Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 50, 13 December 1923 — KUU KANE ALOHA, CHAS. P. K. THOMAS, UA HALA [ARTICLE]

KUU KANE ALOHA, CHAS. P. K. THOMAS, UA HALA

I ka Lunahooponopono o ka Xujepa Kuokoa, welina pu kaua:—E ae mai ina he keena kaaTvalo kekalii o ka kakou wahaolelo no ka'u ■wahi puolo waimaka o kau ae la nialuna, a nau hoi ia e uwila aku nia na kaiaulu aloha o Hawaii o Keawe, a hoea loa aku i ka aina kaili la o Kauai Manookalanipo, i ike mai ai na ohana, na hoalolia amo na makamaka o kuu kane aloha i haalele mai ia'u. Ma ka hora 1:15, Poakolu, Augate 22, i kipa mai ai ka anela menemeīio ole o ka make ma ko maua home nei ma Waipio, Hamakua, Hawaii, a kaili ae la i ka hanu ola o kuu kane aloha, oiai au ame na pokii, na leialoha a maua he mau keiki nmo na lei moopuna e ku pohai ana tia kona mau aoao me na waimaka, oiai i kailiili ae ana no kona aho hope loa me ka puai leo ole ae. Ma ka wanaao La Sabati, Aug. 9, loaa ni oia i ka ma'i huki ikaika 2»a me ka aumeume ana mawaena o ka make ame ko ola ahiki i ka loaa !ia ana o ka malia, a kauoha koke | i.i ke kauka (Dr. Carter o Paaulau), a ma ia auwina la i hoea mai ai oia a mahope o kana nana ana, ua hoike mai oia ua moku kekahi aa e liolo ana iloko o ka 1010, a ua pilikia kekahi mau meapaahana o :ona kino, oiai ua 1010 mai la kona oao hema mailuna a lalo. Ua liaawi oia i kana īnau lapaau na eia nae ua lolii Joa, oiai ua hala ka wa pono. He mau la ia no ke upilileii o ka noonoo me ke ku kiai nau ana ma kona mau aoao no ka hooko ana i na kauohp, a ke kauka amo kona mau makemalee ahiki i ka l:i mamua iho o. kona pauaho ana mai, i loli ae ai i lockjaw. Aki mai la ke ku'i, pau ke komo ana aku o na meaai, a pela pu me ka laau, oiai ua paniia mai kahi e Liki aku ai e komo kalii ai. Ua hana ma na ano apau no ka palekana, ua hiki ole, ahiki i kona pauaho ana mai aole iloko o na auwe ana no kona mau ehaeha a moe iho la oia no ka wa mau loa. A lawe aku Ja ka Makua Mana Loa 3 Kana o ka uhane, a waiho iho la 3 ko kino i puanuanu e moe oni ole ao ana na'u e kilohi hope ilio ai me ka naau mokumokuahua i kupotli i ke aloha, e uwe kumakena ana a hoomoe aku iaia ma ka ilina o ka maua mau mea aloha i hala o aku mamua. Oiai mai ka lepo mai no oia, a e hoi aku no oia i ka lepo. E hoonaniia Kona inoa kiekie loa, oiai Kaua no i haawi mai a Nana no i awe aku la. Ua lianauia kuu kano ma Paauiau, Hamakua, Hawaii, Mei 3, 1872, nai ka puhaka mai o Mr. Keaweanahi ame Emalia. I kona wahi wa tuku no o 7 a 8 makahiki i laweia ku ai kona papa no lapana mamuli e ka loohia ana i kekahi ma'i a' aole hoi i lohe hou ia nona a malia ua hala mua aku no oia ma o. Ua hoohui hou ia kona mama ma ka berita o ka inare me Edwin Thomas, a mai ia laua.mai i loaa ai he .aikuahine ame na pokii eleolu o kuu leane 'aloha, eia nae ua hala e a leoe iho>.,ko lakou kaikuahine hookahi e ola nei, nolaila i mau ai ka inoa o kona makuakane nana i malama