Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 46, 15 November 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

"O, e kuu aloha poina ole hoil" walii ana i līawanawana mai ai, a ke hapai pu la hoi kona umauma oiai no oia e hauhau uwe ana;" ke ike nei au me ka maopopo loa ua hoopunipuni a apuhiia oe ma ke ano lapuwale haahaa loa, aka e haawi mai oe i ka maha i kuu uhane maluna o hookahi wale no kumu —o ia keia, e hoike mai mc ka oiaio loa oia mau no kou aloha ia'u. Aole au i hahaki i ka olelo hoopaa a kaua ma ka manao a oki loa aku hoi ma ka hana, oia no ko'u.kupaaj nou. Ua ola au i na makahiki lehulehu i kaahope me ka mehameha loa, he ola waiwai ole paha au e olelo iho ai. Ua hoehaeha mau ia kuu uhane a ua aneane hoi e naha kuu puuwai no kou kaawale ana. E Vekinia, o oe hookahi wale no ka'u mea i aloha ai iloko o kuu ola ana. Ua lohe aku la oe i na mea oiaio a pau mai a'u aku, nolaila e oluolu oe e hoike mai ina oia mau no kou aloha no'u." Kulou mai la ko Vekinia poo maluna o ka umauma o ke kane, me ka lohe iho o ke kane i kona hauhau uwe, a ke hiolo makawalu la no hoi na waimaka no kona hauoli no kana mea aloha i nalowale mai iaia aku akahi no ka hui hou; apo mai la kona mau lima ma ka a-i o ke kane, a huki iho la i ke poo 0 ke kane ilalo i kona mau papalina i pulupe i na waimaka, no ka honi ana iho iaia, a pane ae la: "O, e kuu Wile!" me ka hiki pono ole ke hoopuka ae; "ua hoopoino au i kou ola ame ko'u ola pu! Oka mea pono loa a'u e hana ai o ia ko'u holo koke ana mai i Enelani nei a huli Ja oe, me ka nana ole ae i na hana apuhi lehulehu i hanaia mai ia kaua, a e lohe aku hoi i ko'u hopena poino mai kou mau lehelehe ponoi mai. Ua hoonele like ia kaua me na hauoli 1 kupono e loaa ia kaua iloko o keia mau makahiki a pau. Ua maopopo no ia oe ua aloha au ia oe; i kela ame keia la, i kela ame keia hora o ko'u ola ana, ua uwe mau ko'u naau i ke aloha nui nou. Ma kekahi olelo ana ae ua pololi au i kou aloha." Aohe mau hooiaio oi aku o k» ikaika ame ka oiaio mamua o nei mau olelo maopopo a ka wahine o ka hoike ana ae Ia iaia no kona kupaa; ua ike no ke kane ua aloha oia iaia me ka oiaio loa i nei manawa elike no me ko na mahina mua o ko laua hui ana ae, nolaila hoopili loa mai la oia i ka wahine a pili i kona umauma, me ka honi ana a honi ana aku i na lehelehe, he mau lehelehe i loaa ole kekahi mau honi mai kana kane akn koe wale no kana kaikamahine, no na makahiki lehulehu i kaahope aku. Ua holopono loa keia hui hou ana a laua me ka loaa ole o kekahi kanalua a mau hoohuoi iloko o kekahi no kekahi, a no kekahi manawa liilii ko laua kamailio ana me ka noonoo ole nku no kekahi mea okoa, a kamailio ana hoi no kekahi mea, koe wale no ka hauoli no k olaua hui hou ana a lilo hou ana o kekahi na kekahi, elike me ko Jaua manawa i mareia ai. I ka mao loa ana ae o na wiliau a ke aloha e hoonipo ana mawaena o laua a elua, noi ae la ke Sa Wiliama i ka wahine e hoike aku iaia i na mea apau mai kela manawa o ko laua kaawale ana ahiki i keia hui hou ana o laua, a he moolelo loihi no ia, elike me ia au, e ka makamaka hehihelu i maopopo ai ma na mokuna nnua o keia moolelo, e hoopau manawa wale ai no ke kuekaa hou ana aku a e ku mai ai paha oe i ka uluhua. I ka pau ana o ka Vekmia hoakaka ua hookahaha loa ia v e kane i kona