Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 52, 27 December 1923 — NA POMAIKAI NUI MAMULI O KEIA MAU KOKUA MAWAHO MAI. [ARTICLE]

NA POMAIKAI NUI MAMULI O KEIA MAU KOKUA MAWAHO MAI.

0 ka pilikia nui o na Komiaina i keia manawa, oia no ka uuku o ka loaa e komo mai nei iloko o ko lakou waihona. He oiaio no, o keia mau dala e komo mai nei, ua lawa ole no ka hoohana ana aku ke ano nqi kupono. Ua lawa no na hana liilii, no ka mea, aia wale no me na dala he nui, e hiki *i e holopono na hana e hoolalaia nei e ke Komisina. Aka, mamuli o keia mau manao kokua i hoikeia mai e na Hui Halakahiki o kakou e ku nei, e ike mai ana kakou i ka waiwai o -keia mau manao kokua. O ka mua, aole e hiki nna e loaa nui mai na dala mai na Komiaina mai, no ka mea ua uuku r.o ka waihona ma ko lakou aoao. Aka, ua nui a kuonoono keia mau hui Halakahiki. Ina e hiki ana i kekahi hui ke hookaawale i ke kahi mau dala no ke kukulu ana i mau home no kekahi poe kanaka, i hiki aku ke kiekie i ka $1,500.00, alaila, na kaawale kela pilikia mai na Komiaina ae. A ina hoi e haawi mai ana keia mau Hui Halakahiki, i na kokua ana, mamuli o ka palau ana, kanu ana a uhi ana i ka pepa i kela mau eka he 30, e ike mai ana kakou i ka nui o keia mau kok^a. 1 ka noii pono ana aku i na hoolilo o keia hana kinohi ana, e ike ana kakou, aole i emi iho malalo o $40.00 na hoolilo no ka palau ana

