he emi ke kuai ana.

            He emi ke Zorolene mamua o na ano aila lehulehu haahaa no ka hooma-u ana mamuli mai keia o ka makou mau ano maikai loa o ka hana ana ame ka ho olawa ana ia mea ma ka heluna nui i ka poe hoohana ia aila ma na Kapakai Pakipika.  Aohe a makou uku ana no ka loa o ka halihali ana ame na lilo nui o na waiwai i wahi e loaa mai ai ia mea.  O kau wale no e uku ai no ke Zorolene e holo ana ia no ke kuai ana i ke ano maikai wale no.

            E hoemi ana ke Zorolene i kou mau pilikia pa’u, me ka haawi mai ia oe i na mile oi aku mai ko gasolene mai.  E hoemi ana ia i kou lilo o ka malama ana, e hooloihi aku ana i na makahiki o ka maikai o kou kaa, me ka maalahi o kau ho okele ana.

            Hoomau-u i ke Zorolene—ina no he emi iho kona lilo.

 

STANDARD OIL COMPANY,

(California)

 

30% less CARBON

5% more gasoline mileage

The Standard Oil

ZEROLENE

For Motor Cars

 

JOHN H. WILSON

Kau Meia

 

            I na mana koho o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, he ui he leo hea e alawa iho i keia ulono, he kanaenae e ike ia kaua hoa kanaka, he oiwi nou no e Hawaii Kuauli welina wale:

            He hooia ana aku keia no ko’u makemake ana e paa hou iho au i ke kulana no a’u e paa nei i keia manawa, ke kulana hoi a’u i paa iho ai i keia mau makahiki Ekolu me hapa me ka hanohano, ka hoomakaulii me ka noeau a maluna o na mea apau ka hoopono.

            Ke nana aku au iloko o ko’u mau makahiki he kanakolu ma ka Oihana Enekinia, o ka oi aku o ka’u hana e haaheo nei, oia no ko’u lilo ana he kauwa no ko’u Kulanakauhale aloha, ka home o ko’u mau la opio ka home o’u mau kupuna, ke kulanakauhale alii o kakou, Honolulu ka nani. 

            Ke kiei aku au mao aku o ka nee ana o ke au o ka manawa, aia hoi he mau hoonee hana nunui no ka pono o ka lehulehu a’u e haawi iho ai i ko’u kalena ike a makaukau ma ka oihana a’u i noho poo ai he kanakolu makahiki, ka oihana Enekinia, e laa na alanui wehe hou; na kihene wai, na paipu hoomaemae kulanakauhale, na paka, na oihana hou e holomua ai, a e ikeia ai hoi ka nani o kuu Kulanakauhale aloha; he kiionohi no kuu makemake o ia ka’u ia oe e ke aloha e o

 

            JOHN H. WILSON

Kau Meia

E KIAIIA KA PONO O NA MA-

KAI MALOKO O KA PAPA

LUNAKIAI

 

Na J. WALTER DOYLE

 

            O ka’u i makemake ai e hoike ae maloko o keia mau kolamu, o ia no ka wehewehe ana aku imua o kela ame keia i ka’u loina hana i manao ai e hana ai no ka hooponopono hou ana i ke kulana lawelawe oihana maloko o ka Oihana Wai o Honolulu nei, he loina hoi a’u i manao ai e loaa he poo oihana makai makaukau loa maloko o ke kulanakauhale nei, me ka hoonui ole ia o ka lilo o na dala a ka poe uku auhau.

            I ko’u hele ana mai imua o na mana koho baloka o Honolulu nei no ke noi ana aku i ka lakou mau kakoo ana no ka waeia no ke kulana Lunakiai ma ka la 13 o Okatoba e hoea mai ana, ua manao au, he mea pono ia’u ka hoike ana aku ia lakou i ko’u kulana makaukau no ka lawelawe ana i ka hana; kekahi o ka’u mau loina hana i manao ai e hooko ame na mea e loaa ana i ka poe uku auhau mai ia’u aku ina au e kohoia ana.