ike ana o Mrs. Fanamu pu ka kekahi i komoa pu iloko o ka upena a ka Lede Linetona i hana ai me ka - aalea nui, i mea no laua e hookaawaleia ai, oiai i na manai a pau mamua aku aole i loaa iki kekahi manao iloko ona - keia lede kekahi i hui pu ma ka hana ana e kaawale ai laua, • i ke ano he mea paahana oia na ka Lede Linetona, oiai nae maopopo iaia ko Mrs. Fanamu holo ana 1 Amerika me ke :amahine ma kela manawa ana i haalele aku ai ia Vekinia : -'x loka. l'i piha loa ke Sa Wiliama Hita i ka huhu i ka manawa a ' - - ahine i hoakaka mai ai no kona mare hou ana i ka wa- ' - ame ka loaa ana o ka laua keiki, elike me ia a Mrs. Fai hoakaka aku ai iaia (Vekinia) ; kona mare ana me " 'eka Sanahope, oiai nae o kona hoahanau o Wiliama : like loa ka in'oa me kona ka i mare, a mamuli o ka like 'i r laua mau inoa, pela i holopono loa ai ka ka Lede Li- : hana apuhi, a i loaa ai hoi ka manaoio ia Vekinia ua r i:c in no kana kane, a o ke kumu hoi o kona hoopii okimare kaawale ana laua. Un hoomaopopo koke ke kane i na mea a pau i hoolalaia eke V." uahine ona īa manawa, a he lehulehu no hoi na mea - k~. hoomanao ana iho e hooiaio mai ai no ko ke kaikuaoino ana ia Vekinia i mea e mare aku ai oia me : •ik- I :r.-ihine aka Lede Fanamu, ana nae i hoihoi ole ai. "Alai'i - a aa anei oia e kakau aku ia oe i kena mau hana ;■ j no i oa ana?" i ninau mai ai oia ika wahine. i n?r. .a a Vekinia e heluhelu ana i kekahi mau lalani m:-A ki ieka ae ana e paa ana ia manawa. o ke'a, ka mea oiaio, no ka mea, ua kopeia e a'u na leka 0 ke kakau ana ae. I hana au i keia no kuu ike r~ h e hiki mai ana e hui hou ana no kaua, a oiai o na o : r maloko o kana mau leka ua like me ke ahi e • ; ;o^o 0 kuu 1010 ame he mea la hoi ua kuniia me kek i' wela, ua hooholo iho la au he mea pono e malama eu ! !;r , me a hoike oiaio a pau e ku-e aku ai ia oe, i mea nou e ?- r -v 0 a j \ kahi oia ike i loaa mai ai ia'u." Ua like }- -i ] :c 5 a Wiliama Hita me kekahi kanaka pupule ia # mau m : nu!;*. aa ]ike keia mau hoakaka a ka wahine no ke ino oka fcan?. ā i :e kaikuahine ona me he ahi la e lalapa-ana iloko ona, a r:r. f r : koke ae la ika wahine: "Eia no oe mau palapala lokoino loa a kuu kaikuahine i ' a k u a j, e kuu aloha?" "Ae; ua ma'am r; : , a no e a'u, aia iloko o kuu pahulole." "E aē ana anei c kii aku ia mau leka a haawi mai ia'u? Makemake au ia leka i nei manawa," me ke keokeo pu ae la o kona he!fV ? u na { a manawa. Haalele mai la n v e kinia i ka rumi no ka hooko ana i ke noi ake kane, a no hoi i liuliu loa aku hoi hou mai ana me kekahi wa-hi Uk a ame kekahi opepepa iloko o kona lima. "O keia na leka ?_ a na oka hoouna ana ae, ua hookomoia e a'u a pau 0 ka wa-hileka hookahi," wahi a Vekinia; "a eia hou mea na ko kaikuahine he opepepa i loaa i kuu anakala i ma^e , aua malamaia no lioi e a'u," a haawi mai la ia mat£ a e i ua iaia. Alaila hoakaka pokbW ma i l a ike kane ike kumu oka loaa ana oia opepepa ma % r, no u ji a ika anakala ona maluna oke kaaahi, ame ke kumu o.h, l oaa ana oka ike iaia ika mea nana ia opepepa, a noi mai la |< e k a ne nana e malama ia opepepa a hoihoi aku ike kaikuah-, e ona-

