Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 48, 29 November 1923 — KA HUAKAI A NA MALIHI I KA HIKINA. [ARTICLE]

KA HUAKAI A NA MALIHI I KA HIKINA.

(Hooniaui.i mai.) j Hiki aku la i Hokuohai, kahi o ke Kaua i mal£maia e Kea"wcopala ke keiki a Alapainui ame Kalaniopuu, i ka M. H. 3754. Malia paha ia maiiawa he kahua maikai no hoi ka waiho ana o ka aina, aole pali.i he aa pele ia manawa, ke waiho la no nae na hoailona o ia u\au hana na kupuna i hala, aole no hoi i upu ilvo. hiki ana i Napoopoo i ke kiahoomaaao o Opukahaia, hora 3:14 p. m. TS ku ana ke kiahoomanao ma ka aoao makai e huli pono ana i ke awa, ma ke kumu o ka Heiau o Haleolono, he pohaku nona kp kiekie o 4 kikoo lima, ame ka laula

0 kikoo lima, a ua anean ■ Jminalia like kela pohaku, a ua palapalaia na liuaolelo penei: lie kiahoomanao no Heneri Opukahaia. Ua lianauia oia ma Kau, Hawaii, 1792. Ua noho oia, ma Napoopoo, Kona, Hema, 1792-1808. Mn Nuenelani, ahiki i kona make ana ma Konwale, Konetikati, i ka makahiki ISIS. Mamuli o kona aloha nui ia Kritso aine kona kanaka, ua noi aku oia. e hoounaia mai na Makua Misionari mua loa i Hawaii nei, i ka makahiki 1820. "E ala na moku o Kaililo.'' Ike iho la i keia mau mea heailana o ke ola o ka Euanelio i liiki mai ai, a mai ia manawa mui ahiki iho la i ka mahina o Aperila, M. H. ]920 i hala aku nei, ka piha ana o ka haneri makahiki o ka euanelio i na "Moku o Kaililo." Xani e na wawae hele ma na mauna, E ha'i i ka malu hou e kai! 1 na aina pouli wale, e ha'i aku, E ha'i i ke ola niaiv -- Hooikeika ; na elele o ke ke'a, l\oa'e no ke Lii lesu, koa'e, E hookani i na leo 6 ke ola, T,chova ke kokua mau. Ma keia wahi i hoomanao ae ai na Kamahele i keia mau lalani maluna ae, a me he la, aole i kaawale aku ia mau lalani mele mai na kamahele aku e hele 'nei e hooikaika no ke ke'a a e hai aku ana hoi ma kahi e hiki ai ke ha'i aku no ke ola. Haalele aku la ia kahua anoano, elike me kela olelo a lakoba ke keiki a lsaaka oiai oia ma kona alahelo no ka iuii i wahine, a ma kahi ona i hiamoe ai, a i ke ala ana i iho la, "o ka hale no keia o ke Akua; a o ka ipuka hoi o ka lani," alaila kukulu ae la oia i ka pohaku ana i uluna ai i mea hoomanao, no ke kukulu ana i halo 110 lehova ke Akua. Pela iho no ke ano o na po» haku no na hanauna e hoea mai ana. Ho mea. pono no i ka Ekalesia Makua o Knwaiahao ke kukulu ana i k'iahoomanao no Hcncri Opukahaia a e ikeia e ka lehulehu i kela ame keia manawa, aole hoi elike me kela ka noho i ka poopoo, a o ka poe e hele ana ilaila, o lakou wale no ko ike. Hoi aku la a ma ka halo kahu, 1u iho la na pono kaahele, luu aku la i ke kai o Napoopoo, hele kela a konekonea i ke kai, lioi mai la he ola hou, a i ka pau ana o ka luukai ana a na Kamahele, komo hou ka lole, a o ka, haule aku la, no ia nialuna o Jca papaaina i piha me na mea hou, ho mea mo'a, a he mea niaka no hoi, o lee kole maka onaoiia ka manini Alekuho, ame ka pualu i lioomo'aia liana pono iho la ahiki i ka holo ana o Hanale ia Keoni Bulu.

Maloko -o I<a hale oia hoaloha o k;ikou i luialelo mai i keia ola ana Mr. Gco. I'. Kamauoha na kamahele i hooleipaia aku ai. Ma koiu walii i leaawale ai n.a kamahele, jioho i Napoopeo o Jas. Kahaawinui, no ka mea, aia malu ila kona ohana, a nana e hai i k:i euanelio ia lakou ia po, a hoi aku la ko Kapena Naipo, ame elua kaniahele Rev. M. M; Kahiapo ame Jas. H. S. Kaleo no ke anaina o ia uhiahi ma Kealia-uka, elike me lea papaliaiia o ia liiki malaila hor i 6:30 p. m. . tja pilia kela anaina nona ka huina he 52, ;i ma ka hora 7:00 p. m., i hoomaka ai na hana a ma ke kau olia a ke komito hoeueu, ua kaa na ke. Kamahele o ka Mokupuni o Oahu i wehe na liana o ia po, ma ka F.uanelio o Mat. 5:1-20 —Kumuhana "Kc a'o ana a ka Euanelio."

