Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 43, 25 October 1923 — Page 1

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Pookela o ma Nupepa Hawaii

Hoopukaia i na Kakahiaka Poaha Apau

BUKE LXII - HELU 43        NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, OKATOBA 25, 1923         NA HELU APAU - 6579

 

Noi ka Makai Nui Rose i ka Aha Kiekie e Helu Hou Ia na Baloka

 

Hookahua Oia i Kana Mau Kumu Hoohalahala no Kona Haule ana ia Trask, Mamuli O ke Kiolaia Ana o Kona Mau Baloka

 

            Mamuli o ka manaoio ana aole @ pololie ka heluia ana o na baloka no na moho makai nui, ma ke koho baloka, o na luna oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma ka Poaono, ka la 13 o keia mahina, ke koho baloka i waeia ae ai o David K. Trask, i moho makai nui, ma ka aoao Demokarata, a haule o Chas. H. Rose; a hi pu iho hoi, me ka hookikina a kona mau hoaloha lehulehu, i hookomo ae ai ka Makai Nui Rose, i kana palapala noi imua o ka aha kiekie ma ka Poalima aku nei i hala, e noi ana i ka aha, e helu hou ia na baloka o na moho makai nui.

            No ka aeia mai o kana noi e helu hou ia na baloka ame ka ole, na haawi ke kanawai he umi la, ma ka aoao o David K. Trask e hoomakaukau ai i kana pane, a waiho ae imua o ka aha kiekie, no ka noonoo ana mai; eia kona Ioio ke hoomakaukau mai nei I kana pane @oko o keia mau la, e hoea mai ai i ka ikeia ae o kekahi o na paio kanawai hahana, mawaena o na loio o ka Makai Nui Rose ame ko Mr. Trask mau loio.

            O na loio ma ka aoao o ka Makai Nui Rose, na loio na lakou i hoomakaukau i ka palapala noi, no ka helu hou ia o na baloka, oia o Charles M. @ite, Huber ame Kemp, a o ka loio poo hoi ma ka aoao o David Trask, oia ka Lunakanawai Coke; he mau loio Demokarata wale no apau.

            Ma ka palapala noi a Mr. Rose o ka waiho ana aku imua o ka aha kiekie e hoakaka ana ia, he 85 niau baloka i kohoia nona, i helu ole ia o na lunanana koho baloka , a he 29 hoi mau baloka i helu hewa ia @ David Trask.

            Ma ka hoike a na lunanana koho baloka, o ka waiho ana ae me ke kakauolelo kalana, e hoike ana ia he 4763 ka nui o na baloka i loaa ia Rose, a he 4838 baloka o Trask, na like pu me 75 baloka ka oi o Trask mamua o Rose.

            Ina nae e aeia aku ka pololei o ke koi a Mr. Rose elike me kana palapala noi, alaila e loaa ana iaia ka huina baloka o 4849, a he 4809 hoi baloka o Trask, ua like me 40 baloka ka oi o Rose mamua o Trask, a oia ka i waeia i moho makai nui, aole o Trask.

            Ma ka Poakahi nei i hoomaka ai na haiolelo kalaiaina a na moho o na aoao a elua, a oiai o waiho malie ana ka hopena o ka ninau helu hou i na baloka, me ka maopopo ole, ahiki i ka la 29 o kela mahina, e hoomau aku ana o David Trask, i kana hooikaika ana no kona kulana holo moho, me ke kakali ole i ka mea a ka aha kiekie e hoohololo mai ana, no ka mea ua paa-kona manao, pela pu me ka manao o kona mau hoaloha, aole e lilo ana ka helu hou ana aku i na baloka, i kumu nona e haule ai.

Na Baloka i Kiolaia

            I kulike ai me ka palapala noi a ka Makai Nui Rose, ma ka apana oha, ka nui loa o kona mau baloka i kiolaia, ua hiki aku ma kahi o ke 55, a ma ka apana elima hoi, he 2@; a he 29 hoi mau baloka ma ka apana eha, i helu hewa ia no Trask.

            Wahi@ ka hoakaka a kela palapala noi no ka helu hou ia o na baloka, e olelo ana ia, ma ka mahele 17 o ka apana eha, ka mahele nui o na baloka, e Rose i helu hewa ia no Trask, o ia hoi he 20 baloka.

            Ma ke ano nui o na kumu i hookahuaia no ka helu hou i na baloka, a ia no ke kiola hewa ia ana o na baloka i manaoia no Rose, ma kekahi mau mahele, a ma kekahi mau mahele hei, o na baloka i kupono @ kiolaia, ua heluia aku la no Trask, e laa na baloka me na hoailona, e kupono ole ai e heluia, a i ole na baloka i kaha palua ia na moho.

Na Wahi i Hewa ka Heluia Ana

            O na mahele koho i pololei ole ke heluia ana o na baloka, elike me ia i hoonohonohoia maloko o ka palapala noi, e ikela no ia mahope ae nei, ame na apana i ku ai na mahele koho.

Apana Eha

            Mahele eiwa - Elua baloka o Rose i kiolaia, a heluia no Trask.