           

KAMAAINA I KA HANA A KA

OIHANA MAKAI

 

            No na makahiki he 10 i kaahope ae nei ua pili loa aku au me ka oihana makai mamuli o ko’u kulana, “mea kakau meahou,” no ka Nupepa Advertiser ma na mea pili i ka oihana makai.

            Ina au e kohoia, o ko’u iini, o ia no ka lilo ana i hoa no ke komite makai maloko o ka Papa Lunakiai.  Malalo o keia komite, he manaoio ko’u ua hiki loa ia’u ke hooikaika no ka makaukau oi ae maloko o ke keena o ka oihana makai.

            Ke manao nei au, aole i loaa aku i keia keena na kokua lawa pono mai ka papa lunakiai aku elike me ia i manaoia nona.  Ke manao nei au aole i lawa pono ka nui o na hoonui makai elike me ka nui o ka pii mahuahua mau o ke kulanakauhale nei iloko o na makahiki 10 i kaahope ae nei.

 

J. WALTER DOYLE

(Kiai no na Makai)

 

KU-E I NA OLELO KIPEHI

 

            O ka nui o na olelo hailili mai luna mai o na pahu kopa, e olelo ana i ka nui o ke ino, ka epa ame ka lawa pono ole o ka makaukau maloko o ke keena oihana makai, aole ia i hoopukaia mai mamuli o kekahi mau ike maopopo loa, aka, he mau mea keia nana e hoopilikia mai i ke kulanakauhale nei, oiai o ia e makemake ana e komo nui mai ka poe makaikai i Hawaii nei.

            Ke hoike nei au, aole i lawa pono ka oihana makai me na kanaka no ke kiai ana i ke kulanakauhale nei.  A oiai, elike me ia lawa pono ole ana, aole e hiki e lawelaweia na hana o ia hale oihana me ka makaukau loa elike me ia e manao ia nei.

            I ka wa e hoomakaukauia ana ka bila haawina o ke Kulanakauhale a Kalana, ua kaheaia aku ka Makai Nui Rose e ka papa lunakiai no ka hui kukakuka pu ana aku me lakou maluna o ia mea.  Ia wa he 33 mau makai kuhuina, he 11 o ka uwaki hookahi, a ua manaoia ua lawa loa ko lakou nui no ke kiai ana i ke kulanakauhale nei.  He 9 mau makai motokaikala, 12 mau makai kau lio, he 10 mau makai nana kaa otomobile, a he eha mau makai ma na apana mawaho iki aku o ke kulanakauhale nei.

            Mawaho ae o keia, aia he puali makai kiu, he poe hoi e paa mau ana ma na hana like ole e kaheaia mai ana mai kela wahi a i keia wahi o ke kulanakauhale nei, ma na hihia o na ano like ole.  Mahope o ka hala ana o kekahi wa loihi o ko lakou kukakuka pu ana me ka makai nui, ua hoomahuahua hou ia ae ka oihana makai me 20 mau kanaka hou.

 

NUI HEWAHEWA KA HANA A

NA MAKAI

 

            Ke manao nei au ua nui hewahewa loa ka hana a na makai.  Ma ka hoike makahiki a Makainui Kale Loke i ka Meia Wilson, e hoike ana ma ka makahiki 1920 he 7,135 poe i hopuia no lakou ka huina loaa o $78,533.05 ma ka uku hoopa’i; i ka makahiki 1921 he 6,625 poe i hopuia a he $61,995.40 i ohiia e ka aupuni; i ka 1922 he 7,118 poe i hopuia a he $81,565.15 i ohiia.  Mailoko ae o keia mau hihia, o ka nui o ka poe i hopuia no ka pili waiwai penei no ia:

Makahiki                     Hopuia                                    Uku Hoopai

            1920 . . . . . . . . . . . . . .2,350                           $27,603.90

            1921. . . . . . . . . . . . . . 1,573                           18,228.80

            1922. . . . . . . . . . . . . . 1,390                           13,308.10

            Iloko o ka makahiki 1922 ua haawi like ia ka mana i ka oihana makai no ka hopuhopu ana i ka poe kuai waiona elike me na luna aupuni federaia, a o ka mea i ikeia he 198 poe i hopuia ma ia makahiki no lakou ka uku hoopau i ohiia e ke aupuni i hiki aku i ka $14,185.60.