He kumuhana hauoli mau ia na ka mea hai Euanolio; a o ia 110 kc kauoha, "E hele aleu oirkou e a'j i na lahui kanaka apau, bapctizo ia lakou ma ka inoa. o ka Makua ke Keiki ame ka Uhane llemelele. Ua noonoo ole ia ae ka manaTra niainuli o ka pahee o ke a'o ana i ka Euanelio. a.ina no ka hai i ka Kuanelio a ao ia po. aole no ia 1h: mea e nhalu iho ai na mea ha'i euauelio, no ka mea, me he w»imapuna la ka olelo e huai ana iloko o na mea hai. Aole he uiha o ke aiiaina, ua piha lakou me ka hauoli; a. i ka manawa hoi a ke Komitc Hoeueu i kaa aku ai lea hana i kona lima, a wehe aku Ta ike a'o ana a ka euanelio, na hu ka aka o ko anaina, no ka mea, e wehe aku ana oia i ke ano o ke a'o ana o ka euanelio iaia iho o ka manana i hala, ahiki mai ia manawa a he nui ka hauoli, a i ka pau ana n ka hala-\vai, ua hoi aku. la no na home me ka piha i ka euanelio. Malaila ao no ka llopo Makai Nui Mr. S. Lazafs> s a ua nui ka- hana a ka euanelio iloko ona, no ka mea, na noho pu oin ine na Kainahele ma ka home o Thos. N. Haae ia po, a o kana hana nui wale 110 ia, e haawi ana i ka mahalo i na olelo paipai o ia po, a pela no~ hoi me ka poe apau i akoakoa pu ae; a ma na hora kuli'u o ko aumoe, ua hoi aku la ka poe apau, a pela pu hoi me ka Hope Makai Nui Mr. •S. Lazaro, ka hoaloha oiaio o ke kamahele o ka Mokupuni o Oahu ; a no ka manaWa ole, ke kumu i hoi ole ai me ia ma kona home.

Ma ia po no, ua loaa mai la he kelepona mai ia Mr. ame Mrs. McDougall, e hoike ana i ka lohe, na makemakeia na Kamahele e hiki aku no Kohala ma ke ahiahi o ka la 17, no kekahi anaina nui i manaoia, no ke'kukulu ana i ka Ahahui o na Pokii o Keola Nani ame ke anaina •hoolaulea e haawiia ana e Mr. ame Mrs. McDoupalJ no ka hoomānao liauoli ana mo na 3tamahelc, a o ke komite lipeueu hoi me kona mau hoa-hele. Nolaila, ua hooluolu iho la na Kamahele ia koena po, a i puoho i ke kuku o ku mahu o na meaai, i hoomakaukauia e iia kamaaina, Mr. ame Mrs. llnne. Nui ka mahalo. Ka Haalelo Ana ia Kealia-uka no Kohala. Ma ke kakahiaka o ka ]a 17, hora 7:30 a m., ua haalele aku la na Kamahele no ka home o Tlios. Haae. na kamaaina lokomaikai, a h*li hoi mai la me na lululima aloha pu ana me laua. Mrs. K. Kaai, Mr. Kaaua ame Mr. S. W. Kaai, ia kamaaina kahiko, a pe'a mai la na kamahele me na manao hauoli (Aole i pau.)

Kc oni nei na hana kalaiaiua ma na Kalana like ole. O ka mea nui. 0 ka loaa o na kanaka hiki e lūlinaiia. 3lcihiua ae o ua mea apau, o keia ka oi. lna e li!o ana knkou 1 ka naua nia keia niea, a hoomaopopo o ka loaa ann o na kannka pono ka mea e mau ai ke aupuni me kn kou, alaiia. ua ola kakou. Aka. i puni wale aku i na pelo, a i 1 iln wale mahoiie o na olelo ]>aholr. e lilo ana i mea niihi nui ma koia mua aku. Tela kekahi mau moho i kakoo ikaika ia e kakou i na la i hala aku. 1 koia la, ke oni noi kakou i poe hou, no ka loaa ole o na mea i hooia ia mai e ia mau molio. Ina kakou i ike mua i keia mau mea, ina la, ke ike ole noi ka kou i ka pono ole oia poe. O ka ike aku i na moa maikai i hanaia mai ke alanui o ka loaa ana o na kanaka maikai. Ina aole ho mau hana i hanaia, e nole ana no kalīou

i na moa i manaolanaia. Aka. ;.<•! • iio pah.i r |»au ana koia kuhn !iru :■ ana o kakou.