iaia, Thomas, a ala wale ku la oia me ko aloha. Ua hoohuiia maua ma ka berita maemae o ka mare ma ka home no 0 kona mau makua ma Waipio, Hamakua, llawaii, e Bcv. Kaili, i Dee. 2t, ]888, a nolaila ua piha ia maua Ji3 85 makaliiki a oi o ko maua kaana pu ana a malama pu i lea inoa laahia maemae o ka mare, a mailoko mai o ko maua mau kihapai i hoohua mai ai he eiwa mau hua makamae he eono keikikane a he ekolu kaikamaliine. He ekolu i hala mua aku ma ke alahele a ko lakou papa 1 hele aku la a he eono e ola nei, a mailoko mai o lakou e ola nei i hoohuaia mai ai na moopuna lehulehu, na kiionohi lioi o ko maua mau la hapauea, eia ka hoi e haalele koke mai ana oia ia'u e noho hookahi me na mea aloha a maua. Iloko o ko maua noho ana mai ko inaua mau la opio mai, ua nohoia e maua iloko o ke aloha oiaio, e hooleo pono ana i ko kanawai maemae o ka mare, He kane malama a aloha wahine oiaio, e huli pauaho ole ana i na niea e pono ai ko maua noho ana ame ka ohana. He piha lokomaikai am® ke akalvi, a aole hoi ho manawa i hoopa!ia wale ai kona mau lima, aka, n:i paa mau kona manawa iloko o ka lana. Iloko o kona mau la opio o 21 makahiki, ua komo aku oia iloko o ka makai, a no eha makahiki kona noho ana ma ia kulana a waiho aku oia. Ua noho oia ma ka oihana kamana a ma ia ike i kukuu okoa ae ai oia i ko maua home ponpi, lea home ana i hana hoomanawanui hookahi ai a haalele iho la i kiahoomanao poina ole na'u ka wahine ana i pili aloha mau ai o noho mau aleu me na hoomanao pona ole nona. He mau mahina mamua aku o kona liaalele ana mai la ia'u, ua hookohuia mai la oia i luna alanui lii- \ 1 i no ka hoomaemae ana i na alanui € ko makou apana nei a na ka lehul:hu e ike i ke kulana o kana hookele ana no ka maemae o na wahi ana i hoohana ai. Maluna ae o na mea apau ke haawi aku nei au ame ka ohana i na hoomaileai aloha palena ole i na hoaloha a me na makainaka i kaana pu niai me a'u iloko o na hora kupilikii o ko'u kaumaha, ko oukou i mau waimaka ame ka oukou mau »>akana boke pua i hoohiwahiwa iho j kona kino wailua, a pela pu hoi lie na keiki hana alanui, na lioa pa-; ohana o kuu kane aloha i ko oukou hulima pu ana mai me ka oukou kokua aloha. | E lawe aleu i ka'u mau hoomai-! kai a na ko Akua Mana Loa e hoo-! iiama mai i ko'u mau luuluu a kaumaha o ke aloha a ma Ona la e baa ai ka maha mau loa. Ua malainaia ke anaina hoolewa e ka Rev. Kakani, ma ka hora 4:30 j. m., Aug. 23, he hookahi hora mahope iho o ka hoea ana mai o ka maua hiapo mai Honolulu mai Mrs. E. A. Bright, ma o ke kelekalapa i kauoha awiwi ia aku ai no ka holo koke ana mai e ike i kona papa. He mea oiaio ua hui kino me ka makua me lea nana ole ae i na popilikia ana o ka au hookahi ana mai me na lei moopuna a maua, o ke aloha makua oiaio eia ka o ke kino puanuanu o ka makua kana e ike iho ana i ka waiho oni ole ae. Ua pau hoi ka lohe ana ae i kona leo i ka hea iiio e papa e, ua pau, ua pau, no ka wa mau loa! He mau himeni haipule i meleia