            Elike me ka’u i hoike ae nei, no ka lawa pono ole o na makai, ua hoike ae au me kekahi ike maopopo loa ma o ko’u hoohalike ana me ke kulana iloko o kekahi mau kulanakauhale e ae ma ke aupuni makua.  Maloko o Honolulu nei, he hookahi wale no makai no kela ame keia huina kanaka o 1500 oiai ma na kulanakauhale ma ke aupuni makua, he hookahi makai no kela ame keia 800 kanaka.

           

HEWA KA PAPA NO NA UKU

 

            Ke manao nei au, ua hewa ke ano o ka hoonohonohoia ana o na ukuhana o na makai maloko o kela keena.  No na makai i ko lakou wa e hele ai i ka hana he 110 dala ko lakou uku o ka mahina; a ke kaumaha nei au i ka hoike ana ae, o keia poe makai, o ia wale no kahi uku e loaa ia lakou.  O ke kumu o keia, malalo o na hooponopono oihana ana o keia wa, aia wale no ka pii ae o ke kulana o kekahi makai a he make a i ole haalele mai paha no kekahi kakiana a i ole kapena paha i ka haan, alaila, loaa i kekahi o lakou kahi kulana ano pii ike ae. 

            Malalo o na hooponopono oihana ana o keia wa, ua lilo ka hapanui o ka manawa o kela ame keia kapena makai o kela ame keia uwaki ma ka hooponopono ana i na hihia ano ole e laweia mai ana imua ona, a oiai ke kakiana, aia iaia ka malama ana i na waiwai apau o ka poe lawehala e paa ae ana malaila, ame ke kakau ana i na palapala hoopii.

 

I HOOPONOPONO OIHANA NEE-

MUA

 

            O ka hookele aupuni o keia wa, aole ia he hookele aupuni o keia au hou.  O ka’u i manao ai, he mea pono e hoopiiia ae ke kulana o elua makai o kela ame keia uwati ma ke kulana kopala, a o laua, e lilo i mau mea na laua e hele e nana i ka hana a na makai kuhuina i kela ame keia wa.  Aole o ka hoopiiia ana ae o keia mau kanaka ma ke kulana kopala, o ia wale no ka mea e loaa ai ka oi ae o ka makaukau aka, ua makemake au e hanaia i papa hoonohonoho ukuhana no na makai.  Ua makemake au e loaa i na makai hou ka uku o 110 dala o ka mahina me ka paku’i a hooia ana no ka hoomahuahua hou ia ae o kona uku iloko o elua makahiki ina e ikeia kona kupono maoli maluna o ka oihana.

            O ka wawahi ana i na puulu o ka poe kimo po a powa, o ia kekahi o na hana ano nui a na makai e hoao mau nei e hoea mai i ka wa e hoopuehu liilii ia ai.  Ua manao au o ka hookumu ana i kekahi lua wawahi pohaku, o ia kekahi mea nana e kokua nui mai i keia hana. I keia wa, i ka wa e paa ai o kekahi o keia ano poe ma kawa, he hana mama wale no ka mea e haawiiia ia lakou me ka loaa pu o na ai maikai, a i ko lakou wa e hemo mai ai, e kono ia ana lakou e hana hou i kela ano hana mamuli o ko lakou ike i ka maikai o ka malamia ana malaila.

 

I HALE OIHANA AUPUNI KA-

LANA.

