Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 44, 1 November 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

I ka- hoea ana aku a lakou i ka home o ka Haku elemakule he mea e ko Vekinia m'a hauoli no ka ike maoli aku no i ka nani o ia wahi, aole ka maikai wale no o ka waiho ana o ka ama, aka, ka nani o ka ululaau hua ma kela a ma keia wahi, me kekahi muliwai nui e kahe ana ka wai alialia e hulali ana : ka la, na holoholona no hoi he lehulehu wale e hamu weuvet: mai ana ma ke kula, ame ka lohe aku i ka hoene o ka leo • . na manu e lelele mai ana maluna o na lala laau. 0 keia iho la ka hana nana i kahea koke mai ia laua e haaiele koke iho i ke kulanakauhale o Ladana, a o ke kumu hoi i ikeia ai na loli ano nui iloko o ko laua ola ana mamua o ko laua hoi hou ana ae i Ladana. Ma ke ahiahi loa ana iho o ia la i hoea aku ai lakou i ka Enegelewuda, ka home o ka Haku Noatona, a ia lakou i lele aku ai mailuna aku o ka kaaahi a konno aku la i ka hale liooiulu kaaahi, loaa koke aku la no ia lakou kekahi kaalio e kakali ;nai ana ia lakou o ka hoea aku, no ka mea ua kelekalapa mua :a e Mr. Kakina i ka Haku Noatona e hoea aku ana oia me kekahi mau malihini he mau lede. 1 ka hoea ana aku a lakou i ka hoaie o ka Haku elemakule he mea e ko Vekinia ma hauoli no ka ike maoli aku no ? ka nani o ia wahi, aole k'a maikai wale no o ka waiho ana o ka aina, aka, ka nani o ka ululaau hua ma kela a ma keia wahi, me kekahi muliwai nui e kahe ana ka wai aliali a e hulali ana i ka la. na holoholona no hoi he lehulehu wale e hamu weuweu mai ana ma ke kula, ame ka lohe aku i ka hoene o ka leo o na manu e lelele mai ana maluna o na lala laati. 0 keia home o ka Haku No*atona he hale pohaku a i kukuluia 0 ke ano kahiko. eia nae. no ka malama pono ia no he oia mau no ka maikai ke nana aku; no ka hanaia ana me ka pohaku ua hiki no ke ikeia aku ka limu e ulu mai ana ma kekahi mau wahi owaho. O keia ka home o ka Haku Noatona o ka v.oho ana me ka hauoli mai kona mau la opio mai ahiki i keia la me ka mare ole i wahine nana a i kokoolua hoi nona e noho r.i me ka hauoli maloko o ia hale nui a nani. i lehulehu i na kauwa. Ma kekahi kakahiaka mahope niai ua loaa kekahi manawa ka Loio Kakina e kamailio pu ai me ka elemakule ma'i, a iloko o ia manawa a laua o ke kamailio ana i hoike aku ai ka 'oio i na mea apau e pili ana i ka loaa ana o Vekinia dero. ka pilikoko a ua Haku Noatona la i iini nui ai e loaa, 1 kauohaia ai na loio elua e holo i Amerika e huli ai, elua makahiki i hala aku mamua a i hoi mai ai me ka loaa ole. T ka lohe ana aku o ka Haku Noatona i na hoakaka a k* <oio ua hoopiha loa ia aku oia me ka hauoli me ia nuhou, a ua hoike mai la no hoi i kona makemake nui e hoolauna ia aku kana kaikamahine hanauira ame kana moopuna imua ona ia nanawa, oiai ua hoike aku ka loio iaia no kona lawe pu ana mai ia mau lede me ia a aia laua ma kahi kokoke loa iaia ia manawa. 