Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 7, 14 February 1924 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

mau keiki hoi i haawiia mai na laua ma ke ano kamahao loa.

            He mea oiaio, ma ke ano he haawina i maa mauia ua oi aku ko laua aloha me ka hoopunahele pu ia Gelade mamua o Geofere, no ka mea ua lawe maoli laua iaia ma ke ano he kaikamahine ponoi na laua mai kona manawa mai he wahi bebe uuku wale no, a ua aneane hoi e moa ka pulehu i nei manawa, a oiai hoi aole a laua keiki ponoi i haawiia mai na laua no ke kaana pu ana i ko laua aloha, ua hoihoi laua i ke kikowaena o ko laua aloha apau maluna o Gelade wale no.

            Aka nae, aia no he aloha iloko o laua no ke keiki poino i lilo mai na laua e malama, no na haawina poino i kau iho maluna o Geofere ua hoalaia ae ko laua aloha menemene nona, a i ka noho pu ana iho me laua no kekahi manawa loihi ua nana aku laua i ke keiki poino me he mea la oia kekahi lala o ko laua ohana, a ua haawi aku hoi i ko laua aloha me ka hilinai piha maluna ona no na ano maikai he nui iloko o Geofere a laua i ike aku ai, mahope o ko laua hakilo loa ana ia mau ana ona no ka manawa loihi.

            I ka manawa i hoikeia aku ai ia Mr. Riva, ke kumukula a Geofere, e noho mau mai no oia e ao ia Geofere i ka manawa hoomaha o na kula, ua piha loa oia i ka hauoli, no ka mea o kana mea no ia e noonoo ana ia manawa, a aneane no oia e nonoi mai ia Mr. Hunatere no ia manao, hoike e ia aku ana nae iaia. He mea hauoli nui nana, wahi a Mr. Riva o ka pane ana mai, ka ike ana i ka hooikaiki maoli o keia keiki i kana mau haawina ame kona holomua hoi iloko o na mahina pokole wale no o kona a'o ana iaia, a oiai hoi, he nui no na pilikia ma ke dala o Mr. Riva, ua, lilo kona noho mau mai e a'o ia Geofere i mea kokua nui aku iaia, e hoopauia ae ai kekahi mau pilikia nui ona, oiai he nui kana mau bila e uku aku ai.

            No ka holopono ana o keia manao hoihoiia aku la o Geofere me Mr. Riva i kekahi home ma kuaaina, kahi e loaa mau mai ai na ea huihui, a e lilo ole ai hoi ka noonoo o ke kanaka opio ma na mea hoohihia e ae aole oia wale, aka i loaa pu ka ikaika i ko laua mau kino, oiai e hoopaa mauia ana ko laua manawa ma ke kula ana.

            Ua hooko pono o Mr. Riva i kana hana i kauohaia aku ai ma kona ano he kumukula, ma ke a'o ana ia Geofere ma na ike apau a ua hoike ae no hoi o Geofere i kona hoomanawanui me ka pauaho ole, me ka iini nui iloko ona e lilo oia i kanaka naauao ma ia mua aku.

            No ia manao ua hoomaka oia Mr. Riva i kana a'o ana ma ke kakahiaka nui aia no ka pau o kana a'o ana i ke ahiahi, o na ninau paakiki apau e pili ana i ke ola ana, i ka noho ana, a i ke aupuni ua weheweheia aku imua o Geofere, mamuli o kona manao e oi aku ka makaukau o kana haumana mamua o na haumana e ae apau, i hoea mai no ia o ia mau ninau imua o Geofere ua lawa mua ka makaukau iaia e pane aku ai.

            Iloko o ka mahina 6 Sepatemaba ua hoikeia ae la e Mr. Riva ko Geofere kupono loa no ke komo ana aku i kekahi kula nui kuokoa no na kanaka opio, a i ka manawa i hoikeia aku ai i ke kumupoo o ia kula ko Geofere moolelo, na kumu hoi o kona poino ana i kona manawa opiopio loa, ua aeia mai la oia e komo aku i ua kula la, he pono kuikawa i haawiia mai ia Geofere i loaa ole i kekahi mau haumana e ae i noi aku ai mamua.

            Maloko o keia kula o Geofere i noho ai no hookahi makahiki a i ka pau ana o ia manawa, me kona lanakila ana ma luna o na haawina apau i a'oia mai ai iaia mamuli o kona hooikaika me ka hoomanawanui, ua hookahahaia aku na noonoo o kekahi poe no kona holomua loa, oiai nae, he mau makahiki kona haule hope mahope o na haumana e ae.

            Aole o kona holomua ma na haawina kula wale no, aka ma ka ikaika pu kekahi o kona kino; ma keia manawa ua pii ae la kona kino i ka nui a i ka ikaika, me ka pii pu ae o kona kanaka ui, lamalama mai la kona helehelena, a he kulana hiehie a kilakila hoi kona me ka piha pu i ka noonoo, a he kulana keonimana oiaio hoi ke nana aku iaia, eia nae, ia manawa hookahi ua malama mau oia i kona kulana haahaa a olu@lu, me na ano maikai o ka hoolauna ana e lilo ai i hoaloha mai@ni ahiki hoi ke hilinaiia aku.

