Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 44, 1 November 1923 — Page 6

Page PDF (1.24 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

LONO

 

KA HAIOLELO A HOLLINGER MA AUWAIOLIMU

 

            O @@ @ mahalo iho nei ka haiolelo @ @@@@@ Hollinger ma ke ahiahi @@@@@@@ @@ @@ ka Paka Puowaina @@ @@@ @@@@ @@@ ka Paka Puowaina @@@@@ @@@ @@ Lu@o ma ke ano nui : @@@@@@@@@@@@ ia'u ka ike ma ka helu @@@ @@@ @@@ malko o na nupepa a ma @@@@ ohe ana mai no hoi mai ko'u @@@@@@@loha mai i lohe i ka M. C. P@@@@ man olelo ma keia wahi'ma @@ @@ @ ka Poaha o ka pule aku la @@@@@ e @@@@@ ana i kekahi mau lelo hai@@@@@ p@likino e pili ana no'u @@@@@ olelo i kupono ole ke hoopu @@@@@ @@@l@ko o ua nupepa. Aohe no keia @@ m@a hou iaia, e lokahi ana @@ ko oukou manao me ko'u oia @@@@ moku @@@ pelapela loa e holo  @@@@@@ ma keia kau maluna o kekahi @@@ haloka, a i ole i holo hoi no kekahi oihana. E pono oukou e @@@@@@ i na halawai a ka papa a e @@@@@ no oukou i kekahi kanaka @@@@@@ ma kana hana.

            Ua kepa mai oia i ka'u ana maluna o ka papa o na luna @@@@ he aloha aina no ka mea i @@@ mai ia'u mai ke aupuni mai. Ke makemake nei au e hoike aku ma @@@ manawa i holo ai no kekulana @@@@@@@ @@@ ana au me ka Hui Hawaiana Constructing & Draying @@@@@ 19141 kela.

            @@ ka 1915 mai na hoomaka au @ @@@awe oihana ponoi no'u iho. O keia ka ha o na manawa a'u i hoea @@@ @@ @ imua e oukou a noi aku i ka @@@@@ noho ana mai ia'u a ma kela  @@@@@ wanawa ua hoike mai ou@@@@ ko oukou makemake ia'u ma o ke koho ana ia'u no ke kulana a'u @@@@@ hou nei, a i kela ame keia manawa no hoi ua haawi mai oukou @@ @ na haloko kiekie, a ke manaoio @@@@ au e haawi hou mai ana no oukou @@@ @@ me ia i nei manawa.

 

Aole Ia He Hewa

            @ @@ ke kamailio a Pacheco e pili @@@ @@ ka loaa o ka hana i ka'u hui mai ke aupuni kalana mai, ke mamao nei au aole ia he karaima a i @@@ a@unu paha. o ka mea i loaa @@@@ hewa ua pili ka hewa iaia a @@ manao oia ua uhiia kona mau 'ewa e ike ol@ia aku ai. O ka hana mua loa i loaa mai ai i kuu hui mai ke aupuni kalana mai maulino ia o kekahi aelike i hoolakeia aku i ka papa a oukou i ike ai ua hoo@@@@@@ ka papa holookoa e na De@@@rata, a in a he hewa kekahi a'u @@@@ ai me  ke aupuni kulanakaulele no ke aha la na Demokarata i koloke a ole nai ai? No ke al@ la o Mr Heen. He loio kalana i papa ole mai ai a Loopau ia ano hana? No kuu lui ua haawi aku ia i ka mea i kulike ke waiwaiio me ke dala i loaa mai.

            He kupanaha ko Pacheco kamaile i ka'u hui ame a'u, a i ka @@@ loi e lawelawe hana nei me ke kalana ana e hana nei a e ukuia nei @ a @@ kona kauehaia mai kana mea e hana ai iloko o na hora 8 mailoku ae o na hora he 24 o ka la, @ole 'ea. Aohe no on a kamailio ae i kok Mclellan k@@, ka mea e hana @@ @@@@ no ka hui ana e lawelawe nei i kekahi mau hana he nui me ke aupuni kaiana o Honolulu.

