Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 43, 25 October 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

"Ua ike i'o au i na hoailona maopopo loa o ka .laaumakc.ma kona a-i, ma ka auwae, a ma na lehelehe, eia nae aole he hookahi kulu o ka laaumake i komo maloko o kona waha." "Ua makaukau anei oe e lawe i ka hoohiki, aole i make ka wahine opio, mamuli o ka hanaiia ana i ka laaumake?" • ''Ae, ua e lawe i ka hoohiki, no ka oiaio o keia mea a'u e hoike aku nei." "Alaila ma kou manaoio maoli, aole i pili ka hewa ia Miss Perekona elike me ia i hokauia aku ai maluna ona, o ka mea pololei anei ia?" "Ae, ua manaoio loa au aole loa i pili ka hewa ia Mis3 Perekona ma kekahi ano elike me ka hoopii e ku-e ana iaia. a aole loa no he mea nana i hanai i ka laaumake i ke kaikamahine opio, a aole loa no oia i make mamuli o ka laaumake." No keia mau hoakaka a Kauka Vana Dona, ua hooi loa ia ae la ke pioloke oloko o ke keena hookolokolo, a no ka aneane e piha ka hapaha hora, akahi no a nohoalii mai ka maluhia maloko o kela keena. "Ina o kena ka mea oiaio loa au e hoakaka mai nei, alaila pehea iho la i hoea aku ai ka laaumake, au i ike al maluna o ke kino o ka mea make, a maloko hoi o ke kiaha liilii i loaa aku ai ia Mrs. Wadona maloko o ka rumi, e waiho ana o ke kino make maloko o kona home?" "Aole e hiki ia'u ke pane aku i kena nina\i, aka nae he manao koho wale no ko'u, no ke ano o ka loaa ana aku o ka laaumake maluna o ke kino make, a maloko o ke kiaha aniani." "E oluolu anei oe e hoike ae i ua manao koho nei ou?" Aia na maka apau o ka lehulehu maloko o kela keena ke kaulono pono mai la maluna o ke kauka opio, ke kulou okoa mai la kekahi poe imua, me he mea la, e ake ana e lohe pono i na huaolelo apau e puka mai ana mai kona waha mai, alaila owaka ae la ka waha o Kauka Vana Dona, a pāne mai la. "Ma ko'u manaoio, na kekahi mea, a i ole ia na kekahi poe paha, i loaa ka manaoino no Miss Perekona, nana, a i ole na lakou i waiho i ka laaumake ma na wahi i ikeia ai, me ka manao, pela iho la e hookoia ai ka manao hoopoino i kē kaikamahine hewa ole. Ua hiki loa ke hookauia aku na ahewa ana maluna o Miss Perekona, ma ka manaoio o ka poe kolohe oiai 0 kela wahine wale no ka mea hookahi, i ka wa i make ai o koa oia hookahi wale no hoi, ka mea e hoopomaikai ia ke make aku o Miss Wadona." "Aia anei kekahi kahua oiaio, i ku ai kou mau manao hooliuoi, maluna o na mea au i hoakaka mai la?" "Ae, ua loaa ia'u he kahua no ko'u mau manao hoohuoi." "Heaha ua kahua la?" "Eia no ia. O ka laaumake i ikeia ai ma ke kino o ka mea 1 make, a maloko hoi o ke kiaha aniani, o ka laaumake hookahi no ii o kekahi omole liilii, i nalowale mailoko aku o ko'u keena oihana he mau la mamua aku o ka make ana o Miss Wadona." . • "Pehea e hiki ai ia oe ke hooia mai imua o. keia aha, o kela laaumake i loaa ai, o ka laaumake hookahi ia o ka nalowale ana inailoko aku o kou keena?" "Eia ka hooiaio nui, o ia no ka loaa ana aku o ka pepa ! kauia mawaho o ka omole o ka laaumake, i kakauia me ka huaolelo laaumake, a owau ponoi no ka mea nana i kakau i kela huaolelo." "Ihea kela pepa kahi i loaa ai ?