            I ka pau ana o ka makahiki ua kupono oia me ka lawa i ka makaukau no ke komo ana aku i kekahi kula nui.

            Me kekahi la kamailio aku la ka anakala i ua o Geofere e @@@o no oia e noho iho ma ke kula kuokoa ana i komo ai no kekahi makahiki hou aku in a ua loaa kekahi manao kanalua iaia no ke komo ana aku i ke kula nui; aka nae, oiai ko Geofere noonoo ua ikaika loa no ke komo ana aku ia kula, hoike aku la oia i kona makemake nui e komo aku i ke kula nui a na kanaka opio e noho ana i like ko lakou mau makahiki me kona e noho ana. Aohe ona makemake e noho hou iho ma kekahi kula haahaa, o kona makemake nui e komo aku oia i ke kula nui o Iale, a no ia paakiki loa o Geofere, ua ae mai la ka anakala a ua hookoia aku ia manao ona.

            Ma kona manawa o ka ninaninauia ana no kona kupono ole paha e komo aku i ke kula nui o Iale, ua aponoia mai la oia, nolaila ua komo aku la oia ia kula me ke kanalua ole ia, a ma kona manawa i aponoia ai oia kekahi o na kanaka opio hauoli loa no kona lanakila ana, a no ka hoea ana ak;u hoi i ke kulana kahi e hiki ai iaia ke nee aku imua a e huli ai hoi i kona mau pomaikai, ka mea nui ana i iini nui ai no kekahi mau makahiki lehulehu i hala ai moe ole ai hoi o kona po.

            I nei manawa hookahi wale no ona makahiki mahope o Gelade, a aia mau iloko o Geofere ka manaolana e hoemi ia mai ke kowa mawaena ona ame Gelade mamua o ka pau ana o kona manawa e hele ai i ke kula. O keia no kekahi manao ikaika iloko ona nana i hoaa loa ae i ka ikaika huli naauao iloko ona, oia hoi, e lilo o Geofere i "koolua no Kalahikiola" i ka manawa kupono e ikeia ana ma ia mua aku.

            Wahi ana iaia iho, ina no ka hoomauia aku o kona ola e hemo aku ana oia mailoko aku o ke kula a pau no hoi kona huli naauao ana a ia manawa o ia e ike iho ai aole no oia i emi loa iho malalo o Gelade ma ka naauao, a iaia e hemo maikai ai mai ke kula aku o ka hana ka mea mua loa iloko o kona noonoo, a o ke kahua hoi e hiki ai iaia ke oni ae no kekahi kulana kiekie iloko o ke ola ana.

            I kona hoike ana aku i keia mea ia Gelade i kekahi la he mea e ko Gelade hauoli, ua haaheo loa oia i kona lohe ana aku i nei manao o kona kaikunane hookama, a ia manawa oia i pane mai ai:

            "He keu aku keia a ka mea hookahaha noonoo ke noonoo iho eono makahiki, i hala aku nei na'u ponoi no oe i a'o aku i ka piapa, a eia nae, i neimanawa a'u e ike aku nei aneane loa oe e kau ma ke poo o ke alanuipii. Ea, e Geofere, he keu aku a kou holomua loa ma kau mau haawina, o ko'u loaa no ka keia ia oe, oiai nae he mau makahiki ko'u o ka hele mua ana i ke kula mamua ou a eia ka, e oi ae ana oe maluna o'u."

            "Alaila, maka'u iho la anei oe, e Gelade, o Miss Hunatere ka pololei."

            "Pela ka'u ike iho la, e oluolu oe mai kalaiwa no hoi paha oe i kau kaa kaua a oi loa aku ka mamaholo i ko ka'u kaa," i akaaka mai ai o Gelade. "He kupanaha, in a aole oe i halawai me kela poino i loohia ai oe, i nei manawa ua mamao loa oe mai a'u aku, e hiki ole ai ke hahai aku mahope ou, in a no nae aole au e aa ana e leha ae i ko'u mau maka a nana ae iluna ia oe," wahi a Gelade me na maka imoimo kolohe.

            Kulou mai la o Geofere imua a nana pono iho la i na maka o Gelade a pane iho la:

            "E Miss Hunatere, eia iloko o'u i nei manawa kekahi manao hauoli loa no ko'u hookuuia ana mai e kaahele maluna o ka ili honua, elike me ka ikaheleia ana o kekahi apana papa maluna o ka ilikai; ke hoomaikai ae nei au i na lani me ka hauoli no ka haawi ana mai ia'u i keia pomaikai nui, no ka mea mamulo o ia auwana hele ana o'u i loaa ai ko'u mau makua maikai na laua e malama mai ia'u, a i lilo ai hoi kaua i mau hoaloha oiaio loa i keia la."

            "He mea hauoli iho la ka ia nau?" wahi a Gelade o ka ninau ana ae, me kona nalu nui iho iloko ona no ka manao kumu oloko o ke kanaka opio ana no e hoohuoi ana ia manawa.