            Waei a Pacheco ua maopopo ka @@@ keia mea no na manawa i hala @@@@ i nei manawa nae akahi no @@@@@@ mai no kuu olelo ana i ka @@@@@kau ole on a i ka hana i kaawi @@@@@ aku ai ke komite i lolo ai oia @@@@ hala. Ke kamailo nei au @@@@@ @@u@@ ma ke ano he hoa no @@@@ke waiwai i lilo ai owau ke@@@@ lala. a pela hoi me ka komite @ na paka. He hana i hookumia ma@@@@ o ka'u hooikaika ponoi ana i ka 1915. O Pacheco ka lunahooma@@@ ke komite o na paka i keia la @@@@@@ha pu no hoi oia no ke komite waiwai.. Ma na hana apau a'u i lawelawe ai maluna o ka papa o na @@@@@ a ma ka'u mau haiolelo ooikaika haloka pu no hoi. Aole au @@@@@iiio i kekahi maukee a mau

mea pilikino, o na olelo ku-e a'u i kamailio ai e pili ana no Pacheco ame McClellan ua hookahuaia maluna o na mea oiaio wale no, aole he mau manao haku wale iho no: e hoike ana ia mau mea oiaio i ka nele maoli no o nei mau hoa o ka papa i ka makaukau, a mai na ike mai a pau a'u i ohi mai ai, a e pono ia oukou e hoomaopopo mai aole ia he mau mea i kamailioia ma ka lohe wale no, a mai ka'u mau mea i ike ae maloko o na nupepa, he mau mea oiaio wale no ia e hiki ole ai ia laua ke hoole mai.

            "Aka nae, ua hoino mai o Pacheco ia'u me na olelo i kupono ole na kekahi keonimana elike me ia e hoopuka ae ai.

            "Ke holo hou nei au no ka makemake e loaa ka lokahi o na manao o na hoa maluna o ka papa, a ma ko'u manao o ka hana wale no e loaa ai ia lokahi oia no ke koho ana i mau hoa repubalika a pau. Ua piha wau i ke konakona i na hailuka pilikino me na olelo hailiili a Pachecco e hoino ana i na hoa o ka papa a pela hoi i kekahi poe hookaa auhau ma na manawa lehulehu like ole.

Na Olelo Kipehi Oiaio Ole

            "Wahi ka a Pacheco ma keia wahi ma ka halawai o ka po Poaha aku la i hala, oia wale no ka ke Pukiki koko piha i kohoia no ka papa o na lunakiai. He Pukiki koko piha o Bellina, oia kekahi i noho he hoa no ka papa, he kanaka lawelawe oihana oia a he keonimana pu. Ua kamailio oia no A. D. Castro no kona koho ole ia ana; pela pu me Frank Andrade, he lunamakaainana i kohoia no hookahi manawa. He kanaka lawelawe oihana o A. D. Castro i mahalo nui ia e ka lehulehu a he keonimana oiaio. No ka Lunakanawai Andrade oia kekahi o na kanaka lawelawe oihana me ka maemae, he loio a he keonimana. Aohe hoi a Pacheco kamailio ana no ka Lunakanawai Kiekie Antonio Perry, oia keia mau keonimana Pukiki ae la a pau he mau Repubalika lakou.   

            "Na ka aoao Repubalika i hoonoho ia Henry Freitas i lunanana i hoonoho ia Henry Freitas i lunanana hale i ka 1916; o A. K. Vierra no ka manawa mua loa i lunahoohana no na paka, o kela ka manawa mua loa i haawiia aku ai kekahi mau kulana hana ko'iko'i i na hoonoho ole ia o na Pukiki e na Repubalika ma na kulana hana ko'iko'i o ke aupuni?"

 

Huakai A Na Malihini No Ka Hiknia.