            Mahele ehiku - Hookahi baloka o Rose i kiola hewa ia.

            Mahele umi - Elima baloka o Rose i kiolaia.

            Mahele uni-kumamakolu - Hookahi baloka i helu hewa ia no Trask.

            Mahele eha - Elua baloka o Rose i kiola hewa ia.

            Mahele elua - Elua baloka o Rose i kiola hewa ia.

            Mahele ekahi - Eha baloka o Rose i kiola hewa ia.

            Mahele ekolu - Hookani baloka i helu hewa ia no Trask.

            Mahele umi-kumamahiku - Iwakalua baloka o Rose i kiolaia, a heluia no Trask.

            Mahele elima - Hookahi baloka o Rose i kiola hewa ia.

            Mahele umi-kumamakahi - Elima baloka o Rose i kiola hewa ia.

baloka o Rose i kiolaia.

            Mahele umi-kumamawalu - Hooka

            Mahele umi-kumamalima - Elua hi baloka o Rose i kiolaia.

            Mahele umi-kumamaha - Elua baloka o Rose i kiolaia.

            Mahele umi-kumamalua - Ekolu baloka o Rose i kiolaia.

            Mahele eono - Hookahi baloka o Rose i kiolaia.

            Mahele ewalu - Hookahi baloka o Rose i kiolaia.

Apana Elima

            Mahele elima - Hookahi baloka i helu hewa ia no Trask.

            Mahele umi - Elua baloka o Rose i kiolaia a heluia no Trask.

            Mahele umi-kumamakolu - Eha baloka no Rose i kiolaia, a hooleia aku he wahine mai kona koho ana i kona baloka no Rose.

            Mahele umi-kumamaiwa - Elima baloka o Rose i kiola hewa ia.

            Mahele elua - Hookabi baloka o Rose i kiolaia.

            He 40 ka nui o na mahele koho apuni ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, maiwaena mai o keia mau mahele, he 22 mau mahele pololei ole o ka helu ana i na baloka.

 

NO KEKAHI MAU HEWA I HOO PAUIA AI KA AELIKE

            Mamuli o ka ike ana o ka Loio Kalana i kekahi mau hemahema i hanaia maloko o kekahi olele hooholo a ka papa o na lunakiai kulanakauhale i hana ai e haawi ana i ka aelike no na hana hou o ka Apana o Kaimuki i ka Hui Hawaiian Contracting Co., ma ka pule aku la i hala, i kauohaia ae ai ka papa e hana i olelo hooholo hou, a e waihoia ae ana ia olele hooholo ma ka halawai a ka papa e noho mai ana ma ka hora 1 p.m., o ka Poakolum, Okatoba 31.

            Maua o ke koomo ana o ke aupuni kulanakauhale, iloko o kekahi hana aelike no kekahi hana he hana pono nana ka hookaawale ana i kekahi huina dala kupono no ka uku ana aku ia aelike. O keia loina hana nae i maa mau ia ua kapaeia, no ka poina anei@ No ia kumu i hooholo ai ka papa o na lunakiai he olelo hooholo hou ma ka Poalima aku la i hala e hoopau loa ana i kana olelo hooholo mua a waihoia ka aelike ma ka papa. He olelo hooholo hou ka i hanaia, heluhelu ekahi ia e kauoha ana i ka lunahooia e hookaawale i ka huina o $159,455, he huina nui e loaa mai ana ma keia mahina ae o Novemaba, ka manawa i hookaaia mai ai o na auhau o ukuia mai ana ia mahina.

            He palapala hoopii mai ka hui Hawaiian Contracting Co., ae he noi e kapikuia ke alaloa e holo la i Leilehua me Kapukaki no 60 la oiai e hanaia ana i nei manawa, a ua waihoia aku nae ia palapala hoopii i ke komite alanui o ka pap ame ka enekinia kulanakauhale. Ua hoakakaia maloko o ka palapala aelike e waiho hamama ia ke alanui Ua ukaliia mai me ia leka he palapala mai ka lunahoohana mai o ka Mahiko Honolulu e haawi ana i kana ae no ka hoohanaia o ke alanui mai Puuloa a Aiea no ka lehulehu oiai ke alanui aupuni e paniia ana.

            Ua haawi aku ka papa o na lunakiai i ka ae i ka Papa Misiona Hawaii no ka hoohanaia o ka halekula Kuhio ma Kamoiliili i wahi no na hana Kula Sabati.

            He palapala hoopii mai na makaainana mai o Ocean View, Kaimuki, e noi ana no ke pahonohono hou ana i kolaila mau alanui a e hoomahuahua hou a aku kolaila mau kukui; ua waihoia ia hana i ko komite alanui ame kukui.

 

            WEST BADDEN, Ind. Oct. 19

Ua aponoia i keia la kekahi olelo hooholo, mahope o na paio hahana ana, e hoopaa ana i ka lakou kakoo piha ana i ka manao o ka Peresidena Coolidge ma ka hoao ana e hooko aku i ke kanawai hookapu waiona, ma ka noho ana o ka halawai o ka ahahui umi-kumamalima akahiki a na kiaaina.