** "Maloko o ka rumi o Miss Wa^ona." "Ia oe anei i loaa ai kela pepa?" "Aole, aka ia Mr. Hakoka i loaa ai." Ua kahea hou ia o Elioka Hakoka e hele ae no ka noho hoike no ka hoakaka ana mai i ke ano o ka loaa ana o ka pepa iaia. Oiai e Jkakali ana ka aha o ka hoea ae o Elioka no kahi o ka noho hoike, ua kulou mai la o Uilama Wadona imua, a hawanawana aku la i ka lōio aupuni, me ke kunokunou ana aku o ke poo o ka loio, alaila ku ae la ke kauaka opio iluna, a hoi aku la e noho ma kekahi puka aniani. No ke ano o ka loaa ana o ka apana pepa ia Elioka ua hoakaka ae la oia i ka loaa ana o kekahi noonoo ano-e iaia, e komo maloko o ka rumi o Miss Wadona, ma ka po mamua iho o kona haalele ana i ke kulanakauhale. Ua liuli oia ialoko o kela rumi me ka manao e loaa mai iaia kekahi mau mea ano nui, a maloko o ke eke lole lepo, i loaa aku ai iaia he epahe, e waiho ana he haina-ka ame ka pepa o ka omole laaumake." "Ua hiki anei ke laweia mai kela mau mea a ka hoike i hoakaka mai la imua o keia aha?" i ninau mai ai ke kahu o ka aha. "Ke manao nei au, aole no ia he hana pohihihi, uq ka mea aia kela mau mea malalo o ka malu o ka loio o Miss Perekona." "Ke makemake nei ka aha e ike i na mea a ka hoike i hoakaka mai nei o ka loaa ana iaia maloko o ka rumi o Miss Wradona." Ua hele ka helehelena o Mrs, Wadona a haikea, a ke kulou mai la oia imua, me na manao pilioihoi, no kona hopohopo loa, no ka ili'aku o na ahewa ana maluna o kekahi mea okc|j ae, 2f ke kakali mai la hoi oia, a pela me ka lehulehu pu, o ka ike i ka haina-ka ame ka apana pe^a. No kela ninau a ka lunakanawai, i ku ae ai ka loio o ka aoao pale, me ka lawe ana aku i kekahi puolo imua o ke pakaukau o ke kakauolelo o ka aha, alaila wehewehe ae la i na ukana oloko o ua puolo nei, o ia hoi, he epane, he haina-ka ame ka apana pepa. Lalau iho Ia nae oia 1 ka apana pepa a paa ae la iloko o kona lima, me ke kamailio ana aku imua o ka lunakanawai ame na kiure: "O keia apana pepa, aole kou hanohano e ke kahu o keia aha, e hoohewahewa ana no na hoailona o ka laaumake maluna olaila, o ke ano no ia o ka laaumake hookahi i loaa aku ai iloko o ka omole ia Mrs. Wadona maloko o ka lehu o ke kapuahi hoopumehana maloko o ka rumi o Miss Wadona. "No hol, ua hoike mai o Elioka Hakoka, no Misa Wadona no ia, a no keia haina-ka hoi, i loaa pu aku ai me ka apana pepa, ua kuniia me na huakumu o kekahi inoa, a ma ko'u manaoio inaoli, o ka ona nona keia haina-ka, oia maoli ka mea nana na hana imihala a hoopilikia i kuu haku." "Heaha na huapalapala i kaleauia maluna o ka haina-ka?" wahi a ke kahu o ka aha me ka leo kuoo, oiai hoi ka lehulehu e noho hamau loa ana, ma ke ake e lohe aku i.ka hoopukaia ae o kekahi inoa, "O na huapalapala i lainiia maluna o keia hainaka, o R. Wadona; a ~ua kulike loa ke kuniia ana o keia iiaina-ka, pela hoi me na huapalapala me kekahi haina-ka e waiho nei malalo o ko'u malu, o ua haina-ka nei, no Mrs. Rokena Wadona no ia." Ma kela wahi o na hoakaka a ka loio pa(e, ua uwe kapalili okoa ae b 9 Mrs, >Vadona, alaila iho la kona poo ilalo