 

(Hoomauia mai.)

            Kuu haku i ka-ua-haao,

            Ke lele ae la mauka o Auaulele,

            Lele no ka ua lele pu no me ka makaui. No keia ua i kapaia ai ka inoa o ka luakini o Waiohinu "Ka Ua Haao," o ia ka hoike mai a ka Maku Kamoku.

Ka Haalele Ana ia Waiohinu Mei 16, 1923.

            Me keia kakahiaka o ke ala ana ae a na kamahele, ua makaukau a makuahine o ka home no na mea e oluolu ai ke kino, ua noho iho la maluna o ka papaaina, a i ka pau ana, haawi na lululima aloha, a kau iho la maluna o ko makou moku honua, a o ke kaha mai la no ia, hora 7:45 a. m., ahiki aku la ma Waiohinu, home hookuonoono, me ka nani o ia mau wahi, o na wahi no hoi he lepo, ulu no hoi na meakanu, he nui na kauhale o ka poe i loaa ia lakou na home.

            Hala aku la ia wahi, hiki mai la i Waiomao, aia malaila he alanui e iho ai i kahi o Rev. Kauhane, a e nohoia nei no hoi e na keiki, i

Hoopiha me ka Red Crown

            AOLE MEA E AE

            O ka poe mekaa e nialama ana i keia rula ma ke kuai ana i ka lakou gasoline, e ike ana lakou i ke koe o ke dala-- no ka mea e loaa ana i ka "Red Crown" he mau mile oi aku o ke galani-- me ka oi ae o ka mana ame ka pahee o ke kaa.

            E hiki ana i ka "Red Crown ke hoohana i kou kaa a loaa ka mana kiekie loa a ka poe hana kaa i hookomo ai iloko olaila. He hikiwawe me ke kaulike kana hoomahu ana iloko o ka ipuea, me ka pau holookoa maloko o na ku'e. He o ia mau ia ma na wahi apau e kuai ai-- me ka hoopilikia ole mai ia oe me na pilikia o na meapaahana o ka ipuea.

            Hoopiha ma ka hoailona Red Crown--ma na wahi Hoopiha Aila, na halekaa, a i ole ma na wahi kaui aile e ae keia manawa, a ua hoi aku malaila ka lunahoomalu o ka papa lunakiai o Hawaii Mr. Sam Kauhane no ke oma'ima'i.

            Haia aku la ia mau wahi, hiki aku la i ka aina hanai holoholona (Kahuku Ranch), o ke alanui e heleia nei, aia iloko o ke aa pele ma kela a ma keia aoao, ua uhiia kekahi mau eka nui e ka pele, ai wale no makai kahi o ka mauu a na holoholona e ai ai. Aia ma ka lae o Kalea ke kukui hoomalaluma i na moku iluna o ke aa a komo pu hoi iloko o ka ululaau ahiki i ka palena o Kau ame Kona Hema, hora 9:00; a elike me ke kamaaina o ko makou kapena, olelo mai la, o kahi keia e ai ai o na kamahele i ka lemi wai (lilikoi).. loaa mai ia na hua i pala, pakahi ae la ia makou, a o kanee aku la no ia imua ahiki i Honomalino Ranch, hora 9:15 a.m.

            Hiki i Hoopuloa-uka hora 9:25 a.m., a ma ka hora 9:30 a.m., hiki aku la i ka huina o ke alanui e iho ai i Milolii, ahiki i ke awa o Hoopuloa, hora 10:20, o ia ke awa kumoku, he loa keia e iho nui i kahakai, a oiai, ua kauoha makou e iho ilaila, nolaila, ua hooko aku na kamahele i ke kauoha, ahiki i Milolii ponei, i kahi o ka hala halawai, hora 10:35 a.m. Halawai iho la me na kamaaina a ma ka hora 11:00 i hoomakaia ai na hana.