 

            Ma na kulanakauhale e ae a’u i kipa ai, aole au i ike i kekahi kulanakauhale i like aku kona nui me ko Honolulu nei i nele ia me ka Hale Oihana Kalana.  I keia wa eia kakou ke uku nei he $12,000 dala o ka makahiki no ka hoolimalima o ka hale oihana kalana.  Ke hooia aku nei au, ina no ko’u kohoia, e haoa no au ma na ano apau e loaa ia kakou he Hale Oihana Aupuni Kalana ame kekahi Haukipila o na Uila Poino i oi ae ka nui mamua o ka mea e ikeia nei i keia wa.  Mai ka hoomaka ana mai i ka la mua o keia makahiki, he 1985 poe i komo ae maloko o keia kaukapila, me ka lapaau ia ana maloko o na wahi rumi liilii, a o ka nui o ka poe e lapaauia i ka wa hookahi he elua wale no.  Heaha ana ka mea e hikiana ia kakou ke hana ina e hoea mai ana kekahi ulia poino nui i ike mua ole ia?  He mea pono e loaa koke kekahi haukapila nui o kia ano.

 

I MAU WAHI HULAHULA

 

            Ua ninau ia mai au e ka Ahahui o na Wahine Koho Baloka e hoike aku au i ko’u manao ina paha he ku-e au i ka hookomo ia o na wahine ma na oihana aupuni.  Ua hoike aku au, ua makemake au e ike i na wahine e noho ana ma na kulana oihana i hiki ia lakou ke lawelawe, a he hookahi a’u wahi i makemake loa ai e ike aku i na wahine e paa ana ia kulana.  Ua makemake au e kukuluia kekahi mau wahi hulahula, a e hoonoho ia kekahi mau wahine makai, a na lakou e malama ia mau wahi; o kahi a’u i manao ai e kukuluia keia mau wahi hulahula, ma ko kakou mau pa-ka no ia.  Ma keia mau wahi ua hiki loa i na wahine ke kokua nui loa i na opio ma o ka hoihoi ana ia lakou malaila e hauoli ai, oiai i keia wa eia lakou ke hoopuuluulu nei ia lakou iho maloko o na hale pahupahu a ma kekahi mau wahi e ae apuni ke kulanakauhale nei.  Ma na kulanakauhale o ke aupuni makua ua hanaia no keia mea, a ua ikeia kona holomua, a he mea pono no o hoao ia maanei.

 

AOLE O’U MANAOIO E KAA KA

MANA APAU O KA OIHANA

MAKAI MALALO O KA MAKAI

NUI

 

            Malia paha he mea keia e ku-e ia mai ana e kekahi poe, aka, o ko`u manaoio maoli no ia.  Ua manao au aole he kupono e kaa ka hoomalu ana o ka oihana makai o ke kulanakauhale nei malalo o ka Makai Nui.  O ka mana hoomalu i loaa iaia maloko o ka oihana makai apuni ke kalana nei, ua nui loa ia hana na ke kanaka hookahi e lawelawe, a nolaila, he mea pono e loaa kekahi kanaka nana oia e kokua mai, ma ke ano i kanaka poo no na makai.

            O keia poo o na Makai, he mea pono e hookohuia e kekahi komisina i hookohuia e ka Meia, a e paa oia ia kulana elike me kona malama pono i kona kulana oihana, a e loaa pu hoi iaia ka maua e hookohu a @ hoopau i kaua kanaka i makemake ai.

            Ina au e kohoia ke hooia aku nei au, e lilo no au i kiai no na makai maloko o ka papa lunakiai.

            Oiai, aole au he kanaka ike kalaiaina, aka, ua ike au he nui wale o na halawai kalaiaina i malamaia ma kela me keia wahi apuni ke kulanakauhale nei, o ka mea a’u i ike o ia no ka hoopaa ana o na moho me na mana koho no ka lakou mau mea e hana ai i na lakou e kohoia, i wahi e loaa ai na baloka.  Aka, ke makemake nei au e hoike aku ia oukou i keia mea.  Ina au e kohoia ana, a i ka hala ana o na mahina he eono mahope iho, ina aole au e hana elike me ka’u i hoike ae nei, e waiho no au i ko’u kulana i ka wa e waiho ia mai ai o kekahi palapala e hoike mai ana ia’u no ia mea i kakauinoaia e 50 poe i loaa ka mana koho. 