"A, me he mea la, he mea waiwai loa keia na Miriama e hiki ole ai iaia ke hilinai a waiho aku iloko o ka hale iloko o kona manawa e kaawale aku ai," wahi a Sa Wiliama, iaia e nana iho ana i ke sila i hoopaaia ai ia opepepa me ka heluhelu pu ilio i na huaolelo malalo o ke Kea. Waiho iho la oia ia mea maluna o kona uha, a h'oomaka iho la ka wehewehe ana i na leka mailoko ae o ka wa-hileka. No ka lilo loa o kona noonoo maluna o na leka ana o ka wehe ana ae ua palaka loa oia i ke opepepa ana i kau iho ai maluna 0 kona uha mamua iho, he lohe ana kana i ke pa-hu iluna o ka papahele a puiwa ae la. ! Ma kela haule ana iho o ke opepepa iluna o ka papahele ua ku kekahi kihi i ka papahele o ke ano kaumaha iki iho no hoi o ua opepepo la, ua nahae ae la ka wa-hi owaho i hoopaaia ai no ke kahiko loa, a hemo ae la he puke hoomanao aneane eono iniha ka loihi a he eha iniha ka laula, a oiai, ua nahae loa ae la ka wa-hi, ua hamama ae la kekahi mau aoao o ka huke a ahuwale ae la kekahi mau lalani i kakauia ai e ka Lede Linetona, a he hiki loa ia Sa Wiliama ke ike iho nona ia limakakau, mamuli o kona kamaaina i ka limakakau o ke kaikuahine. O keia k? kolekole ana oka noa huna aka Lede Linetona. "Auwe! he buke hoomanao ka pela kou ike iho!" i hooho ae ai ke Sa Wiliama iaia i kulou iho ai e lalau. I ke kau 'ana iho o ka ike a kona mau maka maluna o kekahi mau huaolelo 1 kakauia maloko o ia buke ua hikilele ae la kona noonoo a pii koke ae la no ka ula ma kona mau papalina e hoike ae ana ua piha oia i ka inaina. Ua kakauia ia mau huaolelo me ka haalulu ole o ka Lede Linetona, elike me ka limakakau a i kekahi kane. j 0 na huaolelo i kakauīa a Sa Wiliama o ka ike ana iho ua kakauia ma ka la 15 o Augate, a penei na olelo: "He leka hou ka i loaa mai i keia la mai kela wahi kaikamahine mai ma Nu loka." No Vekinia keia. Aea ae ke Sa Wiliama iluna a nana ponō aku la i ka helehelena o ka wahine, aohe nae he kamailio aku, a hala paha he minuke alaila kulou hou iho la e nana i kahi buke me ka hoomau i ka heluhelu ana ma na mea i kakauia, a ke nana wale mai la no hoi o Vekinia me kona kahaha nui no keia hana ake kane. Eia kekahi mau lalani a Sa Wiliama i heluhelu iho ai: "Aole anei oia e hooki ana i ka hoouna ana i kana mau leka hoalolialoha ku i ka hoopailua ia Wile? Aneane loa e pau ko'u ahonui kakali no ka hoea mai o ke ekeleka no ka mea, malia ma kekahi ulia o ka loaa no ia o kekahi leka ana ia "Wile, 3, ka pau loa no ia o na mea a pau au i hoolala ai no ka hoohoka loa ia o kela wahi wahine kamalii kuaaina kulana haahaa i ke ahuwale a holopono ole na hana a'u i hoolala me ke akamai nui ame ka maalea, oiai hoi ke ikeia aku nei ka maopopo loa o ka holopono o ia hana i nei manawa." Huli hou mai la ke Sa Wiliama he mau aoao hou me ke kaholo o kana nana ana, ahiki i kahi ana i ike iho ai *i kekahi mau huaolelo: "Ua holopono loa ka hana i hoolalaia. Ma ka hoike mai a Mrs. Fanamu ua hoapono oia (Vekinia) i ka moolelo holookoa he mea oiaio, a ua manaoio oia no ko Wile kupaa ole mamuli ona. Wahi ana he kaikamahine kela ana i loaa iaia iloko o ko laua manawa i mareia ai, a wahi ana e hooiaio mai ana oia ia olelo ana iniua o ka aha hookolokolo. Ua hoike mai oia ia Myra no kona hookomo ae i ka hoopii imua o ka aha no ko laua okiia ma ka mare, no kona makemake ole e paa oia malalo o ke kanaka i hooko ole i ke kanawai mare. Ha! Ha! Ha! Ina no ka hooko aku ona ia manao o ka loaa no ia o ka maha i kuu uhane!" Hoomau aku la