1 kulike me ia makemake ona a mahope o ka loaa ana o ka maha iaia, ua lawe mai la ka loio Kakina i na lede imua ona. ?. i ka minuke no a kona mau maka i ike mai ai ia Mrs. Alekanedero ua hooia koke mai Ia no oia ia V ekinia he ohana oiaio loa oia no ka ohana Noatona. "Ua kulike loa kou helehelena me ko' kuu kaikuahine Nora .Voatona aohe loli ae," wahi ana, "oiai nae aole i like ka ui 0 kou makuahine me kou," me ka hiohiona o ka mea e akaaka iho ana ma kona mau lehelehe. Ma ia manawa ua laweia mai la imua ona ka buke Baibala kahiko ame ka palapala mare o ke kaikuahine me ka Haku Barafoda, ke kane a ke kaikuahine i mare ai, he mau mea e hooiaio loa mai ana iaia o \ ekinia io no e ku aku ana imua ona kana kaikamahine hanauna a o kona pilikana pili kokoke loa no hoi iaia e ola ana ia manawa. O kekahi mea nana 1 hooiaio loa iho la iaia o Vekinia e ku aku ana imua ona o kana kaikamahine hanauna no ia oia ka limakakau ana o ka ike ana iho ana i kamaaina loa ai i na manawa a pau a laua e holo leka ana me ke' kaikuahine. a ia mnawa hookahi ua laweia mai la kekahi mau leka a ke kaikuahine o ke kakau ana mai iaia no ka hoohalikelike ana me ka limakakau e paa ana snialoko o ka Baibala. "Aohe kanalua ana iho i koe. o oe io no ka io o kuu io ame koko o kuu koko/' wahi a ka haku elemakule nawaliwali, mahope o ka nana ana me ke akahele loa i na palapala me ka hoohalikelike ana. O keia no kekahi hana naauao ma ko \'ekinia aoao, i ka manawa a laua i holo pu mai ai me ka loio Kakina ua lawe pu mai oia i keia baibala ame keka'ni mau leka j*. ka Haku Noatona i kakau ai a hoouna aku i ke kaikuahine, a keia e ike iho oe. i ka waiwai o ia lawe ana mai ana. "Ae. aohe kanalua ana iho i koe," wahi a ka Haku Noatona 0 ka pane ana mai," no ka mea ke ike'nei au i na mea hoike oiaio loa, oia hoi keia buke baibala a kuu kaikuahine ame kora limakakau i kamaaina mau i ko'u mau maka oiai maua e hololeka mau ana." '"Ae: pela ko'u manao," wahi a ka Loio Kakina, "a ke haawi aku nei au i ko'u mahalo ia oe no ka hookoia ana o kou makemake mamuli o keia loaa ana iho la o kou pilikoko pololei ; a. a pela hoi ia oe ka madame maikai." wahi a Mr. Kakina < ka huli ana ae e kamailio ia \ ekinia." no keia loaa ana iho 0 kou pilikoko oiaio loa.'' "Me ka mahalo nuiia oe, e Mr. Kakina no keia hana ahonui ni." i pane aku ai o Mrs. Alekanedero. "E Vekinia, nani ia ua loaa iho nei oe ia'u, e ninau aku ana ?.u ia oe. e ae ana anei oe e noho pu mai me a'u? I ninau r t o ai ka maleuakane me ka hoihoi o ia nana ana ae ana no ka -'ke ae i ka ui o ka helehelena o kana kaikamahine a pela hoi 'kana moopunawahine. "Ke jke mai la no oe aohe o u wahi i koe a haalele iho au i keia ola ana, aole e hala ana kekahi mau la loihi i koe, a no ka mea o na one o ko'u ola ua aneane e rau i ka helelei. He mau la kakaikahi a i ole he mau pule raha mai keia manawa aku a kaua e ike aku nei a ike mai e ' L :aheaia mai ai au. a oiai kekahi mau wahi la kakaikahi i koe rc mea hoohauoli a hoolana loa mai i kuu uhane ka ike mau a!ia aku i kou mau maka imua o'u i kela ame keia la elnoho ko- !<• ke mai ana ia'u ahiki i ko'u hopena. He mau olelo keia a ka anakala o ka hoopuka ana aku i hiki < ;e iho la ia Vekiftia ke uumi i ka e pee maloko, ! ulaila ua hoohanini koke iho la oia i na wainaoa a ke kehau, • ahope o kona haawi ana mai i kona ae nie ka manao hauoli, . no ka mea iaia i ike mai ai i ke kulana nawaliwali o ka ah«vKaia ia manawa ua hooia koke io iho Ia no oia no ka pololei 1 ra olelo a pau a ka anakala o, ka olelo ana ae iaia, 1 ka holopono ana o keia ua lilo aku-la ,oVeklni«t i.;a ma na hana e ae a no kekahi maw la eliia ka uohe aua