me ke ku i ka hokā e hiki ole ai iaia ke nana mai imua o ka poe makaikai. Akahi no a ala mai iloko o na hoom.anao ana a ua wahine nei, no na olelo a Elioka i kamailio mua aku ai iaia. no ka pili ole o ka hewa ia Lola, eia ka auanei, ua loaa kekahi mau ike maopopo loa i kela kanaka opio, e hooiaioia ka pili ole o ka hewa ia Lola. Ke hoomaopopo pu la no hoi oia, i ka huliamahi ana o ka poe makaikai, mahope o Lola no kona pili ole i ka hewa, nolaila o ka hilahila, ke kaumaha ame ka hoka, na haawina i hekau iho maluna o Mrs. Wadona, i ka wa i hoea mai ai na ike no ka hihia o Lola, ma kela wahi. Me kela mau ike nae, no ka pono o ka mea hoopiiia, aoie ia he kumu no ka loio aupuni e haawipio ai, aka ku mai la oia iluna, a hoakaka mai la, he hana hiki wale no i kekahi mea ka kii ana i kekahi o na haina-k-a o Mrs. Waelona; pela hoi ka hookulu ana i ka laaumake maluna o kekahi apana pepa. a hookomo aku maloko o ka pakeke oka epane. Nolaila aole i hooiaioia mai. ka loaa ana aku o kela mau mea maloko o ka rumi o Miss Wadona, malalo iho la o kela kumu, ua noi mai oia i ka aha e kapae loa ia kela ike mai ka moolelo aku o ka hihia.' Ma ka aoao hoi o ka loio o Lola, ua hoakaka aka 1a oia imua.o ka aha, no ka hiki ke hooiaioia na hoakaka a £lioka Hakoka, nolaila kahea hou aku la oia ia Kauka Vana Dona Wahi a ke kauka opio, ua hooiaio mai oia, o ka apana pepa i loaa aku ai, oia ponoi no ka mea nana i kakau i ka huaolelo laaumake, me kona limakakau ponoi, a kapili mawaho o ka laaumake. Ua kaheaia ka wahine malama mal, a ma kana hoHee, tra oia ia Mrs. Wadona e komo ana i ka epane o Miss Wadona # ma kela la i make ai ke kaikamahine opio, aole oia i poina iki, i ka hanini ana o ke puna laau, a Mrs. Wadona e hoohaina aku ana i ka mea ma'i, a hauka'e omua o ka epani i ka laau. Ua nana pono ia ka epane, a ikeia iho la ka hapala o kahi I hanini ai ka laau. Aole malaila wale iho la no pau kana mau mea i ike, aka, ua hoike pu ae la oia, i kona ike ana ia Mrs. Wadona, i ka wehe ana ae i kona haina-ka, a holoi i ka laau f me ka hookomo ana i ua haina-ka nei maloko o ka pakeke o ka epani: a ua ike pu no hoi oia i ka wehe ana o Mrs. Wadona i kela epani a kau iluna o ke kui, maloko o kahi waiho lole. No ka pepa nae nole oia i ike mamua, ahiki i kela wa i hoikeikeia ae ai imua o ka aha. No ka pono nae o Mrs. Wadona, ua ku mai la ka lo!o, V hpakaka no ka hooiaio ole ia ana o na mea e pili ana i ka loaa ana o ka apana pepa maloko o ka epane, a o ia kana i olelo mal ai, he mau hana hoao wale no ka na hoaloha o Miss Perekona i lawelawe ai i wahi e pakele ai oia, a e kau aku ai na ahewa ana maluna o Mrs. Wadona, nolaila aole he pono e aeia aleu na hoakaka mamua iho; Ua ku hou aku la ka loio o Lola, a hoakaka no ka hild !a?a ke hooiaio, ma ka po hookahi nQ_j, make ai o Miss Wadona, I hookomoia ki ka apana pepa iloko o ka pakeke o ka epane, no ka mea aia pu maluna o ka apana pepa, kekahi hapala mal ka laau aku, o ka holoiia ana e Mrs. Wadona me kona hainar« ka, a i hookomoia ai iloko o ka epane, me ka waiho okoa anai aku o ka loio i ka apana pepa imua o ka lunakanawai. Ua kahea hou ia o Kauka Vana Dpna, e hele mai & t»oa» kaka no na mea ana i kamailio mua aku ai, no ka nalowal»*aAa o ka omole o ka laaumake mai kona keena aku. Wahi ana, o ka omole* laaumake o ka nalowale ana ma! kona keena aku, ua loaa mai ia iaia mai na aina mamao mai, ma kela 'la hookahi no i nalowale ai. O kona kakau ana fho no ia i ka huaolelo laaūmake, a kapili aku mawaho o ka omole, iluna o ke pakaukau, a hele mai la e wehe i ka puka. 0 ka mea nana i hookani mai i ka bele kahea, he kanaka o?a i eha kona niho, a ua makemake e hukiia ma kela po, nolaila lawe mai la ke kauka i k apapale o kela mea a waiho iluna o ke pakaukau, a hoonoho ae la i ka mea i loohia i ki niho eha maluna o ka noho, a i ka hukiia ana o ka niho a hemo, hele aku la oia e holoi i kona lima, a kii aku la no hoi kela kanaka i kona papale, o ka haalele mai la no ia i kona kecna« me ka noonoo hou ole nae o ua kauka nei no ka laaumake. 