Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 45, 8 November 1923 — HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manao Lili

» i Ina he kuipine kpkahi e haule ana iluna o ka papahele i kela manawa, ua hiki ke loheia kona kani, i kau a mea o ka hele oloko o kela keena a anoano eehia. He mea oiaio i ka manawa a Mrs. Vana Dona i komo mai ai iloko o ke keena hookolokolo, me ka hilinai ana aku o kekahi wahine opio iluna o kona poohiwi, ua komo koke na manao hoohuoi iloko o kekahi poe makaikai, o ke kaikamahlne opio kela i make, a i lawe aihueia ai kona kino, ua ola hoii mai oia mai ka make ae, a o ke kumu ia o ka hele o ko lakou manao a piha me na haawina ku i ke aloha. I ka hemo ana ae hoi o ka papale, me ka uhimaka, napa e alai ana i ka helehelena, a ahuwale ae la imua o ka lehulehu, aole e hiki ia Lola ke 'kaohi mai i kona manao pui\va, no ka mea ua hooho okoa ae la oia, me ka olelo ana: "Auwe, o Alika kela!" me kona palulu ana ae i kona mau maka, a hookahe aku la i na kulu waimaka o k$ aloha hoahanau oiaio. "E oluolu hou mai kou hanohano e ke kahu o ka aha ame na keonimana o ke kiure," i hoomau hou aku ai no ka loio pale i ke kamailio ana. "Ke ike nei oukou no oukou iho me ka hoohewahewa ole ia Miss Alika \Vadona, me ke ola imua 0 ko oukou mau alo, aole oia i make, elike me na mea i manaoioia, a e'ola aku ana oia no kekahi mau makahiki loihi. "I lawelawe wale mai nei no au iaia imua o oukou, no ka hooiaio ana i ka'u mau mea e hoakaka aku ana imua o keia aha, mahope iho o kona haalele ana mai i ka noho hoike, ke aeia mai ka'u noi, no ka hookuu ana aku iaia e hoi. Ua lawa loa na hooiaio, no ka manao hoohuoi iloko o Kauka Vana Dona, aia po he uwiuwiki oke ola iloko o M iss Alika Wadona, oiai oia e waiho oni ole ana ma ka home o Mrs. Wadona aka nae he uuku loa kela wahi hoailona, e hiki ole ai i ke kauka opio, ke kalele maluna o kona mau manaolana, a ke hoike ae paha i ke akea i kana mea i manao ai, o lilo ia hana, i kumu e holopono ole ai kana mau hooikaika ana no ka hoihoi ana mai i ke ola iloko o ka mea i make. "Eia hou kekahi kumu e hiki ole ai iaia ke hana aku pela, mamuli o na hoailona o ka laaumake i ikeia ma kona helehele--1 na, a ina ua makemake maoli ia e hoopoino i kona ola, alaila I aole ana e nele ka hoaoia mai o ia hana no ka elua o ka manawa. O na keehina i la\Veia ae e Elioka Hakoka ame Kauka Vana Dona, ke ike maka nei oukou i keia la'me ka hoohewahewa ole; a ke nohōi hou aku nei au i keia aha, e ae mai e hookuu i ka hoike, oiai aole i' loaa iaia ka ikaika. kupono e kamailio ai i kekahi mau mea i pili iaia; aia hoi oia a kaawale aku, alaila e hoike aku no au ma ke ano neepaa, i na hana i lawelaweia no kona palekana. v "Mamuli o na hooikaika pauaho ole ana a Kauka Vana Dona; kona hoohana ana i ka ike o ka oihana lapaau me ka noeau, ame kona lawe ana i ke kanawai iloko o kona mau lima; a mamuli hoi o na hana apuhi a Elioka i hana ai me ka holopono, pela i hoopakeleia ae ai ke ola makamae o keia wahine opio, ka mea hiki ole ke kuaiia me ke dala ame ke gula." Me kela mau hoakaka, i hoomaha iho ai ka loio pale, me ka haawi kok'e ana mai o ke kahu o ka aha, i ka ae no kana noi, a ka- poe apau maloko o kela keena e ike okoa mai la no i ke kulana nawaliwali o Miss Alika Wadona, e hiki ole ai iaia ke noho e hoolohe i ria <?lelo e hoopihoihoiia aku ai kona noo--1100, nolaila ua hoihoi'hou aku la o Mrs. Vana Dona iaia noloko o ka rumi ana i lawe mai ai ia Alika. Mamua nae o ka haalele ana iho o Alika i ka noho hoike, alawa mai la oia no kahi a Lola e noho ana, a i ka halawai ana ae o ka ike a/ko laua mau maka, ua haawi like la laua i na kunou ana, he hoailona e hoike aku ana kekahi i kekahi no ko laua hauoli, no keia halawiri hou ana. Hakalia no a kaawale aku o Mrs. Vana Dona me Alika mailoko aku o ke keena hookolokolo, ua hoomaka ae la ke anaina kanaka i ka huro, me ka pa'ipa'i ana i na lima, a ke hehihehi la hoi kekahi poe i ko lakou Avau wawae. He mau hoailona kela i hoike okoa ia ae e ka lehulehu, 110 ko lakou piha hauoli, i ke kaa ana o ka lanakila ma ka aoao o ka mea hewa ole, a i ka hoka ana hoi o na hana, i hoalaia mai mamuli o na manao lili kohu ole. Ua hookuu laelaeia o Lola mai ke karaima mai i hapala wale ia aku maluna ona, a ua loaa pu hoi ka lanakila ia Elioka Hakoka ame Kauka Vana Dona, ma kekahi hana kilakil aloa a laua i mauna aku ai ia laua iho, ka mea i ike ole ia ma ka moolelo o na hihia ano nui elike me keia. Me na huaolek) moakaka, i hoakaka aku ai ka loio i na-mea i hanaia e Kauka Va'na Dona, elike me ia i kamailioia aku ai iaia, a iloko o na minuke helu wale no, i hoopuka mai ai ke kiure i kana olelo hooholo, e hookuu ana i ke kanaka opio, mai ka hoopii mai i hookolokoloia ai oia. U"a hookuuia o Elioka Hakoka, pela me Kauka Vana Dona, ia wa i hoopuniia ae ai na kanakā opio e ka lehulehu, me ka haawiia ana o na lululima, me na hoomaikai mai ia lakou mai, me ke komo pu o ka lunakanawai ame na kiure, iloko o ia mau hoomaikai ana una lawehala, no ka laua hana kilakila loa. ' I wahi nae e maopopo pono ai ia oe e ka makamaka heluhelu, ke ano o na hana i lawelaweia maluna o Alika, oiai oia i laweia mai ai mailoko m&i o ka pahu kupapau e hoihoi hou aku ka mea kakau «moolelo ia oe ma kela po, i hoonohoia aku ai o Elioka Hakoka, e kiai i ke kino wailuna o Alika. Ma kela noho hookahi ana aku a Elioka Hakoka maloko o ka rumi, e nana mau iho ana oia maluna o ka helehelena o Alika Hakoka maloko o ka rumi, e nana mau iho ana oia maluna o ka helehelena o Alika, me he mea la aole i make, aka e hiamoe maikai ae ana no, a no kela ano, ua uluhua maoli kona manao, me ka hiki ole iaia ke noho kaawale mai ka pafiu kupapau aku, a e pii mau ae ana hoi na manao hoohuoi iloko ona, aole o Alika i make. I wahi nae nona e ike ai i kekahi hoailona o na mea ana o ka hoohuoi ana, wehe okoa ae la oia i ke aniani i kauia iho pialuna o ka helehelena, lalau aku la i kekahi lima o Alika, he hu'ihu'i pu wale no, eia nae aole he oole'a elike me ka lima o ka mea i make» aka he,palupalu no elike me kona lima. Haha iho la kona mau lima maluna o ka lae, na papalina, he hu'ihu'i pu wale no kohu mahala, kulou iho la oia iīoko o ka me ka manao e honi i ke ea o ka laaumake, alaila hooho ae la; "Aole e hiki la*u hookahl ke hooiaio i ka pololei o ka'u mea e kohp nel, e kii au i kuu hoaloha ia Kamaki Vana Dona, oia wale no ke kanaka hiki ke hpola mal i ka 1 kau aku maluna o kuu hoaloha noi," Me kela manao paa'iioko o Elioka Hakoka, i haalole awlwi iho ai oia laloko o k«la rumi, no ke kii ana ia Kauka Vana Dona, a iloko o na minuke helu walo no he umi, ua hoea mal ia oia me ke kauka opio.