oia i ka heluhelu ana ahiki i kahi e olelo ana: Ua liele ua wahi kaikamahine la—ua nalowale me ka maopopo ole o kana wahi i hele aku ai i kekahi mea. Wahi ana o kana noi hope loa ia, a i ka manawa a'u i puhi aku ai ia leka hope ana i ke ahi ua like ka oni o ka pepa me he mea ola la e wili ana i ka eha. "Ua lilo ia i mea weliweli nui na'u, aka e aho ko'u hoomanawanui ana i ka ehaeha no ka ike aku ia mea mamua o ka ehaeha e loaa ana ia'u ke ike aku i kela wahi wahine kuaaina kulana haahaa e noho haku mai ana ma ka Hitadela nei, e lilo ai i mea hoohilahila a hoohaahaa i ka halp o ka ohana Hita. "Ke hala ae ka kekahi mau la lehulehu la e poina loa ae ana no o Wile i kona noonoo hou ana aku nona, a ina no kona mare hou aku i ka wahine i kulike me kona kulana o ka hookoia ana no ia o kuu makemake, aka, ina aole, alaila o Pasi ame Liliama, kuu mau keiki na mea e hoopomaikaiia ana. 1 ka pau ana o keia mau lalani i ka heluhelu ia e Sa Wiliama haule wale aku 1a no ka buke mai kona lima aku mamuli o ka haalulu a mamuli hoi o kona piha loa i ka inaina no na nianao awahua loa a ke kaikuahine lokoino ona ana 0 ka heluhelu ana iho la he mau manao i kakauia ma ke ano 1 mau mea hoomanao ana i moeuhane mua ola ai e ahuwale ae ana. Ua manaoio loa oia oka hoku o ka malama wale no ke ike ana ia Pae, eia nae kolekole la. Ua loaa ka ike maopopo loa ia Sa Wiliama 1 nei i na mea a pau a ke kaikuahine i hana ai i kumu no laua e kaawale ai; ua hoomaopopo oia i na ano hana a pau a ke kaikuahine i hoolala ai i mea e hoopoinoia ai ko laua mau manaolana a pau ame ko laua hauoli, mamuli mai o ka manaoino i ke kaikamahine hala ole ana i mare ai, a mamuli no hoi o ka manao o ke kaikuahii)e o kekahi o na wahine Pelekane koikoi kana e mare ai. Mamuli o keia ike ia ana iho la o na i kakauia maloko o keia buke hoomanao i hooiaioia ai ka mea a Mareko Alekanedero i wanana mua mai ai ia Vekinia no ka lilo o ke opepepa ana i haawi mai ai i mea waiwai iloko o kona ola ana. Ua piha loa ke Sa Wiliama i ka huhu ma o aku o ke ana kupono no na hana ino launa ole a ke kaikuahine i hana ai me ka aa maoli o kona naau e hookomo iaia iho iloko o ka pilikia. Ua aihue maoli oia i kana mau leka me ka wehe a heluhelu ma-lu ana no kekahi mau mahina lehulehu me ka hoike ole mai iaia, me ka ike maopopo no he hana ku-e kanawai ia, a no na mahina lehulehu no hoi kona paa a heluhelu ana i kāna mau leka a pela me na leka mai kana wahine mai. Akahi no oia. a ike i ke kumu o ka loaa ole ana mai o ka leka a ka wahine iaia, a akahi no hoi ka wahine a ike pela iho la ka i loaa ole aku ai ka ke kane leka iaia. Aole o keia wale na hana hewa koikoi a ka L'ede Linetona i hana ai, ua hewa pu oia no ka hoopunipuni ame ke apuhi 0 ke ano ino loa, ka awahua ame ka hoopoino aku i ka mea 1 halawai me na popilikia, me ka noonoo ole no na ehaeha e kau aku ana i ka wahine opio ame kana kaikamahine, a iloko 0 keia mau makahiki loihi e ai mau ana oia i na meaai maikai, hoonaauao i kana mau keiki me kona mau hoolilo, a e hoolilo ana i kana dala me ka uhaai nq ka hoohauoli ana iaia iho, oiai nae o kana wahine ame kana kaikamahine na mea 1 kupono loa na laua e hoolilo i kana dala, a e ai hoi i na meaai-maikai, a e noho haku hoi maloko o kona home, aole ke kaikuahine imihala manaoino ona. 4 (Aole i pau.},