1 ka hala ana he manawa mahope mai, akahi no oia a hoomanao mai la no ka omole laaumake ana o ka waiho ana maluna o ke pakaukau, ua noke oia i ka huli no kekahi manawa loihi, aole he loaa iki, a ua hookahaha loa ia mai hoi kona manao ike ano pohihihi o ka nalowale ana o ka laaumake, aka nae ma kela po a Elioka i kii mai ai iala, o hele e nana i ke kino make o Miss Wadona, akahi no oia a ike, o kela ka laaumake i nalowale ai mailoko aku o kona keena. Hoakaka hou aku la'o Kauka Vana Dona, o kekahl kumu nui o kona ake ana e ike i ka mea oiaio, mamuli no ia o kela laaumake, a i ka lawe ana afu o Elioka a lmawi laia \ ka pep.i o ka loaa ana aku maloko o ka pakeke o ka epane, krla pepa ana i kakau ai, a kapili mawaho o ka omole laaumake, akahi no a hoopauia kona pohihihi, a maopopo iho 1a hoi iaia, ka mea nana i lawelawe i ke karaima, i kahihi ia aku ai maluna o Miss Perekona. Ma kela wahi o na hoakaka a Kauka Vana Dona, I krrmo mai ai kekahi mea iloko o ke keena hookolokolo, me ka lawo pololei ana aku he apana pepa, a haawi aku la i ka lunakanawai. "O leela kanaka o ka hele ana aku no koii keena, no ka. hukl ana i kona niho eha, ua kamaaina mua no anei oe iaia, a i ole he kanaka malihini paha oia?" , "He kanaka oia a'u i kamaaina loa ai." "Ina pela, e hoike ae oe imua o ka aha i ua kanaka la ame kona inoa." s "Alia 1" i pane mai ai ke kahu o ka aha me ka paa ana i ka apana pepa iloko o kona lima, a hoomau hou mai la i kana kamailio ana. "Aole e hoomauia aku ka hoolohe ana i na oleloike ma keia hihia, no ka mea eia me a'u ka ike ano nui loa, nana e hoopau ae i ko kakou mau manao pohihihi, a e hoauhee aku lioi i nu kiko eleele o ke karaima pepehikanaka i hookauia aku ai maluna o Miss Perekona. I ka lohe pono ana o ka lehulehu \ kela hoakaka a kp kr*:u 0 ka aha, ua hoomaka ae la na mea apau e huro, no ka mea ua hiki oie ia lakou ke kaohi iho i na manao liauoli, no ka hoea āna mai i ka hopena o kela hihia, o ia ka pili ole o k» hewa 1 ke kaikamahine opio, a me ka hana nui ka lunakanawai i hoomalu mai ai, ahiki i ka maluhia hou ana o ke keena hookolokolo. I ka wa i nohoalii hou iho ai ka maluhia maloko o ke keena hookolokolo, ua hoomaka mai la ka lunakanawai e heluhelu i na mea i kakauia maloko o ka palapala i haawiia aku ai iaia, a o keia na mea maloko o ua palapala nei: "Ke hoike ajcu nei airi ka mea oiaio loa, owau ponoi no ka mea nana i waiho i ka laaumake maloko o ka rumi o Alika Wadona, mamuli mai keia o ka manao e panai aku i ka ino. He mau po, mamua aku o ka make ana o Alika Wadona, ua hoea aku la au no ke keena o Kauka Vana Dona, no ka huki ana i ko'u niho eha, a ia'u i lalau aku ai 1 ko'u papale, maluna o ke pakaukau, ike iho Ia au i ka waiho o kekahi omole uuku, me ka huaolelo laaumake e kau ana niawaho. No kekahi manao i komo koke mai iloko o'u i kela manawa, e ole ai nae ia'u ke ae i keia wa, ua lalau aku la au 1 ua omole uuku nei, a hookomo iho la maloko o ka pakeke o ko'u kuka. (Aole i pau.).