Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 52, 27 December 1923 — ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manoa Lili [ARTICLE]

ALIKA A I OLE Ke Ao Omamalu o Kekahi Karaima Pohihihi Mamuli o ka Manoa Lili

- ~ Ua paa maoii ka manao oua o Lola, ina e huli hoi ana o Mrs. - Vina Dona ame Akeneki no Kikako, e ukali aku ana oia tne -•lana. a o Alika pu kekahi e noho ana me kela ohana, ahiki hookoia ana o ka mare mawaena ona ame Kauka Vana - Dona. He mau la kakaikahi wale no koe a lakou e noho ai ma Nu ■ huli hoi aku no Kikako, a oiai e hookokoke mau - mai ana ka la a lakou e haalele iho ai i ka hokele, ke nalu nui - la- o Lola., no ka loaa he manawa maikai nona e ike hou ai -i ke kanaka a kona puuwai i aloha ai. oiai hoi, ua hoauheeia aku na manao kuhihewa apau mailoko aku ona. O ka ua o Lola nae e nalu la iloko ona, i ke kumu nui o ko Elioka hele ole aku e hui pu me ia, a hoike aku, no kona haulehia i ke aloha iaia, aole o ka noho malie wale iho no, me . - ka.'hnna i ka meahuna iloko o kona puuwai, me kona maopopo ole nae i ke kumu oiaio loa, e hiki ole ai ia Elioka ke noi mai - iaia e lilo aku i wahine mare nana. Ma ka auwina la o ke!a la, a Alika ame Lola o ka hele ana - maloko o ka hale hoikeike .maloko no ua mau hoahanau nei 6 ke keena hookipa o Mrs. Vana Dona kahi i nanea ai, ua hala o Mrs. Vana Dona ame Akeneki no ka halekuai no ke •kuai ana i kekahi mau mea a laua i makemake ai, a iloko o - ko- lāua nanea komo ana no o Elioka, no ka hele ana mai e tkt ia laua. - - E hookani ana o Alika ma ka piano i kela manawa, a iaia • -i -ike aku ai i ke komo ana mai o Elioka, haalele iho la oia i ka piano, a holo mai la me ka hopu ana mai i kona mau lima, a i V». komo ana mai o Elioka, haalele iho la oia i ka piano, a - -hcrio mai la me ka hopu ana mai i kona mau lima, a i mai la: "N'ani wale kou hele ana mai la e ike ia maua i keia la." wahi ana me ka noke okoa ana ae i ka akaaka. "Mai kela la hookolokolo mai. ahiki wale iho la i keia hoea ana mai la ou, hr-elua wale no manawa a maua i ike ai ia oe, a iloko no hoi o ia mau manawa ma ka ulia laki wale no a ua maoli ae no ka-manao iloko o'u, malia paha ua hoopoina loa oe no maua, a i ole, ua manao maoli no paha oe e kau i kekahi pale mawaena o kakou." "Owai auanei ia mea hiki ke hoopoina ia olua. o oe aku no nat ka oi, i ka pahee maoli no o kau mau olelo," me ka huli ana ae o Elioka, a haawi aku la i kona lima ia Lola no ke aloha ana. ''Aole he mea nui e ae ma ka waha o na kanaka i keia mau !a» o oe wale no e Elioka, e kamailio ana lakou no kau mau ki: : pena ai. i ka nui maoli o kou noeau ame ke akamai, aka ma ka'u nana aku ia oe, me he mea la, ua nohn poulipuli loa oe me ka lohe ole i ke kaulana o kou inoa," i kamailio hou mai iī n Alika, ma ke ano hoopaani. ■'Heaha auanei ko'u kaulana, akahi no a loaa ia'u he mananiana uuku loa no ko'u luhi o ka hooikaika ana no kekahi mau makahiki ae nei i hala." ■'V:v manao paha oe he wahi mea uuku loa ia! E kakali aneī < c ahiki i ke kulou ana mai o ke ao holookoa malalo o knu mau kapuai wawae, alaila manao iho oe. ua loaa ke kaulana ame ka hanohano," me ka awihi ana aku o ka nana ana aaa Alika no kahi a Lola e noho mai ana, me ka hoomau ana mai no nae i kana kamailio ana. '"Ke ole au e kuhihewa, ua nui maoli na kauoha i hoea ae imua aou. no kekahi mau kii, mai kela la mai, i lilo ai kau mau kii pena i ke kuaiia, aole anei pela.'" 