            "He mau olelo kamahao loa paha keia a'u i hoike aku nei ia oe, pela ko'u ma nao, aka nae, he mau olelo oiaio loa ia, no ka mea in a i halawai ole ko'u ola ana me kekahi haawina kupanaha e like me ia au i ike maopopo ai, o ke ola wale nei no ma ke ano laumania maloko o ko'u home ponoi, elike me ke ola ana o kekahi poe keiki e ae i halawai ole me na popilikia elike me ko'u, aole kaua e halawai iki ana, pela kuu manao; a eia hou, aole paha e loaa ana ia'u kekahi mau makua maikai o ka malama ana elike me Mr. ame Mrs. Hunatere, a aole no hoi e loaa ana ia'u ka manawa kupono e huli a e hooikaika ai i mea e loaa ai ka ike, elike me ia au e ike nei i keia la mamuli o kau a'o ana ia'u, a o ke kumu hoi i loaa ai ka ikaika nana e hoolalelale ae ialoko o'u e hooikaika i ka huli ana i ka naauao.

            "O oe, ka mea nana i hoolalelale ikaika loa i kuu noonoo e huli i ka naauao; ia'u i nana iho ai ia'u iho, ua nui ko'u kino, eia nae, o kou naauao ua kela loa aku mamua o ko'u, a ke nana aku hoi i na keikikane i like ko lakou nui ame na makahiki me ko'u, ua ike iho au i ko'u hupo haalele loa ke hoohalikeia aku me ko lakou, no ia kumu i hooholo ai au i kuu noonoo e hooikaika pauaho ole au ma ka huli ana i ka'u mau haawina kula i mea e hanihani a i ole e kaulike aku ai paha me lakou."

            "O kekahi mea nui a'u e hauoli nei i keia la oia no ka loaa ana ia'u he home kupono a maikai, me ka loaa pu o kekahi mau makua a'u e aie nui nei i ko laua lokomaikai, no ka mea, no ia lokomaikai o laua e loaa nei ia'u keia mau hoonaauaoia ana, he hoonaauaoia ana a'u no e manaoio nei in a o ko'u mau makua ponoi aole no paha ana laua e hooikaika mai ana ia'u e huli ikaika i ka naauao.

            Aohe a Gelade pane aku iaia no keia mau olelo ana, nana pono wale ae la no iaia me ka piha i na manao kahaha oiai ko ke kanaka opio mau maka e haka pono mai ana i kona, a no ko Geofere nana pono loa mai iaia, kulou iho la kona mau maka ilalo a pii ae la ka ula ma kona lae, a no ka mea aohe manawa hookahi a Geofere i kamailio aku ai iaia mamua elike me keia, aohe no hoi he hiohiona ma ko Gelade mau maka, a ma kana mau olelo e hiki ai iaia ke ike aku aia he meahuna iloko o kona puuwai nona.

            He mea oiaio, ua aloha oia ia Geofere ma ke ano he mau opio like laua i malamaia e na makua hookahi, a ua noho pu no hoi maloko o ka home hookahi, me ka ike aku a ike mai ma kekahi mau manawa, a he aloha kona i ke kanaka opio ma ke ano he kaikunane a kaikuahine, aole ma ke ano he ipo, a ua hooi loa ia ae nei hoi kona aloha ia Geofere ma kana mau haawina, a me ka oluolu a maikai pu o ko ke kanaka opio mau ano oia ka maikai o kana mau olelo, kona ano akahai, ame kona lilo i mea aloha a i mea punahele pu hoi i ko laua mau makua hanai.

            Ma ka la mua o ka mahina o Sepatemaba i komo aku ai o Geofere i ke kula nui o Iale, a hoomaka kona noho ana aku maloko o ia kula no na makahiki eha me kela manao ikaika a ulumahiehie mau iloko ona e holomua oia ma kana mau haawina kula apau, a i ka pau ana o ia mau makahiki e puka mai ai oia, me ka loaa iaia o ka palapala hoomaikai mai kana mau kumukula mai, a mahole aku o ia manawa e huli aku ai oia i hana nana no ka imi ana i kona pono o ke ola ana, me ka paa o kona manao in a no ka loaa o ka pomaikai iaia, e hooikaika ana oia e hookaa i kona aie i kona mau makua hanai.

            No hookahi pule kela noho ana aku o Geofere maloko o ke kula, a i kekahi ahiahi, oiai oia e hooikaika ana i ka huli i kana mau haawina no ka hoomakaukau ana iaia iho no kekahi la kula ae, kikeke mai ana kekahi mea mawaho mai o ka puka o kona rumi me ka ikaika.

            Aohe oia i kono aku i ka mea nana i kikeke mai e komo mai, iaia i aea ae ai iluna ike aku la oia i ka weheia ana mai o ka puka, a ua hookahaha koke ia ae la kona noonoo ia manawa me ka haohao pu no kona ike ana aku he hapa kakini mau haumana o ka papa ekolu e komo pakahi mai ana, a kuku ae la ma na wahi like ole oloko o ka rumi, a hookahi o lakou, me he mea la o ke alakai paha ia o ua mau keiki la, hele mai la a kokoke loa iaia.

