Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 45, 8 November 1923 — HOPUIA KE KOKUA PUUKU MUA O KE KALANA O HAWAII. [ARTICLE]

HOPUIA KE KOKUA PUUKU MUA O KE KALANA O HAWAII.

Ma ka Poalima aku nei i hala, i kulike ai me ka hoike i loaa mai i keia kulanakauhale mai Hilo mai, i hopuia ae ai o Ezekiel Yiera, ke kokua puuku mua o ke kalana o Hawaii, malalo o ke kumu hoopii, ka lawe kolohe i na dala i haawiia nana e maalma, aku ua hookuuia oia e noho mawaho, mamuli o ka loaa ana o kona no ka huina o elima kaukani dala. Ua ukali mai kela hopuia ana o Viera mahope' o ka hoea ana aku o ke kauoha a ke keena o ka loio kuhina, i ke kepna o ka loio kalana o Hawaii. O ka Hope Loio Kalana A. G. Correa ka mea nana i hoomakaukau i ka palapala hopu, oiai aole ka Loio Kalana Beers ma Hilo, i ka wa i hoea aku ai o ke kauoha, !no ka hopu ana ia Vicraj a o ka j Hope Makai Nui Henry K. Martin, ka mea nana i hooko i ka palapala hopu, Maloko o ka palapala hopu i hoopukaia, e lioakaka ana ia, no ka lawe ana o Ezekiel Yieira i lea huina o elua kaukani dala, ma o kekahi kiko dala, i kikooia eia mailoko mal o ka waihona alanui, ma ka la 15 o ka mahina o Mei aku nei i hala. Ua loaa mai ka ike no ka pōkole ana o na dala o ka -waihona puuku o ke Kalana o Hawaii, mahope iho o kn noiiia ana o na huke moohelu wniwai oloko o kela keena e D. P. Truesdell, ka liope lunanana teritore 0 na ljanako, ma kekahi mahawa ae nei i hala. 0 ka huina pokole oiaio, 1 loaa aku ma kela huli pono ia ana o na buke, aia ma kahi o ka $12,500. Ma ka oleloia, he mea maa i ka Puuku Swain, ka malama ana iloko o kona keena, he huina dala uuku, o ka nui o ko dala, o hookomoia ana iloko o ka "hanako, mo ko kakiia, no kela ame keia waihona o ke kalana, na waihona e hoopuka mai ai leo keena o ka lunahooia i na kikoo dala. I ka manawa e leomo mai ai na kikoo dala mai ke keena mai o ka lunahooia, ia wa e kakau ai ka puuku i na kiko dala maoli, elike ka huina me na kikoo a ka 'lunahooia. E kakauinoa ana oia a kakaukua pu i kela mau kikoo, me ka waiho hakahalea ana i ka huina dala, ame ka inoa o ka mea nana e kikoo i kela dala. Ma na kikoO i loaa aku, ma ka huli pono ia ana i kela mau pule aku nei i hala, ua ikeia, o na kikoo dala apau i hoopukaia, a i kikooia e ka Puuku Swain, ua leulike loa ia me ka huina o na kikoo i hoopukaia e ka lunahoia, aka ma na kikoo i kakauia e Vieira, a kikoo po-

nol ia aku eia, ua oi aku ia mamua o ka huina o ke kikoo a ka lunahooia. He umi-kumamakahi mau kikoo i loaa ua oi loa aku' ka huina dala mamua o ka liuina i koiia mai ai e ke Keena o ka lunahooia, e ukuia aku, a hc hookalii kikoo no ka huina o elua kaukani dala, aole he kauoha i hoopukaia mai c ko keena o ka lnnahooin, a o keia ko kahua i ku ai o ka hoopii ku-o ia Mr. Yieira. 0 ka huina oi aku i kikooia, maloko o kela kikoo dala be umikumamalua, aia ma kahi o ka $13,- j 726; aka nae ua loaa aku he kaukani dala a oi maloko o ka waihona puuku, i maopopo ole kalii e hookomoia aku ai ia mau dala, nolaila i ka hoolawe ana i kela mau dala j mailoko mai o ka huina nui i pokole, e koe ana ma.kahi o ka ūmileumamalua kauleani me elima haneri dala, ke koena pokole oiaio.