 

EIA MAI KA OIAIO.

 

            Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha kaua:--Ua ike iho la au i kau o ka la 13 o Sept e kapa mai ana oe ia’u J. M. Kepoo, na’u ka keia mau hana ekaeka o ke kulana haahaa loa o ia hoi ka olelo ana o D. Ewaliko o ka poe apau e koho ana ia Hale Alani, he poe Hudrum (apol@aka) lakou, he mau wahi olelo akamai nae hoi kau a’u e mahalo aku nei, ua imi oukou i ka oiaio a ua loaa na’u ka ua mau olelo la pela anei?  Aole, paha au hoi e kaumaha loa nei i kou wikiwiki loa i keehi ana iho me ka ikaika loa hoi maluna o ko’u inoa maikai, a’u hoi i haohao iho ai pehea la i komo ole iho ai iloko ou ka uhane o ke kaulike. 

            Ua hui mai me a’u kou hoaloha oiaio i noho hoaloha ia mai mua mai ahiki i ke kau i koho ia ai oe i Senatoa ma ka imi ana mai i ka oiaio na’u paha ia mau olelo aole paha, ku e nae ka lepo, au e manao nei, ina paha he au no ka manawa e koho ia mai ana oe o kaua i hunakanawai apana ma kahi o ke keiki a kakou a i hookahi no au aoao e lawe mai ai i na oleloike imua o kou hanohano ame kou kali ole i na olelo ike o kekahi aoao o kou kau mai la no ia i kau olelo e ahewa ana i ka mea i hoopiiia, pehea la keia i kou manao ua pono mei ia hana ana, aole paha, a i na e pane mai ana oe, ua hewa ia hana ana alaila ua hewa pu mai la no hoi me oe au hoi e ahewa nei ia’u ma kau Nupepa a no ka mea aole hoi oe i lohe i ka pane ma ko’u aoao a i mea nou ame na lehulehu o ka poe mana koho e ike mai ai i ka mea oiaio mai ko’u aoao aku penei no ia: He mau mahina i hala ae nei e akoakoa ana kekahi mau keonimana mawaho iho o ka Aloha Makeke no lakou Ahuna, J. Mediros a owau pu kekahi malaila a na H. Ahuna ka mea nana i hoopuka mai i keia mau olelo, ke manao nei au o ko Sam Mahuka mau baloka he mau baloka paa ia, o ko Nomana mau baloka ke noha mai ana ia H. Alani, alaila ua huli mai la o D. Ewaliko, a hoopuka mai la i keia mau olelo mailoko mai o kona waha ponoi me kona papa auwae me ke’a luna me ke’a lalo na niho no ke elelo no e paa nei no iaia i keia la a o ua mau huaolelo la ae ia no ia o ka poe e koho ana ia H. Alani he poe Hudrum lakou apau, aole o ka poe maikai o keia ka’u e hooiaio nei imua ou a imua o ka lehulehu o ka poe koho baloka e hooiaio mau aku ana au a me ko’u mau hoa i hoike ia ae la maluna imua a ma na kahua haiolelo apau, aole nae no ka manao ino imihala a hakuepa wale aku i ka inoa maikai o kekahi hoa kanaka aka no ke ku ana no ia maluna o ke kahua o ka oiaio a makee i ko’u inoa maikai a maluna o na mea oiaio a D. Ewaliko i walaau ponoi mai ai imua o makou.