            Na Jas. H. S. Kaleo i ahakai na hana ia hora, nona ka nui o ke anaina he 27; o ka haawina heluhelu Mat. 7:13-24 Poolelo Pak. 24. Kumuhana- "E malama i ka olelo a'o a ka Euanclio."

            1-E malama i ole oe e kulanalanala. 2-E malama i kupaa ai oe maluna o ka oiaoi (pohaku). 3-E malama i loaa ia o e ke ola.

            Ua kamailioia keia olelo a'o a ka Euanelio ma Milolii kela kapakai i ano like aku no me Kalilaia kahi a Jesu ka mea a'o i ka     Euanelio i hele ai a kahea i mau haumana Nana. Ua kupono no keia wahi ia lakou, no ka mea, he poe laukou i makaukau i ka oihana la. Wai'a, elike no me Petrero ma. Un kakooina mai ka olelo e ke komito kiai Rev. Moses M. Kahiapo, me he mea mana la. Ua nui ka hauoli o na kamaina, a pela uo hoi me na kamahele, a pela uo hoi me na kamahele, a hookuuia ka hana me na mano ohohia.

            Haalele ia Milolii i ka hora 11:45, ahiki ma Hoopuloa ke awakumoku, halawai me na kamaaina o ia awa, a kamailio pu iho la me lakou no na mea no e pili ana i ka euanelio, a plea no hoi me na hana e pili ana i na C.E., elike me ka hana a ke komite, a haalele ia Holualoa hora 12:00 @.m., a huli hoi mai la no ia piina ikiiki, he ole wale no nae ia'i ka hao a ke kapena i kele a paulehia i kana hana.

            Hiki aku la i ke alanui aupuni nui e holo ana mai kela a keia pe'a, hora 12:35 p.m., a o ka hui aku la no ia o ka ihu o ka moku ma ka hikina kaalo ae la ka halekula o Papa Opihali Olelomana home hookuonoono, Kukuiopae, Kaohehalepule, Alac halekula, hora 1:30 p.m., Pahoehoe, Kalahiki-uka, Hookena-uka, Kealia-uka ma ka halekula e noho poo ia ana e Thos. N. Haae, oia kaua maikai a ke Akua, halawai pokole me ia, a hooholo iho la ka malama ana i anaina ma, ia ahiahi, hora 7:00 p. m.

            A oiai o ka pahu hopu a na kamahele i manao ai no Napoopoo no ka home o Jas. Kahaawinui, kekahi o na kamahele ma keia huakai, a malaila e hoopiha ai i na mea maiki owaho e hookomo ialoko, nolaila, ua kamoe aku la ke alahele a na kamahele e iho ana no Honaunau, a aia hoi malaila ka heiau Haleokeawe. Ua hiki malaila i ka hora 3:00 p. m., a nana aku la i ka waiho nani mai o ia mau mea hoomanao o ka wa kahiko i hala, a huli hoi aku la o Napoopoo.

(Aole i pau.)

 

Ku'u Wahine, Ua Hala.

            Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe:---E oluolu kou ahonui in a he wahi kaawale o kou kolamu waiwai nui no ka'u puolo waimaka a nau hoi

i@ e ahai mama aku i ike mai ai na kini makamaka o kuu wahine aloha.

            Ua haalele mai o Kahuhu Makani i keia ola ana me ka nui o na ehaeha, kuu no hoi ka luhi a maha no ka wa mau loa.

            Ua haalele mai kona hanu hope ma ka auwina la hora 2 me ka @apa ma ka la 21 o keia mahina. Ua loihi no ka noho ana i na popiikia no na makahiki 3 a haalele mai la oia ia'u me na keiki a maua ame na moopuna, e paiauma aku nona mahope nei.

            Ua hanauia kuu wahine ma Hanapepe, Kauai, mai ia Kauanui (w) ame Makani (k), hanauia i ka mahina  o Maraki 18, makahiki 1870, a haalele mai la oia ia'u me na moopuna a maua i ka la 21 o keia mahina, makahiki 1923,  ua piha iaia na makahiki he 53, o kona hanu ana i na ea o keia ola ana, a hoi aku la kona kino lepo i ka lepo.