            Iloko o ka manawa pokole loa ulu ae la keia manao iloko o Geofere i hele mai kela mau keiki e ninau hoopahenehene iaia a e hana mai hoi i kekahi mau hana hoonaukiuki lehulehu e nele ole ai ka ulu ae o ka inaina iloko ona, a hoomaka ka hoopaapaa a hakaka ana.

            He hana maamau no keia i kekahi mau haumana o na kula kiekie, i ka manawa o na haumana o ka papa eha e hoomaka aku ai e komo, e hoomaka mai ana na haumana o ka papa ekolu a elua paha e hooneanea ninau i kumu hoala hoopaapaa, o ia maoli no ka manao o keia mau keiki i komo mai ai.

            No kekahi manawa ka ulupuni ana ae ona i ka inaina no keia komo ana mai la o nei mau keiki e hokai a e hoopau manawa wale i kona huli haawina, a i wale iho la no iaia iho:

            "Ina he mau keiki keia i hele mai nei me na manao hoohaunaele e hooikaika ana au ma na ano apau e hoohoka aku ia lakou, a na lakou ia e ike iho i ka hopena o ka lakou hana, he hana lealea paha ia i ko lakou manao a aole paha, aka no'u nei, he hana hoomokuahana ia e loaa ole ai ka noho aloha ana."

            O kona ku ae la no ia iluna mai kahi ae o ke pakaukau, a huli mai la no ka halawai ana me ke keiki i hele aku ai a kokoke iaia, me ka helehelena minoaka ma kona mau papalina.

            No na keiki apau e kuku mai ana, me he mea i hoanapuia mai lakou e kekahi mea mana a lakou i ike ole aku ai; ua ku malie loa lakou me ka oni ole, a nana ae la kekahi i kekahi me na helehelena pihoihoi, a he hiki wale no hoi ia Geofere ke ike aku ia mau ano o lakou apau, a ke ike pu aku la o Geofere i ka owaka malie ae o ko lakou mau lehelehe, me he mea la e hawanawana ae ana kekahi i kekahi, aohe nae o Geofere lohe aku.

            O na keikikane elua e ku ana iwaenakonu o ka rumi ma ka Geofere koho aku, mamuli o ka like loa o ko laua mau helhelena, he mau mahoe laua. He ui ko laua mau helehelena, he nani ko laua mai oiwi, he ano ehuehu like ko laua mau oho, he uliuli na onohimaka, a he mau helehelena ko laua e hoike mai ana na kekahi ohana kiekie mai laua, aka nae, in a he mea okoa ae malaila a e kilo mai ana, e ike iho ana no oia he oi ae ko Geofere puipui a ikaika oke kino ame na lala mamua o laua pakahi; nolaila, e ike iho ana no ka mea e kilo mai ana he oi ae ko Geofere ikaika mamua o kekahi oia mau keiki.

(Aole i pau.)

 

HAINA NANE.

 

            Mr. Solomon Hanohano; Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:- E oluolu mai oe no'u kekahi wahi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui no ka'u haina o ka nane a Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua, ke keiki hoi o ka peni hulu kamelo o na Kona, a na ka kaua hiwahiwa ia e aha'i palanehe aku maluna o na puu na owawa, a maluna aku o na ale hanupanupa o ka moana, a kaalo iho ma na aia paa o ka pali kapu o Keoua, ma Kona, a hoea loa aku ma ka lae ma Kumukahi ma Hawaii, kahi hoi a ka la e puka mai ai, a ka welo ana o ka la i ka mole olu o Lehua, e ike mai ai na olohe huli meapohihihi o keia au holomua o ka naauao. Eia mai o uwahi a hoea aku.

            Kukulu mai ua keiki nei o ka peni hulu kamelo i ka nane ana, penei:

            Mahele 1. Loaa no au i na meaulu apau o ka honua nei, a ke Akua i hana ai. Ninau iho la ua keiki holo ekake nei o na Kona, owai ka mahele mua o ke kama@.

            Haina:  Welau. Ua loaa io keia iloko o na meaulu e laa ka welau @@@a i ole, elau ko, ua like a like keia mau mea, a ke Akua i hooulu mai ai, a o ia ka'u e hooheno ae nei:

            Loaa aku oe ia'u,

            Ma ka welelau lima,

            Ma kuu poli mai oe,

            Na'u e honehone aku.

            Uhenehene ana ko aka,

            Ko lealea paha,

            He mea maamau ia,

            For you âme a'u.

            Mahele 2. Loaa no au i na moku, waapa, na holoholona na mealele na meakolo ame na kanaka apau o ka honua nei, aole loa au e haalele ia lakou ahiki ko lakou hooluolu ana. Ninau hou iho la ua keiki holo ekake nei o na Kona. Owai ka mahele hope o ke Kama@.