'Ma keia kakahiaka ae nei no i loaa mai ai ia'u he elua mau kauoha. a he mea hoolana mai ia i ko'u manao," wahi a Eli©ka. me kona nana ana ak :u ia Lola, eia nae aia wale no ke poo o ka wahine opio ilalo kahi i kulou ai. "1 hoike aku no au i ka mea oiaio ia oe e Elioka ea, ua hele au-a piha loa i ka hauoli. no ka makemakeia o kau mau kii, o kela ka hoailona maopopo loa no kou akaniai maoli, a ua hoea mai i ka la au e papahi ai i ka hanohano ame ke kaulana. ma"hope o kou hooikaika ana no na makahiki loihi ae nei i hala. No'u iho, ua hele au a piha me na manao haaheo- nou. me he - mea la he kaikunane ponoi loa oe no'u," me kona milimili wale aia iho no i na lima o Elioka ma ke ano hoolalau, a hoonalo■nak» i na manao aloha no kel akanaka opio, kona hoaloha oiaio loa lioi o na la e noho hoopili wale aku ana malalo o ha'i. "Me oe ka'u mau hoomaikai ana he nui e kuu Alika," wahi - a Elioka me ka leo o ke kanaka i hoopaia aku kona puuwai, -e- rra olelo a kela kaikamahine, alaila kulou mai la oia imua a honi aku la ma ka lae o Alika. "Ina ua manao oe. ua kupono i'o au e lilo i kaikunane nou, alaila e kukuni aku i ke aloha t» ke kaikunane iloko o kou puuwai no'u." "Mai keia manawa aku, he kaikunane oe no'u, a e hookaawale ana au i kekahi keena o ko'u puuwai no kou aloha. ina nae oe e hoopau loa ana i kou ano hoahiuhiu mai kou mau * hoaioha kahiko aku," me ka hopu okoa ana ae o Alika i na poohiwi o Elioka. ' He hapalua hora ka loihi o ka manawa a Elioka i hoohala ai me na kaikamahine opio, iloko nae o kela manawa apau. mc-Alika wale no oia e kamailio ai, a he uuku loa ka manawa a Lola e komo pu mai ai e kamailio me laua. Ke hoomaopopo mau nei o Alika i ke ano haka-nu mawaena £L Elioka ame Lola aole no nae ona kamailio wale ae, aka ke IHa wale la no ke kamailio ana ma kona aoao, ma na mea e kenio mai ai kona mau hoa, he hookahi ka akaaka like ana. - "O ko lakou nanea hoi ia, ahiki i ke kokoke ana e haalele iho 0 Eiioka ia Alika ma, ia wa i ku ae ai oia iluna, a pane mai la: "Ua kamailio mai o Kauka Vana Dona ia'u, e haalele koke iho ana oukou ia Nu īoka nei," wahi ana ia Alika, aia nae kona maka ia Lola kahi i nana ai. "Ae. e haalele iho'ana makou iloko o keia mau la aku, aka e~htili hoi hou mai ana no nae au i Xu loka nei. nolaila mai • hopōhopo iki oe no ko'u kaawale loihi mai ia oe mai.'' i pane mai ai o Alika, me ka nalu nui ana iloko ona, i ke ano ana e - • liuuhele ae ai, ahiki i ka ike pono ana o na aloha i na mea- ; huna a ko laua puuwai pakahi. 1 "Aohe a'u mea e hopohopo ai, koe wale no nae keia, ke laaa nei kuu manao ke halawai hou kaua ma keia mua aku, .ma:loli loa ae kou mau ano, a ma kahi o kou lilo i pahu olelo. - < lik) ana.oe i hakuwahine noho malie, a i lede oiaio ma na - -*a©-apau," wahi a Alika me ka hiki ole iaia ke uumi iho i koxuuakaaka. : - "He hoohenehene maoli no ke ano o kau mau olelo ia'u, ua - ~hifcrnae hoi, aia oe a ike aku, e mihi ana oe no kau mau olelo Jc6hu ole. Ke makemake nei au e hoea ae oe ma Kikako, he in3>akahi pule mamua ae o ka la umi-kumamawalu o Sepata- - ~maba e haawiia aku ia oe kekahi hana ano nui nau e lawelawe ai k« hoea ae oe."