            Me keia mau manao ke haawi aku nei i ke aloha ia oe e Mr. Lunahooponopono, me kau mau keiki kikoni hua kepau o kou keena, ke aloha,

                        O wau iho no,

                                                J.M. KEPOO

,MT, KAklbK. Da’ emf shr cm wao

 

            TOKIO, Sept. 20.—Ua hoikeia ae o na ohua o ka Emepera ua holoholoia ka la e mare ai ka hooilina kalaunu ke Keikialii Hirohito o Iapana me ke Kamaliiwahine Nagako o Kunimomiya oia ka pule hope o Ianuari a i ole ka pule mua o Feberuari. 

           

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

MAMALAHOA

                        He kanaka opio o Hawaii nei i kupaa no Hawaii ame kona mau keikikane ame na kaikamahine i kupaa i na hoomanao ana no Hawaii loa ame na hana kamahao a Kamehameha, ke poloai aku nei i kau kakoo ana mai ma kana hakoko e alualu nei no ke kulana makai nui o Honolulu nei.

            Ua haaheo kakou, ka poe o Hawaii nei, aka i ka ike ana aku i ka hiona hoohemahema o na luna oihana @oko o ke kanawai, e lomaloma wale ana ma ka lakou mau hana, aole ke ku ae me ka maloeloe ame ka eleu, ua hoehaeha ku ia i ka manao o ka poe i pulama i ka hoomanao ana no ke kanaka kilakila loa ma ka moolelo o Hawaii, Kamehameha I.

 

Ke Alahele e Hoopauia Ai na Kulana Maikai Ole

            Ua ike oe i ka maikai, ke kilakila o na keikikane o na Kula Kamehameha, ka hanauna hou o Punahou ame McKinley.  Heaha ka haina?  He poe kilakila a ikaika lakou.  Ua ike oukou i na keikikane i komo aku ma na kahua hoomaamaa i ka wa kaua; ka poe i noho hana maluna o na mokukaua, heaha ko lakou kulana i ko lakou wa i hoi mai ai?  Ua loaa ia oe ka pane!  O ka noho pono, ka noonoo pololei na hana hooikaika kino kupono ame ke ano o na meaai—ke kumu o ka ikaika o ke kino ame ka noonoo!  He mea hou aku anei kekahi a’u e olelo ae ai@  Ua ike oe i ke opilopilo o ka wai, o ka auwai i kekahi manawa.  E hiki ana anei ia oe ke hoomanawanui iho i ke kulana maikai ole o ke kino ame ka noonoo o ko kakou poe keiki iloko o ka oihana makai@

 

William Austin Mahuia Cottrell

He haumana na Hauleiokulu, ke kioi kino o Kamehameha, ke poloai aku nei i ke kakoo ana a na Hawaii wale no i kamaaina i na a’o ana a o kakou Hawaii aloha, ma ka pahu baloka, no ke kulana makai nui, ma ka paa baloka Repubalika.

            I kou hele ana ma kahi koho baloka, e ninau ia oe iho i ka ninau, maloko o kou puuwai me ka manao kui’o ina paha ua kupono keia opio (i o mai ke ohohina iloko o kona lauoho), ka mea i kamaaina ma Kapalama, kona wahi i hanauia ai; ma Hauula kahi ana i kaha mua ai i ka nalu: ma Kakaako, Manoa, a ma na apana apau o Oahu nei—e ninau ia oe iho ina paha e hiki ana iaia ame ka ole ke lawe mai i ka maluhia iloko o ka oihana makai hemahema e ku nei i keia wa.  Ke ku nei au a paio me ke kokua ole ia mai ma ke dala e kekahi pohai, me ka haawi ole aku i na hoopaa ana no ka pana’i no ko’u kohoia, KOE WALE NO—ke noi aku nei au ia OE no KOU BALOKA maluna o ka hoopaa no ka pulama ana ma o ke a’o ana aku i na kanaka o ka oihana makai e loaa na kino ikaika ame na noonoo maemae, o ia hoi ke Kanawai Mamalahoa a Kamehameha.  Me ka mahalo,

 

                        NO MAHUIA                                                Pepe i ka lomia e ka ua Kanilehua,

Nani Maunaloa enaena i ka la,                                    Uali iho la ka ohu noe i na pali,

Kaha ka poohiwi o kalama i Kapale                           O ka niniu o ka lae ohia;

Kahana hemolele o ka hala me ka ohia,                      Haa ka nahele me he ahi nepunepu la,

Ka ouli molale e ka maile i ka wao;                            I ke ko’a o Puna.