            Haina.  Akau. Penei iho na wehewehe ana: O na moku e holo nei ma ka moana kai nui akea, e hahai ana no ma kona aoao akau, i ka moku e paewa ai ma kona alahele, he mea maopopo e poino ana iwaena moana, mamuli o ka halawai me kekahi moku e hahai ana no ma kona aoao akau, pela no hoi na waapa a waa, he aoao akau like no ka laua, pela pu me na mealele he eheu akau, ke wawae akau, he maka akau, pela no i na meakolo, pela pu me na lahui kanaka apau. He maka akau, he lima akau a he wawae akau.

            Olelo hou iho la ua kae'ae'a nei o ka pali kapu o Keoua: Aole au e haalele ia lakou ahiki i ko lakou hooluolu ana, pehea hoi e haalele ai, oiai aia no me ia ka maka akau, pela ka lima akau, pela me ka wawae akau.

            I ka hoohuiia ana o ka mahele 1, ame 2, loaa no ka haina. Welau Akau. Ua like no keia me ka Welau Hema. Aia nae ka li'a ana i ka Welau Akau, o ia hoi o Alika, aina anu, pela hoi ua keiki nei i wehe aku nei o uwahi i na kai anu o ka Welau Akau, a o Alika hoi i ka poe Holokahiki ia mau la i aui aku la, o ia ka'u e hooheno ae nei:

            Aia i Alika,

            Ka ihu o ka moku.

            Ua hao a paihi,

            Na pe'a i ka makani.

            Liolio ole iho,

            Na kaula likini.

            Ma keia wahi ke hooki nei au i ka'u kopekope ana, me ka lana o ka manao, loaa pono aku la oe i ka poka kila o ka papu o Daimana Hila nana e wawahi aku i na pali paa o ka pali kapu o Keoua.

            E kala mai no oe ia'u in a ua paewa ka'u haina me kau papa konane, oiai aole he hookahi halau a kaua i a'o ai i keia mau he naauao, adieu.

            Me ka Lunahooponopono ame na keiki oniu hua kepau ko'u welina pau ole.

            Kou no a mau,

            K. K. G. AEKAI O KEAUAU,

            Keiki o ka peni hulu Pikape, 1317 North King St., Honolulu, Jan.12, 1924.

 

            Papani mai la ke o holu ka aiana, ke hele la a ku pono i ka piko i kahi momona. Weluwelu liilii io mai la ka paa o ka pali kapu o Keoua i kau poka kila, pela iho a loaa mai ka makana, paneeia aku imua ou! -L. H.

 

KA MOOLELO KAHIKO O HAWAII NEI AME KE KU ANA MAI O NA MOKU MA KA PAEAINA O HAWAII NEI, AME KA OLELO KAUOHA A KO KAKOU ALII.

 

(Kakauia e J. H. K.)

(Hoomauia mai.)

            Penei ka manao o ka poe kahiko, i ke kaua ana o kekahi aina me kekahi aina, o ka poe i hee, maka'u lakou o lukuia mai a ho owale lakou ma ka moana, a loaa kekahi aina, noho iho la malaila a pela hou no ahiki no na kanaka ma na moku apau.

            I ka manao o kekahi poe, ua pupuhi wale ia na waa i holo ma ka moana e ka makani, a pae wale aku i kekahi aina. Ua manao waleia keia mau mea, aole i maopopo.

            I ka wa pouli loa, ua oleloia e ko Hawaii nei, no ka lewa mai na kanaka i hele mua mai, a noho maanei.

            I keia wa ua akaka ka oiaio ole o ia olelo. ua paa i kekahi ke kuauhau o na 'lii mai ka wa kahiko mai, ahiki i keia manawa. Ua pololei iki paha ia kuauhau, aole paha i pololei loa, no ka mea, ma ka naau wale no ka paa ana, aole ma ka palapala.

            Ua olelo mai ka poe kahiko, ua ili kekahi mau moku ma keia paeaina i ka wa mamua loa, a ua ikeia kekahi makai lilo, aole hoi i ku mai.

            No ka ike ole o ko Hawaii nei poe kanaka ia manawa i ke kakau palapala, nolaila aole i paa na mea kahiko. Ua paa kapekepeke no ma ka naau o kekahi poe aole i paa pono.

            He kanakolu-mamahiki makahiki mamua aku o ko Lono ku ana mai i Hawaii nei, i holo mai ai kekahi moku mai Manila mai, a i Rusia Amerika.

            O Kaleona ka inoa o ia moku. I ka hoi ana o ua moku la mai Rusia Amerika aku, ua lawepioia e Anesona, ke alii o kekahi mokukaua o Beritania. Loaa ia Anesona maluna o ua moku nei o Manila kekahi palapala aina i kakauia, malaila kekahi pae mokupuni i ikeia ma ia holo ana.

            O ka latitu i kakauia ai, ia paemokupuni i ikeia o ka latitu no ia o Hawaii nei. Ua kapaia ua pae mokupuni la ma ia palapala aina o Los Monies, aka no ka like pu loa o ka latitu ame ke kupono ana o ia pae mokupuni i ke alanui mai Manila mai a i ko Rusia Amerika, ua manaoia o Hawaii nei no ua pae mokupuni la no ka mea ua like pu no na alahele.

(Aole i pau.)