 

Paa ka Manao o na Repubalika no ka Lanakila

'Akoakoa na Moho me na Alakai Kalaiaina a Kuka no ke Alahele e Lanakila Ai

LOKAHI NA MEA APAU NO KE KOHO POLOLEI

Loheia na Manao Hoakaka o Kekahi Mau Alakai no ke Alahele Pono e Hana Ai

            Maloko o ka Halekeaka Liberty, ma ka auwina la o ke Sabati aku la i hala, i akoakoa ae ai na lala o ke komite Teritore o ka aoao Repubulika, na lala oke komite kalana, no lunaui o na kalapu ame na moho, no ke kukakuka ana, ame ka hoolala ana, no ka lanakila ma ke kau koho baloka nui iloko ae nei o ka mahina o Novemaba.

            Ua hoomaluia ka halawai e ka Ilamuku Amerika Oscar P. Cox, ka hope lunahoomalu o ke komote kuwaena Teritore.

            I ka weheia ana o kela halawai, ua @eakaka mai oia i keia mau olelo:

            "Ua akoakoa mai nei kakou i keia la, no ka hooniniu ana i na huila o ka mikini e hoohanaia aku ana no ke koho ana i ka paa baloka pololei, e pulumi holookoa ai na Repubalika i ka lanakila ma ke koho baloka o ka la 6 ae nei o Novembaba.

            "E lilo kakou i poe hooikaika i ke ao ame ka po, ma ke a'o ana e koho pololei i ka paa baloka holookoa, e kamailio mau aku kela ahiki i ka hoomaopepe ana a kela ame keia Repubalika iloko o ke kalana, no na pono wale no o ke kulanakauhale ame kona holomua, i makemake ai ka aoao Repubalika e kaa malalo o kana hoohana ana i ke aupuni kulanakauhale.

            "O ke kuho baloka Teritore e hoea mai ana i keia makahiki ae, kekahi mea ano nui loa.  O ke koho baloka kalana e hoea mai ana, aia maluna olaila ka manaolana no ke koho baloka o keia makahiki ae. O ke koho pololei ana i ka paa baloka ma keia koho baloka kalana, ua like no ia me ke koho baloka teritore, i ka wa a kohoia ai ka elelel lahui i Wakinekona.

            "O na moho apua maluna o ka kakou paa baloka, he poe lakou i waeia ae e ka hapanui o na mana koho. O keia kekahi paa baloka maikai loa i waeia; ua bala aku la ke kau koho baloka wae moho, e ku kakou apau mahope o ka paa i waeia, a hooikaika aku no ke kohoia o na mea apau.

            "Ua loaa ia kakou kekahi kanaka kupono loa no ke kulana meia pela me kekahi moho no ka maki nui; a pela hoi ka moho no ke kulana loio kalana.  Aole loa e hiki i na Demokarata ke hoohaule ia D. Kalauokalani, elike me ka hiki ole ia lahou ke hoonee aku ia Tantalus.  Ua koho kakou a puka o Conkling ame Bicknell. O na kanaka he ehiku a kakou i wae ae ai no ka papa o na lunakiai, he poe lakou i maa i ka lawelawe oihana ana, aole e hiki i na Demokarata ke hoohaule ia lakou; nolaila heaha iho la ke kumu kanalua a kekahi poe e olelo nei, aole e lanakila holookoa na moho no ke kulana lunakaia!"

            Mahope iho o na hoakaka manao maluna ae, i waiho ae ai ka Lunahoomalu Cox i kela halawai, malalo o ka noho hoomalu ana a Mr. J. C. Cohen, ka lunahoomalu o ke komite kalana.

            Wahi a Mr. Cohen, ma ke kau koho baloka wae moho aku nei i hala, ua noho malie ke komite kalana, me ke komo ole aku e hooikaika i kekahi moho, aka nae ua hala aku la kela kau koho baloka, a ua waeia hoi na moho, o ka hana wale no i koe, o ia ke ku ana o na lala apau o ke komite mahope o ka paa baloka holookoa, a hooikaika ma na ano apau, e loaa ai ka lanakila i na moho apau.

            Ua nui a lehulehu wale ka poe i hoakaka ae i ko lakou mau manao ma kela halawai, me ka oleo ana, i ka waiwai ole, o ke koho ana ma ke ano alelele, no ka mea, aia ka manolana o na Demokarata no ka lanakila o ka lakou mau moho, maluna o na Repubalika.

 

LOS ANGELES, Oct 18 - Ua hoopukaia ae a Virgil G. Henshaw, ka lunahoomalu o ke komite lahui o ka aoao Hookapu waiona i keia la he kuahaua no kekahi aha kuka lahui ma Wakinekona ma ka la 12 o Dekemaba. E hoakaka ana ma ke kuahaua o Henry Ford ka moho peresidena a ia aoao o waeia ana me ka maopopo loa i ka nana aku ma keia nakahiki ae.