o Loio Kakina ma ka Enegclawuda no ka hooponopono aua i na waiwai apau o ka Ilaku Noatona, c haawi ana i na mea apau i ona ia e ka haku elemakule ia Vekinia, koe kekahi mau j dala i hookaawale mua ia e ka Haku Noatona i kana mau kauwa, i mea e pono ana ia mau kauwa i nolio hana me ia me ka hoomanawanui no kekahi mau makahiki lehulehu i kaahope aku, he mau kauwa hoi ana i haawi ai i kona hilinai nui.! Ma kela la a \'ekinia ma i lioea ae ai i ka home o ka Haku; Noatona ma ia la no hoi i halawai ai o William Hita me ka ka ulia poino, mamuli o kona haule ana mailuna iho o ka lio, a ma kekahi kakahiaka ae a Vekinia i hui mua ai me kona anakala, ma ia la no i loaa aku ai ke kelekalapa i ke Sa Wili ama Hita e hoike aku ana no ka halawai ana o kona hoahanau me ka poino ulia, elike me ia au e ka makamaka heluhelu e hoomanao la nia na mokuna ae nei i hala. Ma ke kaaahi o ka hora 2 auwina la i haalele aku ai ke Sa Wiliama Hita i ka Hitadela no Mideiawita maluna o.ke kaaahi e holo ana no Livapulu, a ua hoea aku no hoi oia i ka Mi* delawita ma ka manawa like a Vekinia i hoea ae ai i ka home 0 ka anakala, nolaila he liapala wale no ke kowa mawaena o ko \~ekinia hoea ana i ka home o ka anakala ame ko Sa Wiliama Hita hoea ana ae i Midelawita, kahi o ka hoahanau Wiiiama Hita e noho ana. Ekolu la mahope iho, i kulike ai me ka papa kuhikuhi hana a ke Duke Falamota o ka. hoolala ana, o Wiliama Hita ke kakauolelo a ka Haku Noatona kekahi mea pono e kokua aku iaia ma ka hoopau pono ana aku i ka hana o ka bukc a ka Haku Noatona i makemake loa ai i ka hanaia mamua o kona make ana, a oiai hoi ua eha o' Wiliama Hita mamuli o kona haule ana i ka lk), a o ke kumu hoi o ke kauohaia ana mai o Sa Wiliama Hita e holo aku a lawe ae i ka hana a ka hoahanau ma ke ano he kakauolelo kokua, ua holo ae la ke Sa Hita i ka Enegelawuda no ka ike ana i ka Haku |Noatona, no ka hoomaka ana i kana hana ma ke ano he ka" kauolelo kokua ma kahi o kona hoahanau, i hiki ai iaia ke hoomaka aku i kana hana malalo o na kuhikuhi ana a ka ! Haku Noatona, me kona moeuhane mua ole e halawai mai ana me ia kekahi mea hoopuiwa hoohauoli i kona noonoo e kakali mai ana malaila o kona hoea aku. I kona hiki ana i ka hale, hookani aku la oia i ka bele a o kekahi o na kauwa ka i pane mai i kana kahea, a iaia i hoakaka aku ai ke Sa Wiliama Hita no kana hana o ka hiki ana aku; i ka niaopopo ana i ke kauwa lawe pololei loa ia aku la oia no ka rumi moe o ka Haku Noatona, a loaa aku ua haku elemakule la e okuu mai ana no iluna o kona moe, ua paepaeia mai ohope o ke kua a kiekie me na uluna, a mamua mai ona e ahu ana no hoi kekahi aliua pepa a ua haku la o ka noke ana i ke kakau, a e kakali mai ana nona o ka hiki aku. He mau hora lehulehu i hoohalaia e ke Sa W T iliama Hita ma ka huli a hoomaopopo ana i na mea apau ana e hana aku ai, me ka hoolohe pono i na olelo mai ka Halai Noatona mai, 1 hiki ai iaia ke hana a kulike loa me ka makemake o ka haku elemakule ka mea nana ka buke ana e hana aku, ana, a nia na mea i ano pohihihi iaia ua lehulehu kana mau ninau o ka ui ana ae, a i ka pau ana, olelo aku la i kona hakuhana ma kekahi kakahiaka ae oia e hoomaka aku ai i kana hana ana, alaila haalele iho la ia rumi mahope o ka panaiia ana o na aloha. laia e hahai aku ana i ke kauwa ma ke alapii mai ka hale mai maluna, hoakaka mai la ke kauwa aole i makaukau kona kaalio, aka, ina e oluolu ana oia e komo iki ae maloko o ka rumi hoahu buke a kakali malaila ahiki i kona hele hou ana mai e hoike iaia, alaila o kona manawa ia e hoi aku ai. ffl Ua pono ia manao o ke kauwa i ko Sa Wiliama Hita manao, nolaila