Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 48, 29 November 1923 — NA ANOAI. [ARTICLE]

NA ANOAI.

Aloha wale no paha kakou na kanaka Hawaii, i ka hoomaopopo ole nna i ko kakou kulana maluna o ko kakou aina. E noke wale aku no •»aha i ka nuku, aole no e pau ana keia mau haawina ino iloko o ko kakou lahui; ka lrkc ole ame ka

oaa ole o na manao kokua ia kakou ilao. O ka huli mai e naliu <a kakou meu ike loa. Aka, aole no •iac e pono e hoopau kakou i n» lana imi ana e pau koia ma'i iwa'iia o kakou. 0 ke ola ka moa i makemakeia, a o ka hoao e lapaau i keia ma'i ka hana pono a kela anio koia kanaka e hana ai.

Hauoli no paha ka naau i ka ike aku i na keiki Hawaii e hakaka ana, maluna o na kahua mokomoko paani o keia mau la. I kela la aku nei, ua hakaka na keiki o ke kul.'i kiekie o Hawaii nei me na sela moku Amerika, a ua maopopo ka ike mie ka ikuika o na keiki Hawaii. M.i ka nana aku, ua oi akn ka nunui o na sela mamua o keia poe. "o oi aku ka ikaika no ka mea ua :iekie ae na paona mamua o kein iiiau opio, aka. i na minuke hope i.-ie o na hana niokomoko, ua ikein iku ka pii mau ana ae o ka ikaik i keia poe keiki liilii, a ua ike pu ia aku no hoi ka emi ana mai o kn ikaika o na sela. O ka hopena, ua lilo ko lakou make i mea maonopo loa ina he mau minuke hou iku koe. 0 ka mea i ikeia ua pai •i pai na aoao elua. Oiai nae i na ■i o na minuke mua, aolo manaolana o na keiki Hawaii.

Ma keia mokomoko ana, kukou na Hawaii e ike iho ai, aole no i pau loa na Hawaii i ka nawaliwali, a i o!c maka'u wale paha, a i ole hoohewalo paha. Ua ma0))0p0 i nft kanaka apau mai na aina e mai, o na 'luwaii no kekahi i • kau aku mu na papa o na keiki ikaika a aholoa. līe mea keia nau e Hawaii e haaheo :)i. He moa c hooia mai ana, eia no ke koko Hawaii ke holo nei iloko o ke aa o na keiki o keia la. He nianaolana kiekie ko kakou na Hawaii ma na hana hooikaika kino.

Ua pau loa iho nei na apana aina mahiai i okioki mua i4*ai. I kela ln aku nei o ka apana hope loa, uu lilo ia Fred Minamioa. 0 ka apana 1o keia, a ua haalale mai ka mea niu.i nana i koho keia apana. Aole no koia mea i hele e nana i koiia ftin.i, aka, ua ka hik\ o\e iaia ke hfele e noho malaila. Aols keia he hana hewa no ka mea, ina ua ike ke kanaka aole e hlki iaia ke hele i kela Wahi, ua waiwai ole konn lawe ana i ka aina. U*a nui loa na kanaka e makomake mai nei i' •ca aina, » mamuli o keia aole il kp.ulua iho. ua Hlo aku la i k« kanaka mak#make aina. Xo Molokai