 

Ki he Wahine i Kana Kane me ka Pu Panapana no Ekolu Manawa

Ala Kela Hana Ki-pu Mahope Iho o ko Laua Hakaka Ana me ka Hahana - Haawipio Okoa ka Wahine Iaia Iho Imua o Rose

            Mahope io o ke ala ana ae o ka hakaka mawaena o ke kane ame kana wahine ma ka auwina la o ka Poakahi aku la i hala, me ka pepehiia ana o ka wahine e kana kane, i ki ae ni o Mrs. Harry E. Spicer i ke kane me ka pu panapana no ekolu manawa, me ka haawipio okoa ana mai iaia iho imua o ka Makai Nui Rose, no kana mea i hana aku ai maluna o kana kane.

            Mahope iho o kona kiia ana i ka pu e kana wahine, i kau aku ai o Harry E. Spicer maluna o kona kaa otomobile, a holo aku la no kahi o ke kauka, a mai ke keena kauka aku, i hoihoi loa ia ai oia noloko o ka Halema'i Moiwahine.

            I ka ike ana hoi o ka wahine, i kana mea i hana aku ai maluna o kana kane, ua kelepona mai la oia i kekahi kaa otomobile, no ka holo ana aku no kona home, a kau mai la maluna o kela kaa, me ka holo pololei ana ae no ka halewai, a haawipio okoa aku la iaia maiaio o ka malu a ka Makai Nui Rose, eia nae ua hookuu hou ia mai oia, mahope iho o kona hoakaka ana aku, i ke kumu o ke ala ana mai o ka pilikia mawaena one ame kana kane.

Ke Ala Ana o ka Pilikia

            I kulike ai me ka moolelo e pili ana i ke ala mai o ka hana ki-pu, ma ke awakea o kela Poakahi, ua kelepona mai la o Mrs. Spicer, i kana kane, ma kona keena hana, ma ka halekuai o na lako hale o J. Hopp & Co., ka hui i noho hana ai kana kane, ma ke ano lunanui, e kauoha mai ana iaia e kuai aku i mau lako hao, no kona home hou e kukuluia nei maluna o Makiki.

            Ua ala ae he hoopaapaa mawaena o ke kane ame kana wahine, ma ke kelepona no kela kelepona ana mai a ka wahine i kana mea i makemake ai i ke kane e hana aku, mai ka uuku mai ka kela hoopaapaa ana a laua ahiki i ka owili pu ia ana mai o kekahi wahine opio, e noho hana ana maloko o-ke keena hana o ke kane.

            Ua hoole aku o Mr. Spicer, i ka hooko ana i ka makemake o kana wahine, me koua piha loa i ka huhu, a mahope o kela hoopaapaa ana o laua, ua kelepona loa mai la ka wahine i ka Makai Nui Rose, no ka pilikia i ala ae mawaena o laua.

Ke Kiia Ana i ka Pu

            Ma ka hora ekahi ka o ka auwina la, ikulike ai me ka hoakaka a Mrs. Spicer i ka Makai Nui Rose, ua huli hoi aku la kana kane no ko laua home ma Makiki, a hoomaka, ko laua hoopaapaa hou ana, no na mea no i kamailioia he hora mamua aku maloko o ke kelepona, a ma kela hoopaapaa ana ka a laua, i pepehi okoa aku ai o Mr. Spicer i ka wahine, a iloko no hoi o ia manawa, i holo aku ai o Mrs. Spicer o kii i ka pu panapana, a ki mai la i kana kane.

            O ka poka mua o ka pu a ka wahine i ki ai i kana kane, ua halahu keia poka me ke ku ole aku ma kekahi wahi o ke kino, aka no ka elua o ka poka i kiia mai, ua komo mai la ma kona umauma akau, a loaa ke akepaa me ke komo loa ana mai o ka poka ma kahi i’o o ke kua; no ka ekolu hoi o ka poka, ua ku ma ka wawae hema.

            No keia pilikia i kau aku maluna o Mr. Spicer, ua holo aku la oia a kau iluna o kona kaa otomobile, a holo mai la me ka awiwi no ke keena o Kauka Straub, a mahope iho-o ka nana ana o ke kauka, i hooholo ai oia i kona manao e hoihoi loa i ka mea poino noloko ka Halema’i Moiwahine, kahi e kahaia ai kona kino, no ka wehe ana i ka poka a hemo.

            I kela hala ana mai hoi o ke kane, ua kelepona mai la o Mrs. Spicer i kekahi kaa otomobile, a ma kela kaa oia i holo loa mai ai i ka halewai, me kona lapaauia ana aku maloko o ka halema’i o na poino ulia, no na eha i loaa iaia ma kona helehelena.

            Ma kana hoakaka imua o ka Makai Nui Rose, ua olelo ae o Mrs. Spicer, no kona pepehiia ana e kana kane no kekahi mau manawa lehulehu.

Ma ka makahiki aku nei i hala, i hoea aku ai keia mau mea imua o ka aha apana o Honolulu nei, no na pilikia no o keia ano iho la, a ma ka manawa hope i hoea aku ai laua i ke keena o ka Hope Makai Nui Asch, me ka hana nui ka i hoomalielieia ai, ahiki i ka pau ana o ka pilikia mawaena o laua ia manawa.