            O makou iho me ke kaumaha ame oe ko'u welina pau ole.

                                                            N. M. Manoi,

Hula No Sam Kalama.

 

Hanohano o Kalama puni o Maui,

Ka makua hookipa o ka lehulehu,

He lono hauoli i pahola ae,

Ua lawe o Kalama i ka lanakila,

Kilakila na hana a ka Repubalika,

I ka la 13 o Okatoba.

Paa ia a paa ka moto kauiana.

Hanohano o Maui no o ka oi.

O Kalama e ka moho e ola ai.

Ka lunahoomalu o ke kalana.

Kilakila Makawao kau mailuna.

Kukui aa mau poina ole.

He hewa iho oe i ka Hawaii,

Papa leo like me ka lokahi.

Piikoi au oe i ka ili-kea.

Lohaloha na manu pulu i ke ka@

Kaikai ae oe i ka Have Hawaii,

I ola kou mau makaainana.

Aole makou e poina ana.

Ia oe e Kalama kau mailuna.

Haina ia mai ana ka puana,

Keiki Lalawai o Makawao.

Hakuia e ke keiki kupa o Wail@@ Moaula.

                                                            J. K. Kamanao.

O KE KOHO NO KA PAA BALOKA

REPUBALIKA POLOLEI

He Koho Ia No Ka Hookele Aupuni Maikai

 

 

 

O ka Hooponopono Aupuni Repubalika Holookoa o ka Pau Ana Ia ke Kulana e Ku Nei o Keia Wa. Ina he Hookahi  Demokarata ma ka Oihana e Lilo Ana Ia i Kumu e Hoomauia Ai o na Ino Ponoi a ka Advertiser e Ku'e Nei.

 

O KEIA IHO KAU MAU MOHO AUPUNI MAIKAI KOHO NO LAKOU APAU

 

GLEASON ----- E haawi mai no oia i hooponopono aupuni maemae a kanaka maka. E hookohu no oia i na kanaka kupono a makakau ma na poo o na keena. E kiai no oia ma kela ame keia keena aole he enekinia wale no. ----------IMEIA

 

HOPKINS-------   E kukulu hou no oia a e hoomaemae i ka oihana makai. E hoopau no oia i na kanaka koloho a hemahema. E hoomaemae no oia i ke taona a hoolilo i wahi palekana no ka kakou poe wahie ame na kamalii. -----------I MAKAI NUI

 

ATKINSON----- E makaala no oia no ka lawelawe koke ia o na hana pili kanawai o ke kulanakauhale. E hana pu no oia me ka makai nui ma ke kinai ana i na hana karaima. E hookolokolo mo oia i na hihia aole e "hoopau wale" ia lakou. ----I LOIO KALANA

 

KALAUOKALNI-- E haawi mai no oia i kela lawelawe hana makuakua ana i lawelawe mua ai malalo o ke kulana kupilikii o kekahi hooponopono aupuni paonioni. E hana like no oia me na keena apau o ka oihana o ke kulanakauhale. -----Kakauolelo Kalana

 

AHIA  HUGHES CORREA LOW CUNHA QUINN HOLLINGER --- E lawelawe no lakou i na hana o ko kakou kulanakauhale ma ke ano makakuakau a hoomakaulii. E hoihoi aku no lakou i ka mea uku auhau i hookahi haneria pakeneka o k a lakou hana. E haawi no lakou i ko lakou manawa no ka pono oi ao o ko kakou aupuni kulanakauhale aole o hoomaunauna wale ma ka hoopaapaa waiwai ole. E hana like no lakou me ka Moia Gleason. -----NO KA PAPA O NA LUNAKIAI

 

O KA NINAU O IA KE AUPUNI MAKAI ANO A NO KEIA MUA AKU