"Aole e hiki ia'u ke haawi e aku i ko'u ae i keia manawa, no ka mea aole«au i ike aku i na kuia o keia mua aku, nolaila e kakali no oe a hoea mai ia manawa, alafla maopopo ko'u hoea aku ame ka ole," a hooki honua wale iho la no oia i kana mau olelo, mamuli o kona manao, e kaawale ana ka paha laua 0 Lola me ke kamailio ole ia o kekahi mau olelo i pili loa no ko laua hauoli iho. "E holo i'o ae oe i Kikako, ina aole alaila—" me ke kuhikuhi ana mai o Alika i kekahi manamanalima ona i ke kanaka opio, me kona kamailio hou ole mai i ke koena aku o na mea ana i manao ai. Me kela mau olelo hookolohe a Alika iaia, ua huli aku la o Elioka imua o Lola, a hopu mai la no hoi o Lola i kona lima, me ka pane ana mai: "Akahi no au a haawi aku i ka'u hoomaikai ana ia oe, no ka nani ame ka maikai maoli o kau mau kii. maloko o ka hale hoikeike. No kela kii mahala wale no, ua lawa ia no ka hookaulana ana i kou inoa; a ke hauoli nei au, no ka lanakila o kau mau hooikaika ana apau rna ka hana au i koho ai." "Me na mahalo he nui ia oe e Lola," wahi a Elioka, me ke kulou ana iho maluna o ka lima o Lola ana e paa ana, a e anehe aku ana oia e huli, no ka hemo ana aku iwaho o ka puka, ua paa e mai la kona lima i ka hopuia e Alika no ke kaohi ana iho iaia, aole e hele, oiai hoi kona mau maka e nana aku ana i kona hoahanau, me ka hoopuka ana ae i keia mau olelo a ka poe hakumele: Puanuanu wale ia home ke nele i ka malamalama, Pela ka puuwai i nele i ke aloha. "He keu aku olua a na mea hupo maoli, na olua no nae ia e hooponopono aku, ke lohe nei au i ke pahupahu mai o na wawae o ke kauka," o ka haalele iho la no ia o Alika no ka hele ana aku e halawai pu me kana kane hoopalau. Mamua o ka hoea ana aku o ua o Alika ma ka puka, ua halawai aku la oia me Kauka Vana Dona, a kaa e aku la no ke kamailio ana ma kona aoao i ka pane na aku: "Mai komo aku oe iloko!" wahi ana me ka manao hopohopoaole paha e holopono ana ka hana i waiho aku la, no ka hoohalawai ana i na ipo i kahi hookahi, e ike pono ai laua i ko laua mau puuwai iho. me kona huki ana aku nae i ka lima o ke kauka, no ko laua komo aku ma kekahi rumi okoa. MOKUNA XXXIX. Mahope iho o kela hala ana aku o Alika, a haalele iho la ia Elioka ame Lola, ua piha okoa he hookahi minuke o ko laua noho mumule ana me ka hoopuka hou ole ia he huaolelo mawaena o laua, alaila hopu aku la o Elioka i ka lima o Lola, a huki mai la a pili iaia, ia wa i pane iho ai i keia mau olelo: "Auhea oe e Lola, ua hiki hou ole iho ia'u ke huna i ka meahuna iloko o kuu puuwai, no ka mea ua ahuwale ia imua o kou hoahanau: ua maopopo ia Alika ua haulehia kahiko au i ke aloha ia oe, nolaila aole e hiki ia'u ke huna hou iho, pela au 1 kono okoa ia mai la e hoike ae ia meahuna imua ou. "O ka manao niaoli no iloko o'u, o ia ko'u kakali malie ana, ahiki i ka loaa ana ia'u o ka inoa, ame ka waiwai, me ia mau mea auanei. e hoea aku ai au imua ou, a uwalo aku e lilo mai oe. i kokoolua no'u. "No na makahiki lehulehu ae nei i hala, i hookahua kahiko ai au i ke aloha nou iloko o kuu puuwai, o ka mea wale no nana i ake ake'a mai ia'u, i ka hoike ana aku ia oe ia mea mai o kapaia mai auanei au. mamuli mai. o ko'u