            Ua hookuuia mai nae o Mrs. Spicer e hoi no kona home, no ke kakali ana, i ka hopena o ka poino i kau aku maluna o kana kane, a me na hoike mai ka halema’i mai, aole he hopohopo ana no Mr. Spicer, aka e palekana mai ana oia mai ka poino mai.

 

HOOHU'IIA HE KEIKI UUKU E KE KAA OTOMOBILE

            Aneane e make me ka hikiwawe loa kekahi keiki Kepani nona na makahiki ehiku a nona hoi ka inoa o Yeichi Yamaguchi ma kona Manawa i hooku’iia aku ai e ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e Lam Kiu Mau, ma ke kihi o na alanui Muliwai ame Vinia ma ka auwina la Poalima aku la i hala, aka nae mamua o ka hiki ana i ke kauka o ka halema’i o na poino ulia kahi ona i laweia ae ai me ka awiwi loa ke lawe lawe aku i kekahi hana, ua lele loa ae la kona aho hope loa.

            Ua hoounaia aku kekahi o na makai no ka ninaninau ana i ke kumu o ka poino ana o kela keiki, a ma ka olelo a ka poe i ike maka i kela ulia o ka hoike ana mai iaia he hook’i ia ana no ka kela e hiki ole ai i ke kalaiwa ke alo ae, oiai ua pololei loa ka holo ana mai a kela keiki ma ke alahele a ke kaa e holo aku ana.

            He ekolu ka mau keiki liilii e paani ana maluna o ke alanui i holo mai me k ahikiwawe loa mahope mai o ka hale koho baloka e ku ana ma ke kihi o ke alanui Muliwai ame Vinia, a o keia keiki ka i kaa pololei loa ma kahi o ke kaa e holo mai ana me ka malie.  Ua hooku’iia aku ke keiki me kekahi o na huila mua o ke kaa a hina ilalo, a kauoia aku no elima kapuai ka mamao, elike me ka hoike a ka makai Waiolama o ke hoihoi ana ae.

            Ua paaia ke kalaiwa no kona minaninauia a ua hookuu hou ia me kona kauohaia aku e hoea mai ma ka manawa e noho ai ka aha nieniele a ke koronero ma ke kakahiaka Poaono mai.

 

            No ka loaa ana aku o Willie Needham e pee ana maloko o ka halelua o ka hale pahuphu o Horner ma ke alanui Betela ma kekahi ano i hoohuoiia i paa ae ai oia i ka hopuia e ka Makaikiu McDuffie a paaia no kona ninaninauia.

 

O TRASK KA MEA NUI O NA HOOLILO HOLO BALOKA.

            I kulike ai me na hoike i waihoia a@ e moho, i ke kakauolelo kalana, no ko lakou mau hooliho, ma ke kau koho baloka wae noho aku nei i hala, malalo o ke koi ana a ke kanawai, o David K. Trask, ka moho kiekie o kona mau hoolilo; ua like pu me $1,650; a ua mekepono hoi ia hoolilo ana, no ke mea ua kaa ka lanakila iaia maluna o Chas. H. Rose aka o Samuel Robely aku nae hoi ke kiekie loa a kona mau hoolilo, he $1,991.90, me kona wae ole ia ana.

            O ka hapanui o no hoolilo o Mr. Trask, no na halawi kalaiaina, pela me ka hoolaha ana maloko o na nupepa.

            No ka Loio Kalana Heen hoi, ma kahi o ka $511 ana i hoolilo ai, me ka loaa ole o ka lanakila iaia e holo hou ole aku ai, ma keia koho baloka nui ae; a no no moho e ae, mai ka poe i waeia, a i ka poe i haule, malalo mai ko lakou mau hoolilo.

 

HOOPIILA AE NO KA HEWA WAHI PUUPAA.

            He Poto Riko nona ka inoa o Regino Cerbantes, a nona hoi na makahiki he 38, ka i paa ae i ka hopuia e ke Kapena o na Makaikiu McDuffie ma ke kakahiaka Sabati aku nei, a hookomoia ae he hoopii nona i ka aha hoomalu no ka hoopoino ana i kekahi kaikamahine Pilipino uuku nona na makahiki ehiku.

            Ma ka moolelo a ka Makaikiu McDuffie o ka hoike ana ae me na makua ka o keia kaikamahine ka noho pu ana o Cerbantes, a ma kekahi manawa iloko o na mahina elua i hala ka hoopoinoia ana o keia kaikamahine.  Aia kela hoomalu o na opio kahi i hoopaaia ai malalo o ka malama ana a kekahi kauka i nei manawa.

            He moolelo keia e ao aku ana i no makua Hawaii he mau kaikamahin ka lakou e malama me ka makaala loa ia lakou.