Ia laua maloko o kela nmii. i hoike aku ai o !£lioka ia Kauka \ r ana Dona, i kana mau olelo apau i lohe ai i kamailioia aku e Mrs. Wadona ia Lola ma ka po mamua aku, me kona hoikeike okoa ana aku i ka omole o ka laaumake, pela hoi me ke kiaha aniani uuku me na kulu o ka laaumake iloko, me ke koi ikaika ana aku o Elioka iaia e nana i ke kino o Alika, ina paha ua hanai i'oia kela kaikamahine i ka laanmake, a o ke kumu ia o koiia make ana. Ua hooko i'o aku o Kauka Vana Dona i ka makemake o kona hoaloha, a. elike no me kana o ka hoike ana aku imua o ka aha, aole wale no, ka hooiaio ana i ke kumu o ka make 0 ka wahine opio, aka no ka nana pu ana kekahi, ina paha aia no he uwiuwiki o ke ola iloko ona, oiai ua hoomaopopo oia, i ke kaokoa o na ano maluna o ke kino make, mai na kino make e ae. Ua haha oia i ka pana o na lima, aole ona ike, ua hookomo 1 kona lima ma kahi o ka puuwai, aole no ona ike i ka pana, aka aia nae kekahi mea' ana i hoomaopopo i kekahi mea o ia no oe o ke kikoni ana a ka uwaki nawaliwali loa. Me kela ike i loaa ia Kauka Vana Dotia, aole ou i hoike aku imua o kor>a hoaloha, no kopa hopohopo, o lilw auanei kana mau mea e kamailio aku ai, i kumu e hoopiolokeia ai ka noonoo o Elioka, a o kekahi no hoi, he mea makehewa nona ka hoala ana aku i kekahi manaolana poho iloko o ftona hoaloha, nolaila huna iho la oia i kana mau mea i ike, me ka hoakaka ana ae nae i kona manao, he mea pono e kahaia ke kino, pela wale no e loaa aku ai kekahi ike maopopo loa no ke kumu o ka poino. Ua ku-e loa nae o Elioka i kela manao, me ka hoakaka ana mai, e lawe laua i ke kino make no kekahi wahi okoa, a e hookomo i kino kii o Alika iloko oka pahu. I kinohi ua ku-e ke kauka opio i kela hana, no kona hopohopo, ina laua e lawe ana i ke kino no kekahi wahi okoa, a mahope iho o ka nana ana ame ka hoao ana e hoihoi hou mai i ke ola iloko ona, e holopono ole ana ia hana, alaila e kau mai ana na poino maluna o laua. ' \ Mahope mai nae, i kona ike maka ana ike kli a Elioka i [hana ai, ua kulike loa ma na ano apau me ke kino o ka mea make, akahi no oia a haawi aku i kona ae, nolaila i kela manawa a Elioka e hoohana ana i kana liuUi pena maluna o ka 'helehelena o ke kii e kulike loa ai me kela helehelena haikea |o Alika, aia no o Kauka Vana Dona maloko o ke keena O ka [mea i make kahi i noho ai, a ke hoomaopopo loa la oia, i ka ipii malie āe o ka pana o ka puuwai i ka ikaika, aole hoi elike me ia mamua aku. | Me na lima palanehe loa, i aku ai o Kauka Vana Dona, i ke kino o Alika, me ka liapai ana mailoko mai o ka pahu, a iluna o ka moe, a i ka hoea ana mai hoi o Elioka me ke kii, ua kokua pu aku la oia ma ka hana ana i ua kii nei a kulike me kela ano e waiho ana o ke kino maoli o Alika, a ke ha'oha'o la o Elioka i kona hoaloha, aole ka hopohopo ame ka maka'u iloko ona, no keia mau hana kolohe a laua. I ka holopono ana o kela hana hoololiloli i ke kino a na kanaka opio, owili iho la laua i ke kino make o i ka huluhulu, a hapai aku la mailoko aku o ka rumi, me ko laua hemo ana aku ma kekahi puka mahope o ka hale, a komo aku !a maloko o ka pa, no ke keena o Kauka Vana Dona, e ku kokoke mai ana ma kekahi aoao aku o ka home o Mrs. Wadona. { I ka "tloea ana aku no ke keena o Kauka Vaua Dona, ua waiho aku la o Elioka i kona hoaloha e lawelawe i kana hana huli a nioi pono i ke kumu o ka poino o kona hoaloha, alaila huli hoi awiwi mai la-no ke ku kiai ana aku, i ke kino kii ana 0 ka waiho ana iloko o ka pahu, ma ke ano kolohe. No ka hoopokole ana ae