no keia keiki o Minamina, a kt- ik. i<> mai la no i Molokai, hc lawt!ek. kana hana. Aolo keia hana » k.< laweleka ana apau kona mnnan.i, no ia kumu, ua "waiwai ka )osa iaia o ka aina. He kanaka ikaik ; i ka hana. a o loaa ana no iaia n.i poiuikai o kona ikaika. Aole no i pau ka imi ia ana o lo 'mnkoko no na mea e kanuia ana ;< hoouluia mai ana e na kanukn n-,. lalo o ke Komiiina o na Homo H.i waii. I keia la, ke ikeia noi kpilikia o na kanaka mahiai ame ha nai holoholona no ka hiki 01,- r loaa na kumukuai kupono no < i mau uiea. Hc ninau ano nui io keia, a e mau ana kona liio att.i i mea ano nui. ahiki i ka la e lo i., ai kekahi wahi e hiki ai e lawei., aku 41 mea a keia poe mahiai. m-' ka loaa pu mai o na kumnKuikupono. O ka pokii ponoi o ko oukou nu kakau kekahi i hoi aku la i Molokn: no ka'hana ana inaluna o kona apa ua nina. Hc kanaka ike hana. loaa ana iaia na liana like ole i».-< kela aina. Ho ehiku ana keiki. he mau moopuna no hoi kekaln Aka. no ka o kona mau l < elemakule, ua oi aku ka loaa ana i ka aina mahiai mamua o ka nolio l;.welawe hana ana aku malalo <•> hai. Mamuli o ka pau ana ae la o kf kahi mau apana i ka hoomāemaeia. ua hiki e ikeia aku ka pnlahalahn 0 ka aina i laweia ae no keia mau kanaka. niua. Ua hiki pu no lmi mohala iki aku ka ike ana a maka, mamuli o ka pau o na kmin. kiawe i ka ulaaia. A ke loheia aku nei na 100 hoomaikai no ka nani o ka aina. Aolo o ka nani ka nn nui, aka, o ka paa i ka ulu o nmeakanu, ame ka holoholo mai n na lioloholona maluna o keia mau aina. O keia mnu mea apau, no k* pomaikai o na kanaka e lawe ans 1 na aina. Ua loaa ka hauoli i na kanaka nana i hooikaika e loaa krm mau aina ke loaa io keia mea i ds kanaku e lawe ana i ka aina m i Molokai. Ua h;tla aku keia mau keiki Ha waii ma ka moku o ka Poakolu nei. hele ana no ka manawa mua '<>.i e hakaka mawaho aku o na aek ii o Hawaii. He oiaio ua ikeia kokahi mau keiki Hawaii ma na kahua nio komoko o Amerika i na la i aku, aole nae he hui holookoa plik<iue keia i hala aku la. No ko lakou

nnakila, uialuna o kela hui ma Amf rik;i, aole i:t he ninau hoopaapa* Ko ike e aku nei no na laekoi ma keia mokomoko, e loaa ana ka lan« kila i na keiki Hawaii.

Aole paha he anaioa nui i īkna mamua aku nei e hele ana e nas. r < i kekahi mokomoko ana elike kela i akoakoa ae ma ke kahua ki nipopo o Kamoiliili, i ka ia « keia mahina i hala aku la. Ua hiki aku ka nui o na kanaka i ka 12. 000. he huina i ike mua o)e ia.

I ka la mua o keia malama ° Dekemaba, e hoi mai ai o Mr. H I)uncan, ke kakauolelo hou o ko Komisina o na Home Hawaii, ma!n ko nei o ke keena. K hoio ana na" oia no Molokai, i ka la 4 o keia ms lama ae, a e ana malaila n kekahi mau la, he 10 a oi iki r.kr paha. E hele ana oia e nana i ks noho ana o na kanaka, a e lohe hoi ko lakou mau manao maluna o n.-< mca o hanaia nei. Aole hr waiw..: <• ka noho ana ma Honolulu ne\ me ka loaa ole he manawa e ik'*

maka ai i na mea e hanaia mai nri. ;i e lolie ai hoi i na manao o ns kanaka, no keia kumu, ua naaua* kona hele ana e hui me na kanakn.

O kekahi hana nui o keia mau in aku, o ka ike ana i kahi e hoomooia mai ai ka auwaha wai ame k» hoo moe ia ana o na paipuwai no ks wai o Waihauau. Ua loaa mai r>.. dala i hoaieia. no keia hana, a k. waiho nei maloko o na pahuhao o l'*" Teritore. O ka hoomaka ana o kein hana nui, eia no ia me ke Komiainn ma ka nana aku, aole no e hala mau la loihi loa, a e hoomaka kok<ana no ka paeli ana o ka lepo o koh auwaha. Ke kakauia nei na pa'a pala hoolaha aku no ke kohokoh'ana mai i keia hana ma ka aelik*He hana e hala ai he mau mahinaka, e loaa ana nae na pomaikai nui mamuli o ka loaa ana o ke ; *

0 kst oi aku no nae 6 ka oihan.-.. o ia no ke kanu an» i na mea wa> wai, i n4 mea hanai i na puaa arr.>» na moa. O keia ka mea oi aku. no ka mea, o oe k®n haku. a o oe : r ke ohī paka nna i na loaa. pela ka oihana halakahiki. Na Hn e hana mai na Wni, a na hii t V* ; paona mai kaa man hala. Z polol ; ana paha, E palahu ana paha na hala aole paha. Aka, o kau mau holoholona, ua hiki loa ia oe k' kuai aku a i ole paa mai i kon ik a nnn ua pono ola ka kumukoai. »» kekahi no hei, ua loaa ia oe km. nieaai iho, nie ka lil® ole tku * kekahi dala.