 

Make ke Kiakaa Pakele Nae Ke Ola o na Ohua

Haule ke Kaa Otomobile i ka Pali ma Koolau a Poino ke Ola a Waiau

PAKELE MAI NA OHUA MA NA ULIA LAKI

Hoea Mai na Kokua me ka Hiki Ole Nae ke Hoopakele Ae i ka Mea Poino

            O kekahi o na ulia kaa otomobile manaonao loa i koikeia mai i ke kaona nei ma ke kakahiaka o ka Poalima aku la i hala e ka Hope Makai Nui Wally Davis o Kaneohe o ia ka make hikiwawe loa ana o Geresoma Waiau o Kona Hema ma ka hora 3:30 auwina la oka Poaha o ka pule aku la i hala, ma ka manawa o ke kaa otomobile ana e kalaiwa ana i kahuli ai a haule i ka pali he 30 kapuai ke kiekie ma kapa o ke alanui holopuni Kamehameha ma kahi kokoke aku i Kahaluu. Pakele ke ola o na ohua, he mau wahine, e kau pu ana me ia, i ka make, eia nae ua alina ko laua mau kino mamuli o kekahi mokumoku ma ko laua mau kino.

            E kalaiwa ana o Waiau i k kaa e holo ana mai Honolulu nei, elike me ka hoakaka a ka Hope Makai Nui Wally Davis o ka hoike ana ae, a i kona hoomaopopo ole ana i ka pilikia e kali aku ana mamua, oiai he uakee pokole loa o ka huli ana ma Pakole, ua haule aku la ke kaa mahai o ke alanui a lele ana ka pali, he 30 kapuai ke kiekie mai ka owawa ae, a paa loa o Waiau malalo o ke kaa.

            No na wahine ohua hoi elua, i ka manawa i pau ae ai ko laua mau manao pihoihoi ua hele aku la i kekahi hale kokoke mai no ka hele ana e haawi i kekahi kokua i ka mea i poino.  Ua hoea aku ka Hope Makai Davis ame kekahi poe e noho kokoke ana malaila no ka haawi ana i ke kokua, a mamuli o ke ano kuhoho loa o kahi o ke kaa e waiho me ke palaka i hukii ae ai ke kaa a kaawale mai ke kino ae o Waiau.

            Ua laweia mai na wahine poino i Honolulu nei make kaa a na Kauka J. E. Strode i hana iho i kahi mea no laua e pono ai ma ka lapaau ana i ko laua mau wahi i eha, a ma ka lono i hoikeia ae ma ka Poalima aku la i hala e palekana ae ana no ka laua.

 

HOOPINAIO KEKAHI KAIKAMAHINE E KEKAHI POKO RIKO.

            He Poko Riko Celistano Cortex ka inoa a nona na makahiki he 35, ka i paa ae i ka hopuia e ka Makaikiu McDuffie ma ka po o ka Poalima aku la i hala a hookomoia ae he hoopii nona no ka hoopoino ana i ke kino o Marguerite Lopex he kaikamahine uuku eha me hapa makahiki, maloko o kekahi hale hoolimalima ma ke alanui Kukui.  O ke kaikamahine i hoopoinoia ame kekahi poe e ae i ike ia Corter na hoike ma ka manawa o Corter i ninaninau ai e ka makaikiu maloko ono aku la i hala.

            Ma ka hoakaka a ka Makaikiu McDuffie o ka hoike ana ae, no kekahi mau pule lehulehu ka @oaa ana o ke makuahine o nei kaikamahine i ka ma’i a maloko o ka halema’i Moiwahine i noho ai iloko o ia manawa apau, a na kekahi wahine nona kekahi moolelo i ideia ka lalau e ka oihana makai, i malama i nei kaikamahine iloko o ka manawa i kaawale ai ka makuahine.  I ka manawa o ka wahine i hoonohoia iho ai nei kaikamahine i hele aku ai e kii i ai, oia ka manawa i hoopoinoia ai ke kaikamahine, elike me ka hoakaka ma ka moolelo.

 

I Lohe ka Poe i Kona Uwa

            Ma ka manawa e hoaoia ana keia kaikamahine e hoopoino a no ka nui o kona uwa me ke kapalili ua lohe mai la kekahi poe e nono pu ana maloko o ia hale hoolimalima, a no ka uwa ana o ke kaikamahine, i holo ai kela Poko Riko a ua ikeia mai ia oili ana ona a holo e kekahi poe mailoko mai o ka rumi ka @o ke kaikamahine uuku i kapalili mai ai.  Ma ka hora 9:30 o ka po ka loaa ana ae o ka hoike i ka oihana makai a ma ka hora 10 i paa ae ai o Cortex i ka hopuia a laweia ae i ka halewai.  Maloko o ke keena o ka makaikiu i hoike ae ai kahi kaikamahine Pilipino uuku i na mea apau e pili ana i kona hoaoia ana e hoopoino e Cortex.  Aia kela kaikamahine malalo o ka hoomalu ame ka lapaau ana a ke Kauka Ayer o ka oihana makai a ma ke kakahiaka Poakahi nei i hooloheia ai ka hihia o Cortex imua o ka Lunakanawai Steiner o ka aha hoomalu.