 

OLELO HOOHOLO HOALOHALOHA

 

            OIAI, ua oluolu loa i ka Mea Mana Loa ka lawe ana aku i ka uhane o Mr. J. L. Kikoo, kekahi o na hoa paahana kupaa a hoomanawanui me Ia, a waiho iho la i ke kino leop i ka leop, a

            OIAI hoi, he lala kahiko loa o Mr. Kikoo i haalele mai la i keia ola honua ana no keia Ahahui Hookuonoono o na Oiwi Hawaii, a he kulana maikai hoi kona iloko o ka ahahui a moe aku la, a

            OIAI, ua ili iho maluna o makou kona mau hoahoanau ka haawe kaumaha ame ke aloha paumako nona,

            NOLAILA, ke koto pu aku nei makou o ka ahahui i oleloia iloko o na u pu ana me ka wahine kanemake ame ka ohana apau, a ke nonoi pu ae nei i ka lokomaikai o na mana lani e hoomama mai i na u ana a e holo ai hoi i na waimaka, a Nana no me Kona mana palena ole e kiai a e hoomalu mai ia kakou apau, a

 E HOOHOLO hou ia, e hoounaia aku i hookahi kope o keia hoalohaloha i ka wahine kane-make, Mrs. Kikoo ame ka ohana, a i hookahi kope i ka Nupepa Kuokoa.

            Na makou no na na lala o ka Ahahui Oiwi o na Kane, ma o ko makou komite la.

                        Na Komite:-

                                    B. N. KAHALEPUNA,

                                    M. K. IANA,

 

OLELO HOALOHALOHA

 

            OIAI, ua oluolu loa i ka Mea Mana Loa ka lawe ana aku i ka uhane o Mr. J. L. Kikoo, kekahi o na hoahanau kupaa a luli ole mai kona manawa mai i lilo ai i hoahanau no ka Ekalesia o Kawaiahao, ke kakaikahi loa ka poe i ikeia elike me ia, a

            OIAI hoi, oia kekahi lala o ke Kula Sabati o keia Ekalesia o Kawaiahao, he kakaikahi loa kona manawa i haule ai mai kana papa kula mai, mamuli o kona hele i kahi o ame ka loaa ana i kekahi nawaliwali a

            OIAI, he lala kahiko loa oia no ka Ahahui Hooikaika Kristiano o Kawaiahao, a o kekahi hoi o na kanaka haipule oiaio i ikeia, mai kinohi mai,

            NOLAILA, ehooholoia, ke komo pu aku nei ka ekalesia holookoa o Kawaiahao iloko o ka haawe pu ana i na kaumaha me ka wahine kane-make ame ka ohana i hooneleia i ka makua a i ka oukou mea aloha hoi, a ke nonoi pu ae nei i ka lokomaikai o na Mana Lani e hoomama mai i ko oukou mau naau kaumaha, a Nana me Kona mana e kiai, a malama mai ia oukou a pau,

            E hooholo hou ia, e hoounaia aku i hookahi kope o keia olelo hooholo i ka wahine kane-make, ame ka ohana, a i hookahi i ka Nupepa Kuokoa.

            Na makou no na na hoahanau, na haumana Kula Sabati ame na lala o ka Ahahui Hooikaika Kristiano o Kawaiahao, ma o ka makou mau komite la.

                        D. H. KAHAULELIO,

                        MRS. MARTHA HAILELE

                        RODNEY BURGESS,

 

HE HOOMAIKAI

 

            Ke haawi aku nei ka ohana o Mr. J. L. Kikoo i ka hoomaikai a nui i na makamaka ame na hoaloha i komo mai e u pu me makou iloko o na hora o ka luuluu, a i haawi mai hoi i na makana pua no ka hoohiwahiwa ana iho i ke kino wailua o ka makou mea aloha, a pela hoi i na limahana o ka halehana hao, Honolulu Iron Works, no ka lakou mau kokua, na hoaluhi pu me ko makou mea aloha maloko o ia halehana i na makahiki i kaahope aku, a i ka Ahahui Kokua a Hookuonoono o na Oiwi Hawaii hoi, ka ahahui a Mr. Kikoo i lilo ai he lala kumaikai ahiki i kona moe ana aku la, no ka auamo ana aku i na hoolilo hoolewa. Na ke Akua lokomaikai e kokua mai ia oukou apau. E oluolu e hookipa aku i ka makou mau hoomaikai.

            Owau iho no me ka naau luuluu,

                        MRS. KAILIWAI KIKOO,

                                                me ka ohana.

            Maluhia Cottage, Feb. 4, 1924.