Kupukupu ka nani iluna o ka mauna,                          Ku aku la ka aka i wahine kapu,

Ka hoohehelu a ka noe i na kuahiki,                           Ike oe i ka aunaki i ka pue uhi.                      

Kapu ka hemapali o kui kaua,                                     O, aku la ka loa i Paieia,

Ke lohia mai la i na lima o kahekukama.                     O ka makaweo nahe o ke kauma i kala,

Ka mahaloia nei ke oho o ka pa’iniu,                          Memele ka pua Koolau nonoho i ke kula.

Ka lupalupa maikai i ka ili o ka wai,                           I leka ae ia Kalehua makanoe

Holulena ke oho o ka Awapuhi,                                 Aloha na haahui i ke anu i o Maolaa,

I ka ua ia e ka ua.                                                        Ala aku i ka luna o Puenaenae,

Pahee ka poli o ka e oho ke ike aku,                           Hopu mai na’u i ke aki a ka wahine,

I ka nae hanu ala o ka moani.                                      I ka ike ana ia Puna ia kaala.

 

Moho no ka Waeia

ma ka Aoao

Repubalika

no ke kulana

LUNAKIAI

no ke Kulanakauhale a

Kalana o Honolulu

Kou no ka

Lokahi ame ka

Holomua                                                        

A. B. Kroll

(KALOLA)

 

Ke nonoi nei o

E.W. QUINN (Kuini)

No ke kakoo ia ia i Lunakiai

 

            Na kana mau hana iloko o ka Senate me ka Hale o na Lunamakaianana o ka Ahaolelo Teritore nei i hoike mai i kona kulana makaukau no ka lawelawe i na hana hooholomua i ke aupuni kulanakauhale me kalana me ka uhaai ole i ke dala o ka lehulehu, i loaa ai hoi ka pono i na makaainana a pau.  Aole ona hoopilimeaai wale i ke kiekie a anoili paha.  Ua like wale no na mea apau iaia; e loaa no i kela me keia kane ame kela me keia wahine ke kaulike imua ona. 

            Aole paha e poinaia kona hooikaika ana e loaa ka hooluolu kupono i ka lehulehu i na auwina la Sabati.  He manaoio oia i ke kupono o na paani hooikaika kino maikai a haumia ole.  He mau hana ia e loaa ai ka oluolu me ka ikaika o ke kino.  No ia kumu, e hoikaika no ia e oaa ona mau paka a mau wahi paani kupono no ka poe opiopio me ona mau halekula no ka hoonaauao ia lakou. 

            He kanaka oia i imi i kona pono mamuli o ka hanalima a i keia @ ke lawelawe nei i kana oihana @ noi, me ka lawelawe hana pu no me kona mau lima.  Hookahi ka hana pu ana me kona poe lawelawe malalo iho.  Ua piha oia i ka ike @ mea apau e pili ana i ke kukulu a hoolako ana i na hale e loaa ai ka home oluolu i ka poe.  Mamuli o ia piha ike, aole loa e hiki i ka poe hana aelike a koho aelike @ ke hoao mai e apuhi i ke aupuni a lilo wale ke dala auhau a ka lehulehu, ina o Quinn (Kuini) kekahi hoa o ka Papa Kiai.

            O kona Moto:

 

            E HOOKELE NOEAU I KA HANA A KA LEHULEHU ME KA MAKAULII A NO KA HOLUMUA.

 

            E Hoemi i ka Auhau a e Hooma huahua ae i na Ukuhana.

            I Uku La Kupono no ka La i Hanaia