 

Makaukau na Moho o na Aoao a Elua no ka Hoouka Kalaiaina

Ke Nee Nei ka Paio Kalaiaina Imua me ka Hahana me ka Makaukau o ka Papa Kuhikuhi o na Wahi Haiolelo o na Moho

            Aole he olelo ana i koe, ua hala aku la ke koho baloka wae moho, a ua maopopo na moho i waeia o na aoao Demokarata me Repubalika, no na kulana oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, no ke koho baloka nui e hoea mai ana iloko o ka la @ono o Novemaba ae nei, nolaila iloko o keia mau pule elu@, e ku aku ai na moho imua o ke kahua kaua kalaiaina, no kekahi o na paio hahana loa, no ke lanakila o na moho o keia mau aoao kalaiaina pakahi.

            Ma ka po o ka Poakahi iho nei, i wehe ae ai na moho o na aoao a elua i ka lakou mau haioleleo ma na mahele koho i paa maloko o ka papa kuhikuhi o na halawai, me ka malama like ia o na halawai ma ka apana eha ame elima, a ua paa ka manao o na alakai kalaiaiana, no ka lanakila o ka lakou mau moho pakahi.

            Me ka nana ole nae i ka hopena o ka hoopii hoohalahala a ka Makai Nui Rose, e helu hou ia na baloka i kohoia nona ame David Trask, ke hooikaika mai nei no o Mr. Trask no kona kulana holo moho i makai nui, ma ka aoao Demokarata, no ka mea ma kona manaoio, aole e loli ae ana ka hopepua o ke koho baloka, ina nei no ka ae mai o ka aha kiekie e helu hou ia na baloka o na moho makai nui, aka e@mau ana no ka heluna baloka i kohoia nona, a oia maoli no ka mea i waeia ae e ka aoao Demokarata, a ua haule hoi o Rose, elike me ka makemake o ka hapanui o na mana koho baloka.

            E hoomaka ana mai keia po aku, o keia malalo iho nei, na wahi haiolele oa na moho Demokarata ame Repubalika, e malama ai, a o ka po hope loa, malalo ae nei o Aala Paka, ma ka po o ka Poakahi, Novemaba 5, ka po mamua iho o ka la koho baloka.

 

Halawai a na Demokarata

            Poaha, Oct. 25 - Watertown, 7:00 p.m.; Pearl City, 7:00 p.m.; Aiea, 7:30 p.m.

            Poalima, Oct. 26 - Apana eha, alanui Luso ma Auwaiolimu; apana elima, paka o Kalihi-waena.

            Poaono, Oct. 27 – Wahiawa, 7:00 p.m.; Waialua, 7:30 p.m.

            Sabati, Oct. 28 – Waianae, 3 p.m.; Waipahu, 7:00 p.m.

            Poakahi, Oct. 29 – Apana eha, Kamaki Kuea; apana elima, hale paumawai o Kalihi.

            Poalua, Oct. 30 – Apana eha, elua halawai, Halekula a’o kumu ame ka paka o Manoa; apana lima, kumu laau banyan, Kapalama.

            Poakolu, Oct. 31 – Apana eha, Mauumae Paka, Kaimuki; apana elima, Kamamalua paka, alanui Ku la ame Papu.

            Poaha, Nov. 1 – Apana eha, Kuea Kumalae, Kakaako; apana elima, Puunui paka.

            Poalima, Nov. 2 – Apana elima, na alanui Kula me Liliha, na alanui Mokauea ame Edward, Kalihi.

            Poaono, Nov. 3 – Kahana, hora 3 p.m.; Punaluu, 6:30 p.m.; Hauula, 7:00 p.m.; Laie 7:30 p.m.

            Sabati, Nov. 4 – Kaneohe, 6:30 p.m.; Waikane, 7:30 p.m.

            Poakahi, Nov. 5 – Aala Paka.

Repubalika

            Poaha, Oct. 25 – Apana eha, ma na alanui Punahou ame Wilder; apana elima, Kalihi Paka.

            Poalima, Oct. 26 – Apana eha, Kaimuki Paka; Apana elima, Alanui Muliwai me Vinia.

            Poaono, Oct. 27 – Apana eha, Kuea Kumalae, Kakaako; apana elima, ma na alanui Mokauea ame Edward, Kalihi.

            Sabati, Oct. 28 – Waikane, 8:00 p.m.; Kaneohe, 7:30 p.m.

Poakahi, Oct. 29 – Apana eha, Alanui Luso, Auwaiolimu; apana elima, Kalihi Paka.

Poalua, Oct. 30 – Apana eha, Kamaki Kuea; apana elima, Paumawai o Kalihi.

Poakelu, Oct. 31 – Apana eha, ma na alanui Mila me Puowaina; apana elima, ma ke kumulaau banyan, Kapalama.

Poaha, Nov. 1 – Apana eha, ma Manoa ame Waikiki; apana elima, ma na alanui Mokauea ame Edward, Kalihi, a ma ka halawai a ka Ahahui o na Wahine Koho Baloka maluna o kaupoku o ka Hokele Iana, ma ka hor a7:45 p.m.