 

OLELO HOALOHALOHA NO REV. S. K. KAULILI

 

            No ka mea ua oluolu i ke Akua ka Makua Mana loa a lokomaikai nui wale, ka lawe ana aku i ka makua i alohaia, Solomon Kamaha Kaulili, mai keia ola ana, a mai o makou nei aku hoi, ma ke kakahiaka poniponi o ke Sabati, Dekemaba 30, 1923 i hala koke iho la, e waiho ana mahope nei i kana mau mea aloha he wahine ame na keiki aloha a laua:

            A no ka mea, o ka mea aloha i hala kau, oia no ke kahuhipa o ka Ekalesia Euanelio o Koloa, Kauai nei, a no kekahi mau makahiki liuliu no i hala ae nei, a he limakokua nui, a ikaika no hoi no na hana euanelio iloko o ke Kula Sabati ame ka Ahahui C. E., o ia Ekalesia, a he hoapaahana oiaio, a piha no hoi i ke aloha no ka ke Akua hana; a o kona hala ana aku, ua hoonele mai no ia i keia Ekalesia ame kona mau mahele hana apau me kekahi kokua nui e pono ai na hana:

            NOLAILA, o makou o na Hoahanau, na Haumana ame na Kumu Kula Sabati ame na Lala o ka Ahahui C. E., o ka Ekalesia Euanelio o Koloa nei, ke hoike nei ma keia, i ko makou komo pu ana aku me ka wahine kane-make, ame ka ohana apau o ka mea i hal aloa, i ke ala hoi ole mai, iloko o ka noho u ame ke kumakena ana, me ke noi pu ae i ke Akua e hoomaha a hoomama mai i na luuluu o ka ohana apau, o ka mea i hala, a e aloha mai hoi i ka wahine kane-make ame na keiki ame ka ohana pau, a e hoopomaikai nui mai no ia lakou apau.

            Ke hooholo pu nei makou, e hoopaaia keia mau olelo maloko o na Buke Moolelo o na Mahele i hoikeia ae la o ka Ekalesia o Koloa nei, e haawiia aku kekahi kope i ka wahine kane-make nona, ame ka ohana apau o ka mea i hala; a hookahi kope e haawiia aku i ka Nupepa Kuokoa ame Hoaloha no ka hoolahaia ae o keia no ka ike mai o ka lehulehu i keia mau hoomanao aloha, no ko makou hoapaahana i haalele mai.

            O makou no, ma o ko makou mau komite la i koho pono ia,

                                    MINNIE AKA,

                                    JAMES K. KULA,

                                    HENRY BLAKE,

            Komite Kula Sabati me Ahaui C.E., me Ekalesia, o Koloa, Kauai.

            Koloa, Kauai, Jan. 27, 1924.

 

HOOPAKELEIA HE KEPANI MAI KA MAKE MAI

 

            E hoakaka ana kekahi meahou, o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale mai Kauai mai, i ka hoopakeleia ana o kekahi Kepani, i kahuli kona waapa lawai'a, ma Nawiliwili, e John Malama, ma ke kakahiaka o ke Sabati, he elua ae nei pule i hala.

            E lawai'a ana ka kela Kepani maluna o kona waapa papa, ma kahi kokoke i ka palekai, a ma kekahi ano i maopopo ole, ua kahuli iho la ka waapa, a lana ana ke Kepani iloko o ke kai.

            Aole he ike o kela Kepani i ka au, o kana hana wale no, i wahi e pakele ai kona ola, a e piholo ole ai i loko o ke kai, o ia ka puliki i ka aoao o ka waapa i huli ke alo ilalo.

            Ua ikeika kela poino o ke Kepani e ka poe ouka o ka aina, ua wa i hoomaka aku ai o John Malama, he limahana malalo o na enekinia Amerika, e noho hana ana ma ka palekai o Nawiliwili, e au no kahi o ke Kepani poino.

            Ma kona manawa ka i hoea aku ai no kahi o ka waapa kahuli, ua hele apau ke aho o ke Kepani, ua hooikaika oia e hoohuli i ka waha o ka waapa iluna, me ka holopono loa o kela hana, alaila hookau aku la i ke Kepani iluna, me kona ka ana i ka liu, ahiki i ka lana ana o ka waapa, hoihoi mai la oia i ka mea poino nouka o ka aina.

 

NUI NA DALA HOOPA'I I OHIIA MAI.

 

            No ka mahina wale no o Ianuari i hala aku la, ka mahina mua loa, o ka lawe ana ae o ka Makai Nui Trask, i ka noho poo ana no ka oihana makai, o keia kulanakauhale, ua hiki aku ma kahi o ka ehiku kaukani dala a oi, i ohiia no na hoopa'i o ka poe piliwaiwai, ka poe kuai waiona ame ka poe puhi waiona.

            Ma na hihia pili waiona, he nui ka poe i haalele i ko lakou mau bele, a ua lilo wale ka lakou mau dala i ke aupuni, a no ka poe i hoea kino ae, i ka wa i kaheaia mai ai ko lakou mau hihia, ua kauia aku na hoopa'i ko'iko'i maluna o lakou, ma ka elua haneri dala me kanalima aku ka haahaa, ahiki i ka eha haneri dala ke kiekie.