ake i ka waiwai, ke kumu o ko'u manao ana e mare aku ia oe. "Ua manao no au iloko o na la aku la i hala, e hele mau mai e ike ia oe, a e kamailio aku i kekahi mau olelo e hiki ai ia oe ke ike mai i ka meahuna a'u e hoomoamoa nei no kekahi manawa loihi, ua nana aku nae au i kou ano, he haka-nu maoli, no ia kumu, i noonoo wale iho ai no au, malia paha ua poho wale ko'u mau manaolana; he nani hoi ia, ua lohe mai la no oe i ka ukana nui a kuu puuwai i hiipoi ae no kekahi manawa loihi pehea e upu aku anei au, no ka loaa ia'u o ka hauoli ! ma ou la?" "La ike no ka hoi oe, aole e kala kahiko i komohia ai ke aloha iloko ou no'u, heaha no hoi kou kumu o ka hoike mua ole ana mai ia'u ia niea, ina aole kaua e hoehaehaia, a kaua pakahi no i ike iho ai, i ke konikoni maoli no iloko o ka puuwai," wahi a Lola, me ka nana ana ae ma na maka o ke kanaka ana i aloha ai. Hoopili loa mai la o Elioka ia Lola imua o kona alo, me ka pane hou ana mai: "I hele wale mai nei no au e ike ia olua i keia la, me ka moeuhane mua ole, o keia ka la o ko'u hauoli, aole hoi e hihi, o na hana eu a Alika, ua hiki ole ia'u ke ku aku imua ona, ahiki i ko'u lilo ana he pio malalo o kana mau hana maalea." "Manao anei oe e Elioka, e lilo ana ka ninau waiwai a hanohano i mea nui ia'u, ke hookuku ae me ko'u aloha ia oe? Aole au i nana aku ia mea he waiwai a he hanohano paha, ma ka manawa a kuu puuwai i lawe mai ai e hiipoi i kou aloha." "Ina he kaikamahine ilihune oe elike me ko'u aloha nou; aka ia'u i nana ae ai, he wahine waiwai oe, a he kanaka ilihune hoi au, ua lilo ko kaua kulana pakahi, i pali nui nana e alai ana mawaena o kaua:" "Alaila ina aole ka Alika mau hana maalea i keia la, aole loa ou manawa e hoohaahaa iho ai ia oe, aka e mau ana no kou hookuoo, me he mea la he kanaka oe i nele i ka puuwai." "He momi maemae loa o Alika, aole loa e hiki ia'u ke hoopoina i kona mau ano maikai a kilakila he nui. Aole nae a kaua kamailio hou ana no ko kaua mau ano, koe wale no keia, ke haawi ae nei a'u i ka'u mau mahalo ana i na lani, eia ka mailoko mai o ko kakou mau kaumaha, na poino ame na popilikia e olino mai ai he hauoli mau loa elike me keia a kaua e hua'i pau nei i ka meahuna a ko kaua mau puuwai pakahi," alaila kulou okoa aku la ua o Elioka imua, a honi aku la ia Lola. O ka hoomaumau aku paha ia o ka honihoni ana a na ipo, Manao anei oe e Elioka, e lilo ana ka kou waiwai a haua maopopo ae la ko laua laa ana kekahi na kekahi, o ko laua lohe wale ana aku no i ke pahupahu kapuai wawae mawaho o ka rumi hookipa, noho hoomalae wale iho la no laua. aole no hoi i loihi iho. komo ana no o Mr. Kepala, me ka ukali ana mai o Kenerala Odela mahope ona. "O, he keu keia a ka la. he puanuanu maoli no," wahi a Mr. Kepala e naniunamu wale la no iaia iho, oiai nae ua ike ike mai la oia, i ka ulumahiehie o ka helehelena o Elioka. a pela no hoi me ko Lola, o keia ke kumu i puka ai kana enau olelo hoomakeaka. O Lola nae ka i maopopo loa i ka manao o kela mau olelo. oiai ua hookolohe mua aku o Mr. Kepala iaia, no ka halawai mua ana o ua o Lola me Elioka ma ka poai anu; a no ke Kenerala Odela hoi, akahi no a maopopo loa iaia, o ke kumu ka ia i hiki ole ai ia Lola ke ae mai i kana noi, e lilo i wahine nana, ua lilo kahiko kona puuwai i ka mea okoa. Hele pololei mai la o Mr. Kepala no kahi a Lola e noho ana, alaila ninau mai la: "Pehea oe e Lola i keia la?" wahi ana me ka minoaka ma kona papalina, "ke ole au e kuhihewa, ua hooi loa ia ae kou mahalo no ka oihana kahakii i keia manawa, mamua o na manawa e ae." "O ka mea oiaio maoli no ia, a ke lana nei ko'u manao, o oe