mai e ke anaina i alakaiia e Mr. James Kamakaiwi, ame na leo pule mai ka Rev. Kakani mai i maneleia aku ai kona kino no ka ilina a hoomoe ia aku la oia i ka moe kau, moe hooilo, no ka wa mau loa. Auwe kuu kane e1

Kuu kaue mai na pali alo lua o | Waipio, Mai na awawa kuhoho lipolipo | onaona i ke ala o ka palai, Hoopalaimaka wale ka helena a kuu kane, Huna na maka nalo i ke aouli, Waiho i ka ukana luuluu (aloha) na'u o mili, I hoa kaana a i hoa hooipo no ka po me ke ao; I hoa kaunu uo ka po moe ole īa. Hookupouli ialoko eia la ke hu'e nei i ka lihilihi, Auwe kuu kane, kuu hoapili hoi e! Kuu kane mai ka wai kaulana o Hiilawe, 0 ia wai hoopulu ili a hooanu kino o kuu hoapili, 1 ka pili ia iho la no hoi e kaua a haalele mai la oe ia'u; t I luahi na ko aloha e peepoh nei iloko. E huna iho ana e nalo, eia nae aole e hiki, . Ua maule au oloko ua eha au i ko aloha,. . . Eia la i ka houpo ke pana nei i ka puuwai, , Ua kupouli loko kfl hu'e nei i ka lihilihi, Auwe kuu kane, kuu aloha pau e! Kuu kane mai ka ī'a miliopu hooanu ili o ka aina, I ka pehia mau a ka ohu kikepa i na pali, , . I ka nu hele ae a ka makani \ na liu laau, A ko aloha hoi e lioolaau mai nei ia'u i ka po me ke ao. Ke hapapa hewa nei aolo oe e ke aloha, Kuu kapa hoopumehana o na po kehau anu, Anu loko maeele i lea hana & ko a'oha, Ke hana nei ialoko, ke hu'e nei i ka lihilihi, Auwe kuu kane, kuu aloha pau ole e! Kuu kane mai na lae kahakai me na ohukai o Paoo, E pehi hoonipo ae la i ka lau o ka hala, Hala oe o ke aloha ka hoapili, hoahele o ia mau aeone, Haalele oe ia'u i ko mea aloha he wahine, Ko hoahelo hoi o na lae aa o MaJ:o.

Me ka i'a hoolaukanaka o ka nukuwai o Wailoa, A loaa ka'u hana la e ke aloha, 0 ka hookahe i ka waimaka ke nomo nei i ka lihilihi; Auwe kuu kane, kuu minamina paa ole e! Kuu kane mai ka wela hulili a ka la o Koakea, 1 ke kula loa o Nanaele me ka vai hu'i o Kekumano, Manomano ka hana a ko aloha e īana nei ialoko, Hoolauw r ili ika manao oke kuko r.ie ka halia, He halia ho aloha i ka home o'u poleii, . I ka malu lau laau aloha o Kukuihaele, Ka home hoi a kaua e ke aioha e kipa mau aku al. Ua pau, ua nalo kou kipa hou ana, aku ia laua, Auwe kuu kano leuu hoapili hoi e! E Keolaonalani ka lei momi aloha i ka poli o ka makua, U"a hala o papa nui aole oia e hoi hou mai, Ua pau kona hii a muki liou ana i kou mau papalina nohea, Ua hala, ua haalelo mai ia kaua. E Kawaialohi i ke one o Kakuhihewa, Ka lei hiapo a maua i ka malu kiawe o Kalihi-kai, Eia au la, o papa dear, ua haalele mai ia kakou, Aole oe e ike hou ana iaia, na hila, ua nalo, Auwo kuu kane kuu minamma piu ole e! Aloha Haleakala lewa i ke kal, I ka hiipoi ana mai ia oe me na l i momi i ka poli, E ike hope i ke kino wallua o kou papa aloha, E hoohanini pu i na waimaka nojii o ke aloha paumako, Auwe kuu kane kuu aloha poma ole e! Kuu kane mai k'a po ualani plll o ]ca aina, Ka kualono uliull ame na -wai owe j na pali, Aloha na kahaw'ai kinikml a kat>a i pili mau ai, . Aloha na kuauna aualaloi ko pulikaumaka e ke nloha, Ka hou o ka lae, ka luhi hoi a kaua, . . . . E aloha ae ana i na wahi apau a kaua i pili aloha ai, Eia au la ua anu kuu poli aole oe r ke aloha, Me ka hali'a aloha mau e hul hou me oe me ke aloha poina ole. Auwo kuu kano kuu aloha poina ole ia oe e! Ke hooki nei me ke aloha ia oe,_e llr. Lunahooponopono ame na keiki o kou papapa'i. Owaii iho no ka Inulu'n, MRS. NANCY A. CHAS. THOMAS.