            Hookahi wahine Kepani o ka hoopa'iia ana no ka pili o ka hewa kuai waiona iaia, i ka huina o ehiku haneri me hookahi dala. Ma ka manawa mua loa i hopuia ai kela wahine, ua haalele oia i kona bela o elua haneri me kanalima dala he pule mai no mahope, ua hopu hou ia oia, a i ka wa i hookolokoloia ai, ua kauia mai la ka hoopa'i o eha haneri me hoookahi dala, no laila, ua mahuahua maoli kana mau dala, o ka hoopu'ipu'i ana ae i ka waihona o ke kulanakauhale, mamuli o kona paakiki, i ka lawelawe ana i ka hana ake kanawai i papa loa ai.

            He Kepani kane ka i kauia mai he eha haneri dala kona hoopa'i, mamuli o kona loaa pono ana aku i na makai, e puhi maoli ana i ka okolehao.

            Ma ka hoakaka a ka Lunakanawai Apana Steiner, ua hala na la, i kauia ai na bele, o ka poe kuai waiona me na dala uuku, a pela hoi me ko lakou mau hoopa'i ke ku i ka hewa, o ka hoopa'i haahaa loa ana e kau aku ana, ma keia mua aku, he elua haneri dala ka haahaa, a pii aku, elike me ke ano o ka hewa i lawelaweia, o oia hoi, no ka manawa mua loa e hopuia ai, he emi iho ka hoopa'u a no ka elua, ka ekolu a eha paha manawa, e hoopii hou ia ae ana ka hoopa'i.

           

KUU KANE CHARLES A. DUDOIT, UA HALA.

 

            Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: - E oluolu oe no'u kauwahi kaawale o ka kaua hiwahiwa, no ka'u puolo waimaka luuluu, no kuu kane heleloa, Charles Abraham Dudoit.

            Ua hanauia kuu kane mai ka puhaka mai o kona mau makua, Mr. ame Mrs. Capt. Jules Dudoit ma Kaanapali, Maui, i ka mahina o Mei 3, 1880. Ua piha iaia na makahiki he 43, me 8 mahina ame na la keu a make aku la oia i keia mahina o Jan. 19, 1924.

            Ua hoohuiia maua ma ka birita o ka mare e Rev. W. Waiamau ma Honolulu, i ka makahiki 1901, i ka mahina o Augate la 3, ua aneane e piha ia maua na makahiki mare i ka 23.

            Hoohua nui mai ke Akua iloko o ko maua kihapau he 19 keiki, hala e aku he eha, koe he 15, ua hoopuniia ae kona kino wailua e kana ohana keiki, e nana iho ana i kona helehelena ui, no ka wa pau ole.

            Ua hala, ua kuu ka luhi o kuu kane aloha, pau ka ike ana i kona helehelena, pau ka lohe ana, i kona leo, ua hala me ka minamina nui!

            Ua noho hana kuu kane ma ke ano he lunahoohana nui no ka aina hanai holoholona o J. F. Brown, Puuohaku Ranch, a he alii paniolo hoi, he 15 makahiki on a i malama ai, a haalele aku oia, noho wale iho hookahi makahiki, a i ka makahiki 1922 hoonohoia mai oia i luna alnaui e Mr. Ed. Duveauchelle, a ma ia kulana oia i paa ai a hala wale aku la.

            Auew kuu kane e, kuu hoapili o na wahi apau, kuu kane hoomanawanui iloko o na mea ame na popilikia.

            He mea nui oia i kona mau haku, a he kanaka nui o na hoaloha.

            He leo pule kana mau olelo hope loa, oia hoi keia: E ka Makua, ina ua makaukau oe e lawe aku i kuu ola, lawe aku oe, ka pau ana ae la ia, kuuka luhi, no ka wa mau loa.

            Nani wale ka hele maemae ana o ke kanaka imua o kona haku.

            Ke hooki nei au me keia mau wahi manao hoakaka pokole, a na ke Akua e hoomama mai i ko makou mau naau luuluu.

            Owau iho no,

                        MRS. MAGGIE DUDOIT

 

OPEN A CHARGE ACCOUNT AT The Model Clothiers FORT ST.

 

HOOLAHA LULU MANAWALEA HELU 40.

 

            Ke hoikeia aku nei ka lohe i na hoahanau apau o ka Ahahui Kokua a Hookuonoono o na Oiwi Hawaii e lulu koko mai i ka Hookahi Dala Manawalea no ko kakou hoahanau J. L. KIkoo i haalele mai i keia ola ana maleko o na la he kanakolu mai ka la aku e puka ai keia hoolaha.

            Ma ke kauoha,

                        B. N. KAHALEPUNA,

                  Kakauolelo H. K. H. O. H.

            Honolulu, T. H. Feb. 5, 1924.

6594-Feb. 6, 13.

 

OLELO HOOLAHA

 

            Ke kauohaia aku nei na lala apau o ka Ahahui o na Wahine Oiwi Hawaii, e hiki kino ae ma ke anaina hoomanao o ka ohana Alii Kalakaua, e malamaia ana ma ka luakini o Kawaiahao, i ka la 17 o keia mahina, hora 10:00 a. m., me ka aahu piha.

            Ma ke kauoha,

                        WAHINEMAIKAI KALEO,

            Kakauolelo Ahahui Kokua a Hookuonoono o na Wahine Oiwi Hawaii. 6594- Feb. 6, 13.