Polima, Nov. 2 – apana eha, kuea Kumalae, Kakaako; Apana elima, Puunui Paka.

Poaono, Nov. 3 – Ma Laie.

Sabati, Nov. 4 – aWianae 3:00 p.m.; Pearl City ame Waipahu.

Poakahi, Nov. 5 – Ma Aala Paka.

O na halawai apau o na aoaoa kalaiaina pakahi, e malamala ma ka hapalua o ka hora ehiku o ke ahi ahi, me ka hele ana o na moho mai kekahi halawai a kekahi.

 

NO NA WAHINE O MANOA I WAE OLE IA AI, WAHI A HEEN.

            “No na wahine kaho baloka o Manoa i koho ole ia’u ke kumu o ko’u puka ola ana,” wahi a ka Loio Kalana Hee@, a ma ka Trask haiolelo hoi, “no na baloka o na wahine koho baloka o la apana ke kumu o ko’u waeia ana.”

            Mai ka manawa mai o ke koho baloka wae moho i hala a nele ai ko Heen kohoia a puka i loio kalana, a waeia hoi o Trask i moho makai nui, ma ka po o ka Poaono o ka pule aku la i hala i loheia ai ko laua mau leo no ka manawa mua i mua o kekahi anaina ma ka pa Maluhia ma ke alanui Hokele, mamuli o ka laua konoia ana mai e kekahi puulu kakaikahi. Ma ka olelo Hawaii ka hapanui o ko laua nau manao o ka hoakaka ana ma ia ha@wai.

            Ma ka hoakaka a ka Lunakanawai, Heen imua o ke anaina ma kela po no na olelo hailuku a A. L. C. Atkinson i@ ke kumu i loaa nui ai na baloka@aia. @na aole i huli ku-e mai na wahine koho baloka o Manoa iaia elua i ka hookahi, ina no ua kohoia oia a puka elike me ko ka puuku ame ko ka lunahooia.  O ke kumu o ka loaa ole ana o na baloka kiekie iaiai ma Manoa mamuli no ia o kona baiolelo ana hookahi wale no manawa malaila a no @ manawa hookahi ua lolohi loa, he maina uuku wale no ka poe i lohe i kana haiolelo ana.

            Wahi hou a ka Lunakanawai Heen aole hele nui ae o na mana koho ma Manoa i na halawai e hoolohe ai i ka poe haiolelo, maloko no o ka Nupepa Advertiser lakou e heluhelu ai i na manao pepa ku-e iaia a manaoio iho, aohe ilohe ia e lakou kana mau hoakaka oiaio ponoi e kupale ana nona iho.  Ma ka halawai akea ma ke Kamaki Kuea a ma na wahi haiolelo o na mahele o ke Apana Eha kahi ana i haiolelo aku ai imua o kekahi mau anaia nui o na kanaka ua nui ke ohohiaia me ke apono mai o na makaainana i @@@ kona mau manao. I nei manawa aku, wahi ana e komo aku ana oia i ka Apana o Manoa i oleloia, “ka kakini kilika,” me kona mau hoa, a ma na wahi e ae e hoopokole mai ana oia i kana haiolelo ana manua o kana mau haiolelo maua aku o ke koho baloka wae moho.

            He kalapu himeni ukuia kekahi ma ka pa Maluhia no ka manawa mua ma ka halwai Demokarata @ kaia kau koho. He mau himeni no Meia Wilson, Heen ame Trask ka i meleia mai me ka paipaiia, me ka kahi mau leo hu@ ekolu i alakai@ e kekahi wahine i ka manawa a Trask i ku ae ai a hele imua no ka haiolelo ana mai.

            Ma ka olelo Hawaii i haawi m@ ai o Trask i kona mahalo i ka @ koho baloka, i na wahine nae @ mahalo nui no na baloka i haaw@ iaia.  O ka ikaika o ka @ @ na wahine e loaa ke kulanakauha @ maemae, ma ko Trask manao @ aku maua o ka na kane.  @ o na wahine ame na kane ma ia @ i hoike hou aku ai oia i kana @ hoopaa, ina no kona kohoia, @ aku ana oia i na kanawai o ka @.

 

WEHEIA NA KOHO ANA NO KA HALE AUAU

            Ma kekahi la o ka pula aku @ hala i weheia ae ai no @ ana a ka poe iawe hana @ ka hana i kekahi haleauau ame @ kahi hale malumalu ma ka @ Hauula ma kela huli o ka Mok@ o Oahu maloko o ke keena o ke @ kauolelo kulanakauhale, a ma pa @ ho i waihoia ae ai na ka nea @ ai ka aelike e hoolako ae i na @ teria, no limahana ame na @ ia mau hale, a o keia @ na inoa o ka poe i waiho ae i @ lakou mau koho i ailaia.

            Henry Freitas, $3470; Moses @ ona, $3500; James O. Yapp. $3@; D. B. Cummins, $4800; Sam K. Paulo, $4900; A. Sasaki, $5688.50; ma ka halawai a ka papa o keia Po@ lua iho la i waihoia ae ai keia ma@ koho a pau no ka noonoo a apon@ ana.