pu kekahi i mahalo no kela oihana a e hoopau loa ana oe i ka noonoo ana no ka hana kuai pipi ame ka halekuai meaai." "Ha, ha, ha! M i noke okoa ae ai o Mr. Kepala i ka akaaka. "No ka oihana, kuai pipi ame halekuai meaai, aohe a'u manawa e kaawale mai ai mailaila mai, oiai aia iloko o kela mau oihana a elua, na lako o ko kakou noho ana," alaila huli ae la oia imua o Elioka, a kamailio aku la: "Auhea oe e kuu keiki, ke manao nei au, aole oe i paa loa i ka hana, aka ua kaawale oe i keia manawa, no ka hoolohe •ana mai i kekahi nuhou." "Aole a'u hana o keia manawa, a e makaukau ana au no ka hoi ana aku i ko'u rumi, a ina he nuhou kekahi e hoohauoliia ai ko kakou manao, alaila ua makaukau au e hoolohe aku," wahi a Elioka, me ka hele nae a pii ka ula.ma kona mau papalina. "He hana ka Kenerala Odela i makemake ai, e hoike mai ia oe, a ke lana nei kuu manao. he mea ia e hoololi ae ai i kou kulana o keia la, a kekahi kulana okoa ae." No kela mau olelo a Mr. Kepala, i wehe ae ai o Kenerala Odela he palapala loihi mailoko ae o ka pakeke o kona kuka, a waiho aku la imua o Elioka, me ka pane pu ana aku: "E oluolu oe e Mr. Hakoka e nana iho i ka palapala malokoo kena wa-hi, o keia ka hana nana i kono mai ia'u, e hele mai imua ou i keia la." Nana mua iho la o Elioka i ka limakakau mawaho o ka wa-hi, alaila wehe ae la i ka palapala maloko, me ka hoomaka ana iho e heluhelu, a ua hoopiha loa ia aku oia i ke kahaha, n i hakalia no a pau kona heluhelu ana i na manao o kela palapala, aea ae la kona poo iluna. a pane mai la: "Aole he maopopo ia'u o na mea i hoakakaia maloko nei—he keu maoli aku a ka mea kupaianaha!" "He mea kupaianaha i'o no paha keia, aka nae, i kou wa e lohe pono aku ai mai ia'u aku i ka mea oiaio, e hoopauia ae ana kou mau manao pihihihi apau. O kou makuahine ka mea nana i hoopakele i ke ola o ke kanaka nona ka inoa au i heluhelu iho la maloko o kena palapala, aka nae maniua o ko'u hoike ana aku i kona moolelo ia oe, e hoakaka mua aku ana au i ke ano o ka loaa ana p kena palapala ame kona kaa ana mai malalo o ko'u malu. "Me he mea la ke hoomanao nei no paha oe, no kou makemake loa e hoopakeleia ae ko kii i pena ai, mai ka home mai o Mrs. Wadona, ma kela po i pau ai ua hale nei i ke ahi." "Ae, ke hoomanao nei no au no kena mea au e hoakaka mai la, a oiai e waiho ana au i ka m*'i nawaliwali, he hana hiki ole na'u ka hoao ana e hoopakele ae i kela kii, a no ko'u minamina loa, o pau kela kii i ke ahi, oiai ua hooikaika maoli au e hana, no ka hoikeike ana i ke akea, ua aneane loa au e lilo i kanaka pupule, a maluna o Anakala loba ka'u mau hoomaikai nui, no kona lilo ana i mea hoomama mai i kuu manao, i kona hooikalka aoa e hoopakele ae i ka luhi a kuu mau lima i hana aL" (Aole i pau.)