ani wale aku la no kona lima e hoike aku ana i ke kauwa ua apono oia i kona manao, alaila, hele aku la oia maloko aku o ka holo akea ahiki i ka hoea ana aku i ka rumi hoahu buke nui, a ua hookahahaia mai kona noonoo i kona manawa i ike aku ai he holopapa buke wale no ma kela a ma keia aoao o ia rumi, a mai kaupoku no hoi ahiki i ka papahele ka piha i na buke o na ano like ole. He rumi nui a akea ia, a ua hoolakoia no hoi me na meā hoonani a kona naau i hookahaha loa ia ai. He nani na me? k apau ana e nana ae ana, a e hoike mai ana hoi i ko ka haku kahiko hoolilo nui ana i kona manawa ame kona noonoo ma ka hoonani ana ia home ame ka hoolako ana i kana rumi hoahu buke me na mea waiwai nui wale no. No kekahi minuke kona hoohala ana ma ka nana ana ma o a maanei me ka hoopiha ia o kona naau me ka hauoli, a ke Inoonoo pu la oia i ka pololei o na oielo ana i lohe ai no nei haku no ka makemake ole e hoopiha i kona hale me kekahi poe lehulehu. o lilo auanei kana hana nui i kaunui ai, oia hoi ke kakau ana i na buke moolelo, i mea hoouluhua i kona noonoo. He noho nui ke ku ana ma kahi kokoke i ke kapuahi hoopumehana. Jiuki aku la oia a kokoke aku i ke kapuahi a haule iho la noho ma kahi kokoke i kekahi wahi pakaukau, hopu aku la i kekahi nupepa a hoomaka iho la ka heluhelu ana. Aohe i pau kekahi mau lalani he kakini iaia i ka heluheluia hemo mai ana ka puka mahope aku ona a komo mai ana kekahi mea a olelo mai la: "E Veki, o ka loaa koke ana mai nei no ia o kekahi buke baibala kahiko ia'u i ka hale maluna, maloko o ia buke ka moolelo e pili ana i ka ohana Noatona no na hanau na mare ame na make. no kekahi mau hanauna lehulehu i hala hope aku. O kuu kupunawahine ame kuu mama kekahi maloko olaila a ua kulike loa hoi na mea i hoopaaia maloko o ia buke !me ka buke baibala e malama ia nei e a ? u. ~ ! "Auwe f E kala mai oe ia'u, ua kuhi aku nei au ia oe he jkanaka e, eia ka—o. na lani hoi, oia anei keia a'u e ike aku nei ! . MOKUNA XLĪX.—KA HLT HOU ANA., No ka hapalua hora a oi akii ko A'ekinia Alekanedero pii āna a noho maloko o kona rumi moe ma ka hale maluna, me ka haalele no ia Veki iloko o ka rumi hoahu buke e heluhelu ana maluna o kekahi noho pulu nui mahai o ke kapuahi hoopumehana. I ua o Vekinia e huli ana no! kekahi m?a ana i makemake ai maloko o kekahi wahi rumi uuku loaa ak;u la iaia ka buke Baibala ana o ka olelo ana mai ia Veki, i olelo mua ia ae nei, a iaia i wehe ae ai i ike iho ai i ka moolelo kuauhau o kona ohana mai ka hanauna mua mai he kenekulia ame hapa i hala aku. No kona piha loa i ka hauoli no ka loaa ana o ia buke, ua hoi awiwi loa mai la oia i ka hale olalo no ka hoike ana mai i kana mea i ike ai ia Veki—he mau minuke liilii mamua aku iwaho o Kahua o Veki kahi i holoholo ai, a ua hoi mua mai nae oia iloko o ka rumi hoahu buke mamua o ka iho ana mai o ka makuahine, me kona ike ole mai i ke keonimana e noho ana maluna o ka noho, a ia komo ana mai a ka makuahine iloko 0 ka rumi nie ka makemake loa e hoikeike mai i kana mea 1 ike ai ia Veki, aole oia i ike mai ia Sa Wifiama Hita, ahiki i ke ku okoa ana ae o Sa Wiliama iluna me ka hikiwawe loa, no ia ike ana aku ana i ka komo ana mai o Vekinia, a lohe maopopo aku la i ka leo i kamaaina mua i kona mau pepeiao, a oiai kona houpe e lelele ana i ka hauoli, huki pono aku la oia imua o Vekinia e ku mai ana mamua ona me ka puiwa loa. ,(A©lc i pau.},