i kekahi moolelo loihi, aole i hoohakalia iho o Kauka Vana Dona i kana hana, aka haawi iho l.i oia i kekahi laau hooikaika kino, i ka mea make, ma ka hookomo ana he mau kulu iloko o ka waha, a no ka hora hookahi kona kakali ana me ka hoomanawanui, me ka paa mau hoi'o kotla lima ma kahi o ka puuwai, ua hoopuiwg. loa ia mai oia, 1 ka ike ana iho i ka ikaika o ka pafia atta, o ka mea kupaianaha nae, he manawa pokole wale no kela o ka pana ikajka ana, alaila pio iho la, oia no oe o ka mea aole he ola i koe iloko, aka nae aole ia he kumu e hoopau ai ke kauka opio i kona mau manaolana, no ka mea ke hoomaopopo 1| no oia, i ka nawe malie loa o ka pana, ka mea hiki ole i kekahi poe i makaukau ole i ka oihana lapaau ke ike. , Ua hooikaika hou aku la 110 o Kauka Vana Dona ma kekahi mau ano e ae, e hoihoi mai i ka pana ana o ka puuwa!, aole oia i hiamoe iki ma kela po ahiki i ke ao ana, aole mai la ona ike i ka pololi, a mai kela la holookoa ahiki i ka po ana, 'maloko wale no oia o kona keena kahi i noho ai, e haawi ana i kona ike fapaatt, no ka. pono o ka mea poino. Oka heie hoi ia ahiki i k,a po ana o kela mahope iho o ka laweia ana aku o ke kin<jr. kii o Alika e hoomoe maloko o ka luapao, o ka ohana Wadona A hoea aku la o Elioka līakoka, 'me kona helehelena i hele a kunahihi, no ke keena o kona hoaloha, a iaia i kikeke aku ai i ,ka puka, ma ke ano a laua i hooholo ai, pela iho la o Elioka e kikeke aku ai, i maopopo i kona hoaloha oia ka mea mawaho, ua weheia mai la ka puka, me "ka hemo ana mai o ke kauka opio iwaho, a alakai aku la iaia noloko o kekahi keena okoa aku, me ke paniia ana mai o ka |puka a paa, e hiki ole ai i kekahi mea ke hele aku e hokai ia laua. I Ika noho-ana iho ona hoaloha maluna oko laua mau noho, Inana, aku la kekahi i ka helehelena o kekahi, a oiai ua liele 'k» helehelena o Kauka Vana Dona a haikea, ke ano o ke ka'naka i halawai me kekahi mea maikai ole, ua ninau aku la o |Elioka iaia i ka i ana aku: | nuhou kaumaha aiiei kau e hoike mai ana ia'u?" wahi |ana me leo hawanawana. "He nuhou hoohauoli manao ka'u e hoike aku ana ia oe, ina !ua makaukau oe no ka hoolohe ana mai," i pane aki| ai o Kauka .Vana Dona. "E hoomaikaiia na lani I" i hooho ae ai o Elioka a i hou aku la: "Alaila ua loaa aku anei ma kau huli ana, aole he laaumake i hanaiia ia Miss Wailona?" "O ka mea oiaio maoli 110 ia, aole i hanaiia ke kaikamahino opio i ka laaumake." "Alaila ua make maoli no anei oia mamuli o ka ma'i?" wahl hou a Elioka me ka nui ana iho o kona hanu, ine he mea la, ua hoomama loa ia mai kona mau manao kaumaha, no ka mea ua kaawale loa o Lola mai ke kau ana aku o na hoohuoi ana maluna ona, no kekahi karaima pepehikanaka. "Aole o Miss Wdona i make, o keia ka nuhou hoohauoli, a'u i kamailio mua aku nei ia oe e hoomakaukau nou iho," wahi a Kauka Vana Dona me ka leo malie. "Auwe no ka hoi e!" i hooho ae ai o Elioka me kona piha me ke kahaha, me ka pupue wale ana iho no i kona noho, i kau a mea o kona piha loa me ka puiwa ame ke kahaha pu, i ka lohe ana i kela hoike mai kona hoaloha aku. "Aole i'o i make ka wahine opio, aka nae ke waiho mai nei no oia iloko o ke kulana kupilikii loa, me ke akahele wale no oia e malamaia ai, a'u e hopohopo nei, ina e malaip* ole oia me ke kupono, e poho wale ana na manaolana no ke palekana mai ka make mal, Aia iloko o ka puuwai kon?Apkia maoli; ua hala aku nae ke kulana ikiiki loa, ua mai ka papa ana o kona puuwai, mamuli o kekahi la.o kap>»ika a'u 1 haawi aku ai iaia." iu *V *»u (Aole i pau.l _