i ka eka hookahi ame ke kanu ana ame na pulapula halakahiki. A ke ikeia nei, o ka lilo o ka eka hookahi no ka uhi wale ana no i ka pepa, he $125.00 o ka eka hookahi. A ina he kauakolu eka o ke kauaka e kokuaia mai ana, e ike iho ana oia, ua hiki aku na lilo mua i ka huina e aneane ana i ka $5,000, no kela mau eka he 30. Ina o keia na hoolilo mua, a hui mai me ko hale, ua hiki aku ka huina i ka $6,500.00,, a ua ike kakou ma ke kanawai he $3,000.00 wale no ka mea i hookaawaleia no ka hoaie ana aku i na kanaka lawe aina. He mau hooia ana mai keia, me ka loaa ole mai o na kokua o keia ano, e haule hope loa ana ka hiki ana i na kanaka ke hoonui iVu i ko lakou manao hoolala hoonui hana ma ko lakou mau aina.. Aka, me keia mau kokua, ua hiki : ko kanaka ke ike iho, aole he mau haawina i oi aku mamua o keia, iloko o keia ola ana oia kan?<ka. He niea ano nui ka loaa ana mai o na kokua mai na Ilui mai mawaho a mamuli o ka waiwai o keia mea o ka halakahiki. He meahou keia i ikeia e kakou ma Hawaii nei, ke komo ana mai o kekahi mau hui e koho ma na kokua ana, i mea e hiki ai e ulu kekahi mau hui e koho ma na kokua ana, i mea e hiki ai e nlu kekahi mea i manaoia e lakou no ka hoowaiwai ana aku ia lakou. He mea paakiki ka loaa ana o ke dala ma na oihana like ole e ku nei iluna o ka aina. Mamua loa o ka hiki ana e loaa mai kekahi pomaikai, ua manao na Hui o kakou, o ka pono e ikeia aku ka holomua mamua o ke kokua ia ana aku o ia oihana. Aka, i keia oihana Halakahiki, hoi ke ike nei kakou, ua loaa keia mau dala kiekie niaoli, no ke kokua ana mai i ke kanaka e malama, mahope o ke kanuia ana, o kekahi mala halakahiki 0 30 eka. O kekahi mea nui a kakou e hoomaopopo iho ai, ua momona a ua kupono maoli keia mau aina o Molokai no keia oihana. laa aole pela ina la aole e hiki e haawi mai kekahi hui i kekahi huina o $6,500.00 1 kekahi ohana no ka hoomaka ana aku ia lakou e komo ma keia oihanai He puu dala nunui $iaoli keia. mau aina o Molokai'no keia oihana. Ina aole pela ina la aole e hiki e haawi mai kekahi hui i kekahi huina o $6,500.00 i kekahi ohana no ka hoomaka ana aku ia lakou e komo ma keia oihana. He puu dala nunui maoli keia. A ma ka nana aku, aole no keia hui i haawi ana i keia mau dala, no ka manao ana e. hoao, aka, ua ike mnoli lakou i ka pomaikai e loaa mai ana ia lakou, mamua o keia ae ana e kokua mai me keia mau elala nunui hewahewa maoli. A o ka mea i nani ai o keia kokua, ua ae lakou e haawi mai i kela ame keia ohana i na dala he ewalu haneri no ka makahiki hookahi i loaa ai ka lakou, a o ka hana i manaoia ma kou aoao, o ka mahi ame ka nana ana i ka ulu ma'ikai o kau mala halakahiki. Ho puu dala nui hou keia e loaa mai ana ia oe. A i ka pau ana o na makahiki he elima ua loaa hou mai ia oe he huina o $6,500.00,,ma ke ano, o ka uku hope ia o na hala i ohiia o kou mala. Ua likeia me ka awalike no keia mau makahiki he elima o $200.00 o ka mahina hookahi no elima makahiki. F v .oomanao mai kakou, ina he kanaka manao hana, aole e pau loa ana kona manawa i ka hooliloia no )ca malama ana i keia mau eka j halakahiki, aka, ua hiki loa iaia e malama i kekahi mau eka hou aku ana e kanu ai me kekahi mau mea okoa aku ana i makemake ai no ka hanai ana mai i kona ohana, a i ole i ka hooulu ana i ai na kekahi mau holoholona ana i makemake ai e nalama. Nolaila, ma keia e ike mai kakou, ua oi aku na loaa e loaa mai ana I i kela ohana mamuli o keia mau j hana hooikaika. Ua ola ka ohana mamuli o kekahi mau mea i kanu ia, a ua ola pu mamuli o keia mau kokua o $800.00 o ka makahiki. A no ka ohana hoomakaulii, aole e loaa ana na kuia, ahiki i ka pau ana o keia mau makahiki he elima. A ia manawa, ua lilo loa mai ka hale ia oe, a «a ku iho oe, aole he aie e hookaa aku ai, i ke aupuni, a i ole i keia poe paha na lakou i haawi mai keia mau kokua. Ua kaa kou mau aie apau, ina e hiki ana e oleloia he mau aie ia, keia mau kokua i loaa mai ia oe i keia mau makahiki he elima. A i kou manao ana e komo hou aku iloko 0 kekahi aelike me kela poe, ua 01 aku na pomaikai e loaa mii ana ia oe, no ka mea, aole he mau lilo | hale, a i ole man lilo hou aku, no ka mea, ua kuokoa oe mai ia lakou maL Ina ua makemake ole oe e hoomau aku i ka aelike me lakou, ua pau ae la no, a ua hemolele ee. Ma ka aoao hoi o na kokua mai ke Aupuni mai o keia mau dala he $3,00.00 i aeia e oe, e hookaa hou aku ana oe, no kekahi manawa i kauia mai h e 30 makahiki. A o kekahi mau mea e poina ole ia •

kakou, aole ou mau auhau no keia māu makahiki he elima o kou paa ana i keia aina. He waiwai nui keia i loaa ole mai ka aoao mai o ke Aupuni i keia la a kakou e ike nei, mamuli o ke kanawai hookuonoono aina o kakou. I ka pau ana o keia mau makahiki he elima, ua pau kou maka'u ana no na auhau e kau mai ana, no ka mea, ua hoea aku oe maluna o ke kahua o ke kuonoono. A jna he mau nuhau kekahi e hookauia mai ana ua lawa oe me na dala e uku aku ai, no ka mea, aole ou mau aie, ana paa kou hale. O keia iho la no na mea nui o keia mea o ka noho aina ana. Ma ka aoao o ko oukou meakakau, ua waiwai kakou \ keia mau manao kokua e haawiia mai nei. ,No na keiki a kakou keia pomaikai nui.